DE EEMLANDEU
JOH. DE HEER
brand in het oude slot
te stuttgart
het nieuwe bewind
in australië
Succes
Tuin
japans optreden in
mands:::?vUE
toch vorderii::en
in ba::l?
e
Nieu ws
naar aanvaarding van
hoover's moratorium
de nieuwe partij van
mace:nald
Dinsdag22 December 1931 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 30e Jaarpam fco.
15 i
De antiquiteiten bewaard
cp
PLANTENKWEEKERIJ „HORSE WEIDE"
4 uur 15 min.
l. l luycx zoon
Piano's Orgels, Radio
AMERSF00RTSCI1 DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pci 3 maanden voor Amersfoort 2.10 pei maand 0.75. per
- wcejt (mC| gcatls verzekering tegeo ongelukken' I 0.l7]/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels I 1.05 mei inbegrip van een oewusnummer
1 elke regel meer f0 25 Liefdadighelds-advertentién voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES bij vooruitbetaling I5 regels
50 out elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.— Bewijsnummer extra t 0.05
De positie van de minder-
heden. Een verklaring
van den Roemecnschen pre
mier, die de aandacht trekt.
In menigen staat vooral sinds de vre
desverdragen een gewijzigden territorialen
toestand in liet leven hebben geroepen
is de positie der minderheden weinig be
nijdenswaardig, daar aan deze groepen
niet zelden de elementaire rechten worden
onthouden en in sommige landen het stre-
ven bestaat de minderheden volkomen te
absorbeoren.
In Roemenië mogen de toestanden nog
het gunstigst worden geacht; dit bleek Za
terdag nog in het parlement, waar belang
wekkende discussies werden gehouden,
waarvan ook de minderheden in andere
landen stellig met voldoening kennis zul
len nemen.
Een der afgevaardigden kwam met het
voorstel het onderstaatssecretariaat voor
de minderheden, aan het hoofd waarvan
de leider der Duitschers in Roemenië,
Brandsch, staat, op te heffen.
Met zeer voel nadruk kwam hiertegen on
middellijk Jorga, de ministerpresident, op,
die begon met te verklaren, dat onder alle
omstandigheden het onderstaatssecretariaat
voor de minderheden gehandhaafd diende
te worden, onidat de stichting daarvan een
noodzaak was gebleken. Het moet blijven
bestaan, aldus Jorga, omdat wij, dio met
collega Brandsch samenwerkten, zeer bo-
vredigd zijn door de wijze, waarop hij heeft
gearbeid, teneinde de minderheden, die God
in het leven heeft geroepen en die wij niet
hot recht hebben te doen verdwijnen, met
de Roemcensche regeering in contact te
brengen en zoodoende weer met de Roe
mccnsche maatschappij. Roemenië heeft,
naar de ministerpresident opmerkte, in
de nieuw verworven provincies een talrijke
bevolking aangetroffen met een historisch
karakter; een Magyaarsche en èen Saksi
sche in Zevenburgen, een Zwabische in den
Banaat en andere Duitsche volksstammen
in de Boekowina en in het Zuiden van Bes-
sarabië.
Jorga voegde er aan toe, dat de Roe
menen niet den wensch koesteren de groe
pen met een historisch karakter, die Roe
menië op een gelukkig oogenblik heeft ver
worven en die het altijd hoopt te behouden,
te vernietigen; aan den anderen kant koes
teren de Roemenen evenmin den wensch
een goeden Duitschcr of een goeden Ma-
gyaar in een huichclachtigen Roemeen te
veranderen: wie toch afstand doet van zijn
gehecle verleden of zijn ziel voor bepaalde
voordeden verkoopt, is voor de natie, die
liem heeft overgenomen, geen voordeel,
maar een yergif.
Het onderstaatssecretariaat voor de min
derheden duidde ministerpresident Jorga
in den verderen loop zijner uiteenzettingen
aan als een zuiveringskanaal, waardoor
alle ongerechtigheden worden afgevoerd
De activiteit van Brandsch werd door Jorga
ten zeerste geprezen, temeer daar de leider
der Duitsche minderheden steeds met voor
6tellen voor den dag kwam, die gerecht
vaardigd waren en waarvan de aanvaar
ding noch indruischte tegen het Roemecn-
sche recht, noch de belangen van den Roe
mecnschen staat ook maar eenigszins
sóhaadde.
