DE CONFERENTIE TE GENEVE
DE EEMLANDEU
Beursomrzicht
JOH. DE HEER
Vrijdag 5 Februari 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. «e» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
i
30e Jaargang Ho. 187
OE STRIJD OM DE
ONTWAPENING
Particuliere besprekingen
TANKBOOT VLIEGT
IN DE LUCHT
BEWOGEN ZITTING DER
FRANSCHE KAMER
Fa. R. van den Burg
Licht op
5 uur 20 min.
L.J. LUYCX ZOON
BUIKBAHDEN
Piano's Orgels, Radio
15 CU
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per
wcelc (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/r
Binnenland franco per ipost per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regc) mecr f0.25 Llcfdadlghclds-advertentién voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentie KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 «ent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer extra f 0.05
Een interview met dr. Tsjen.
Het Japansche optreden
fel gekritiseerd.
i
Ecu medewerkster van clc Petit Parisien
heeft een vraaggesprek gevoerd met dr.
isjen, den vroegcren Chinecschen minis
ter van £>üitcnlandsche zaken.
..U vraagt mij, of wij ons in oorlogs- dan
wel in vredestoestand bevindenaldus be
gint dr. Tsjen zeer ironisch. „Wat zal ik
u antwoorden? Vroeger was dat heel cen-
voudig: de woorden vrede en oorlog had
den een bepaalde betcckcnis; sinds den
Volkenbond en de verschillende interna
tionale pacten weet men echter niet meer,
waar de oorlog begint en de vrede ophoudt.
Ik ben van oordcel, dat wij, objectief ge
sproken, ons in ccn oorlogstoestand bevin
den, zij het ook niet officieel, en dat de
situatie buitengewoon ernstig is. Door zijn
ongerechtvaardigde aanvallen en zijn o|i«-
treden te Sjanghai maakt Japan zich
schuldig aan een uitdaging niet alleen van
China, maar Aan heel dc beschaafde we
reld. Ik wil over de voorwendsels geen dis
cussie openen. Sato heeft, den Volkenbond
laten weten, dat dc bevelhebber der inter
nationale strijdkrachten te Sjanghai den
Japanschen soldaten opdracht heeft gege
ven de Chincesche troepen aan te vallen
om het leven en de bezittingen der Euro-
peeschc staatsburgers te beschermen. Iïij
heeft alleen \ergelon eraan toe te voegen,
dat de commandant der internationale
strijdkrachten dc Japansche admiraal Sjio-
sawa in eigen persoon was. Er zijn maar
twee verklaringen voor liet optreden der
Japanners: of zij hebben alle controle o\er
4icli zelf verloren, of zij voeren een lang
van te voren uitgewerkt plan stelselmatig
uit. Daar zij echter zeer goed weten wal
zij doen, bestaat slechts de laatste moge
lijkheid".
Dr. Tsjen werpt daarna een terugblik op
de Japansche geschiedenis. Toen dc feodale
tirannie der Sjigociiati plaats bad gemaakt
voor de heerschappij van den mikado, had
slechts in schijn een revolutie plaats ge
vonden. De feodale heerschappij werd een
voudigweg door een militair regime ver
vangen, door een gewapende dictatuur.
Deze oligarchie regeert feitelijk achter den
rug der Japansche regecring. De zorgvul
dige voorbereiding van den oorlog met.
China in 1894 én van dien met Rusland in
11905 was haar-werk. Thans is hot oogen-
blik aangebroken voor dc clerdc groote on
derneming, welke aanstuurt op de bcheer-
sching- van den Stillen Oceaan. Mandsjoc
rije vórmt voor Japan een onontbeerlijk
grondstoffengebied cn is tevens liet middel
nrn China te bcheerschen. De Chincesche
markten zijn voor Japan een levenskwestie.
Daar ecu toekomstige oorlog met Amerika
als onvermijdelijk vvordt beschouwd, wil
Japan de beslissing in de Chincesche wa
teren naderbij brengen.
Dr. Tsjen gaat zblf zoover dc Japanners
bedoelingen in de schoenen le schuiven
met betrekking lot \ustralie, dat dun be
volkt is cn wegens zijn klimaat alleen voor
de Japansche landverhuizing in aanmer
king komt. Korea en Mandsjoorije zijn min
der geschikt voor dc Japansche hoeren,
terwijl China zelf overbevolkt is. Al deze
polilieke doeleinden kunnen volgens dr.
Tsjen sleehls worden voorbereid door de
behecrsching van den Stillen Oceaan. Men
heeft hier te maken niet. een langzaam ge
rijpt en zorgvuldig bestudeerd plan, dat re
kening houdt met een verre toekomst.
