AMEDSFOORÏStH DAGBIAK „OVERTUIGD MAN DER VREDESGEDACHTE" FRANKRIJK'S OORDEEL OVER DEN DOODE Woensdag 9 Maart 1932 ..DE EEMLANDER" 30e Jaargang No. 215 DE DUITSCHE PERS OVER WIJLEN BRIAND Waardeerende woorden uit Washington ONTVANGST AAN DE OVERZIJDE WOORDEN VAN LOF EN BLAAM STORM BOVEN DEN ATL. OCEAAN De rechlsche bladen zijn niel over den overledene Ie spreken B c r 1 ij n, Maart. (V.D.j Dc dood van Briand geeft den Berlijnschcn bladen aan leiding uitvoerig de politiek van den voor- maligcn Fransclien minister van buiten- landsche zaken te bespreken. Dc Gcrmania ziet ondanks allo teleur stellingen in Briand een overtuigd man van dc vredesgedaclit". wiens eerlijk stre ven ging naar toenadering tusschen Frank rijk en Duitscbland. De D. A. Z. legt cr den nadruk op, dat Briand één ding voor gehad beeft op alle Fransche politici; hij is groothartig ge weest en beeft zich niet vastgeklemd aan stellingen, die onhoudbaar geworden wn- ■ren. Dit vormde het verschil tusschen hem en Poincaré. De Lokalanzéiger zegt, dat figuren als Briand, die het woord vredo in den mond nemen en die dc Fransche hegemonio met alle middelen in stand willen houden, ge vaarlijker zijn dan Clemenceau. Het Berliner Tageblatt meent, dat Briand zijn weg is gegaan als een goed Fransch- man, maar even goed als een Europeaan. De Bórscnkurier meent, dat Briand een Franschman is geweest, die bet welzijn van zijii vaderland liever in een cultureele ge meenschap dan anders bereiken wilde. De Deutsche Zeitüng is van meening, dat Briand nooit een vriend van Duitscbland is geweest. De Vor\vart6 is van opvatting, dat Briand een goed patriot is geweest, die echter in staat is geweest verder te kijken dan do nauwe grenzen van zijn vaderland en het gegeven oogenblik. W a s h i n g t o n, 7 Maark (V.D.) Het be richt van den dood van Briand heeft in of- ■icieele kringen oprecht leedwezen veroor zaakt. E wordt op gewezen, dat de vredes apostel Briand meer begrip heeft gehad dan dc meeste overige Fransche politici. Een feit is, dat Fransche kabinetten on der leiding van Briand in officicelo krin gen te Washington steeds gunstig zijn ont vangen. De geheele Amerikaansche pers wijdt grooto artikelen aan dc nagedachte nis van den overledene. Gevoelige woorden van minister Beelnerts. Dc correspondent der N. R. Ct. Ie Genève meldde gisteravond: Minister Bcclaerts van Blokland heeft vanavond na afloop van de bijeenkomst van de Volkenbondsvcrgadering aan dc verte genwoordigers der Nederlandsche pers ver klaard, zeer onder den indruk te zijn van Briand's sterven. De verschillende malen, dat hij de gelegenheid had gehad Briand te Genève te ontmoeten, was onze minister steeds weer onder* den indruk gekomen van de grootc bekwaamheden en den krachti- gen vredeswil van dezen gcnialen Fransch man. Zijn dood is een verlies niet alleen voor Frankrijk, niet alleen voor den Vol kenbond, waaraan hij zooveel van zijn bes te krachten heeft gegeven, maar voor dc heelc naar* vrede strevende wereld. De laatste dagen van Briand. P a r ij s, 8 Maart (V.D.) Zooals eerst thans i.iit dan vriendenkring van Briand hekend wordt waren dc genccsheercn van Briand zich de laatsto week van zijn hopeloozen toestand bewust en verwachtten zij eiken dag bet overlijden van den grijzen minis ter Er was echter een streng voorschrift om naar bulten niets to laten blijken van den errtst van den gezondheidstoestand van Briand, aangezien liij tot den laatsten dag zelf de kranten las en men niet wilde, dat hij in de pers zou lezen hoe ernstig zijn toestand 1 was Dientengevolge kwam het overlijdensbericht gistermiddag geheel on verwachts. Toen Briand op 29 Fcbr. j.l. uit Coclicrel naar Parijs terug kwam, kostte het hem veel moeite, om zijn op dc tweede verdieping gelegen woning van het flatge