Het secretariaat, aldus Jorga, is een ge
lukkige instelling, waarvoor men ons van
alle kanten heeft geprezen en die het uit
vloeisel is eener politiek van verdraag
zaamheid en bovenal der erkenning van
het recht der minderheden.
Jorga achtte het voorts een averechtsche
politiek de minderheden te verontrusten
door een straffe politiek van den Roemecn
schen staat en door een gebrek aan broe
derschap van het Roemcensche volk. Beter
was het z.i., dat do Roemenen optraden ais
verdedigers van een elementair recht, dat
men verplicht is te eerbiedigen.
De sympathieke rede van den Roemeen-
schen premier lokte voortdurend zeer groo-
ten bijval uit en de denkbeelden, welke hij
ontvouwde, werden door de meerderheid
van het parlement zeer geestdriftig toe
gejuicht. Het behoeft geen betoog, dat de
rede, onrechtstreeks, ook den minderheden
in andere staten mettertijd ten goede zal
komen.
Vele brandweerlieden gewond en
door rook vergiftigd
Stuttgart, 21 Dec. (V. D.) Heden
morgen tegen elf uur brak brand uit in den
bij de Kaufplatz gelegen Zuid westelijk en
vleugel van het Oude Slot. De brand dreig
de een gevaarlijken omvang aan te nemen,
doch kon door liet krachtig ingrijpen van
de brandweer lot de haard beperkt blij
ven.
Naar later op den dag is gebleken, was
men het vuur in het Oude Slot te Stuttgart
nog lang niet moester, toen men dacht, dat
het grootste gevaar voorbij was. In tegen
doel heeft de brand zich aanmerkelijk uit
gebreid cn is de Zuirl Westelijke vleugel
voor het grootste gedeelte uitgebrand. Een
deel van het slot staat nog in lichte laaie
en ook de Oostelijke toren is door het vuur
aangetast.
Tegen drie uur hedenmiddag had het
vuur zich ook reeds medegedeeld aan de
bovenverdieping van den Z.O. vleugel van
het Oude Slot, vanwaar het zich naar de
daaronder gelegen verdiepingen verspreid
de. Spoedig breidde de brand zich ook uit
tot den Zuidelijken vleugel. Van den Z.O.
ronden hoektoren deelden de vlammen zich
weer mede aan de Noordelijke voorzijde.
Meer dan 20 brandweerlieden hebben rook
vergiftigingen cn lichamelijke verwondin
gen opgMoopen, voor het gelukte het vuur
meestér te worden.
Het Oude Slot, dat door den brand groo
tendccls verwoest is, was het grootste roo
numenlaic gebouw der stad. Sinds 1819 was
tiet het feitelijke verblijf van de regeeren
de familie. Meer dan vijf eeuwen lang was
het de residentie geweest van regeerende
vorsten. Tot heden ten dage had het slot.
den vorm bewaard van een middeleeuw
schen burcht en hot was een der mooiste
overblijfselen uit het Renaissancetijdperk.
Het oudste deel was de Z.O. facade, welke
thans geheel een prooi der vlammen is ge
worden. De overige doelen van het slot wa
ren verbouwd in de jaren 15531570 door
Eberlin Tretscli.
Nader wordt gemeld:
Later in de middaguren sloegen de vlam
inen ook nog over op den Noordoostclijken
vleugel van het Oude Slot. De brandweer
van Stuttgart wordt geassisteerd door de
brandweren van Ludwigsburg, Esslingen
en Feucrbach. Bij de blusschingswerk
'/aamheden zijn gedeeltelijk ook tenge
volge van do koude eenige ongevallen ge
beurd, welke in enkele gevallen ernstige
gevolgen hebben gehad.
Het aantal rook vergif tfgingsgevaJien en
lichamelijk gewonden bedraagt in totaal 35.
waaronder twee zwaar gewonden. Zeer
groot is het aantal door rook vergiftigden.