Als de correspondente dr. Tsjcn's betoog
dan onderbreekt door de vraag te stellen,
of Japan op deze wijze de werel I ncening
kan trotseeren, antwoordt dc Chincesche
staatsman: „Het heeft maling aan de op
vattingen der wereld. Engeland en Amerika
liggen een heel eind uit de buurt cn zullen
hun vloot niet in de waagschaal stellen.
Frankrijk wordt in beslag genomen door
zijn eigen veiligheid. Deze drie groote mo
gendheden hebben tegenwoordig andere
zorgen en dit weten clc Japanners".
Iets anders zou het volgens dr. Tsjen zijn,
wanneer de mogendheden zich bij elkaar
zouden aansluiten om Japan tc dwingen
bet internationale recht te eerbiedigen. Ja
pan heeft ondanks zijn modernen vorm van
industriestaat zijn middeleeuw.schc cn feo
dale -geestesgesteldheid behouden. De mili
taire kliek, die het land regeert, gelooft uit
sluitend aan het geweld. Deze fatale ver
gissing kan Japan onder bepaalde omstan
digheden duur komen te slaan en misschien
opent, reeds de aanval op Sjanghai dc oogen
van Groo.t-Britannië en de Vereenigde Sta
ten, die misschién zullen beseffen, welk ge
vaar hun comm'ercieele cn politieke toe
komst loopt, wanneer zij aan Japan de he
gemonie in den Stillen Oceaan overlaten.
Het is mogelijk, zoo merkt Tsjen tenslotte
nog op, dat de Japanners zich ook van Nan
king meester zullen maken: Zij zijn beter
uitgerust clan wij, maar ik stel vertrouwen
in den geest der Chirieeschc troepen. Ons
negentiende leger, dat voor de poorten van
Sjanghai staat, is tot dusver nog nooit ver
slagen. Van alle kanten komen clc vrijwil
ligers toestroomen om den vaclerlandschcn
bodem te verdedigen. Wat clc boeren be
treft, die. anders niet van soldaten houden,
zij overladen onze troepen thans met levens
middelen en geschenken. Dc nationale ver
ontwaardiging beurt ons volk op en staalt
zijn krachten. Wie weet: misschien heeft
ons lijden de patriottische eensgezindheid
tengevolge, die ons tot nog toe ontbrak
Wijziging der alge
meene agenda
Genève, 3 Febr. (V.D.) De ontwape
ningsconferentie heeft beden vijf commis
sies benoemd, ccn politieke, ccn financieele,
een commissie voor landbewapcningen, een
voor zeelie,wapeningen en een voor lucht
bewapeningen. Tevens, is de mogelijkheid
aangegeven vuor een zesde commissie voor
chemische oorlogvoering.
Genève, 3 F ebr. (V.D.) De agendacom
missie van de ontwapeningsconferentie
heeft Woensdag het door den Volkenbonds
raad uitgewerkte ontwerp voor een alge-
meene agenda op essentieelc punten gewij
zigd. De commissie heeft besloten de con
ferentie allereerst voor te stellen een com:
missie in het leven te roepen, welke „con
ferentie-commissie" zal heeteii. In deze
commissie zullen de leiders van allo 64 de
legaties zijn vertegenwoordigd. De commis
sie zal in de plaats komen van de oor
spronkelijk gedachte politieke commissie. Zij
zal dc beslissende politieke besluiten der
conferentie nemen.
Dc agendacommissie heeft voorts besloten
voorloopig af te zien van de samenstelling !or
commissies \oor kwesties, welke de bewa
pening te land, ter zoe en in dc lucht be
treffen cn de vorming dezer commissies
over te laten aan het. presidium.
Het presidium zal bestaan uit. 14 ged*
legeerden, voor de helft bestaande uit ver
tegenw oordigers der groote mogendheden.
Alle stemmingen zullen geheim zijn. De
conferentietalen zijn Fransch en Engelsch.
De agenda zal begin volgende week in
een plenaire zitting in behandeling komen,
waarna er over zal worden gestemd.
Gene v e, 3 Februari (V.D.) De Russische
volkscommissaris voor buitenlandsclie za
ken Litwinof legde hedenavond een bezoek
af bij den leider der Duitsche delegatie ter
ontwapeningsconferentie Nadolny. Naar van
Duitsche zijde wordt medegedeeld, werd
tijdens dit bezoek het standpunt inzake dc
ontwapeningskwestie van beide landen be
sproken. Van Russische zijde wil men der
conferentie een in bijzonderheden uitge
werkt ontwerp voor een algemeene ontwa
peningsovereenkomst voorleggen.
