AMBRSFOOffiTSO-ï DAGDtAB GEBEURTENIS VAN WERELDBETEEKENIS Dinsdag 31 Mei 1932 -DE EEMLANDER" 30e Jaargang No. 282 PARTIJLEIDERS BIJ VON HINDENBURG HET CREDIET-EN VALUTA- VRAAGSTUK HOOGWATERELLENDE IN ENGELAND NIEUWE ONLUSTEN TE BOMBAY SUCCES DER NAZI'S IN OLDENBURG VON H0ESCH EN EDGE BIJ TARDIEU DE VLOEK VAN DE WERKLOOSHEID Men verwacht, dat de Rijkspresident de opdracht tot vorming van een kabinet zal geven aan een persoonlijkheid die boven de partijen staat „Sprong in het duister" Naar van welingelichte zijde wordt ver nomen zal Rijkspresident Von Hindenburg de leiders der verschillende fracties uitslui tend ontvangen om op de hoogte tc wor den gesteld van de meeningen die bij de verschillende politieke partijen omtrent den •huidigen politicken toestand bestaat. De Rijkspresident zou niet voornemens zijn een der partijleiders met de kabinetsforma tie te belasten doch zou de opdracht willen geven aan een persoonlijkheid die zijn ver trouwen heeft en die geen kabinet vormt, dat aan bepaalde politieke partijen verbon den is. Men verwacht, dat de Rijksdag te genover zulk een kabinet een afwachtende houding zal aannemen. Indien een motie van wantrouwen tegen het kabinet wordt aangenomen, zal de Rijksdag ongetwijfeld worden ontbonden. Wat Brüning betreft, heeft dc Rijkskan selier den wensch geuit, geen aandeel aan de vorming van een nieuwe regeering te hebben. Men wijst echter op het voorbeeld van Strescmann, die indertijd na zijn kan sclierschap van honderd dagen, zich even eens wilde terugtrekken, doch tenslotte de portefeuille van buitenlandsche zaken aan vaardde. Men gelooft dat het van de per soonlijkheid van den nieuwen Rijkskanse lier zal afhangen of Brüning niet misschien toch een functie in het nieuwe kabinet zal aanvaarden. De Rijkspresident heeft onmiddellijk na het aftreden van den Rijkskanselier de on derhandelingen met het oog op de vor ming eencr nieuwe Rijksregeering aange vangen. Te dien einde had hij allereerst besprekingen met een aantal partijleidc- Maandagmiddag ontving hij achtereenvol gens den president van den Rijksdag Loe- be. do leiders der Sociaal Democratische Partij, Wel$, en Brcitschoid, den voorzitter van de Rijksdagfractie der S.P.D. Om half zeven werden dc leider der ?Sa tionaal Socialisten, Adolf Hitler, en afge- \uardigde kapitein b.d. Goering ontvangen. De bespreking met cle Nationaal Socialisten was zeer uitvoerig on duurde ongeveer an derhalf uur. Het verloop der bespreking wordt door dc Nationaal-Socialisten bevre digend genoemd. De besprekingen schijnen ten doel te hebben gehad na te'gaan of het mogelijk is een regeering te vormen welke hoven de partijen staat en door deskundigen zou worden gecompleteerd. De regeering zou parlementair gesteund worden door de par tijen van Centrum tot. en met de N.S.D.A.P. Dinsdagmorgen zullen cle leiders der Duitscli Nationalen, van het Centrum en eenige andere partijen worden ontvangen. Tegen zijn oorspronkelijk voornemen in, is Dr. Brüning te Berlijn gebleven. Duitsche persstemmen. N"u het kabinet Brüning is afgetreden brengen de Berlijnsche bladen reeds een aantal namen van politici die in aanmer king zouden komen voor cle vorming eener nieuwe regéeririgv O.m. worden genoemd: Goerdeler, Gessier, Brandes, freiherr v Gayl. Daarnevens worden de namen ge noemd van personen die mogelijk in een nieuwe regeering zullen worden opgeno men, zooals generaal v. Schleicher voor het Rijksweerministerie, graaf Schwerin v.