In totaal zijn 13 brandwachts naar de zio-
kenhuizen vervoerd
Even na vijf uur is een groot dael van
den Z.O. vleugel onder geweldig gekraak
ingestort. Uit het puin stegen huizenhooge
vlammen en rookwolken op. Bij het inval
len van de duisternis zijn talrijke schijn
werpers in werking gesteld, ten einde al
dus de blusschings- en reddingswerkzaam
heden ongestoord te kunnen voortzetten.
Tegen zes uur werd de indruk versterkt
dat de in het Oude Slot ondergebrachte col
lecties van den staat, in het bizonder de
collectie antiquiteiten zullen kunnen wor
den gered cn dat de brand grootcndecls
is gebluscht.
Londen, 21 Dec (H. N.) Dc eerste mi
nister van Australië, Scullin, is afgetreden.
Dc- gouverneur generaal heeft den leider der
oppositie bij zich ontboden. Er zal een
coalitie worden gevormd uit de nationalis
tische en dc boerenpartij. De nationalisti
sche partij, die bij de laatste verkiezingen
groote successen boekte, is tijdens den oor
log ontstaan door het samengaan van een
deel der toenmalige arbeiderspartij met dc
liberalen. Sedert waren de nationalistische
partij en het meer radicale gedeelte van dc
arbeiderspartij de voornaamste groepen in
liet bondsparlemcnt.
ARNOLDO MUSSOLINI.
Hoofdredacteur van do „Popoio
d'Italia".
Milaan, 21 Dec. (V. D.) Arnoldo Mus
solini, de twee jaren jongere broeder van
den Italiaanschen regeeHngschef, is Maan
dagmiddag ten gevolge van een hartaanval
overleden.
Arnoldo Mussolini was sinds 1922 verant
woordelijk leider van het door zijn broeder
Benito gestichte „Popoio d'Itala". In 1929
was hem oen Kamerzetel aangeboden,
welke hij evenwel weigerde.
DE WEST-DUITSCHE VAKBEWEGING
TEGEN DE NEDERLANDSCHE
MARGARINETRUST.
Boe hum, 21 Dec. (V. D.) De moderne
vakbeweging in West Duitschhnd heeft d°
Rijksregecring verzocht, den Rijkscommis
saris voor «ie prijzencontrólc te verzoeken
terstond te willen ingrijpen tegen de aan
gekondigde verhooging van den minimum
prijs voor de goedkoopste margarino met 5
A 6 pfennig, door do Nederlandscho marga
rinetrust, die in West Duitschland een mo
nopolistischc positie inneemt.
ELLV BEINHORN IN BOESJIR
aangekomen.
B e r 1 ij n, 19 Dec. (V.D.) Naar dc D.A.Z.
uit Boesjir meldt, Is de Duitsche aviatrice
Elly Beinhorn Donderdag ten gevolge van
een defect aan do olieleiding bij Dilam ge
dwongen geweest een noodlanding te doen.
Na een inspannendon tocht van 10 uur is
zij gister te Boesjir aangekomen.
IN DEN
een lekkere wintergroente.
Waarom is in Holland toch dc „koopraap
boven den grond", of ook wel genaamd
„Koolrabi", zoo weinig bekend. Een ieder,
die in Duitschland is geweest, heeft ze me
nigmaal, ook in den zomer, moeten eten.
Daar er dan meerdere groenten, als Sla,
Peentjes enz. zijn, heb ik er dan minder be
hoefte aan gehad. Toch smaakten ze met een
mosterd-sausje opgediend, niet kwaad. Maar
in den winter is het een ware vervulling. De
smaak doet ons denken aan malsch* kool,
en de kleur die licht groen is, maakt ook
een smakelijk effect.
Op het oogenblik zijn de knollen ook wel
hier en daar in Holland te krijgen. Doo- ze
in te kuilen bewaart de groentenkweeker
ze; hij kan er dan nog vele maanden plei-
zier van hebben. Een der beste soor is
wel „Erfurter Dreicnbrunncn". Terwijl ook
de „Witte en blauwe glaskoolrabi" zeer goed
zijn. In een catalogus van groentenzaden kan
men er meerdere soorten van vinden.