Ook de Hongaarschc delegatieleider graaf
Apponyi bracht een bezoek aan Nadolny.
Donderdag vindt een onderhoud plaats tus-
schen Tardicu cn Nadolny. De ontwape
ningsconferentie zal Donderdagmiddag In
een plenaire zitting bijeenkomen, waarin de
rapporten der commissies zullen worden
besproken. In verband met het feit, dat dc
meeste delegaties geweigerd hebben om met
clc algemeene beschouwingen aan te van
gen, is nog geen beslissing genomen, wan
neer met deze een begin zal worden ge
maakt.
Genève, 3 Februari (H.N.) De desbe
treffende commissie van de ontwapenings
conferentie beeft vandaag beraadslaagd
over de wijze, waarop dc verschillende
Draadloos overgebrachte foto van dc
openingszitting der ontwapenings
conferentie.
adressen behandeld zullen worden, die
door dc kerken cn veiwcheideno organisa
ties cn vereenigirigen tot de conferentie zijn
gericht. Besloten is, in dc plenaire vergade
ring der conferentie d'e vertegenwoordigers
der kerken cn der groote organisaties te
hooren.
De rois van Brüning naar
Genève.
Berlijn, 3 Februari (H.N.) Het is moge
lijk, dat de rijkskanselier eerst eenigc da
gen later dan oorspronkelijk in dc bedoe
ling lag te Genève zal aankomen ter deel
neming aan do ontvvapeninigsconferentie.
Dit zal afhangen van den gang van zaken
op de conferentie, doch niet van de aan
komst van Macdonald of Laval.
DE OPSTAND IN ECUADOR
ONDERDRUKT?
Tijdens den opstand in Ecuador werden
volgens mededcelingen van de regeering
100 personen gedood cn eenige honderden
gewond. De regecring verklaart- de orde
weer. geheel te hebben hersteld cn den voor-
naamstcn leider van den opstand tc hebben
gedeporteerd.
Groot aantal slacht
offers
New-York, 4 Febr. (V.D.) In clc dokken
van de Sinclair Oil Company Marcus'
Hook" in Pennsylvania is dc olielcinkboot
Bidwell in do lucht gevlogen; aclu perso
nen werden gedood cn 18 gewond.
Het aantal vermisten bedraagt li. Tenge
volge van dc ontploffing is dc Iankboot ge
heel vernield. Dc oorzaak van het ongeluk
is onbekend.
Krachtige obstructie der
regeeringstegenst anders
Parijs, 4 Febr. (V.D.) Dc FranSchc Ka
mer is tot ongeveer 3 uur vannacht bijeen
geweest ter behanleling van de voorgeno
men kiesvvc-thervorming. Evenals dc vorige
kceren bij de behandeling van dit ontwerp
werd door de socialisten en radicaal-socia
listen weer obstructie gevoerd, waardoor
rumoerige incidenten cn enkele malen he
vige tuniullscènes ontstonden. Een voorstel
van den voorzitter der commissie voor dc
kieswetherziening, om do discussies to on
derbreken en bédenmorgen voort te zetten,
werd aangenomen met 292 stemmen van
rechts tegen 253 stemmen van links.
DE ONDERGANG VAN DE M 2.
Londen, 4 Febr. (II.N.) Men zal trach
ten dc gezonken duikboot M 2 tc lichten of.
mdien dit niet lukt, onder water het schip
binnen te dringen, teneinde dc liikcn tc
bergen. Morgen zal op dc plaats, waar de
duikboot gezonken is, een herdenkingsplech
tigheid voor de slachtoffers wórden gehou
den, waartoe verschillende oorlogsschepen
naar de plaats zullen stoomen, waar ccn
krans wordt uitgeworpen.
MILLS OPVOLGER VAN MELLON?
Wasliington, 4 Febr. (V.DNaar ver
luidt zou de onderstaatssecretaris van fi
nancien, Mills, den tegenvvoordi«en minis
ter van financiën, Mellon, die benoemd iö
tot ambassadeur te Londen, opvolgen.
PIANO'S, ORGELS, VLEUGELS.
ARNH.STRAAT.
Bezoekt onze magazijnen; wij bieden
U een enorme keuze zoowel in het een
voudige als in het meest luxe genre.
Betaling vanaf 4.per maand.
Het was de laatste dagen ol er geen Duit
sche kwestie, geen financieele moeilijkheden
en geen economische crisis bestonden.
Immers, het Japansche krijgsbedrijf in Chi
na had zijn climax gekregen in een aanval
op Shanghai en een beschieting van Nanking.