bouw aan dc Avenue Isleber te bereiken. Wat hem de laatste dagen het meest hin derde, was het rookverbod, dat hem door zijn behandelende geneesheer was voorge schreven. Gistermorgen -aaktc hij echter huilen bewustzijn en 6lcchts even is hij weer tot bewustzijn gekomen. Tegen half 11 begon de doodstrijd, die ongeveer drie uur duurde. Het stoffelijk overschot van Briand wordt heden naar den Quai d'Orsay over gebracht en in het ministerie van buiten landsche zaken opgebaard. Als hoogtepunt van de rouwceronionicn zal minister-presi dent Tardieu een herdenkingsrede houden, ■waarna de vöorloopige bijzetting zal ge schieden op het kerkhof van Passv. Later zal het stoffelijk overschot naar Coehe-el worden overgebracht Op verzoek van Briand's familie en van den overledene zelf zal dc lijkdienst worden gehouden in TAacdonald cn Lloyd George prijzen het werk vau den overledene. Londen, 8 Maart. (V.D.) De minister president Macdonald heeft in een korte ge denkrede het overlijden van Briand her dacht. Briand wijdde dc beste jaren van zijn lang loven aan het hooge streven om do goede verstandhouding tusschen dc vol ken te herstellen. Zijn naam zal door dit werk blijvend genoemd worden: een mo nument, dat langer* blijft bestaan dan brons. Ilij was de schepper van den vrede en zijn verlies zal niet alleen in Frankrijk, doch door alle mcnschcn van goeden wille in dc geheele wereld diop worden betreurd. Lloyd Goorge verklaarde, dat B-iand's dood na den dood van Stresemann een nieuw verlies van de zaak des vrod'cs en voor de bevordering van den vredo in Europa is. Herdenking op de Gcnoefsche ontwapeningsconferentie. G c li e v e, 8 Maart. (V.D.) De hoofdcom missie der ontwapeningsconferentie heeft hedenmorgen in een korte rouwzitting Bri and herdacht Dc voorzitter der ontwapeningsconferen tie Henderson, wees cr op, dat Briand in hooge mate had meegewerkt aan dc tot standkoming van dc ontwapeningsconfe rentie en dat het Briand was geweest, die hem -had verzocht het voorzitterschap van dc conferentie op zich te nemen. In Briand, den on vermoeiden voorvechter van de vredesgedachte cn de vriendschap tusschen de volken, had hij een persoonlij ken vriend verloren. Henderson deelde ver volgens mede, dat Zaterdag, den dag vaD de bijzettingsplechtighcid te Parijs, geen zitting van de ontwapeningsconferentie zal worden gehouden. Als vertegenwoordiger van dc Fransche regeering, dankte Paul Boncour, waarna de zitting als teeken van rouw een kwar tier werd onderbroken. „Een onherstelbaar verlies voor Frankrijk en de wereld". P a r ij s, 8 Maart. (II. N.) De stroom van telegrammen, waarin deelneming met het overlijden van Briand wordt betuigd, blijft aanhouden. President Hoover verklaart in zijn telegram aan Tardieu, dat de eerlijke cn vastberaden strijd, dien Briand voor den vrede heeft gevoerd, den overleden staats man dierbaar aan het Amerikaansche volk heeft gemaakt, dat daarom met het Fran sche volk over liet verlies van den grooten staatsman treurt. De vroegere staatssecre taris Kellogg verklaart, dat Briand in ioder land door millioenen betreurd zal worden, daar hij de grootste staatsman en pleitbe zorger voor den vrede is geweest. Zijn dood is con onherstelbaar verlies voor Frankrijk en de wereld. Parijs, S Maart. (V.D.) liet program der hijzeltingsplechtigheden voor Briand is thans definitief vastgesteld. Reeds Dinsdag avond is het stoffelijk overschot gekist. Donderdagmorgen zal het stoffelijk over schot worden overgebracht naar het minis terie van Buitenlandschc Zaken, \vaar dc doode in dc „Salie des horloges" zal wor den opgebaard. Zaterdagmorgen zal de aartsbisschop van Parijs den overledene zegenen. Daarna zal de lijkkist voor het ministerie worden op gesteld. Van het ministerie tot dc kamerge bouwen zullen