s
5
r
JOE MOOR
lil
Abonneert 0 op dit Blad
Wfffi
2.60
Fa. UN. OOSTERVEEN
GOETHE-HERDENKÏNG
Weinig belangstelling
ft
SJs
38 Wolhandel „DE CONCURRENT"
VOOR ONZE
HUISVROUWEN
Langestraat 42 Tel. 77
dvertentiën
STÖSMEI
VERVEN
H.V. Otrsclitsche Hypotheekbank
UTRECHT
Pandiirieven f 61.000.000.- Reserves f 1.526.672.66
5% pandbrieven a 9Sy2%
LANGESTRAAT 10
TEL. 198
WIJ N H A N D EL
Voorfeyrg J
Schillen cp Brandewijn
Fiaderac
per flesch
Herman Poort spreekt over Goethe
en zijn werk voor de leden
van 't Nut
Gisteravond liad in tie groole zaal van
Amicitia vanwege liet Nutsdcp&rtcrncnt een
Goetho herdenking plaats, waarbij do be
kende letterkundige Herman Poort oen
lezing hield over Gocthc en zijn werk. Wij
weten niet of de Goethe-lierdenking in do
Hcmonstrantsche kerk, welke kort geleden
is geweest, een concurrente is geworden
voor het Nut, doch de zaal was gisteravond
slechts zécr matig bezet.
De lieer Horman Poort bepaalde zich er
toe- enkele hoofdmomenten uit het leven
van Goet-he naar voren te brengen, daqi
hem den tijd ontbrak om van dézen grooten
dichter alle bijzonderheden te vertellen.
Het werd alzoo een meer instructieve cau
serie. waarin spreker allereerst wees op het
feit, dat Gocthc '11 mensch was die dc groot
ste tegenstellingen in zich droeg, getuige 't
feit, dat hij tegelijk werkte aan zijn Wcrtci
<•11 aan Fausl. Uitvoerig beschouwde de
heer Poort Goethe's Faust, welke hij pus
op zeer laten leeftijd heelt voltooid, Gocthc
zelf voelclc op zijn 26ste jaar dat de Faust,
zooals hij toen was, onvolledig was. De oer-
Faust is in dc jaren van Sturm and Drang
geboren. Na een uitvoerige beschouwing
over dit levenswerk bezag spreker dc vel
schillen tusschen den jongeling Goethe en
Goethe als man 0111 daarna eenigc bijzon
derheden te vermelden omtrent dc opvoe
ding \an den schrijver van het drama Kg-
inont. Goelhe's vader hield er een opvoe
dingssysteem op na, dat een kind met min
der verstandelijke vermogens dan Wolfgang
zwakzinnig zou hebben gemaakt. Goethe's
moeder daarentegen was een wijzer mensch
van haar heeft hij „die Gust zu fabulicrcn"
gekregen'. Zooals liet maar al* te vaak inet
te streng opgevoede jongelui gaat, ging het
ook met Goethe, toen hij op zijn zeventien
de jaar naar Leipzig ging 0111 te studcoicn,
sprong hij uit den band. lier was ook daar,
dat liij zich, na dc wonderlijke uitwerking
van een bijzonder zout, hem door een vrien
din van zijn moeder verschaft, ging interes--
seeren voor de mystisclic alchemie, welke
in die dagen veelvoudig werd beoefend. La
ter is hij haar Straatsburg gaan studeeren,
waar hij niet alleen medicijnen en thcolo
gic studeerde, doch ook in dc leer ging bi;
de kunstenaars zelf. Na zijn studie in
Straatsburg keerde hij naar zijn geboorte
plaats Frankfort, terug om vrij spoedig ah
ambtenaar bij bet rijksgereclitsliof. té Wctz-
lar te worden geplaatsu Als jongeling. an
ongeveer 2b jaar -was Goelhe's hart een hek
senketel van allerlei momclielijkc- eigen*
schappen, zóó zelfs, dat in dio dagen var
hem is gezegd dat lnj „de beminnelijk «ie ci
tevens verschrikkelijkste mensch" was.