# Krogisk voor Financiën. Hoe het zij, er is nog niets definitiefs tc zeggen. In de beschouwingen der Berlijnsche bla den komt algemeen tot uiting dat. een vol komen koersv-isseling zal kunnen worden verwacht. Men gelooft clat cle onderhande lingen voor de vorming der nieuwe regee ring eenige dagen zullen in beslag ne men en dat liet nieuwe kabinet zoo noodig mandaat zal krijgen den Rijksdag te ont binden. De nationaal-socialistischo „Angriff" eisclit in dit verband dal Brüning moet verdwijnen, om nooii meer eenige politieke vol te spelen. Hel blad noemt dc debacle VON HINDENBURG. BRÜNING. van de door Groener en Severing ingeleide aanklacht w:cgens landverraad tegen de S.A., zoomede cle overweldigende nationaal- socialistische verkiezingsoverwinning in Oldenburg doorslaggevend voor den val van dr. Brüning. Het blad vervolgt: „Thans of nooit is het oogenblik geko men, dat dc Rijkspresident staat voor een historisch feit dat hij als zoodanig moet behandelen. Het recht der N.S.D.A.P. den staat te leiden wordt opnieuw cn dubbel bevestigd. Wil de Rijkspresident zich een voudig aan deze onafwendbare ontwikke ling onttrekken? Dat zou onmogelijk zijn. Het uur der N.S.D.A.P. is gekomen." De Sociaal-Democratische „Abend" er- klaart: Met het verlecnen van het ontslag aan het ministerie heeft de Rijkspresident de verantwoordelijkheid voor de verdere ontwikkeling der zaken in zijn handen ge nomen. Hij heeft liet ongetwijfeld gedaan met een weloverwogen bedoeling en waar schijnlijk ook in het bewustzijn der buiten gewoon groole' gevolgen, welke zijn beslis sing. moet hebben. Of het hem evenwel zal gelukken dc beweging te behecrschcn, wel ke door zijn besluit'wordt ingeleid is een geheel andere vraag. Dc Sociaal Democra tische Partij moet zich gereed houden bin nenkort den grootsten en moeilijksten Rijks dagstrijd tc voeren, welke ooit in de ge schiedenis der Duitsche Republiek tc zien is geweest. „Een sprong in het donker". Onder den titel „sprong'in hot duister" neemt de „Germania" nopens het aftreden van dr. Brüning. als volgt stelling: Dit kabinet, gedurende twee jaren dc drager van een politiek, welke Duitsch land te midden van cle grootste aller crises voor dc hopcloozc ineenstorting liceft be waard, is ondergegaan in een donkere eri- sisatmosfeer, welke tevoren reeds liet offer van den Rijksweerministcr heeft gcèischl, een atmosfeer die sinds vele weken den moeizampn arb eidder Rijksregeering ontzag lijk verzwaarde en ten slotte ook haar be staan beslissend moest beroeren. ITet aftre den van Brüning is een gebeurtenis van Europeeschc ja van wereldbeteekenis. Zoo is plotseling in Duilschland een situatie ontstaan, welke voor alle toonaangeven de leiders een ongewone mate van be zonnenheid en verantwoordelijkheidsbe- wustzijn cischt. Het huidige tijdstip is ongetwijfeld alles behalve gunstig. Dc crisis van het kabinet Brüning is meer dan een kabinetscrisis. Men heeft een koenen sprong gewaagd, van een schip dat zeer zeker geen gemakkelijke, vaart had, zonder te weten of dc voet ook ceil veiligen bodem zou bereiken. Er zijn in Duitschland tijden geweest dat de regee- ringscrisis om zoo te zeggen permanent was en een sprong in het donker zonder groot risico werd gewaagd. De toestanden .in Duitschland zijn thans evenwel zoo, dat niemand cle -thans beginnende politieke ontwikkeling met zulk een gelatenheid kan bezien, doch iedereen er met zorg van vervuld is, of het zal go- lukken of een sterke man het stuur van het Rijk weer in handen zal nemen. Met Rijkskanselier Dr. Brüning treedt een man uit dc leiding van hot Rijk die de Duitsche politiek als geen zijlier voorgangers als scheppende geest heeft gevormd. Hij ver laat thans het ambt als een staatsman van internationalen roep, als een kanselier wiens werken in de moeilijkste en meest beslissende jaren na den oorlog tot dc ge schiedenis