G.
DUIN
van
IN MASSA'S SLIJTERIJ
BRILLEN
DE lOOste STERFDAG VAN BILDERDIJK
PAMSEIjAAP
A.H. VAN NIEUWKERK N.V.
EEN
HERDENKING
HAARLEM
TE
JUWELIER Tei. sss OPTICIEN
Steeds voorradig de
nieuwste modellen in
DE FINANCIEELE POSITIE
DER HOOFDSTAD
Er moet sterk bezuinigd
worden
KANS OP VRIEZEND WEER?
UIT DE STAATSCOURANT
Onze Postvliegers
onderweg
K. Beekstr. 6 - Telef. 543 - Amersfoort - Beekenst. Laan 10
HUMORHOEKJE
Mr. WILLEM BILDERDIJK,
Kranslegging en samen
komst in den St. Bavo
Rede van prof. Gerretson
Te Haarlem, waar de dichter Willem Bil.
derdijk de laatste jaren van zijn leven
woonde, waar hij eindelijk de rust vond,
waarnaar hij zijn geheele leven heeft ver
langd en waar zijn stoffelijk overschot in
do Groote Kerk begraven ligt, is Vrijdag
zijn honderdste sterfdag herdacht.
Des middags om hal! twee werd in het
Frans Halsmuseum do Bilderdijk-tentoon-
stelling door den heer G. H. Weustink.
voorzitter van het Tentoonstellingscomité
geopend.
In de Groote Kerk had vervolgens een
kranslegging plaats op het graf van Bil
derdijk, waarbij, volgens het aanvankelijk
voornemen Dr. J. B. Schepers een toespraak
zou houden. Hij werd evenwel onverwacht
door ziekie daarin verhinderd en .'vervan
gen door den heer K. Brants, hoofdinspec
teur van het L.O. in de -ie inspectie die Dr.
Schepers rede voorlas.
„Honderd jaar geleden" aldus spr.
„moest deze grafstede heropend worden en
werd Bilderdijk hereend met haar, die hem
boven alles dierbaar was cn die zich bijna
jaar met onbezweken trouw aan hem
had toegewijd. Eindelijk vond hij rust naast
zijn echtgenoote, Catharina Wilhelmina
Schweichhardt, die hem twintig maanden
in den dood was voorgegaan.
Na in het bijzonder Bilderdijk's liefde tot
zijn land te hebben belicht, legde do heer
zijn nog steeds \erkriigbaar
BOERENMEISJES
BOERENJONGENS
VOORBURGH
PRIMA ADVOCAAT
en het bekende S. H. M. „Schilletje''
diverse merken „OUDE KLARE"
enz.
HAVIK <1. Tel. 292.
VOOR
Goedkoops en duurdere uitvoering.
De iijnste Zeeuwsche Oosters
„IMPERIAL"
Dtt jaar extra tijn en niet duur.
ïJm. Vischh.
H. GLASTRA Co., N.V.
UtrecMschestr. 40. Tel. 92.
K. Brants namens het Haarlemscb Bilder
dijk Comité een krans op het gTaf.
Daarna kwam men bijeen in het sterfhuis
van Bilderdijk, het tegenwoordige café-
restaurant Brinkmann op de Groote Markt.
Mevrouw Dr. Schepers, echtgenoote van
den voorzitter van het Haarlemsch Bilder
dijk Comité las daar diens voordracht voor
over de periode van Bilderdijk's verblijf
in Haarlem.
Des avonds werd in de Groote Kerk een
herdenkingssamenkomst gehouden, welke
o.a. werd bijgewoond door Jhr. Mr. I), van
Lennep als vertegenwoordiger van II.M. de
Koningin.
Na uitvoering van: Praeludium in b. kl.
t. van J. S. Bach, door den organist George
Robert en Richard Hol's: Ouverture en In
leidingen voor de bedrijven van Bilderdijk's
Treurspel Floris V door de Haarlemsche
Orkestvereeniging. sprak Prof. Dr. F. G.
Gerretson. bijzonder hoogleeraar te Utrecht
de herdenkingsrede uit.