Nadat de Gretchen tragüdie uit Faust na
der was beschouwd, werclen dc liefdesge
schiedenissen van Gocthc besproken. er-
volgens schetste spreker hem als schrijver
van Werter, welk werk voor Goethe zeli
een bron van onaangenaamheden is ge-
v eest. Ook dc vriendschap met Schiller en
de 'I-tal iaansche reis, waarna „Iphégenic aul
Tauris" werd geschreven bleven niet onbe
sproken. Breedvoeriger ging dc lieer Poor!
in op Goethe's verblijf in Weimar, waar lnj
dc opvoeding en ontwikkeling van den jon
gen hertog moest leiden en minister was
Hoezeer Gocjlic beschouwd werd als een
man met groote capaciteiten moge blijken
uit het feit, dat de hertog van hem als een
uiii zijn ambtenaren zonder meer acccp
teerde dat hij hein antwoordde „legen
spraak kan ik wél dulden als zij verstandig
is." Zelfs Napoleon zei, toen Jiij Goethe zag.
tot zijn hovelingen: „Ziedaar een man.
1 ven stipte spreker, dc verwantschap aan
tusschen het drama Egmonl en Götz von
Berlichingen. welke bcicle door Gocthc zijn
geschreven.
Tenslotte hesprak de lieer'Poort Gocthc s
invloed op het Iiollandschc geestesleven*
deze is naar zijn meening meer uitgegaan
van den mènsch dan van den kunstenaar
(ioèthe. Wij lezen zijn werken om hem zelf
om Goethe alleen. 1-Iij was een dadelijk te
herkennen wereldgenie, dat zich als staats
burger heeft opgewerkt tot permanent eer
ste minister. Dc bewondering voor Gocthc
begon te komen met den val van bet libe
ralisme. De dichter zal in hem immer blij
ven leven; wfit men ook van hem leest,
drama of poëzie, men weet niet wat men
het meest moet bewonderen, het werk zelf
'•f den schrijver- ervan. Goethe is een van
tie meest, typccrendc vertegenwoordiger.-
tan het vroeger geslacht. Indien uit dc her
denking Aan Goethe kracht en drang wor
den geboren om ons op te heffen voor een
beter bestaan, dftn heeft zij nut.
„STERVEND EUROPA".
Morgen in „Amicitia"
Charlotte Kohier.
door
Dc knappe voordrachiskunstcnares en
actrice Charlotte Kohier zal morgenavond
in Amicitia voor den Amersfoortsclien
Kunstkring „Stervend Europa" van Ivvan
Go[l voordragen.
Wij mieenen goed te doen de vcrhaals-
inhoucl van Stervend Europa even zeer in
het kort weer te geven: Dc schrijver, die
op een Parijscliè hotelkamer woont, komt
in kennis met een contubernaal, Henry
cl' Anglade, wiens legerstede door een dun
ne wand van de zijne gescheiden is, zóó dat
zij elkanders bewegingen konnon, wanneer
zij worstelen om den slaap. Zij spreken af,
elkander 's avonds te ontmoeten in een
Parijschc bar, maar vóór die ontmoeting
plaats heeft, zijn er in het verbeeldingsle
ven van den auteur belangrijke dingen ge
beurd. I-lij identificeert zich met oen moor
denaar, die lil den press naar Marseille
een roofoverval heef; gopjéfgd. Op zijn
-vlucht, die eigenlijk een vlucht is van den
auteur voor zichzelf, ontmoet hij in een
groot café een professor uit Philadelphia,
die ontdekt aan welke kwaal hij lijdt. Hij
is besmet met de Europokke. Alras blijkt
dat die bacil cle bacil is. die heel Europa
ondergraaft' en die er oorzaak van is, dat
alles, menschel!, cultuurtradities, instellin
gen door en door voos zijn, aangevreten,
ofschoon zij er uiterlijk niet altijd de spo
ren van vertoönen. Tegen die eurokokke
helpt niet dc inenting met liet Amerikoön,
