DE EEMLANDEü
Nieuws
Liclht op
JOH. DE HEER
Vrijdag 19 Februari 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 199
DE AUT0N0MIERECHTEN
VAN 'T MEMELGEBIED
DE STANDPUNTEN INZAKE
ONTWAPENING
HINDENBURG CANDIDAAT
VOOR 'T PRESIDENTSCHAP
DUITSCHLAND DIENT ZIJN
VOORSTELLEN IN
Uitvoerige toelichting
van Nadolny
T)cr Tkidispwiióent
5 uur 46 min.
Fa. R. v. d. Burg, Arnh.str.
L. J. LUYCX ZOON
Piano's Orgels, Radio
■a
AMER3FÖ0R1SCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand 1 0.75, per
- weck (mei gratis verzekering tegen ongelukken! f 0.l7'/i*
Binnenland franco per post per 3 maanden i Jb-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELFFOON INTERC 513
PRIJS OER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnutnmef
elke regel meer f 0 25 Llefdadlghclds-advertentlün voor de
helft van den prijs - Kleine Advertentlëo „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 «ent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Ferdinand Buisson overle
den. Een vriend van den
vrede heengegaan.
In 1927 wekte het groote voldoening, dat
de Nobelprijs voor den vrede werd toegc
kend aan den Duitscher Ludwig Quiddc,
die vele decennia lang de vredesgedachte
in Duitschland lieeft gepropageerd; langer
dan een kwart eeuw is hij de leider der-
pacifisten geweest tijdens het regime van
keizer Wilhelm. Degene, met wien hij den
Nobelprijs moest deelen, was een Fransch
man: Ferdinand Buisson, de nestor der
vredesbeweging in Frankrijk, die
oen paar dagen geleden op 91-jarigen leef
tijd op zijn landgoed bij Beauvais is over
leden. Zelfs op hoogen leeftijd legde hij, al
nam hij niet meer actief deel aan de poli
tiek van Frankrijk, nog een grooten ijver
aan den dag. Op weinig congressen en bij
eenkomsten. die dienden om de vredes-
denkbcelden te verbreiden, ontbrak de grijs
aard, die het klinkt als een contradictio
in terminis een strijdvaardig pacifist
was, dié er niet tegen opzag voor zijn denk
beelden materieelc offers te brengen en
zijn opvattingen getrouw bleef, al was hij
zeventig jaren lang aan politieke vervol
gingen blootgesteld en al waren nog zoo
vele diepe, teleurstellingen zijn deel.
Op het gebied der binnenlandschc poli
tieek van Frankrijk is Buisson's naam ver
bonden met de groote hervormingen, die
na de vestiging der derde republiek, heb
ben geleid tot het losmaken der scholen
van de kerk. Trouwens: reeds tijdens het
tweede keizerrijk dc Vossisclic Zcitung
vestigde er eergisteren de aandacht op
in den tijd, dat hij zijn politieke loopbaan
begon als jong professor in dc filosofie,
raakte hij in conflict met dc machthebbers,
die er zich tegen verzetten, dat de band
tusschcn kerk en school werd doorgesne
den. Voor Buisson zat er toen niets anders
op dan zijn dagen in ballingschap te slij
ten. Zooals \v ij reeds opmerkten, kon Buis
son pas na den val van Napoleon III zijn
hervormingsplannen verwerkelijken. Ilij
was toen een vooraanstaand ambtenaar in
liet ministerie van onderwijs en een der
meest vertrouwde medewerkers van Jules
Ferry. Iri de gelederen der republikeinen
heeft bij. steeds geestdriftig gestreden voor
cle vestiging van den nieuwen staatsvorm.
Niettemin duurde het tot 1902, toen hij
als ambtenaar uit den staatsdienst trad,
dat hij zijn intrede deed in 't parlement,
waar hij eveneens een terrein vond voor
dc- Ycrwerkelijkiing zijner idceen; ijverig
nam hij deel aan den strijd, die ontvlamde
in verband met de kwestie van dc schei
ding tusschcn kerk en staal. Vooral had
Bruisson echter reeds in de affaire-Drey
fus zijn naam als politicus gevestigd. Dat
de „liguedes droits de l'homine" (de bond
voor menschenrechtcn) zoo'n belangrijke
plaats kon innemen in 't politieke leven
van Frankrijk, is niet in de laatste plaats
te danken aan de leiding van Buisson.