tribunes worden opgericht Om twee uur des middags zal minister- president Tardieu een herdenkingsredevoe ring uitspreken, waarna de troepen voor het stoffelijk overschot zullen defileeren. Voorloopig zal het stoffelijk omhulsel op MOMENTEN UIT HET LEVEN VAN BRIAND. Boven links: Briand cn Stresemann na de sluiting van hot verdrag van Locarno. Boven midden; Met vacantie. Boven rechts: Briand in Genève. Beneden links: Briand ten tijde van zijn eerste minister presidentschap. Beneden rechts: Bezoek van Briand aan Berlijn in 1931. V. i. n. r.: Briand, Laval, Brüning on Francois Poncet. een der Parijscho begraafplaatsen worden bijgezet. Later zal de teraardebestelling op Cocherel plaats hebben. Herdenking in Kamer cn Senaat. In Kamer en Senaat zijn heden door de onderscheiden presidenten de herdenkings ledevoeringen gehouden ter eere van Briand. De president van de Kamer, Buis son, verklaarde o.m., dat het verlies dat het parlement lijdt door den dood van Briand ontzaglijk is. Briand heeft, aldus Buisson. tijdens de jaren na den oorlog niet slechts Frankrijk, doch de geheele we reld toebehoord. Zijn naam heeft boven de nationale tegenstellingen gestaan en is voor alles een teeken dei* hoop geweest. Buisson herinnerde aan het vredeswerk van Briand en aan zijn woorden die hij tijdens een der laatste Kamerzittingen heeft uitgesproken, toen men hem biltere .ver wijten maakte wegens zijn politiek. Briand riep toen met stemverheffing uit: Moet men dan sterven om te bewijzon dat rnen eerlijk is? Vervolgens nam Tardieu nog eenmaal 't woord. De premier verklaarde dat Briand als lid of chef der regeering op binnen en buitenlandsch-politicjk gebied nimmer zijn vertrouwen heeft verloren van de goede uit werking, wiïlke een openlijk en eerlijk de bat cn vrijwillig getroffen overeenkomsten geven. Dc president van den Senaat herdacht Briand in hartelijke bewoordingen, waarbij de vice-president en Paul Reynaud, de mi nister van Justitie, zich namens de regee ring aansloten. Russische condoléance met liet overlijden van Briand. Moskou, via Kofno, S Maart. (V.D.) De plaatsvervangende Volkscommissaris van Buitenlandsche Zaken der Sovjet Unie, Krestinski, heeft den Franschen ambassa deur to Moskou de Jean de deelneming be tuigd der Russische regeering in verband met het overlijden van Briand. Daar moet veel gebeds gebeden zijn... voordal de wereld ontvangt wat de wereld niel geven kan: „Vrede" Briand en de Groot In „Dc Tijd" lazen wij de volgende „Tijd spiegel", geschreven bij het overlijden van Aristide Briand: Een zwervende schim aan den oever van den ondcru ereldstruom zoekt toegang op de boot van Charon, den geduchten veer tnan des doods. Lezer van kranten, gij heb' hem reeds onmiddellijk herkend uit zijn portretten cn caricaturen, u tot vervelens toe onder oogen gekomen. liet is Aristide Briand, die de eeuwige rust zoekt. Doch zoo uw oogen scherp genoeg zijn om te onderscheiden, welke gestalte daar dui lelijk wordt uit dc eeuwige nevels der over zijde, zult gij een Hollandschen man mei ■•en sierlijken, doch eenvoudigen kantkraag Links is overtuigd, dat Briand den vrede heeft gewild Pertinax' merkwaardige kenschetsing Parijs, ij Maart. (V.D.) Vanzelfsprekend wijden de Fransche bladen uitvoerige arti kelen aap den overleden staatsman Briand. Naast uitvoerige levensbeschrijvingen wor den dc verdiensten van den grooten staats man voor Frankrijk erkend, hoewel de rechlsche pers, die zijn politiek vooral in de laatste jaren fel bestreed, laat uitkomen, dat zij deze politiek voor Frankrijk niet de beste vond. De Echo dc Paris schrijft, dat het Briand's ideaal is geweest de man van den vrede en van de Fransel) Duitscho overeenstem ming te worden. Hij heeft verder dan deze overeenstemming willen komen cn zijn doel