„ONZE EEUW VAN VOORUITGANG"
10.000 MENSCHEN SCHRIJVEN
VOOR DE FILM
WEG MET DE BRIL
FILMNIEUWS
LEERT UW OOGEN GOED GEBRUIKEN
Het eerste „kijksanatorium" in Enropa.
door Dr. R. HUBXER.
Sinds het begin van deze eeuw bestaat er
een groep van oogspecialisten, die de bril
als middel orn aiecuie oogen te behandelen
én verbeteren wil uitschakelen. Deze z.g
ophtalmologen, waarvan dc Amerikaan Da
tes wel de beroemdste is, beschouwen ook
tie beste bril als een nuttelooze en mis-
sSchlon schadelijk werkende kruk. Dr. Bates
heeft de eerste „kijkschool" zonder brillen
gesticht cu thaus bezit ook Europa een der
gelijk instituut en wel te Fürstenberg in
Mecklenburg.
De principes van dc nieuwe geneeswijze
zal ook een leek begrijpen, wanneer hij uit
gaat van dc algemcenc omstandigheden, die
zich bij ooggebreken voordoen. Bij een oog
aandoening gaat liet bijna nooit om een
ziekte van de oogen, doch om een verschijn
sel, dat wijst op een (misschien verborgen)
ziekte van het geheelc organisme. Slechte
oogen-moeten dus, als men logisch te werk
wil gaan. nooit behandeld worden zonder
dat men rekening houdt met den olgeinee
men toestand van den patient. Op dit speci
ale gebied der geneeskunde keert men dus
eveneens terug tot. den ouden eu nu weer
nieuwen grondslag van de medische weten
schap, dat het niet erom gaat, bepaalde in
leerboeken nauwkeurig beschreven ziekten
te genezen, doch zieke menschen beter te
maken, waarvan cr geen twee. precies het
zelfde ziektebeeld vertoonen.
Volgens Dr. Dates moet ieder mensch en
zeker iedereen, die slecht ziet, zijn oogen op
de juiste wijze leeren gebruiken. Dij- en -ver
ziendheid, scheelzien, knipperen met de
Oogen, enz. worden door een reeks van zeer
consciëntieus, onderzochte en beproefde
kijkoefoniugen (wisselende lichtsterkte,
draaien van dc oogen, enz) verbeterd en
ti-nslotte geheel uit den weg geruimd Het
is zelfs gelukt, bij ernstige afwijkingen als
astigmatisme (afwijking van dc loodrechte
as van dc ooglons) wel niet de ernstige or
ganischë kwaal op zichzelf weg te nemen,
maar toch wat voor het eindresultaat op
hetzelfde neerkomt dc gezichtszenuwen
zoozeer te laten gewennen aan den veran
derden toestand van het oog en ze zoo
daarbij aan te passen, dat dc patient goed
kan leeren zien zonder bril.
Natuurlijk ondervindt deze nieuwe rich
ting tegenstand en wordt zij aangevallen als
al wat nieuw is in dc wetenschap en ook op
andere terreinen, waarop de mensch werk
zaam is. Wij herinneren slechts aan den gc-
nialen Semrnelweiss. de vader van dc asepti-
sehe behandelingswijze, die zoo gehoond
en gehaat werd, dat hij krankzinnig stierf.
In dit geval is het trouwens nog meer dan
een zeker voorzichtig conservatisme, waar
men door gehinderd wordt. Men denfcë
slechts aan de opticiens, de optische indu
strie met de tienduizenden, die daarin een
le vensbestaan vinden. Al deze menschen
verzotten zich natuurlijk togen iets nieuws,
als dat gaat in dc richting van de leus
„Draagt geen bril!" Doch ondanks allo te
genwerking, heeft, dan toch Europa zijn eer
ste „kijksanatorium" gekregen. Een weldoe
ner der menschheid, die tevens over de
daartoe benoodigde financiën beschikte,
heeft het mogelijk gemaakt, dat er een der
gelijk sanatorium onder deskundige leiding
kon worden opgericht.
Het werk werd begounen onder de inwo
ners van het kleine Mecklenburgsclie stad
je. De kinderen werden in de gelegenheid
gesteld kosteloos te worden behaudcld;
daarna werd eenzelfde faciliteit verleend
voor dc volwassen inwoners. Dank zij de
medewerking van de onderwijzers en tal
van plaatselijke vereenigingen, had deze
openingscampagne een schitterend resul
taal. Men ziet thans op school geen kinde
ren met brillen meer en ook de meeste vol
wassenen hebben hun brillen afgezet en
leeren ijverig in dc ..kijkschool". al zijn er
natuurlijk ook wel oude menschen, die zoo
aan hot gevoel van een bril op den neus
gewend zijn, dat zij deze eigenlijk niet meer
willen missen.