zullen behooren. Amerika on het altreden van Dr. Brüning. Washington, 30 Mei. (V.D.) Als ge volg van het aftreden van het kabinet-Brü- ning wordt in officieele .kringen een uitstel van cle conferentie van Lausanne gevreesd, daarwaarschijnlijk een koersw ijziging in cle Duitsche politiek zal intreden. Verwacht wordt, dat dc Europeeschc mogendheden tijd willen winnen om de bedoelingen van dezen nieuwen koers ie constaleeren,voor zij zich aan cle tafel zetten om to onder handelen, over de kwestie der herstel- en oorlogsschulden, zoomede over cle kwestie der veiligheid. Een radicale wijziging in de Duitsche buitenlandsche politiek wordt in het departement van Staat niet verwacht, daar men aanneemt dat* zelfs bij de vor ming eener nationaal socialistische regee ring deze zou worden gedwongen zich af tc wenden van het tot nu toe gepropageer de radicalisme. De gebeurtenissen worden to Washington overigens slechts beschouwd op do wijze van een belangstellenden toe schouwer, aangezien op het oogenblik geen kwesties van beteekenis met Duitschland worden behandeld. Dc koerswijziging zou zich, naar men meent, allereerst to Genèvc doen gevoelen. De huidige plannen met het cog op dc herstelkwcstie, aldus wordt ver klaard, zouden een nationaal socialistische regecring nauwelijks kunnen schaden, na dat Dr. Brüning, volgens deze mecning, reeds den weg heeft geëffend voor cle vol komen staking der herstelbetalingen. Een wereldconferentie Londen, 30 Mei (V.D.) Volgens dc Daily Herald worden momenteel officieuze be sprekingen gevoerd tusschen de Engelschc, Amerikaansche cn Franschc regecring over dc bijccnrocpmg van een internationale va luta- cn credietcoiif erentic. Of de conferen- tio van Lausanne zal zich ontwikkelen tot een wereldvalutacónfcrentie of er zal tegen hel einde van Juni een speciale conferentie worden bijeengeroepen te Genèvc, Parijs of Londen. Alles hangt af van het resultaat der thans aanhangige besprekingen. Do Daily Mail weet te berichten, dat dc kwes tie van do uitbreiding van het kader, waar binnen de conferentie van Lausanne zal worden gehouden, één der voornaamste punten is geweest van het transatlantische telefoongesprek van Macdonalcl met Stim- son. Men gelooft, dat ook de Amerikaan sche ambassadeur te Londen, Mellon, een onderhoud met dc Engclsche regecring over een economische en valutaconferentie heeft gehad. Uitbreiding der overstroomingen Londen, 2D Mei (V.D.) Dc voortdurende regenval in Engeland hoeft veroorzaakt, clat de o'verstroomingen in <16 Midlands een steeds dreigender karakter aannemen. De Trent is binnen eenige dagen 20 c.M. geste gen oiï heeft op velé plaatsen dc dijken stuk geslagen. Steêcls meeik niéuwe dorpen wor den overstroomd _n van" de buitenwereld af gesneden. De hooioogst is1 op do meeste plaatsen geheel verloren. In het Noorden van Yorkshire moesten ongeveer 7000 gezin nen hun woningen ontruimen. Bij Gainsbo rough maakte de Trent een 30 meter breed gal in den dijk en spoelde boomen, tele graafpalen en schuren weg. Bombay, 30 Mei. (V.D.) Zaterdag en Zondag ontstonden te Bombay nieuwe on lusten, waarbij, voor zoover tot nog toe be kend is. zeven personen werden gedood cn mpcr dan 100 gewond. De onlusten zouden zijn ontstaan, doordat eenige Mohammeda nen Zaterdagmiddag een Hindoe zouden hebben overvallen, waardoor straatgevech ten ontstonden, die den gehccle Zondag voortduurden. Engelschc troepen herstelden de orde en patrouilleerden met pantser auto's door de straten. Herhaaldelijk moest de politie liet vuur op de vechtenden openen. Vele gewonden werden, overdekt met mes- cn dolksteken, op straat gevonden. Bombay, 30 M e i. (V.D.) Maandag