Van dezen tijd af nam hij ook een voor
aanstaande plaats in, wat de vredesbewe
ging betreft. Door zijn missies naar het
buitenland, naar Amerika en verscheidene
landen \an Europa zoo is hij b.v. ook
Fransch tentoonstellingscommissaris te
Weenen en Philadelphia geweest ver
wierf hij talrijke persoonlijke relaties. Zijn
letterkundige arbeid ligt vooral op het ge
bied der pedagogieek. Ondertusschen lag
hem vooral de toenadering tusschen Frank
rijk en Duitschland na aan het hart. Hij is
bel geweest, die voortdurend voeling hield
met "dc vertegenwoordigers der linkscho
partijen in Duitschland, doch de wereldoor
log vernietigde plotseling dit contact.
Buisson, die aan dc eerste internationale
congressen in dc zestiger jaren der vorige
eeuw, te Genève en Lausanne, met Victor
Hugo deelnam, voor den wereldoorlog
reeds de meest op den voorgrond staande
woordvoerder van het Fransche pacifisme
was en toen al opkwam voor het denk
beeld van den Volkenbond, heeft zclts tij
dens den volkerenkrijg, toen de haat elke
redelijke oplossing onmogelijk maakte, de
vredesdénkbeelden verder gepropageerd en
een forum der volkeren gccischt, dat be
slissingen moest nemen volgens werkelijke
rechtsbeginselen en waarvan de grondslag
nioest zijn: volkomen gelijkheid van al zijn
leden.
Als eerste Franschman bepleitte hij na
den oorlog de, volkercnvcrzoening en fel
heeft hij geprotesteerd tegen de haatpoli-
tfek van Poincaré. 1-Iet is niet te veel ge
zegd, wanneer men hem als den wegberei
der voor Locarno aanduidt. In elk geval
kunnen de staatslieden, die thans te Ge
riève bijeen zijn om het vraagstuk der ont
wapening op te lossen, aan hem een voor
beeld nemen. Het is dan ook tc hopen, dat
in al de politici, die, menschelijkerwijze ge
sproken, den vrede van dc wereld in hun
den hebben, de geest van Buisson moge
varen
AAN DE VERWONDINGEN OVERLEDEN.
Ii a 1 b e r s t a d t, 17 Febr. (V. D.) De ir
den nacht op Dinsdag tijdens een rond
gang door het munitiedepót door een
schildwacht aangeschoten luitenant van
het vierde artillerieregiment is in het la
zaret van Halberstadt aan deze wonden
overleden.
De landdag veroordeelt het
Litausche optreden
Memel, 17 Febr. (V. D.) Met 23 (die
der Volkspartij, boerenpartij, sociaal demo
craten en communisten) tegen vier stem
men (van dc Litausche afgevaardigden,
heeft de Memellandsche landdag de volgen
de protestresolutie aangenomen:
„De landdag van Memel protesteert na
drukkelijk en met klem tegen de in men
ging van den gouverneur in de autonome
rechten van het Memelgebied. Do president
van het directorium, Boettcher, en lands
director Podzus zijn ook thans nog geïnter
neerd en landsdirector Szigaus is gehinderd
in de uitoefening van zijn functie. De gou
verneur heeft landsraad Tolischus belast
met de voorloopige behandeling der presi
dentieele aangelegenheden, een regeling,
welke noch in overeenstemming is met 'lo
wetten, noch de goedkeuring wegdraagt van
den landdag.
De landdag van het Memelgebied eischt
directe opheffing van alle gewelddadige
maatregelen en het herstel van den grond
wettigen toestand."
Aan een H. N.-telegram ontlecnen wij nog.
dat do nationaal-Litausche afgevaardigde
Borchert eveneens een uitvoerige verkla
ring voorlas om de genomen maatregelen te
rechtvaardigen. Hij werd bij de voorlezing
herhaaldelijk in de rede gevallen. Soms
werd hem zelfs het woord „leugenaar" toe
geroepen.
Dc belangstelling voor de zitting was bui
tengewoon groot. Heeds twee uur voor het
begin waren de publieke tribunes overvol
en honderden wachtten in de hal van het
stadhuis het verloop van de zitting af.
Genève, 17 Febr. (V. D.) De door den
Volkenbondsraad benoemde rapporteur voor
de Memelkwestie, de Xoorschc gezant Col
ban, heeft Woensdag te zamen met de drie
kroon ju risten de beraadslagingen voortge
zet over het rapport aan don Volkenbonds
raad. De oorspronkelijk tegen Donderdag
vastgestelde zitting van den Volkenbonds
raad moet worden uitgesteld, aangezien de
Litaucrs bezwaren hebben ingebracht. Do
onderhandelingen worden thans voortgezet
met de beide betrokken delegaties. Men
neemt evenwel aan, dat do beslissende zit
ting van den Raad inzake de MemelkwesD'e
einde dezer week zal worden gehouden.