Doch ook buiten bet kleine Fürstenberg
zal het nieuwe systeem menschen met
slechte oogen ten zegen zijn. Het aantal
oogaandoeningen (w.o. niet weinig overge
ërfde) is niet voor niets het grootst in de
moderne groote steden. Het onnatuurlijko
leven wreekt zich. zoowel in 6lechte oogen,
als in een slecht gebit, een slechte spijsver
tering, zenuwachtigheid en ander bescha-
vingsziekten. Met het oog op deze omstan
digheid wil men in den komenden zomer
te Fürstenberg onbemiddelde kinderen uit
de groote steden, die niet goed kunnen zien,
hier de gelegenheid geven om genezen te
worden en tevens een heerlijke vacantlc
te krijgen in de buitenlucht. Of de behan
deling succes zal hebben, wordt misschien
door dezen en genen nog betwijfeld (hoewel
wij zelf gesproken hebben met kinderen en
volwassenen, die dc resultaten „aan den
lijve" gevoeld hebben en bovendien mor
ongeveinsd enthousiasme „leerden zien")
maar dat arme schoolkinderen eenigc we
ken buiten kunnen zijn, is uit medische en
andere overwegingen een groote weldaad.
De nieuwe richting staat nog aan het be
gin; dertig jaar is niet zoo lang voor oen
dergelijke methode om zich baan te bre
ken. Hot is te hopen, dat het verzamelde
materiaal spoedig uitgebreid genoeg zal we
zen om op wetenschappelijke, ernstige 011
onbevooroordeelde wijze over deze zaak te
kunnen debatteeren. Het maakt een pret 11-
gen indruk, dat elke oogspecialist, ook al
is hij een tegenstander, ten allen tijde het
sanatorium mag bezoeken en het werk mag
controleeron en critiseeren. En reeds thans
durven wij te zeggen, dat deze nieuwe rich
ting ongetwijfeld veel voor de toekomst be
looft en hoogst sympathiek aandoet door
de afwezigheid van alle winstbejag In de
•xploitatie van het sanatorium.
AMERIKAANSCHF. NOTITIES
DE WERELDTENTOONSTELLING 1933 TE
CHICAGO.
Door XQRMAN T. SEAR LOW.
Vijftig millioen bezoekers?
Op 1 Juni 1933 zullen ondanks wereld
crisis en ineenstorting de poorten der
wereldtentoonstelling te Chicago geopend
wordenNog twaalf maanden moeten
verstrijken maar zulke groote gebeurte
nissen werpen hun... lichtreclames reeds
lang vooruit! De geweldige plakatun on
lichtletters tegen dc muren van „National
Reserve Bank of Michigan" roepen: „Come
to Chicago! A Century of Progress
Kom naar Chicago en zie: dit is ónze
eeuw, ónze eeuw van vooruitgang!
Men is thans reeds begonnen de propa
ganda voor deze gebeurtenis te voeren en
men schat reeds thans liet aantal bezoe
kers, dat gedurende de vijf maanden,
waarop dé tentoonstelling geopend zal zijn;
circa vijftig millioen bezoekers zullen de
loketten passecren! Niemand wilde aan dit
gigantische cijfer geloof slaan, doch dc ad
ministratie, de perschef verzekert ons in
allen ernst, dot volgons zijn mcening hel
gemiddelde aantal tontoonstellingbezoekers
niet onder de 800,000 zal zijn, en bij bizon
der drukke dagen niet minder dan circa
1 millioen. In de afwachting van dezen
menschenvloed is men thans reeds ijverig
bezig groote hotels en reusachtige over
dekte autoparken aan te leggen, die circa
100,000 auto's gemakkelijk kunnen bevat
ten Rondom Chicago werkt men koorts
achtig. om Juni 1933 geheel gereed te zijn.
Want cr is nog zooveel, nog zóó veel te
doen.