is het opnieuw tot ernstige onlusten gekomen welke leidden tot een botsing tusschen cle T.ngelsche troepen en Britsen ïnüiërs. Een Indiër werd gedood en 17 zwaar gewond. Het gelieele verkeer is stilgelegd. Dc zaken zijn gesloten. Reeds in de ochtenduren openden dc troe pen 't vuur opMohammedanen en Hindoes die elkander met messen en ijzeren staven bestreden. Later stak de menigte een par fumerie in brand. Toen de troepen aanruk ten, werden zij door de Indiërs met lecligc mineraalwaterflesschen bekogeld. Toen de verschillende sommaties in den wind wa rén geslagen, traden de troepen met do bajonet op het geweer tegen de menigte op. Talrijke personen werden gearresteerd. Met het oog op het gevaar voor brand stichting cisclicn de Engelschc verzeke ringsmaatschappijen 48 keer dc normale verzekeringspremie voor onroerende goe deren in cle onrustige stadsdeelen. EERSTE TERECHTSTELLING SEDERT 1918 IN BADEN. O f f e n b u r g, 30 Mei (V.D.) Hedenmor gen te vijf uur is op de binnenplaats van de districtsgevangenis te Offenburg do moordenaar Karl Wiederrecht terecht ge steld, die wegens moord op een oude vrouw, in wier dienst hij was, ter dood was ver oordeeld. Hij pleegde den moord te zamën met de schoondochter van het slachtoffer, om in het bezit van het vermogen der oude vrouw te komen. Dc vrouw werd eveneens ter dood veroordeeld, doch het doodvonnis werd veranderd in tuchthuisstraf. Dit is de eerste terechtstelling in Baden sedert de revolutie van 1918. Luchtvaart. Zij behalen de volstrekte meerderheid Oldenburg, 29 Mei. (V.D.) Dc samen stelling van den nieuwen Oldenburgsclien landdag zal er op grond van do officieele berekening als volgt uitzien: (Tussclum haakjes dc vorigo aantallen zetels). D.N.V.P. 2 (2) S.P.D. 9 (11) S.A.P. 0 (0) Comm. 2 (3) Nationale vereeniging 0 Staatspartij l (1) Landvolk 1 (1) Nat. soc. Partij 7' 21 (19) Centrum (9) Totaal 46 (18» De nat.soc. partij heeft thans dus de ab solute meerderheid in den Oldenburgsclien landdag veroverd. München, 29 Mei. (V.D.) De persafdoc- ling van de rijksleiding der N.S.D.A.P. schrijft over de nat-soc. stembusoverwin ning: Op het beslissende uur voor het ka- binet-Bruning heeft het volk gesproken cn rechten cn aanspraken der nal.-scc. partij op de staatsleiding met een overweldigen de motie van vertrouwen beiestigd. Wan neer nog een bewijs noodig was geweest voor dc werkelijke stemming van het volk cn voor do hopeloozo minderheid, waarin hot kahinet-Brüning zich in geheel Duitsch land bevindt, is dat heden in Oldenburg voor het geheclc Duitsche volk geleverd. Wat denkt dr. Brüning rnct zijn kabinet Maandagmiddag om 12 uur aan den rijks president tc verklaren? Berlijn, 29 Mei. (V.D.) Dc enkele op Maandagmorgen verschijnende dagbladen kiezen beknopt positie tegenover do ver kiezingsresultaten in Oldenburg. De Montagspost stelt vast, dat het totaal beeld de volslagen nederlaag tc zien geeft van de aaneengesloten Duitsche Volks partij en economische partij. Dc Montag lcgl er den nadruk op, dat lvct centrum ondanks dc groote»*e deelne ming aan dc verkiezingen is achteruitge gaan. Verder wijst het blad er op, dat in Oldenburg dc nat.