Zaterdag verluidde door bemiddeling van
Reuter dat China den oorlog aan Japan zou
de hebben verklaard. Hetgeen onjuist bleek.
Wij verwonderden er ons overigens al over
dat China zich zoo „lichtgeraaktzoude heb
ben getoond! Kom, kom, men moet wat weten
le verdragen onder vrienden! Wat de beschie
ting van Nanking betreft, verklaarden de Ja
panners eerst, dat het maar zoo iets als „ma
noeuvres" waren geweest, weliswaar dan op
vreemden grond en nu, tenslotte, dat alles
hier slechts op een akelig misverstand heeft
berust. Dooden, leefL wel! Intusschen hebben
Engeland en de Vereenigde Staten, daarbij
gesteund door Frankrijk en Italië en ook 'n
beetje door Duitschland, thans aan Japan en
aan China „halt" toegeroepen in krachtigen
vorm. De Japansche delegatie bij den Volke
renbond heeft zich hiermede onmiddellijk
principieel „ingenomen" betoond. Maar uit 'n
later telegram uit Tokio bleek, dat dit alleen
Mandsjoerije betrof. Er zullen wel heel wat
verdere condities bijkomen. En veel zullen
de „Chineesche bandieten" nog wel le ver
antwoorden krijgen. Die zullen zoo nu en dan
wel eens op Japanners schieten! En dan?
„Ieder vischt op zijn getij" en zoo poogt Ja
pan, nu Europa door verdeeldheid en andére
beproevingen als lam geslagen is, te verwer
ven, wat al meerdere raaien door eensgezind
optreden van Amerika en Europa, verhinderd
is. Of het ditmaal lukken zal? En wat zullen
Amerika en de Europeesche machthebbers
thans doen als Japan toch eens den eigen
weg blijft bewandelen, zal dan het conflict in
in het Oosten lot nieuwe bondgenootschap
pen, tol nieuwe groepeeringen, tot nieuwe
verwikkelingen en tot nieuwe oorlogsdaden
leiden? Wie zal het zeggen?
Met Huygens zeiden de Beurzen echter:
,,Ick sien het sorgeloos en op syn Hof-
wyeks aan,
En laet Gods weer en wind Gods acker
over gaan!'
En zelfs begon men al tc rekenen hoe de
laatjes van vele maatschappijen zich zouden
vullen, dank zij te leveren oorlogsmateriaal,
dank zij vracht- en troepenvervoer. De een
zijn dood is nu eenmaal den ander zijn brood.
Zoo konden scheepvaarten profiteeren, zoo
werden dc benzinemogelijkhcden hoc-cr aan
geslagen, zoo moest men vooral 1 arakans
koopen, zoo werd gerekend op grootere wel
vaart in de staalbranche, op betere mogelijk
heden voor koper cn zoo werd eindelijk.' de
heele crisis bijna vergeten. Het was dan ook of
't „halt" aan Japan van Amerika en een deel
van Europa Dinsdagmiddag teleurstelling
bracht, zeker aan ons Damrak.
En New York kwam dit duchtig onderstre
pen. De loonsverlaging der spoorwegen die
Wallstreet even in zonneglans had gezet, was
al zoo spoedig vergeten. De Stceltrust stelt
voor haar personeel, als usantieel, tweehon
derdduizend aandcelen ter dispositie, ditmaal
a 40 pet. Laten wij voor dc geheele wereld
hopen, dal het nu een beter „koopje" zal blij
ken dan het vorige jaar, tofn deze aandeelen
op dezelfde wijze i\ „slecKts" 140 pet. ter be
schikking van het personeel werden gesteld.
De opnieuw dalende koperprijzen ontstemden
zeer.
De New-Yorkschc banken hebben besloten
geen verdere afgiften van goud meer aan par
ticulieren te doen, wanneer dit bestemd is
voor uitvoer. Aan circulatiebanken zal men
dit wel blijven afgeven. Het bericht verdient
inmiddels de noodige aandacht.
De algemeene betere stemming heeft onze
beurs aangenamere dagen bezorgd, zooals wij
zeiden. De vraag is nu maar hoe de verdere
ontwikkeling zal gaan en wat Genève zal
brengen, nu Lausanne het aflegde. Eerlij!: ge
zegd, onze verwachtingen ten aanzien van
hetgeen de heeren ontwapenaars zullen be
reiken, zijn niet hoog gespannen. Wij zouden
liever wedden op de resultaten der plaatse
lijke hoteliers, restaurateurs en wat dies
meer zij. Hetgeen oud-minister Colijn heeft
gezegd, is daarom „geen oortje" minder
waard. Maar had men elders maar betere
oortjes ernaar! Van de naaste toekomst voor
de beurs valt dus weinig tc zeggen! Ameri
ka stelde Dinsdagavond har teleur. En wij
vreezen dal dit elders weerklank zal vinden.