Vlak bij den oever van het Michigan-
meer en gedeeltelijk ook op een groot
eiland, dat door een ondiepe watervlakte
van het vasteland is gescheiden, ligt het
uitgestrekte tentoonstellingsterrein, dat ook
dc tot nu toe grootste sport plaats ter we
raid, het bekende „Soldiers Field Stadion",
omvat. In de onmiddellijke nabijheid daar
van verheffen zich de duurste en mooiste
wolkenkrabbers van Chicago, dc torenhui
zen langs den Lake-Drive. En hier is een
wonderwereld van architectuur met tui
nen, terrasstraten, dakpromenaden, licht
en walerfonteinen. zooals men nog nooit
gezien heeft, in aanbouw
Zakendoen zender winst!
Wie verschaft dc fabelachtige geldsom
men, die in deze wereldtentoonstelling ge
stoken moeten worden? De bankman en
bclcefdheidsgcneronl Charles Daw os heefi
een consortium van ongeveer 3GO leidende
Amerikaansche zaken en particulieren te
zamengebracht, teneinde zijn nieuwe Da-
wcs-plan te kunnen volvoeren, zooals dit
schertsend genoemd wordt. Hopen lijk zal
dit plan een gunstiger beoordecling vin
den dan het ongelukkige product van 11)24,
dat in Londen en Berlijn slechts afkeuring
ontmoette. De tentoonstelling wordt een
,nö-profit"-ondernerrïing, een zaak zonder
winst, ten nutte van het algemeen.
Rufus Dawes, de broer van den bankier,
is de eigenlijke ontwerper van het plan en
voorzitter der tentoonstellingsleiding
zoodat de onbaatzuchtige belangstelling
van Charles Dawes op volkomen natuur
lijke wijze verklaard is.
Uit een zuiver architectonisch oogpunt
zal het aantal Chlcagosche wereldwonde
ren sterk toenemen. Alleen reeds het spoor
wegpaleis van de reis- en transporttentoon-
stelling is oen bouwwerk, dat men nog
nooit in do 'geschiedenis van de mcnsche-
lijke bouwkunst heeft meegemaakt. Het is
een gebouw, dat geconstrueerd wordt naar
dc principes van den modernen hangbrug-
houw. De doorsnede zal 70 Meter en de
hoogte 12 verdiepingen bedragen; het dak
zal niet gewoon er bovenop gelegd worden
of door pijlers worden gesteund, doch het
zal aan geweldige draadkabels komen te
hangen, die bevestigd zullen worden aan
stalen torens, die het gebouw in een kring
omsluiten. Twaalf van deze torens moeten
daarvoor worden opgericht. Dat zal een
aanblik zijn, waarnaast de Egyptische en
Mexicaansche stijlgebouwen in het niet ver
zinken, waarvoor dc glorie van elke bouw
stijl. elke techniek zal vcrblecken
Meer dan 25,000 arbeiders.
Zoo zullen wij daar ook vindon de „Hall
of Science", de hal der wetenschappen, een
ander monumentaal gebouw van metaal en
glas, met reusachtige, in verschillende
kleuren gehouden kunststeenterrassen; rle
electrotcchnisehe en inachinebouwafdeeling
met een eigen, groot krachtwerk waar
iedere bezoeker in do gelegenheid is de
duizendeu machines en toestellen eigen
handig in werking te stellen en te bedie
nen, want de vermaning „aanraken wordt
streng gestraft' zal hier achtcrwogo blij
ven. Een nieuwe, moderne stad zal uit den
grond schieten, het eiland, dat door drie
bruggen mot het vasteland wordt verbon
den, zal een tweede Manhattan wordon:
Voorloopig is alles nog slechts in het be-
zinstadium, maar dc bouwlciding verzekert
ons, dot met behulp van do 25,000 arbei
ders, die reeds thans aan het werk zijn en
.vier aantal nog stijgen kan, het werk tegen
den aangegeven tijd spelenderwijs klaar
cal zijn gekomen
„Reeds zes weüen voor dc opening zal de
tentoonstelling zonder dc geringste vertra
ging tot in dc kleinste détails gereed ge
komen zijn", zegt Rufus Dawes on zijn chef
architect, dc New-Yorker Harvey Wiley
Corbett, bevestigt dit. Dc eerste bezoekers
zullen al niet meer tusschen verfpotten,
kuilen en «tijgers hun weg door het laby
rinth behoeven tc zoeken. Zij zullen de
„eeuw der vooruitgang" in haar grootste
glorie, haar fonkelnieuwe volmaaktheid
aanschouw en".
Intusschen zijn er weliswaar reeds eeni-
ge ongeregeldheden in de hoofdkas der
bouwleiding vastgesteld een der finan-
cièn-revisoren, die in verbinding stond met
de daders der verduisteringen aan hot Chi-
cagoeche stedelijke „department", is ge
vlucht en tot nog too niet opgespoord.