dat voortbrengsel van dc stalen beschaving
van Amerika. Europa moet ondergaan. Na
een eigenaardige ontmoeting met dc drie
dochters van een wonderlijken dokter Sy-
rianx vlucht hij in de natuur, maar daar
ervaart hij', dat hijzelf en dc dieren en din
gen om hem hoen, geen schaduw meer heb
ben. Wanneer hij na zijn omzwerving, ein
delijk bij llenri d' Aglacle in -lc „Bar dc la
Mort" komt. clan dreigt hij door zijn gelij
kenis met den hoofddader van den aanslag
ni de Marsei'le-cxprcss cl nor eenigc agen
ten te worclen gevat, maar juist had hij de
drie verboden woorden van dezen lijd: „Mijn
hart!" „Mijn God!' „Ik heb lief!" de
bar ingoschrceuwd, of het blijkt, dat de
aanhouding een vergissing is geweest:
Tot zoover liet verhaal, waarvan dc
hoofdzaak is, dal. hier een volkomen leeg
bewustzijn alle verschijnselen van dezen
tijd'door zich licen laat trekken en dan ge
raakt lot. oen moordende kritiek op alles
wat onze beschaving voortbrengt. .Tocli is
deze leegte maaf een schijnbare leegte, op
den bodem van dezen geest ligt een hunke
ring naar dc teloor gcganc rcligicusc wer
kelijkheid.
Wc behoeven wel geen opwekking voor
onze lezers te schrijven, om deze voor
dracht, die overal zooveel bewondering
wekte, te gaan lioói'cn.
ZINGEN IN HET LATIJN.
Eij hel jubileum von Kintierzorg.
I11 de Mededeelingen van den Ccnlr. Bond
van Inwendige Zending 011 Christ. Pliilan-
thropiselic Instellingen schrijft, de Inspec
teur Mr. A. cle Graaf:
Altijd weer iets nieuws. Dit had ik nog
niet gehoord: door kinderen in een gesticht
voor verwaarloosde jeugd (wij weten dus
helaas uil. welk milieu zij komen, wolk-
graad van beschaving daar heerscht, welke
taal daar gesproken wordt, wc kennen cle
rauwe stemmen) door deze kinderen niet al
leen meerstemmig mooi lc hooren zingen,
maar Latijnsclic liederen, en het Latijn zeer
coed uitgesproken, liet ontroerde! E11 clan
die heerlijke vorm van musiceercn, niet. met
Icn kouden dirigeerstok, maar dc dirigente
(dochter van cïen directeur den lieer II.
Langen donk) aan liet. orgel zittende, de
kinderen om dat orgeltje heen, (zij deden
waarlijk denken aan cle zingende engelen
om het orgel van cle I-Ieiligc Caccilia, van
Van Eyck), gedirigeerd door een vriendelijk
ins pi rommel hoofdknikje, dan lot die en
dan lot die gericht.
Hierop zijn wij vergast in cle Nieuwe Kerk
K' Amersfoort op- 13 Januari i.l bij het 25-
iaiig jubileum van „Kinderzorg Utrecht".
Zoo iets geeft plotseling een kijkje midden
in het hart van zoo'n gesticht, dc dochter
van den directeur in zoo'n innige verhou
ding met dc meisjes, lc zarnen zich ver
heffend in schoenen zang, clen Allerhoogste
aanbiddend.
SCHIETVEREEN. „WILHELMINA".
Gisteravond wercl, voor de fweedc maal
de wissclbckcr verschoten, beschikbaar ge
steld door clen ccre-voorzitter der afdeeling
Amersfoort van den Kon. Ned. Bond van
Oud-Onderofficieren, clen ritmeester-adju
dant P. C. L. Blom.
Aan den wedstrijd werd deelgenomen,
door dc Burgerwacht en dc schiclverceni-
gingen Prins Hendrik cn Wilhelmina, ieder
met twee vijftallen.
Door liet bestuur van Prins Hendrik was
eeu verguld zilveren medaille beschikbaar
gestald, als tweede korpsprijs, terwijl door
liet bestuur van de Burgerwacht een pla
que!, voor den lioogstcn korpsscliutter was
toegezegd.