„Tegen den horizon van onze nieuwste
cultuurgeschiedenis, op de grens tusschen
de lSe cn 19o eeuw aldus spr. verheft
zich, donker en eenzaam, de machtige ge
stalte van Bilderdijk. Driemaal zag Neder
land in zijn letterkunde een volksrepresen
tant optreden, in wien zich het geheele le
ven der natie weerspiegeld heeft: in de 13e
eeuw, Maarlandt; in de 16e, Cats: in den
overgang van de 18e op de 19o eeuw, Bil
derdijk. Bilderdijk's erkenning als zoodanig
is vcelbeslredcn geweest; dit bewijst slechts
hoe diep hij het nationale geestesleven
heeft beroerd. Uit de nationale samenleving
zooals zij, tegen het eindo der 18e eeuw
baar ondergang tegemoet ijlde, werd Bil
derdijk geboren; aan haar historische ge
stalte is hij van jongsaf verknocht: met
haar staatkundige, reügieusc en sociale
conventies blijft bij levenslang belast. Tra
ditionalist van nature, is hij Orangist, Cal
vinist en moralist omdat dit karakteristie
ke eigenaardigheden zijn van do historscli®
nationaliteit, zooals hij deze in het ouder
lijk huis heeft ieeren begrijpen.
Maar daarnaast is Bilderdijk de geboren
dichter; physiek- een bezetene van het
rythme; psychisch: een emotioneele; een
sensitieve uit het hart levende. En dat hart
is het hart van een ongerept-natuurlljken
mensch; van een begaafden, trotschen, rei-
nen, zinnelijken, naleven knaap, die buiten
elk cornrnercium mundi opgewassen
slechts „zijn eigen zelfgevoel" als bron
van waarheid en schoonheid erkent.
Het bewustzijn van de spanning tusschen
zijn menschelijkheid en zijn maatschappe
lijkheid komt in zijn gedichten reeds vroeg
tot uiting: maar ook het uiterlijke conflict
tusschen beide was onvermijdelijk: de po
litieke verbanning is slecht de toevallig®
vorm waaraan dit conflict uitbreekt. Tn de
ballingschap nu wordt Bilderdijk's persoon
lijkheid sluk voor stuk afgebroken: de el
lende maakt den hoogmoedige klein, maar
terzelfder lijd als Bilderdijk is ook de Na
tie van het voetstuk gevallen. Eerst wan
neer door Nederland's inlijving cn Bilder
dijk's faillissement do ondergang van den
Staat en den Burger voltooid en voldongen
is, komt er onlspanning. Maar al is voor
Bilderdijk liet leven afgeloopen. hij kan in
den dood der Natie niet blijven gelooven.
En dan zwelt plotseling de stem der pro
fetie: „Holland, uit het stof verrezen, zal
opnieuw ons Holland wezen!" en de 'Natie
luistert en gelooft.
En dan: de laatste levenskring. De profe
tie is vervuld; de onafhankelijkheid her
steld; Oranje en Neerland hereenigd. "e-
laas, de omwenteling heeft wel het juk van
den vreemdeling, niet van het vreemde, on-
cigenc van de schouders der Natie geno
men. De mannen der revolutie beheerschen
staat cri land steviger dan ooit tevoren en
weten hem, bitterste krenking, den leer
stoel, waarop hij aanspraak heeft, ie
onthouden. Op Tydeman's raad gaat hij
naar Leiden cn begint in 1817 de privaat
Colleges, waarin hij aan een kleinen doch
uitgelezen studentenkring zijn visie van de
toekomst toont in den spiegel van het ver
leden. liet is in deze jaren, dat hij zijn
grootslen invloed uitoefent. Die invloed is
tweezijdig. Negatief, door zijn stelling ne
men tegen den tijd: positief door zijn leven.
En toen hij was heengegaan, stonden rond
de groeve niet de letterkundigen en de ge
leerden. maar alleen de vrienden van den
mensch.
Pierson heeft Bilderdijk. den contra-
revolutionair, geprezen als „de grooie on
tevredene"; spr. zag In hem bovenal ..de
groote gebrokens", de verbrijzelde van hart.
Niet in wat hij aan schoonheid cn wijsheid
geschonken heeft, maar in zijn mcnsche-
lijken, èl te menschclijkon lijdensweg ligt
zijn nationnlo botockonis".
Na do redo van Prof. Gerretson zong liet!
mannenkoor „Zang cn Vriendschap" onder
leiding van Frits Schuurman „Lentebode",
woorden van Mr. W. Bilderdijk, ïuuzlok
Frans Coonon.
Mevrouw Ellen Russen zegde „Het Gö>
bed" van Bilderdijk, waarna do bijeenkomst
met orgelspel besloten werd.