In tegenstelling met de knolraap, die zich
onder den grond ontwikkelt, groeit ze als
verdikt stengeldeel boven den grond en heeft
daarom ook een groene kleur. Ze verlangt
een goed gemeslen grond, matig vochtig. Up
al te droge plaatsen schiet ze wel eens in
het Dlad en maakt dan weinig knol, wat men
voorkomen kan, door ze op tijd vochtig te
oouden.
Men zaait in de maanden Mei en Juni in
den vollen grond uit, en plant zc als de
plantjes ccn viertal blaren ontwikkeld nco-
ben, op 30 c.M. afstand uit. Men plant ze
vooral niet dieper uil, dan ze geslaan ëeo-
oen, daar anders de knolvorming te laag zou
Komen. Men zaait niet te dik, om goed ge
vormde en ontwikkelde plantjes te krijgen.
Maan ze te dicht dan worden ze te gerekt,
wat den lateren groei ook niet bevordert.
Voor dengeen. die er bijzonder op ges:eld
is, kan men ook vroeger zaaien en wel in
de maanden MaartApril. Men doet dit
dan echter in een koude bak, die op tijd
gegoten en gelucht moet worden. In Mei kan
men ze dan in den vollen grond uitplantèn
en men heeft in JuliAugustus reeds eet
bare knollen.
Een ongedierte waar ze nogal eens van
te lijden hebben is dc aardvloo, die ook zoo
vaak in onze Lathyrus voorkomt. Men kan
ze dooden, door veel te sproeien en ook
door het strooien van roet tusschcn de plan
ten. daar ze meest op den grond zitten. Ook
rupsen zijn gesteld op het sappige blad, men
verdelgt deze door ze af te schudden, en te
vernietigen.
Een eenvoudige manier om deze groente
in den winter te bewaren is, door de schij
ven die men ervan snijdt in den oven te
drogen en ze dan later vóór het gebruik
eerst weer te laten weken, Ze daarna pas
koken. Ook in droog zand kan men de
knollen in den kelder bewaren.
J. O. W. F. RENS.
G. BROUWER - AMERSFOORT
KRUISKAMP 10 16
De Kweekerij belast
zich met den aanleg
en verandering van
rots-, bloem- en
vruchttuinen.
Levering van alle
plantmateriaal.
j Vraagt gratis catalogus
Moskou, 20 Dec. (V.D.) Naar uit Tokio
wordt gemeld, heeft het ministerie van oor
log een groot aantal stoomschepen gechar
terd voor troepentransporten naar China.
Zeven stoombooten met troepeiiafdeelingcn
zullen spoedig naar China vertrekken.
Moskou, 20 Dec. (V.D.) Naar uit Peipin
wordt gemeld, hebben Japansche vliegtui
gen Toenliao en Tamin, in dc nabijheid
van Sinmin, gebombardeerd.
Engelsch militair attaché
kritiseert Japcuscho be
weringen.
Mockde n, 21 Dec. De Engelsche, Fran
sche cn Amerikaansche militaire attaché's,
die verscheidene weken in het gebied van
Tsjintsjau als waarnemers hebben vertoefd
zijn Zaterdag te Moekden teruggekeerd.
In een interview verklaarde de Britsche
militaire attaché, dat de Japansche bewe
ringen omtrent Chineesche troepenbewe
gingen in het gebied rondom Tsjintsau blij
kens zijn grondige waarnemingen volledig
uit de lucht zijn gegrepen. Hij verklaarde
nadrukkelijk, dat de Chineesche troepen
rondom Tsjintsjau op geen enkele wijze
zij versterkt en dat de Chineesche stellingen
In de laatste maanden geen verandering
hebben ondergaan.
Bazel. 20 Dcc. (V.D.) De leden der bizon
derc commissie hebben Zondagmiddag een
geheime zitting gehouden, welke vier uren
duurde.