Liet cle oefeningsavond Maandag lc vo
ren, reeds hoqgc series zien, waardoor dc
wedstrijd -spannend beloofde te worclen. cle
wedstrijd zelve kenmerkte zich door vin-
nigen kamp, ofschoon zeer vriendschappe
lijk, met als uilslag:
lo prijs wisselbaker, Burgerwacht mót 232
punten;
2c prijs verg. zilveren medaille, Prins Hen
drik 223 punten.
Verder behaalden:
Schielvcrecnigmg Wilhelmina ie ploeg
13 punten;
Schietvcreeniging Prins Hendrik, 2c ploeg
201 punten;
Schiëtverceniging Wilhelmina, 2e ploeg,
18G punten.
Hoogste korpsscliutter dc lieer W. van
Eist mei 19 punten (maximum 50 punten).
Het mag niet onvermeld blijven dat de
Burgerwacht op clen wisselbaker wist be
slag te leggen, met een 'serie, zooals nog op
geen enkel concours is behaald, waarom
oen woord van hulde hier op zijne plaats is,
ook 'de serie van Prins Hendrik behoort tot
dc zeldzaamheden.
Was ieclcr in verwachting dat 'de prijs
voor hoogste korpsscliutter. zou moeten
worden toegewezen, door loting' tusschen
dc iiecren Schwilzner en Serre, door wie elk
18 punten was behaald, cle heer van Eist
maakte die loting niet noodig, liet geeft een
beeld van cle hooge series in dezen wed
strijd behaald.
De cere-voorzilter reikte met toepasselij
ke woorden de behaalde prijzen uit, waar
na cle voorzitter van Prins Hendrik bedank
te voor de gastvrijheid, door Wilhelmina
aangeboden.
Dc voorzitter van "Wilhelmina riep cle
schutters een tot weerzien in 1933 toe.
HEIDEBRAND JE.
Op militair terrein.
Gisteren heeft een heidebrandjo gewoed
achter de infantcriekazerne, 111 cle nabijheid
van cle Pieter Bothlaan. De brand bleek op
militair terrein te zijn cn is onder leiding
van den wachtcommandant door militairen
cbluscht.
Gorgel ook op straat I
natuurlijk droog - met
25, 45 cn 65 cis.
DE IERSCHE SV/EEFSTAKE.
De justitie zal ingrijpen.
Op 7 Maart 1932 is dooi' den minister van
Justitie de volgendo niodcdeeling gedaan
aan lieeren procureurs-generaal bij de ge
rechtshoven.
Lenigen tijcl g:leden heb ik aanleiding ge
vonden om een onderzoek te doen instellen
mét betrekking tot de Irish Frcesta'te Hos
pital's Sweepstake, waarvan vooral in den
laatslcn tijcl hier tc lande in grooten getale
stukken blijken lc worclen verkocht.
liet clczer dagen beëindigde onderzoek,
dat vooral gericht was op liet verkrijgen
van het noodigc inzicht in het systeem der
bedoelde lerschc Sweepstake heeft uitgewe
zen dat het hier geldt een buitenlandsche
loterij, die, hoewel sterk afwijkend van het
normale type, desondanks valt onder cle
omschrijving van artikel 1 van dc Loterij-
wet 1905.
Krachtens artikel 2 sub 2o. van gmoemde
wet is liet derhalve verboden om aandeelcn
in die loterij hier tc lande te verkoopen, te
koop aan tc bieden, af tc leveren, uit te
doelen of ten verkoop of ter uitclceling in
voorraad te hebben of op ecnige andere
wijze de deelneming in die loterij open te
Stéllen of openlijk tc bevorderen. Overtre
ding van dit verbod is, zooals bekend, straf
baar ingevolge artikel li dier wet.
Ik moge UEdelGrootAclitbare daarom
verzoeken tc willen bevorderen, dat, wan
neer blijkt dat personen zich met betrek
king tol genoemde buitenlandsche loterij
schuldig maken aan eenige handeling
krachtens artikel 2 sub *2o„ der meerbe-
doclclc wet verboden, tegen hen door justitie
of politic worde opgetreden.