Maarhet goat hier „slechts" om een
„sommetje" van 100,000 dollar; helaas kan
men geen juiste berichten hieromtrent ver
krijgen, hoewel de verduistering en vervol
ging van den persoon in kwestie niet ont
kend worden.
Veranderde houding der polilie.
Deze ambtenaar, die de onder zijn bereik
liggende gelden voor zichzelf gebruikte, be
hoorde overigens tot de bende van Al Ca-
pone. Deze lieden waren overal in Chica
go, in alle openbare ambten en bedrijven,
verspreid, zij begunstigden Caponc en hij
begunstigde hèn, totdat hij tenslotte loch
gogrepon word en zijn oerste straf moet
uitzitten. En daarmede was de botoovoring
der ongestrafte misdadigheid gebroken,
eon nieuwo periode was aangebroken, de
periode van de „tien jaar voor elk vergrijp
tegen do maatschappelijke regeling"
en onze ambtenaar bij de tentoonstollings-
administratie zocht op het laatste oogen-
blik, vóór dot zijn praktijken eveneens aan
het licht zouden komen, een schuilplaats
op en nam een „beetje reisgeld" mee. Ten
slotte tóch geen slecht teeken, als bet ge
weten van de „hoeren" begint te sprekon
on zij verdwijnenoen teeken, dat de po
litic karakter en houding veranderd, ge
wijzigd beeft, niet meer de bendeleden in
de hand werkt, doch haar taak thans naar
behooren begint op tc vatten een teeken
cvcucens van de waarheid, die do „eeuw
van vooruitgang" in zich sluit.
De groote muziek-, theater-, sport- en
feostopvoeringon, die op het plan van de
tentoonstelling staan, zullen de grootste
zijn, die de wereld ooit beleefd heeft. De
gebroeders Dawes zijn in dit opzicht onge
neeslijke optimisten. Maar met zulk oen
optimisme moet men hot gestelde doel
bereiken! En al lijdt do geheelc wereld on
der de gevolgen van de wereldcrisis al
zou de toestand nog veel erger worden, de
wereldtentoonstelling te Chicago zal plaats
vinden!
FILM
door KARL FIGDOR.
Dc prijs' raag van „Ufa" en „Tobisin het
bekende tijdschrift „Die Woche" heeft een
ongedacht succes gehad. Bijna 10.000 inzen
dingen st-oomden bij de jury binnen, die
wel een moeilijke, doch ook een zeer inte
ressante laak had. Door het groote aantal
inzending du is deze prijsvraag goworden
tot een grootsch experiment: hoe reageert
het filmpubliek, wanneer het geen passieve
tocschouv/er meer is, maar zich actief met
de filmkunst gaai bezighouden door voor
de film te schrijven? In de bioscoop ziet
men op het doek een imitatie van het
leven, die velen zelfs voor het eigenlijke
leven houden. Werkelijkheid en fantasie
vermengen zich met elkaar. De toeschou
wer vergeet zijn eigen leven en alles wat
lioni kwelt in dit land van droomon en ver-
^Idc beloften. Alles wat in zijn leven ont
breekt, vindt hij daar. Als een kind, tevre
den on zonder critiek kijkt hij toe. Waar
om zou in zijn leven onmogelijk zijn, wat
hier op het witte doek wèl kan? Dat was
toch het gewone leven van menschen als
hijzelf? En even maakt zich van den ver
moeiden toeschouwer het besef meester,
dat tenslotte alles mogelijk is en elk le-
onslot nog wel een gunstige wending kan
nemen.
Doch nu moet hij zelf menschen en hun
lot beschrijven, inplaats van als een kind
to genioteu \an een sprookje. En hij is geen
\akman van de film, zelfs geen dichter,
tooneelschrijver of andere kunstenaar, hij
heeft nooit bewust nagedacht over het ver
band, dat er bestaat tusschen het werke
lijke leven en de in een of anderen kunst-
orra uitgedrukte droom over het leven.
Zou het gewone filmpubliek eigenlijk wel
in staat zijn, een logische film te bedenken,
een probleem te vinden en op tc lossen?