was het bereiken van werkelijke interna tionale toenadering. Zijn voorstel tot vor tning van een Europeeschc unie is echter nog niet verder gekomen dan het stadium van het experiment. Sedert vele maanden was Briand in het kabinct-Laval nog slechts een facade eu weinige dagen voor zijn 70en verjaardag heeft de dood hem verrast. In hetzelfde blad schrijft Pcrtinax een uit voerig artikel. Vele mcnschen geloofden in het succes van dc verschil lende gebeurte nissen, die Briand's loopbaan vormden en zagen daarin een doelbewuste aanecnscha keïing van feilen. Uit persoonlijke Vaarne ming verklaart Pertinax echter tot de con clusie to moeten komen, dat de weg van den overleden minister van buitenlandsche zaken dikwijls onzeker was, onduidelijk en begeleid door aarzelende handelingen. Wat bijvoorbeeld Locarno betreft, had Briand Poincaré na het eerste bekend worden van het voorstel medegedeeld, dat deze over eenkomst hem volkomen onaanvaardbaar leek. Ook met het Kcllogg-pact hadden de gebeurtenissen zich anders ontwikkeld, dan Briand's bedoeling was. Briand wenschte een Fransch-Arnerikaansche toenadering en ten aanzien hiervan beeft hij zich vergist. Sedert 1920 gold al zijn werk dc Fransch- Duitsche toenadering. Zijn blik stond echter niet. open voor rea liteiten, want steeds bleef hij gelooven aan het bestaan van een vredelievend Duitsch land. De Duilschc politiek beeft van de poli tiek van Briand datgene genomen, wat zij kon gebruiken voor de voorbereiding van de revanche cn de rest heeft zij eenvoudig laten vallen. Zoo kan men zeggen, dat de houding van Frankrijk in do periode van 1925 tot 1930 het militaire en diplomatieke herstel van Duitschland heeft bevorderd. De Figaro "schrijft, dat de tijd thans voor bij is om een buitenlandsche politiek te veroordeelen, die reeds voor den dood van haar schepper vervallen was. Ook de Ami du Peuple spreekt koel en terughoudend over de door Briand gevolg de politiek. De linksche pers daarentegen wijst rnet enthousiasme cn waardecring op het be langrijke werk, dat Briand voor Frankrijk en voor den Furopceschen vrede heeft ver richt cn noemt Briand een der grootste zo nen van Frankrijk. In de Excelsior schrijft Paul Painlevé, dat de droefenis en de ontsteltenis bij de massa bij het bekend worden van het doodsbericht dc schoonste eer is geweest, die men den staatsman en mensch Briand had kunnen bewijzen. De publieke opinie heeft geweten, dat Briand heeft gew&rkt voor don vrede, zonder ooit de belangen of de veiligheid van Frankrijk uit het oog te verliezen. De radicaal-socialistische République noemt den gestorvene eveneens één der ware grooten. Het volk zal zijn woord nim mer vergeten, dat er geen oorlog zou zijn, zoolong hij leefde. Thans verheffen de theo retici van den haat en van het geweld hun riem en de tegen dc bemoeiingen van Briand gerichte daden der nationalisten zullen, indien Briand's work niet wordt voortgezet, hun bittere vruchten dragen. In de socialistische Populaire wijdt Léon Blum ernstige woorden van waardeering aan den gestorven vriend, die in den laat sten tijd dikwijls een politiek tegenstander is geweest. Briand heeft echter den vrede gewild cri dit altijd diep mcnschelijk ge voeld. Aan deze woorden, schrijft Blum, be hoeft men niets toe tc voegen. Engelscho persstemmen over het verscheiden van Briand. Londen, 8 Maart. (V.D.) Ook dc Engel- schc pers wijdt uitvoerige herdenkingsarti kelen aan Briand. Dc Times schrijft, dat Briand dc bijzondere gaven van oen idea len minister van buitcnland.sch<> zaken beeft vereenigd met die van ccn volleerd diplomaat. Zijn grootc talenten beeft bij ge bruikt ter behartiging van dc belangen van zijn land in den zin van internationale ver standhouding. De Daily Telegraph merkt op, dat Briand steeds do