Den eersten tijcl zoude in daarvoor in
aanmerking komende gevallen kunnen wor
den begonnen met een waarschuwing. Maar
overigens zal strafrechterlijk zijn in te grij
pen. c.q. met inbeslagneming van de stuk
ken.
Mocht een parket bet vrensclielijk achten
0111 in verband met een eventueel in te «tel
len strafvervolging nadere inlichtingen
betreffende de bewuste loterij Ie ver
krijgen, clan zoude het zich kunnen
wenden tot den officier van justitie
tc Amsterdam, onder wiens leiding liet
bovengenoemde onderzoek, waarbij o.a. «•11-
kcle bescheiden uit Ierland zijn verkregen,
hoeft plaats gehad.
Ten overvloede zij hierbij nog aangctc;-
kend, dal uiteraard eveneens, met betrek
king tot andere dergelijke buitenlandsche
loterijen b.v. dc Sweepstake voor blinden
der wereld (World Blind Subscription
Fund) zal dienen ie worden opgetreden.
EEN VERKEERSOPSTOPPING.
Een zoanes'ciierm cn een hoed.
I11 de Langeötraal bad gisteren weer eens
een verkeersopstopping -plaats, zooals die
daar dagelijks voorkomen en ook wel zullen
blijven voorlgaan, zoolang het aan één zijcle
parkeeren tot de vrome wenschen behoort.
Er was wc?r een stilstaande auto, een
tweetal rijdende voertuigen cn men ging
weer ..gemillimeterd" langs elkaar. Een
vrachtauto raakte daarbij con zonnescherm
van een der zaken, lief. kwam terecht op
het hoofd van een voetganger, wiens hoed
er door beschadigd is.
Een onderzoek wordt door cle politic in
gesteld.
VOOR DE WERKLOOZEN.
liet bericht in ons blad van gisteren 0111
trent liet uitstapje voor cle wcrkloozcn naai
de bosschcn van de Treek verdient in zoo
verre een aanvulling, dat morgen in de ge
noemde bosschcn niet gefietst, maar. ge
wandeld worden zal, dit in overeenstem
ming met do wcnsch van den eigenaar.
CONTRACT-BRIDGE.
Scoritig-kaarten.
Gaarne maken wij even melding van dc
uitgegeven scoring-kaar,ton bij het con
tract-bridge, welke door de Vcreeniging
voor Dierenbescherming ter versterking
van hac.r kas in omloop 'worden gebracht.
Waar dc Portland-telling binnenkort offi
cieel aangenomen zal worden door den Nc-
derlandschen Bridge Bond, zal clcze handi
ge uitgave wol goede dienst";! kunnen be
wijzen.
BURGERLIJKE STAND.
15 Monrl 1932.
Geboren: Geurt, z. v. Jan Geurt ter Beest
en Antje Roosendaal.
Gehuwd: Leondort I-Iopman cn Maria Jo
hanna van Weerliorst.
Overleden: Gérrltjo Aronclscn, oud 82
jaar, echtgenootc van Gomt van de Pol
Jan -van Nimwegen, oucl 58 jaar, ongehuwd;
Henrietta Juliana Augusta Wamstekcr, oud
01 jaar, ongehuwd.
ENSELSCHS
MEERENSPORTKOUSEM
Imet pracht randdejsins
0.8S, 0,58 en 49 cent
gy, Natuurlijk alleen
LANGESTRAAT 81 AMERSFOORT
mm
i
m
i
Ia g c 1 ij k s
City Theater, Wcstsingel 7. Vertooning
van „Het Slippertje."
Rambrandi Theater. Langcstraal. Verton
niiig van „Wijn cn Liefde" cn „Scnor Ame
ricano."
Museum Fichitc, VVestsingel. (Uitgczon
derd des Zondags).
Theosofische Bibliotheek. Gebouw Thans
Vereeniging, Begentessolaan. lederen dag
van 6S uur
Openbare Leeszaal met Jeugdleeszaal en
Bibliotheek, Muurhuizen 9.