Nu, animo was er genoeg, maar hoe staat
het blijkens deze prijsvraag met de dichter
lijke fantasie, met het inzicht in de film-
'cchniek bij het groote publiek? Die vraag
is niet zoo gemakkelijk te beantwoorden,
want voor het schrijven van een goed film
scenario zijn eigpnlijk meerdere talenten
noodig: behalve gewone fantasie en het
vinden van een goede intrige, wat door lec-
ken als liet allervoornaamste wordt be
schouwd, is ook een goede opbouw van het
stuk noodig voor het succes en het cenigs-
zins op de juiste wijze „opbouwen" van een
bepaalde handeling is van groot belang
voor dc praktische bruikbaarheid. De indi-
vidueele karakters der verschillende perso
nen moeten goed uit elkaar gehouden wor
den; zij mogen geen dingen doen of zeggen,
üie met het hun toegedachte karakter In
strijd zijn en de oplossing van het stuk
moet logisch uit het voorafgaande voort
vloeien. Nu. van de tienduizend manus
cripten waren er slechts een dertigtal, die
bij een zeer milde beoordeeling bruikbaar
waren tc achten. 0.3 pCt. Dat is niet min
der, maar veel meer dan men had verwacht
op grond van de ervaringen, die de film
maatschappijen op liet gebied van amn-
tourswerk hadden. Schrijven voor de film
\creischt veel routine en kennis van tech
nische détails, zelfs al heeft men er een
aangeboren talent voor.
Aan fantasie in den eigenlijken zin \an
het woord ontbreekt bet de meesten niet.
Doch zij blijven slechts vasthouden aan cén
hoofdthema. Zij bekommeren zich niét om
kleinere motieven en hebben dus, hoo po
pulair dc filmkunst ook is, nooit begrepen
welk oen groot aantal kleine trekjes en bij
komstigheden in een film worden verbruikt.
Vele andere fouten werden dc scenario
schrijvers in het geheel niet aangerekend,
omdat zc bij ecnige routine vanzelf zouden
Acrdwijncn. Hot begrip voor rollentechnick
is over bet algemeen grooter dan het ver
mogen, om zich tc verplaatsen in dc ge
dachten van dc filrnspclers. Dit blijkt reed9
daaruit, dat vele inzenders hun rollen ver
deelden, onder bekende, met name genoem
de artisten, zouder dat de inhoud en het
karakter van die rollen ook maar eenigs-
zins overeenkwam met de persoonlijkheid
der filmsterren ot met de rollen, die zij ge
woonlijk speelden. Sommigen schenen
voorts tc mccnen, dat de intrige van hun
scenario vooral origineel moest zijn. Dat is
natuurlijk onjuist; elke denkbare intrige
is reeds op elke mogelijke wijze bewerkt,
doch de stof behoeft niet absoluut nieuw te
zijn, als zij maar met de noodigc variatie
is behandeld. De meesten hadden dit ook
begrepen en er aardig wat van terechtge
bracht. Dikwijls namen zij hun stof uit hun
onmiddellijke omgo> ing een zeer goed
principe vooral bij de humoristische sce
nario's.
Dc prijsvraag was strikt anoniem, zoodat
men slechts uit de werken eenige conclu
sies kon trekken omtrent den kring, waar
uit de schrijvers afkomstig waren. Zonder
dat zij het wisten of wilden, hebben zij n.l.
zeer veel medegedeeld omtrent hun eigen
loven en hun omgeving. Dit gold zoowel
van lien die werkelijk personen en gebeur
tenissen uit hun clageiijksche leven beschre
ven. als voor hen. die hun droomen en ver
langens uitdrukten. Nooit bevredigde wen-
schen kwamen tot uiting en bijna schrik
wekkend duidelijk bleek, hoeveel zich in
hun leven teleurgesteld gevoelden. De alge-
meene armoede maakte geld tot iets dub
bel begeerlijks, doch in dc eigenaardigste
vormen treedt daarnaast toch altijd ook de
sterke behoefte aan romantiek en fantasie
op den voorgrond.
Er waren vele arbeiders onder de inzen
ders. Zij beschreven in hun scenario's hun
eigen leven, zooals het volgens liun cru men
doch hot gehoel werd daardoor op een an
der plan gebracht. Wat ook prettig aan
deed was, dat vele dezer inzendingen zoo
nauw aansloten bij de werkelijkheid en
daarvan slechts een groteske gaven, een
overdrijving van het lachwekkende, dat er
reeds is. Dat is de beste opvatting van bet
blijspel en het feit. dat deze opvatting nog
bij zoovelen uit alle standen wordt aange
troffen, is het meest bevredigendo resul
taat van deze groot opgezetto prijsvraag.