Cuba werkt ook al met ultimatums en eischt
van Visp opgave van voorraden, restricties en
wat al meer. zooiets als „per keerend tele
gram tc beantwoorden. Vanzelfsprekend
moet Indië toch sterk beperken, maar dat
eischen der Cubaansche heeren kan wél
nieuw kwaad bloed zetten en nieuwe ver
deeldheid brengen
Ph. STRAETMANS.
BUITENLAND.
Groote aanval der Japanners.
(Derde Blad, pag. 1).
De ontwapeningsconferentie te Genève.
(Eerste Blad, pag. 1).
I'crsscliandaal in Oostenrijk.
(l)crdc Blad, pug. 1).
Hitler betrokken bij een sensationeelc ont
lui Iling. (Derde Blad, pag. 1
Tankboot in dc lucht ge vlagen: talrijke
slachtoffers. (I)crdo Blad, pag. I).
BINNENLAND.
De móórd op den lieer I£schauzier voor
de Haagschc rechtbank
(Tweede Bind. pag. 2).
Luit. generaal II. van 'I. Sant overleden.
(Tweede Blad, pag. 1).
Groote brand te Zaandam
(Tweede Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Zes kop koffie cn tóch dronken? (Kanton
gerecht). (Eerste Blad. pag. 2).
Land- en zeereizen naar Canada; lezing
voor dc Vakcentrale.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door hef Kon Ned. Met. Inst.
tc Do Bilt.
Hoogste barometerstand 77(3.4 te Hcrnö-
saiul en Karlstadt.
Laagste barometerstand 762.9 te Jan
Mn yen.
Verwachting: Zwakke lot ma tig j O. tot
Z.O. wind. nevelig lot half bewolkt, weinig
of geen neerslag, daling van temperatuur.
Do depressie van de Oceaan heeft zich
vrijwel noordwaarts verplaatst, daar nog
weinig drukdaling gegeven wordt, op de
Briische eilanden.
Terwijl de depressie in liet Oosten verder
aftrok trad iu hot Noorden van Scandi
navië een sterke drukstljging m, die met
een aanzienlijke daling van de tempera
tuur gepaard ging, waarbij in Finland tem
peraturen lot minus 34 gr.' C. voorkwamen.
Waarschijnlijk zal de verdere ontwikkeling
een drukstijging over hel Oostzeegebied on
over Noord-Duitschland brengen, terwijl
over Scandinavië een depressie, die uit het
Noorden nadert, de strenge vorst weer doet,
verdwijnen. In dat geval zal de Zuid-Ooste
lijke wind, die daarbij over onze omgeving
tc verwachten is, wel eenigc afkoeling maar
geen koude van bèteekoïlis brengen. Dc vrij
groote droogte tot 5 K M. hoogte, waarvan
alle vliegluigpcilingcn gisteren getuigden,
komt tot uiting door den goringen regenval.
Behalve Wecrien met 5 m.M was er geen
station met meer dan 2 m.M. neerslag.
LAHGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Velerlei Modellen Voor iedere figuur
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
KWALITEIT WINT ALTIJD,
minui kiwm ^jBagOTfflBrna—
CENTRUMLEIDER OVERLEDEN.
Berl-ij-n, 4 Fobr. (V.D.) De leider van
cic centrumfractie in den Pruiaï6chen land
dag, dr. Hess, is hedenmorgen or. 53-jarigcn
leeftijd in een ziekenhuis Berlijn over
leden.
B c v l ij n, 4 F c b r. (ILN.) Hess moest eer
poos geleden wegen?, bloedvergiftiging zijn
been afgezet worden. Aanvankelijk scheen
het, alsof hij alles te boven zou komen. "Na-
dal de amputatie verricht en de wonde ge
sloten was, keerde liij weer tot zijn werk
zaamheden terug, doch tegen Kerstmis
keerde de oude kwaal terug cn werd het
duidelijk, dat zijn heengaan nog slechts een
kwestie van lijd was.
DE KROONPRINS VAN ABESSYNIë
BIJ HINDENBURG.
B c r 1 ij n, 3 F ebr. (V.D.) Rijkspresident
Von Hindenburg ontving hedenmiddag den
kroonprins van Abbessynië, prins Asfau
Wossan ten paleize.