Waarom lord Cecil niet deel uit
maakt van de Engelsche dele
gatie.
Londen, 18 Febr. (H.N.) In het Lager
huis is gisteren de vraag gesteld, waarom
lord Robert Cecil geen deel uitmaakt van
de Engelsche delegatie op de ontwapenings
conferentie. De minister van buitenlandsch*
zaken antwoordde daarop, dat tusschen hem
en lord Robert Cecil verschil van opvatting
bestond. Er heeft een vriendschappelijke
gedachtenwisseling plaats gehad, waarbij
bleek, dat lord Robert Cecil van opvatting
was, dat hij buiten de ont wapen ingscoafe
ren tie nuttiger werwzaam kon zijn voor de
ontwapening.
Estland en Uruguay laten
hun licht schijnen
Genève, 17 Febr. (V. D.) Na den Oos
tenrijkschen gezant werd in de ontwapc
ningsconferentie het woord gevoerd door
Jen vertegenwoordiger van Estland, gene
raai La loner. Hij \erklaarde, dat Estland
vastbesloten is de overoverde vrijheid te
verdedigen, doch nooit er toe over zal gaan
iemand aan t° vallen. Hij sprak de hoop
uit, dat de conferentie uit de verschillende
voorstellen die elementen zou kiezen, waar
mede iedereen het eens kon zijn. Het Vol
kenbondspact zelft biedt ernstige mogelijk
heden voor de internationale veiligheid,
wanneer de leden-staten besloten zijn hei
pact te respecteeren en wanneer de raad bij
conflicten energiek ingrijpt. Het is noodig
dc oorzaken van het wantrouwen tusschen
ue verschillende staten weg te nemen. De
oorzaken liggen voor een groot deel op
economisch gebied.
Als laatste spreker kwam de vertegen
woordiger van Uruguay, Cosio, aan hel
woord. Hij betoogde, dat veiligheid en ont
wapening samen moesten gaan. Zonder
vermindering der bewapeningen zouden de
v lken geen vertrouwen hebben in de uit
werking en doeltreffendheid der verdra
gen.
De plenaire zitting werd hierna geschorst
tot morgenochtend. Do Duitsche ambassa
deur Nadolny zal dan een rede houden,
waarin hij de Duitsche voorstellen bekend
zal maken.
De sterkte van de Russische
weermacht.
De Russische regeering heeft aan de ont
wapeningsconferentie een opgaaf doen toe
komen omtrent de bewapening der sovjet
unie. Volgens deze opgaaf bedraagt de
sterkte van het Russische leger 562.000 man,
het aantal vliegtuigen 750, terwijl de vloot
uit 54 oorlogsschepen bestaat met een totalen
inhoud van 172.000 ton.
Macdonald naar Genève?
Londen, 18 Febr. (V.D.). Volgens do
News Cronicle bestaat de mogelijkheid, dat
Macdonald reeds dezer dagen naar Genève
zal vertrekken zonder zich te storen aan
de hem door zijn geneesheeren voorgeschre
ven rustperiode van drie weken.
HEVIGE KOUDE OP DE ZWARTE ZEE.
Boekarest, IS Febr. (V. D.) Op de
Zwarte Zee. die tot op S K.M. afstand van
de kust is dichtgevroren, heerscht zeer
strenge koude. Hier en daar wordt drijf ijs
in volle zee gemeld.
DE BUITENLANDSCHE REIZEN VAN DE
GRAF ZEPPELIN.
Fried richshafen, 17 Febr. (IL N.)
De directie van de Zcppejinwerf ontkent de
juistheid van- een bericht uit Washington,
volgens hetwelk de Grafl Zeppelin nog deze
week oen reis naar Amerika zal maken.
Waarschijnlijk zal het luchtschip pas op
20 Maart een eerste reis* naar Zuid-Ameri
ka ondernemen.
Geestdriftige proclamatie van
het centrum
B e r 1 ij n, 17 Februari (V.D). Do voorzit
ter der Duitsche centrumspartij, dr. Kaas,
heeft de volgende proclamatie uitgevaar
digd-
„Het Duitsche volk staat voor de verkie
zing van zijn staatshoofd, voor de verkie
zing van dengene, die bèschcrmer van de
grondwet, handhaver vat) dc orde, symbool
van den gemeenschappélijken wil zal zijn.
Deze moeilijke taak is thans slechts ge
garandeerd in handen eener persoonlijkheid
welke staat boven den scheidenden cn ver
hitten' strijd van den partijgeest, welke in
haar grootte en onaantastbaarheid geen vol
geling cn dienaar van afzonderlijke politie
ke groepen is, doch leider en vertegenwoor
diger van het gehcele volk.