-soc. nu de kans hebben de regcering alleen to vormen Parijs, 29 Mei. (V.D.) Minister-president Tardieu heeft gisteravond zoowel den Duit- schen ambassadeur te Parijs Von lloesch' als don Amerikaan$chen ambassadeur Edge ontvangen voor het houden van eenige po litieke besprekingen. Naar verluidt, zou dc vertegenwoordiger der Vcreenigde Staten er op gestaan heb ben, dat het afsluiten van de overeenkom sten inzake de door het Hoover-moratorium opgeschorte betalingen niet zal worden uit gesteld. Tardieu zou echter hebben geant woord, dat de beslissing hierover moet wor den ovei'gelatcn aan de nieuwe Fransclic regcering. Door zelf nog over doze zaak tc beslissen, zou liij cle bevoegdheden van een demissionnair kabinet overtreden. In tegenstelling tot. deze mededeelingen wordt van Amerikaansche zijde verklaard, dat Edge gisteren slechts een beleefdheids bezoek heeft afgelegd, aangezien hij 1 Juni a.s. voor eenige weken naar Amerika ver trekt cn daarom afscheid heeft willen ne men van den scheidenden premier. Dc Ame rikaansche ambassadeur heeft trouwens ook een bezoek gebracht bij den tockomsti- gen minister-president Herriot. Parijs, 30 Mei (V.D.) Eenige Parijscho bladen wijden nadere beschouwingen aan het bezoek van den Amerikaanschen am bassadeur Edge bij Tardieu. De Figaro rneont te weten, dat niet slechts de oorlogs schulden aanleiding tot dit bezoek waren, doch dat voornamelijk Genève onderwerp van bespreking was. Edge zou o.a. tot uit drukking hebben gebracht de ongerustheid, die in Amerika bestaat over de wijze, waar op de ontwapeningsconferentie zich voort sleept. Waarschijnlijk heeft Tardieu hem ge antwoord, dat het niet Frankrijks schuld is, wanneer de onderhandelingen door het be sluit van de algemeene commissie tot. kwa litatieve beperking der aanvalswapenen dood zijn geloopen. De komende Franschc regeering zal beslissingen kunnen nemen, waardoor de situatie te Genèvc verbeterd kan worden, o.a. door de discussies wrcer te rug te brengen op het polit'eke plan der algemeeiie veiligheid. Dc politieke zijde der ontwapening staat boven dc technische .cn het is te betreuren, dat men deze basis voor de onderhandelingen heeft verlaten. Aange zien omtrent het onderhoud tusschen Tar dieu cn Edge geen officeel communiaué is gegeven, staat het natuurlijk niet vast, dat het verloop inderdaad zoo is geweest, als de Figaro schetste. In elk geval heeft Edge na zijn bezoek aan TardiCu ook een bezoek gebracht aan den lockomstigen minister president Herriot om de buitenlandsche si tuatie met hem te bespreken. DE ONLUSTEN IN DUITSCHE STEDEN. W u p per th a 1, 28 Mei. (V.D.) Vrijdag avond is het in het stadsgedeelde Hecking- hausen tot ernstige botsingen gekomern^Bij het invallen van de duisternis werden riool dekselcn weggenomen, lantarens stukgesla gen, het plavcicel opgebroken en in eenige straten ruiten ingeworpen. Tegen 10 uur werden politic-agenten uit. dc huizen be schoten en met projectielen bekogeld. De politie zag zich hierop gedwongen hot vuur tc beantwoorden. Ruim tweo uur duurde dit vuurgevecht tusschen do oproerlingen cn do politie. Een niet betrokken 48-jarig leidekker werd hierbij door een schot in het hoofd gedood. ITet staat nog niet vast van welke zijdo dit doodolijk schot is ge vallen. Dc politicaulo's liepen in verschil- lendo gevallen groot gevaar. Eén dezer auto's reed over een rioolput, waarvan het deksel was weggenomen en werd zwaar be schadigd. In dc vroege morgenuren was do rust eenigszins hersteld. Voorloopig zijn 132 personen gearresteerd. Politieagent overvallen en gewond. II a in b u g, 28 Mei. (V.D.). Heden is in de Osterstrassc voor een bioscoop een po litieagent door 25 communisten overvallen. Door twee schoten in het ondorlijf werd hij zwaar gewond. Do daders vluchtten. Naai de politie in dit verband mededeelt, is do agent zonder eenige aanleiding plotseling neergeschoten. Politieke botsingen hebben heden in het geheel niet plaats gehad. De Duitsche rijksregeering zal niets nalaten om hulp te verschaffen Berlijn, 28 Mei (H.N.) Do vereeniging van dc buitenlandsche pers heeft vandaag haar jaarlijkscho vergadering gehouden, dio door talrijke officieele