R.-K. Leeszaal, Nieuwstraut 24.
Vredesbihllotlieek, Arnheinschewog.
Leeszadl Handelsregister-,-Arnh- weg 23.
1G Maart. Amicitia. Uitvoering A. G. V
Victoria. 7|Z uur.
16 Maart, Dc Valk. 't Nut. Voordracht Leo
Straus: „Gretchen Tragödic uit Faust. S
uur.
17 Maart. Markthal. V.A.R.A. Optreden'
Willy Derby voor de wcrkloozcn. 2H uur.
17 Maart. Soc. Concordia. Vergadering
Schippersvereniging „Schuttcvacy.' 8
uur.
17 Maart. Amicitia. Amersf. Kunslkrnie
Voordracht Charlotte Kölilcr: „Stcrvrncl
Etfropa." S uur.
KOFFIETAFEL:
Koud gehakt
MIDDAGTAFEL:
Koolrapen
Ossenlappcn
Saffraan rijst.
Koffie prijzen:
50-70-75-S0-90-100-l.10-a.20
per pond.
17 Maart. Markthal. Willy Derby avond,
uitgaande van do V.A.R.A. 8 uur.
18 Maart. Dc Valk. Chr. Besturenbond
„Amersfoort. Ontspanriiiigsavqnd voor
wcrkloozcn. - - 8 uur.
20 Maart Do Valk. Propaganda filmavond
Arbeiders Jcugdcentralc. 7J< uur.
32 Maart. Remonstr. kerk. Muzikale Wij-
diugsuvoud van liet Loller-kwartcl. 8
uur.
22 Maart. Amicitia. Vertooning door de
Rottord. Lloyd van dc film „IIoc dc Dcmpo
gebouwd werd," 8- uur.
2G Maart. Dc Valk. Feestavond Frlcseh
Scl.sk ip.
30 Maart. Marlhal. Vertooning film van
de Zuiderzeewerken ten-bate van bot-Cen
trale Verwarmingsfonds van het Jongens
huis Leger des Hei Is. - 8 uur.
30 Maart. Ilotel dc Zwaan. Jaarvergade
ring Vereeniging* voor Vreemdelingen ver
keer. 8 uur.
23 April. Dc Valk. Padvindstersmnlinée.
2'/: uur.
UTRECHT.
1G Maart. Tivoli. Abonnementsconcert' U.
S. O. 8 uur. 1
17 Maart. Stadsschouwburg. Gezelschap
Vcrkadc, opvoering van; „Een huwelijk on
der Lode wijk XV." 8 u ir.
18 Maarl. Stadsschouwburg. Ver. Rottoy.d.
I-Iofstad-tooneol, 'opvoering van „Dc. Spook
trein.' - S uur.
OMREKENINGSKOERSEN,
Off. Nol. Niet'Off.
15 Maart 1(3 Maart 12 uur
Londen9.01 U S.99U
Berlijn59.10 59.05
Parijs9.77 9.75) i
Brussel34.70 34.59
Zurich 46.10 47.97
VVcencn
Kopenhagen49.60 49.50
Oslo 48.80 48.80
Stockholm49.60 49.10
New-York2.48. 2.48.50
Medegedeeld d<oor dc Rolt. Bankvcrccnr-iiig
Huizen op goeden stand te Amersfoort
10 a £1 rente op eigen geld. Br. onder
no. 137© bur. Amersf. Dagblad.
DE BANK stelt beschikbaar:
in stukken van f 2000.-, f 500.-, en f 100.-
met verplichte uitloting van V?j per jaar.
De Directie
Mr. A. J S. VAN LIER. Mr. P. R. HOORWEG
S23B3DB
Laat Uw matrassen repareeren cn weer als nieuw
opmaken. Wij geven U prijsopgave van de kosten
Wij halen ze 'S IVÏÖKOE^S en brengen ze DEW-
ZELPE-EW OAG 'S AVOWDS weer thuis.
I LANGESTRAAT 63 t.o de KROMMESTR. 1
LANGESTRAAT 8
TELEFOOM 123
I