Meer dan een ander belichaamt dc hui
dige rijkspresident, generaal-vcldmaar-
schalk von Hindenburg, deze eigenschap.
Tegenover de gestalte van Hindenburg
zinken allen in het niet. Opgewondenheid
en demagogie is hun weg naar de macht.
De Duitsche centrumspartij is er van
overtuigd, dat zij, door Hindenburg candi-
daat te stellen, het gemeenschappelijke va
derland cn zijn herstel in vrede en vrijheid
geen essentieeier dienst zal kunnen be
wijzen.
De proclamatie eindigt met een opwek
king, den 13den Maart tc stemmen op Hin
denburg, te stemmen voor herstel of on
dergang, vrede of strijd, opbouw of ver
woesting.
Dit hangt alles af van het beleid en het
karakter van den man, in wiens handen
op dit zeer ernstig oogenblik dc handha
ving der Duitsche geschiedenis wordt ge
legd.
Duitschlands herstel is verbonden met
den naam Hindenburg, den waarborg voor
een gelukkiger toekomst. Zijn overwinning
zal Duitschlands overwinning zijn".
Berlijn, 18 Febr. (V.D.) Dc rijksdag
factie van de Duitsche landvolkspartij
heeft in o-erleg met de partijleiding een op
roep gepubliceerd om de candidatuur van
Von Hindenburg, die, naar in den oproep
wordt gezegd, door het aanvaarden van zijn
candidatuur een nieuw offer aan Duitsch
land heeft gebracht, te steunen.
„De ontwapening een verplicht
ting van alle leden van
den Volkenbond"
Genève, 18 Febr. (UN.). De Duitsche
ontwapeningsvoorstellen zijn vanmorgen op
dc ontwapeningsconferentie ingediend en
toegelicht door den leider der Duitsche de
legatie, gezant Nadolny. In de inleiding
herinnert de Duitsche regeering er aan, dat
zij het ontwerp der conventie van dc voor
bereidende ontwapeningscommissie niet
heeft kunnen aanvaarden, doch zich bereid
beeft verklaard alle krachten in te spannen
om in samenwerking met de overige
mogendheden tc trachten oen weg te
vinden ter bereiking van het beoogde doel.
Voorts wordt vastgesteld, dat Duitschland
cn drie andere staten do ontwapening reeds
lot stand hebben gebracht, wat geschied
is onder toezicht van de mogendheden, die
zich in het verdiag van Versailles bereid
hebben verklaard tc erkennen, dat deze
ontwapening de eerste stap voor een alge-
meene ontwapening zou zijn. Voorts is de
ontwapening een verplichting van alle lo
den van den volkenbond, binnen welken
principieel gelijke recllten voor alle leden
bestaan. De Duitsche voorstellen komen in
hoofdzaak op het volgende neer: afschaf
fing van den algcmeènen dienstplicht en
invoering van militielegers, beperking van
de politie tot een bepaald aantal manschap
pen, afschaffing van de zware artillerie, van
oorlogsschepen boven dc 10.000 ton, van allo
luchtstrijdkrachten, van den cliemischen
en bacteriologischen oorlog cn voorts be
kendmaking van de sterkte der bewape
ning op alle gebied. Dc uitvoering cn nale
ving van de bepalingen zal gewaarborgd
moeten worden door een voor alle staten
gelijke methode.
De Duitsche gezant Nadolny heeft tc
voorstellen in een uitvoerige rede toege
licht, waaj-in hij er op wees, dat Duitsch
land de ontwapening eenvoudig volgens het
verdrag van Versailles en de uitvoering van
de ontwapening \olgcns de bij het verdrag
van Versailles vastgestelde bepalingen had
kunnen verlangen. 1-Iet beperkt zich echter
slechts tot het doen van zulke voorstellen,
waarvan de toepassing voor alle staten als
mogelijk wordt beschouwd. Nadolny lichte
daarop de verschillende punten van de
Duitsche voorstellen nader toe cn stelde de
bcleekenis daarvan in het licht. In het bi-
zonder wees hij er op, dat het ondenkbaar
is, dat de toestand blijft bestaan, dat Duitsch
land, dat lid van den volkenbond is met
volkomen gelijke rechten als de andere sta
ten, aan beperkingen onderworpen is op
één der belangrijkste gebieden, waartoe het
werk van den volkenbond zich uitstrekt.