Mededeelingen van burgemeester
De Vlugt
Voor de positie der gemeenten, vooral
voor die der grooto steden, bestaat in de
huidige bijzondere tijdsomstandigheden
grooto belangstelling. In verband hiermede
heelt het Persbureau Vaz Dias te Amster
dam aan de Burgemeesters van een aantal
groote gemeenten verzocht, hun meening te
willen zeggen over den toestand van hun
gemeente in het afgeloopen jaar, zoo moge
lijk in vergelijking met den toestand van
het vorige jaar.
In zijn antwoord op do tot hem gerichte
vragen heeit da burgemeester van Amster
dam, de heer W. de Vlugt, erop gewezen,
dat het totaal bedrag in 1931, door de ge-
meente Amsterdam aan wcrkloozcnstcun
uit te kecren, vermoedelijk ongeveer
f 6. 600.000.— zal bedragen. Over 1930 belie
pen deze uitkeeringen rond f 2.600.00.— of
vier millioen gulden minder. In deze cijfers
zijn niet begrepen de uitkeeringen van de
gemeente ten behoeve van de werklooz'cn-
kassen. Omtrent de grootte van deze uitkee
ringen over 1931 valt thans nog niets mede
te deelen; over 1930 beliepen zij f 015.000.—.
Op de vraag hoe de financieclo toestand
van de hoofdstad op het oogenblik is, ant
woordde de heer do Vlugt het volgende:
„De financieele positie van onze stad be
rust op een gezonde basis. Er is een zeer
solide leeningsbeleid gevolgd. Veel uitgaven
waarvoor geleend zou mogen worden, zijn
in Amsterdam uit gewone middelen be
taald, in de laatste tien jaren tezamen meer
dan 25.000.000 gulden. De afschrijvingen zijn
daarbij zoor ruim, waardoor de waarde der
activa de schuld overtreft Bijzonder sterk
is de financieele politiek ten opzichte van
het gemeentelijke gondbezit, doordat naast
de rente ook de aflossing op de leeningen
uit gewone middelen wordt betaald, waar
door de schuld daalt, terwijl de waarde toe
neemt. Aangenomen mag dan ook worden,
dat de waarde der 'gronden ongeveer vijftig
rnillioen gulden grooter is dan de schuld.
De Gemeenteschuld is dan ook ruim
schoots gedekt. Dit wat de vermogenspositie
betreft
Hoe staat het nu met 1931 en de begroo
ting voor 1932'? Het jaar 1931 staat sterk
onder den invloed der crisis. Het aantal bij
de Arbeidsbeurs ingeschreven werkioozen
is van 21.126 in liet begin des jaar gestegen
tot 31.939 op 5 December j.l. Het bedrag der
crisislasten, hoofdzakelijk ondersteuning,
wordt voor 1931 geraamd op f 6.076.000. Voor
1932 is gerekend op f 9.263.00. De beide ge
noemde bedragen zijn nog niet verminderd
met een Rijksbijdrage. Toen een paar maan
den geleden bleek, dat de crisislasten van
veel grooteren omvang zouden zijn dan
aanvankelijk werd venvacht, zijn onmiddel
lijk ingrijpende maatregelen genomen. Een
crisisfonds werd ingesteld, ten laste waar
van do crlsisuitgaven werden gebracht cn
ten bate waarvan, naast een Rijksbijdrage,
komt de opbrengst van speciale crisishef
fingen, geraamd op ongeveer f -1.000.000 per
jaar.
Wat nu den normalen dienst betreft, is
er grond voor de verwachting dat de uit
komsten van 1931 gunstiger zullen zijn,
dan bij de begrooting voorzien. Dit betee-
kent, dat over het bij de begrooting geraam
de bedrag als beschikking uit het reserve
fonds, tot een minder bedrag zal behoeven
te worden beschikt:
De begrooting voor 1932 voldoet ook aan
den eiscli, dat de gewone uitgaven door
de gewone inkomsten zijn gedekt, zij liet
ook dot onder de gewone inkomsten be
schikking over reserves is opgenomen. Se
dert de indiening kon die beschikking
reeds worden verminderd met ruim
f 500.000, doch dit is nog slechts een begin.
Er zal nog verder cn sterk bezuinigd moe
ten worden en dat dit gebeuren zal, staat
voor mij vast, waarbij B. en W. kunnen
rekenen op de volle medewerking van de
leidende hoofdambtenaren. Een verminde
ring van salarissen en looncn, die belang
rijk kan bijdragen tot verlaging der uit
gaven, zal niet kunnen uitblijven.