Des morgens zijn tijdens gehouden bc
sprekingen zekere kwesties opgelost, a!
thans behandeld, zoodat zij gedeeltelijk in
voorstellen konden worden omgezet. De
leden der commissie worden versterkt in
hun mcening, dat een economische ineen
storting van Duitschland ook de overige
landen zou meeslcepen en tot een algemeen
gevaar zou worden. Indien men de wereld
crisis wil oplossen, waartoe geen tijd meer
is te verliezen, dan kan men zulks ni**t
doen. indien men tegelijkertijd van Duitsch
land oorlogsschnldbetalingon eischt* Ook
het gevaar, dat een Ineenstortend Midden
Europa zou beteekenen voor de wereld,
hebben thans ook de Amerikaansche staats
secretaris Stimson zoomede de Engelsche
niinisters uiteengezet Betreffende de con
clusies en aanbevelingen is de strijd nog
steeds m vollen gang. Men verwacht dat
het ontwerp nog Maandag zal kunnen wor
den voorgelegd aan de leden der commissie.
Do slotzitting zou dan Dinsdag of Woens
dag kunnen plaats vinden.
Het materieele deel van tiet hoofdrapport
dat de door de subcommissies uitgebrachte
adviezen nopens den toestand in Duitsch
land in bizonderhedm vermeldt, is grooten
deels geropd. Het is uitvoeriger dan 't Lay
ton rapport en voorzien van uitgebreid
cijfermateriaal.
Londen, 21 Dec. (V.D.) De Bazelschp
correspondent van de Times weet omtrent
het rapport van de bijzondere commissie
hpt volgende mede tc declen:
Het rappoit zal waarschijnlijk op grond
van het cijfermateriaal aantoonen, dat
Duitschland het beschermde gedeelte der
betalingen niet kan opbrengen. Alles schijnt
erop te wijzen, dat hetzelfde ook voor het
niet beschermde gedeelte geldt. Hoewel
men van sommige zijden in de commissie
heeft ingezien, dat een volledige schrapping
der herstel- en oorlogschuldcn wcnschelijk
zou zijn geweest, moest men toegeven, dat
zulks in verband met de Amerikaansche en
Kranschfi eischen niet mogelijk zou zijn.
De commissie zal aangeven welke stappen
moeten worden gedaan om uit den ernsti
gen toestand te komen, doch de uitvoering
daarvan zullen zij aan dc regccringen moe
ten overlaten.
Bazel. 21 Dec (H.N.) Volgens de laat
ste berichten zal het rapport der advisce-
rende commissie van de bank voor inter
nationale betalingen waarschijnlijk morgen
gereed komen. Er schijnt een formule ge
vonden te zijn. waardoor geen direct ver
bind wordt gelegd tusschen de particuliere
pa de schadeversoedingsschuldon Van
Fransche zijde schijnen concessies te zijn
gedaan.
New York, 19 Dec. (N.H.) De financieclc
commissie van den senaat heeft dc morato-
riumwet met enkele wijzigingen goedge
keurd.
De stemming in plenum-zitting van den
senaat zal Maandag of Dinsdag plaats heb
ben.
Belangrijke verklaringen van
een Amerikaanschcn bankier.
Washington, 19 Dec. (V.D.) Mitchell,
lid van de directie van de National City
Bank, heeft bij zijn verhoor door de finan-
cieele senaatscommissie verklaard, dat in
ning der oorlogsschulden onmogelijk is. In
Europa, en vooral in Duitschland, grijpt dp
„geest van verzet" tegen het betalen dezer
schulden steeds meer om zich heen. In
Duitschland groeit een nieuwe generatie op,
die de verantwoordelijkheid voor de herstel
betalingen in de volgende 62 jaar afwijst.
„Er groeien steeds meer Duitschers op, die
den wereldoorlog niet meegemaakt hebben.
Zij voelen den druk van een juk, waarvoor
zij niet verantwoordelijk zijn." Mitchell ver
klaarde verder, dat het een waar wonder
zou zijn, wanneer de betalingen der oor-
iogsschulden na het afloopen van het Hoo-
vermoratorium hervat zouden worden. Ame
rika zal 't raadzaam moeten achten verdere
concessies te doen. Mitchell gaf ten slotte
nog toe, da* de Nation°l City Bank in de
laatste 12 jaar door het uitgeven van bui-
tcnlandschc lccningcn 13 milliocn dollar
heeft verdiend.