vriendschap met Engeland heeft hoog gehouden. De Morning Post herinnert aan de sug gestieve kracht van Briand's redevoerin gen, waarmee hij het wantrouwen van zijn vijanden in slaap sprak. De Daily Mail verklaart, dat Briand door bet Engelsche volk, wiens ware vriend hij geweest is, ten diepste betreurt wordt. De Daily Herald schrijft over Briand als den leider van hot tweede Frankrijk, die aan den vrede, aan de kracht van den Vol kenbond cn aan de ontwikkeling van de wereldwelvaart door economische samen werking heeft geloofd. Ook de Daily Express prijst in het bijzon- dor Briand's werk voor den Volkenbond en betreurt, dat deze door zijn vrienden tot een instrument ton behoeve van de Fran sche politiek is gemaakt. ontwaren, dien gij zoo vaak niet zaagt, ten zij gij op de markt in Delft mocht wonen, waar zich zijn standbeeld bevindt. Het is de groote apostel van den internationalen vrede, Hugo de Groot, dio klaar staat om zijn geestelijken nazaat in te leiden in den kring der vrienden. Aan wie daé.r vrede cn vreugd ten deele viel, omdat zij hier van goeden wille waren. De ouden zouden naar het voorbeeld van Lucianus hier een tweegesprek hebben ge fantaseerd tusschen de zoo verwante gees ten van do beide dienaren des vredes, dc een met de band op het boek van het God delijk recht, dc andere steunend op de pro tocollen van dc „rechten van den mensch". „Welkom, vreemdeling" zou Grotius ge sproken hebben, doch voor den ander is dit woord een ijdelo klank der aarde, en met dien glimlach, dien gij van hem kent, zegt hij eerbiedig weder: „Hier zijn geen vreemdelingen meer, want hier is vrede." Europas lot, gedragen door den eersten, toen het steeg naar dc lichtende hoogten eener nieuwe toekomst door den ander ondersteund, toen het dreigde nader tc snellen in verbijsterendon ondergang, zullen zij beiden deernisvol be spreken in do geheimtaal van de overzijde, waar verleden, heden en toekomst zijn ver smolten tot een eeuwig nü. Zal cr nog redding zijn voor het stoutmoedige geslacht der stervelingen? Achter de stem van Hugo de Groot klinken de oude Hollandscho stemmen der dichters, die zich verdiepten iii zijn vredelievende problematiek. De oude rechtskundige van den IJboord, Gijsbert Corneliszoon Plemp, dc eerste Roomsche pacifist van Nederland zoo dit tenminste niet Erasmus moet geweest zijn, herhaalt zijn schoonen regel: Vrede, wat ligt gij verreweg begraven..* cn Joost van den Vondel laat op de darte lende regels van zijn landspel, waarin Ha- geroos cn Adelaart door reinen min gei paard zijn, eenen juichkreet volgen: Daar is 't al pais en vrê. Helaas, dat zijn stem wordt gesmoord door het bovengrondsche gerommel van dc Oosterschc kanonnen! De grondslag des vredes is als de steen der wijzen tegelijk onmisbaar en onvindbaar. In het concert der oude wereldwijzen, die Briand ontvangen, klinkt de schuchtere taal van den zoo jong gostorven dominee Caraphuyzen als een bedeesd verwijt: Daar moet veel strijd gestreden zijn Daar rnoet veel leed geleden zijn En veel gebeds gebeden zijn Eer alles wil in vrede zijn. Daar moet veel gebeds gebeden zijn...» voordat de wereld ontvangt wat „de we reld niet geven kan"r. Vrede. Br worden 36 menschcn- levens betreurd New-York, 8 Maart. (V.D.) Do boida afgeloopen dagen teisteren zware stormen de Atlantische kusten. 36 personen zijn om liet leven gekomen, terwijl aanzienlijke inaterieele schade werd aangericht. Talrijke kleine schepen worden vermist. De kust vaartuigen zijn ter -assistentie uitgevaren. VERLAGING VAN HET RIJKSBANK- DISCONTO. Berlijn, 8 Maart. (V.D.) De Duitsebe Rijksbank heeft met. ingang van morgen, 3 Maart, het disconto verlaagd van 7 tot 6 procent. De beleeningsrente is verlaagd t» 8 tot 7 procent.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 9