Hoewel de omstandigheden dus wel moei
lijk zijn. bestaat er geen enkele reden om
pessimistisch te zijn ten opzichte van den
financieelen toestand van Amsterdam.
Tenslotte verklaarde de Burgemeester der
hoofdstad nog, dat de nieuwe wet op de
financieele verhouding tusschen het Bijk
en de Gemeenten voor Amsterdam niet on-
gunstig heeft gewerkt.
DR. FUNKE.
Naar wij vernemen is do heer G. L. Fun-
ke, leeraar aan het gymnasium te Schie
dam en die in 1929 waarnemer was van
het college van prof. dr. Went in de alge-
roeene plantkunde te Utrecht, benoemd tot
hoogleeraar in de plantkunde eau de
Vlaamsche rijksuniversiteit te Gent.
Dr. Funke is do eerste Nederlander die
tot hoogleeraar aan de Vlaamsche univer
siteit is benoemd. ui
Gunstige luchtdruk--
verdeeling
Onze weerkundige medewerker schrijft:
Wij hebben in ons land weinig hinder ge
had van do meteorologische omslandigbo-
den, welko in Zuid-Zweden, Denemarken en
het gebied van do Oostzee en de Zuidelijke
Bothnische Golf een zwaren storm hebben
gebracht, die over groote gebieden van
sneeuwval vergezeld is gegaan, zooals uit
nieuwsberichten is gebleken. Deze storm
had zich zeer snel ontwikkeld uit een aan
vankelijk onbeteckcncndo depressie, welke
Maandagmorgen aan de Westkust van
Noorwegen lag en die zich binnen den tijd
van een etmaal over geheel Skandinavië
uitbreidde en zeer in diepte toenam. Zware
stormen uit het Zuidwesten cn Westen over
de Oostzee en Donemarken, uit het Noord
westen en Noorden, over Zuid-Zweden wa
ren daarvan hot gevolg. De depressie trok
vrij snel naar de Finscho Golf maar aan
haar West-zijde, waar een krachtige Noor
delijke luchtstroom zeer koude lucht aan
voerde, bleven secundairo depressies over
de Noordzeo buiig weer veroorzaken. Dc
koude Noordelijko luchtstroom bereikte ooi}
ons land cn hot weer was daardoor de laat
ste dagen bij ons koud en buiig.
Aan do Westzijde van de naar het Oosten
aftrekkende stormdepressio ontwikkelde
zich een gebied van hoogen druk, dat zielf
eerst in Ianggerekten vorm van dc Noor
delijks Noordzee tot Frankrijk uitstrekte cn
sedert gisteren zoo goed als geheel Noord-,
Midden- en West-Europa bedekt. Het be
weegt zich daarbij zeer langzaam in Ooste
lijke richting, waardoor het gaandeweg een
ligging gaat innemen, die voor de verdere
weersvooruitzichten van groot belang kan
worden, wanneer geen uit den Atlantischeri
Oceaan opkomende depressies het verder
naar 't Oosten drijven. Wanneer namelijk
de kern iets meer Noordelijk komt te liggen
zal de over Skandinavië en de Bothnische
Golf waaiende zeer koude Noordelijke
luchtstroom voor een doel over do Oostzee
en Noord-Duitscliland naar het Westen
gaan en sterk afgekoelde lucht in ons laijd
kunnen brengen. Do in Skandinavië geval
len sneeuw, die hij do daar nu heerschendc
strenge vorst natuurlijk is blijven liggen, is
zeer bevorderlijk aan de verdere afkoeling
van de aangevoerde lucht, zoodat wij, inge
val de luchtdruk boven Noord-Europa hoog
blijft, kans zouden hebben op vriezend
weer. Of het dien kant uit zal gaan staat
nog niet vast, maar de algemeene iucht-
drukverdeeling is na het aftrekken van do
bovengenoemde stormdepressio daarvoor
veel gunstiger geworden.
{Nadruk verboden).
Bij Kon. besluit is benoemd tot Comman
dant in de Orde van Oranje Nassau Pange-
ran Adipati Ario Pakoe Alam VII hoofd
van het Pakoe Alamische Huis;
tot officier in de ordo van Oranje Nassau
Raden Ajoe Adipati Ario Pékoc A'am,
echtgenoote van P&ngcran Adipati Ario
Pakoe Alam VII voornoemd.