Het Hoovermoratorium Maan
dagmiddag voor den senaat.
Washington, 19 Dec. (V.D.). De partij
leiders hebben hun toestemming gegeven
voor het aanvangen van dc debatten over
het Hoovermoratorium Maandag om 14 uur
voor den senaat. Dc debatten zullen zon
der onderbreking worden voortgezet, tot dc
beslissing is gevallen.
Senator Smoot heeft toegestemd in het
indienen van het wetsontwerp met de door
het huis van afgevaardigden aangenomen
aanvulling betreffende het afwijzen van
een schrappen der oorlogsschuldcn.
BUITENLAND.
Naar aanvaarding van Hoover's mora
torium.
(Eerste Blad, pag. 1).
Japans optreden in Mandsjoerije.
(Eerste Blud, pag. 1).
Beraadslagingen in het Engelsche kabi
net over de ontwapeningsconferentie.
(Eerste Blad, pag. 2).
Een rede van Laval over de Fransche po
litiek.
(Eerste Blad, pag. 2).
Brand in het oudp 6lot te Stuttgart.
(Eerste Blad pag. 1).
BINNENLAND.
Overleden Prof. Dr u. P. D. Fabius.
(Tweede Blad pag. 1).
Vergadering van den F.X.Z
(Derde Blad, pag. 1).
Vergadering der Ned. Ver. voor Sociale
Geneeskunde.
(Derde Blad, pag. 1).
Commissie van onderzoek inzake de
Middelbaar-technische opleiding.
(Tweede Blad, pag. 2).
Dc kanalen in de Rijn Schelde delta.
(Tweede Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Dc begraafplaats Rusthof.
(Eerste Blad, pag. 3;.
Dc Amersfoortsche IJsverceniging gaat
haar contributie verlagen.
(Eerste Blad, pag. 3;.
Hoogste Barometerstand: 782.0 te Hanno
ver.
Laagste barometerstand: 741.6 te Isafjord.
Verwachting: Meest zwakke, veranderlijke
wind, nevelig tot betrokken, weinig of geen
neerslag, temperatuur om het vriespunt.
In de kern van het hooge drukgebied, die
nu over het Oosten van ons land ligt, staat
de barometer boven 780 m.M., maar tenge
volge van de bedekte lucht is geen vorst
van beteekenis mogelijk cn de verplaatsing
van de kern in Zuidelijke richting vermin
dert de vorstkans nog. In Z-Scandinavië
en midden-Frankrijk, waar de lucht helder
is, kwam strenge vorst voor, maar in Noord-
Scandinavië en om de Oostzee dooit het. In
Duitschland nam de vorst nf en op de Brit
sche eilanden blijft het zacht en in het Wes
ten stormachtig weer Aanhouden van de
warme Zuidwestelijke stroomingen over
IJsland voor dc eerstvolgende dagen is
waarschijnlijk en dientengevolge zal dc
yneeuwhedekking in Scandinavië nog ver
der afnemen.
Londen, 20 Dec. (V.D.). Volgens een be
richt in de Sunday Express verwacht men
reeds binnen zeer korten tijd de oprichting
van een „nieuwe nationale partij" door den
minister-president Macdonald. Hierbij zou
den zich dan zoowel de conservatieve par
tijleider Baldwin als de liberalen sir Her-
bert Samuel en sir John Simon aansluiten.
Met doel van deze nieuwe groepeering zou
uitsluitend zijn een uit de drie tot dusverre
bestaande partijen bestaand, gesloten ar-
weerfront te vormen tegen de niet zeer
groote, maar invloedrijke p-oep der conser
vatieve voorstanders van hooge bescher
mende rechten.
'.angestraat 49*51
Tel. 190
IKooie nieuwe
SCHEMERDOEKEN
De prijzen zijn laag, «Je dessins
zeer mooi.
Varkensrnarkt 5 Tal. 1309
FRANCO LEVERING HUI3