personen, o.a. door den rijkskanselier, vorscliillendo mi nisters cn leden van het diplomatieke corps werd bijgewoond. Dc voorzitter, dc lieer Blokzijl, begroette de aanwezigen cn begroette in het bijzon der den rijkskanselier, wiens werk in deze zeer moeilijke tijden door een ieder ten zeerste gewaardeerd wordt, waarbij hij, zin spelende op de geruchten van do laatste da gen, onder luid applaus een bekend gezegde van Wilhelm Busch varieerde door te ein digen: „Kanzlcr stürzen ist nicht schwci\ Kanzier sein dagegen selir". Vervolgens voerde de pauselijko nuntius, Mgr. Orsenigo, het woord, die op de betee kenis van do buitenlandsche pers wees en. haar taak, om de gocdo gezindheid onder do volken te bevorderen. Daarna nam rijkskanselier dr. Brüning het woord, die dankto voor dc uitnoodiging, om op de vergadering to verschijnen, welke uitnoodiging hem dos tc meer vreugde had verschaft, omdat hij verleden jaar niet. in dc gelegenheid was geweest, aanwezig Iq zjjn. Aan het verzoek, om hier een rede 'tö houden, wilde hij, daar dc pers gewoon is van de staatslieden gehoorzaamheid tc ver wachten, voldoen. Hij wilde echter thans niet over de buitenlandsche politiek spre* ken, daar hij dit reeds herhaaldelijk in dc Duitsche pers en in den rijksdag heeft ge daan, doch over vraagstukken betreffende dc binnenlandschc politiek van Duitsch land. Het fundamentcclc vraagstuk, dat alles belieei'scht, is dat der werkloosheid. Er zijn thans 6.000.000 werkloozen en daaronder 2.000.000, die in de kracht van hun jeugd zijn, dus op een leeftijd, waar do physiek kracht het meest dringt om werkzaam te zijn. ITet is troosteloos te zien, dat twee mil- lioen jonge mannen, die liet geheelo leven' nog voor zich hebben, zonder werk zijn, op het oogenblik, dat zij aan den kinderleef tijd zijn ontwassen en in staat zijnde om te arbeiden, geen arbeid kunnen vinden, waardoor aan do rechtvaardige hoop, dat zij vooruit zullen kunnen komen, onover komelijke hindernissen in den weg worden' gelegd. Het is bekend, dat landen met grondstof fen niet weten, waar zij met hun producten, graan, suiker, katoen enz., zullen blijveru Door het gebrek aan koopkracht is de we reld ook bij zoo lage prijzen, als thans be staan, niet in staat de productie op te ne men. Niet het gebrek aan producten is het groote vraagstuk, doch wel dc vraag, hoe werk zal worden verschaft. Heden ten dage ziet de mcnschlieid meer, dan ooit in, welke zegen in den arbeid is gelegen, die aan het leven inhoud en waar de geeft. Daardoor is ook te begrijpen, hoe de werkloosheid groote moreele schade ver oorzaakt en onder de werkloozen een ge voel van psychische declasscering veroor zaakt. Hoe kan de staat voor dc verschaffing van werk zorgdragen? Deze vraag gelijkt op do kwadratuur van den cirkel en men. zal daarom begrijpen, dat de rijksregeering al haar krachten inspant, om uit dit laby rinth een weg naar buiten tc vindgn. De rijksregeering is, na zorgvuldige bestu deering van alle mogelijkheden, besloten do wegen tc betreden, die zij goed acht en niets onbeproefd te laten om de werkloozen of ten minste een deel hunner van den vloek der werkloosheid Ie bevrijden en door werk verschaffing den getroffenen nieuwe kracht en hoop op een betere toekomst te schen ken. Behalve door openbare werken, voor zoo ver deze mogelijk zijn, door de a.s. premie- leening en andere financieele maatregelen, zal dit vooral geschieden door kolonisatie en door vrijwilligen arbeidsdienst. Een grens wordt natuurlijk gesteld door de financiën, daar de rijksregeering onder geen omstandigheden een nieuwe inflatis, zal toelaten,

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 9