Bij Kon. besluit is toegekend de zilveren
"ere-mcdaiile der Oranje Nassau-ordo aan
G Mesland, tuinbaas op do Huizo Ruurle,
in dienst van de freules van Heeckercn van
Keil to Ruurlo.
Bij beschikking van den minister van
Justitie is herbenoemd tot plaatsvervan
gend lid der Kamer van Toezicht over de
'Notarissen en candidaat-notarisscn te 's
Gravenhage, jhr. mr. J. Lunsingh Wiehers.
kantonrechter te Delft.
Bij beschikking van den directeur-geno-
raal der Posterijen, telegrafie en telefoni®,
is met ingang van 16 Januari 1932 aange-
Losuw-
rlk
10-12
10—12
11—12
12—12
13—12
1-1—12
15—12
16—12
17—12
18—12
Rcloor
17-12
17—12
Amsterdam
Boedapest
Belgrado
ol
Amsterdam
Parijs
Marseille
Rome
Brindisi
Athene
Morsamtruh
Cairo
Ghaza
Rutbawells
Bagdad
Basra
Boeshir
Dj ask
Karachi
Jodpoer
Allahabad
Calcutta
Akyab
Rangoon
Bangkok
Kohlak
Penang.
Modan
Palembang
Batavia.
Bandoeng
Vilt Ct.tsr
17—12
16-12
15-12
14—12
13—12
12—12
U—12
11—12
13-12
13-12
In Europa kan thans uit twee routes
gekozen worden. Beiden zijn achtereen
volgens in bovenstaand 6taatje opge
nomen.
Vertrek van het eerstvolgende postvlleg
tuig van Amsterdam 17 December 1931
wezen als beheerder van het bljpost-, tele
graaf- cn telefoonkantoor te Den Haag, de
la Rcyweg, de commies bij den post- tele
graaf- en telefoondienst C. A. van den Ber
ge, thans beheerder van het bij-post-, tele
graaf- en telefoonkantoor te Glnneken.
Bij Kon. besluit is de baas der schilders
bij do Rijkswerk te Willemsoord E. M. Elle-
mers, op zijn verzoek met 1 Januari 1932
eervol uit 's Rijks dienst ontslagen en is
de commandeur eerste klasse der schilders
bij de Rijkswerf te Willemsoord A. H. Rü-
kors in vasten dienst benoemd tot baas der
schilders.
Bij Kon. besluit is in rang en ouderdom
van rang overgeplaatst bij den generalen
staf de ritmeester M. R. A. Bischoff van
Heemskerck van het lie regiment huzaren
en bij het wapen der Koninklijke Mare
chaussee de eerste luitenant W. Kist, van
het Ie regiment huzaren;
is op verzoek uit den militairen dienst
ontslagen de reserve eerste luitenant I. A.
Alkema van het 4e regiment infanterie.
TWEEDE KAMER.
De voorzitter deelt mede, dat de heer
AI bard a eeri wetsvoorstel heeft ingo-
diend tot wijziging van art. 187 der grond
wet met de strekking dat voor mobilisatie
do toestemming der Staten Generaal noo-
dig zal zijn.
De motie Ketelaar (geen verandering in
liet avondnijverheidsonderwijs gedurende
dezo cursussen) wordt verworpen met 38
logen 36 stemmen.
Toegestaan wordt de interpellatie van
Dijk over het zendervraagstuk.
De interpellatie wordt gehouden op een
nader lo bepalen dag.
Verschillende wetsontwerpen zijn hierna
aan de orde.
UITVERKOOP:
ONZE GROOTE JAARLIJKSCHE UITVERKOOP IS BEGONNEN.
MEUBELEN, TAPIJTEN, BEDDEN, TAFEL- en DIVANKLEEDEN
Restanten LINOLEUM en VLOERZEILEN.
Onze bekende CAIRO-kleedJes.
140 cM. lang, 70 cM. breed, thans 4.90.
SALONAMEUBLEMENTEN tegen FABRIEKSPRIJZEN
Nog enkele Garnituren,
2 Fauteuils, 4 Stoelen met Kunstleer vanaf 21.00.
„Sedert Ik met autorijden begon heb Gt er altijd naar
verlangd een Rolls-Royce te hebben - en nu heb tb er
een niet duur voor 35 gulden, vind Je wel?"
(Passing Show). |Jj