Reeds in 1928 heeft de volkenbond vastge
steld, dat de stand van de algemeenc vei
ligheid een vermindering van de bewape
ning toestaat. Met is noodig, dat hiertoe
wordt overgegaan, vooral in dezen tijd, nu
de werld geteisterd wordt door een crisis,
als tot nu toe niet gekend is. Het moet aan
den vasten wil van alle aanwezige staats
mannen gelukken het vraagstuk der ont
wapening ondanks de nog bestaande be
langrijke tegenstellingen tot oplossing te
brengen.
GEEN MIJNWERKERSSTAKING
IN FRANKRIJK.
Parijs, 18 Febr. (H.N.). In het loonge-
schil in cle Fransche mijnnijverheid is thans
overeenstemming tusschen de mijnwerkers
en de mijneigenaars bereikt. Het loon zal
met 2l/: worden verlaagd. De mijncice-
naars hadden oorspronkelijk een loonsver
laging van 5 verlangd.
Be r 11 nOen K". F e l» r ua v 'j Z?
lol» erklaxe hieroit, da?s ich. fier Aufnahaie taöi.nfeft
tfsaéïJö in Óen vorischlag Hindenburg" ttir vi<? E* .'.cFe-
grósidentenwahl 1952 -zus iisase
HINDENBURGS BEREIDVERKLARING: facsimile van den briefj waarin hij een
candidatuur aanvaardt.
BUITENLAND.
Hevige strijd in Costa Rica.
(Derde Blad, pag. 1)<
De Fransche kabinetscrisis.
(Derde Blad, pag. 1). 1
De „staatsgreep" in Memel.
(Lcrste Blad, pog. 1).
Hindenburg?? candidatuur voor 't presi
dentschap. (Eerst. Blad. pag. 1).
De Duitsche ontwapeningsvoorstellen in
gediend. (Eerste Blad, pag. 1).
WEST-INDIË.
Een complot op Aruba,
(Eerste Blad, pag. 2). l
BINNENLAND.
Dc interpellatie-Boon in do Tweede
Kamer.
(Tweede blad, pag. 1.)
De moord op veldwachter Tap te Kerk*
driel (Tweede Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Autorijden cisclit nuchtcrhoid. (Knnton-
jerecht.) (Eerste Blad, pag. 2.)
Gebrek aan goedkoope woningen.
(Eerste Blad, pag. 3).
Verzoek om bezuiniging aan den gemeen
teraad. (Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut te Dc Bilt.
Hoogste barometerstand 7S1.3 to Malin-
hcad.
Laagste barometerstand 737.3 te Vardó.
Verwachting: Zwakke tot matige, wellicht
tijdelijk toenemende N. tot N.W. wind,
meest zwaar bewolkt of betrokken, weinig
of geen neerslag, iets zachter.
Terwijl de kern boven de Gritsche eilan
den van het uitgebreide gebied van hoo
gen druk zich herstelde, waarbij die over
Duitschland afnam, is op IJsland dc ba
rometer sterk gestegen. Tegelijk drong in
het Noorden van Scandinavië een depres
sie in, zoodat voor onze streken een lucht
toevoer uit het Noorden of N.W. tc ver
wachten is, die waarschijnlijk guur weer
zal brengen. Intusschen is te verwachten,
flat de betrekkelijk lage temperatuur dei-
laatste dageq, die het gevolg was van nevel
en Oostelijke winden voorbijgaand voor een
iets hoogere zal plaats maken. Vrijwel ge
heel Frankrijk, Duitschland en Zwitserland
meldden vanochtend vorst, die in Z.-O.
Duitschland zelfs streng is Aan de Noor-
sclie kust viel opnieuw neerslag. Hot
Zweedschc Abisko had 80 m m. in de laat
ste twee dagen.
PIANO'S, ORGELS, VLEUGELS.
Bezoekt onze magazijnen, wij bieden
U een enorme keuze zoowel in het
eenvoudige als in het meest luxe
genre.
Betaling vanaf f 4.per maand.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
In donkerblauwe en zwarte stoffen
brengen wij groote verscheiden
heid. Goedkoopere en betere
kwaliteiten.
Uarkensmarkt 5
Tel. 1309
ALLEEN BETERE MERKEN.
COMMUNISTISCHE MOTIES VAN
WANTROUWEN.
Berlijn, 17 Febr. (V. D.) De communis
ten hebben bij den rijksdag een motie van
wantrouwen tegen het kabinet en een
bizondere motie van wantrouwen tegen
rijksminister Groener ingediend. Verwacht
kan worden, dat bij de bespreking van de
rijkspresidentsverkiezing zich een debat
zal aansluiten over de gehééle politiek dor
rijksregeering.