Er blijkt ook uit, dat de mensch van dezen
tijd behoefte heeft aan humor. Hij wil kun
nen lachen. En dat is misschien dc reden,
dat in de moderne films het humoristischo
element zoo'u groote plaats Inneemt.
had kunnen worden, wanneer h i geluk
hun niet voorbij was gegaan. Dit geluk is
voor hen synoniem met geld en het is tv
pecronrl, hoe iu het leven van hun hoofd
personen dit geluk juist op dc meest on
waarschijnlijke manieren zijn intrede doei
Het wordt nooit voorgesteld als een beloo
ning op hard e:-ken, geduldig zijn gaven
ontwikkelen of iets dergelijks; het wordt de
hoofdpersonen altijd in den schoot gewor
pen. Er waren honderden manuscripten,
waarin de schrijvers er zich absoluut geen
rekeu&chap van hadden gegeven, dat men
niet „zich opwerkt", zonder dat daar een
zeer reëcle basis voor is iu den vorm van
bijzondere persoonlijke kwaliteiten. Zo be
schreven een persoon en die persoon werd
rijk en vervolgens verliefd. En bet „bappy
end" was gereed. Van logica was bij dit
alles geen sprake. In de film kan blijkbaar
alles en bet wonderlijkste en onwaarschijn
lijkste. is het mooiste.
Ook onder de meer ontwikkelden waren
er velen, die geen werkelijkheid beschreven,
doch hun eigen droomen. Doch deze waren
al zoover, dat zij beseften dat geld slechts
een schijngeluk kan geven. Zij beschreven
hun idealen, want zij zagen, wat er ont
breekt aan de wereld, zooals zij nu is. Maar
wat zij schreven, waren utopieën. Sommige
bleven vaag en onevenwichtig en waren
blijkbaar meer het resultaat van wat de
schrijvers gelezen, dan van wat. zij zelf
doordacht hadden; andere beschreven een
7.00 volkomen verandering van de geheelc
levenswijze en alle verhoudingen, dat
slechts de schrijvers zelf er iets in konden
zien. Een van deze schrijvers was econoom,
oen ander ingenieur. Hun werk was on
bruikbaar voor de film, want er bestonden
voor hen geen grenzen. Er waren manus
cripten bij, die zich uitstrekten over een
tijdvak van duizenden jaren". Vclo technici
hielden zich \oorts bezig met gifgassen en
andere verdelgingsrniddelen van heden cn
in de toekomst. In hun verhalen komt al
tijd een spion voor, die een technisch ge
heim tracht to verraden; zij beschrijven
den strijd tegen dien spion en in dien strijd
komt altijd oen vrouw voor.
Er kwam nog iets zeer opmerkelijks aan
het licht. Hoe lager de schrijver op dc
maatschappelijke ladder stond, hoe minder
hij zich bij bot beschrijven van de onwaar
schijnlijkste avonturen hield aan de mo
raal en de ©ischen van het sociaal gevoel.
Hij schreef maar raak, als gedreven door
een duisteren, onweerstaanboren drang,
zonder ook maar één gedochte te geven aan
u'e grenzen van het geoorloofde. Sommige
manuscripten grensden zelfs aan het waan
zinnige. Zoo slap als het met de moraal
was gesteld, zoo slap stond liet ook met
hun gevoel. Zij waren even naicf en wreed
als kinderen. Zoo liet er een zijn vrouw
door inbrekers driekwart dood schieten,
maar hij bekommerde zich gc-en seconde
om hoar on ging slechts kijken, of het geld
er nog was. Naast al deze ruwheid en onge
voeligheid was er sicchts één warmer ge
voel te bekennen: de vaderlandsliefde, die
uit vele manuscripten sprak. Werkelijk be
vredigend uit moreel en gevoelsoogpunt
waren eigenlijk alleen de humoristische
manuscripten. Soms was er slechts één hu
moristische figuur in het scenario verwerkt,
JOSEF VON STERNBERG EN CHAPLIN
Josef von Sternberg, dc beroemdo film
regisseur, speciaal bekend door zijn Mar
iene Dietrich films, heeft het „beslissende
toeval" in zijn slaap ontmoet!
„In mijn beginnerstijd was ik lid van
een fi'mstudio, dat door jonge, nog oner
varen „filmstudenten" was opgericht Ge
heel vervuld door onze ideeön, zonder vol
doende geldmiddelen, meestal met honge
rige magon, draaiden wij een film, met
«■en geforceerd heroïsme en een outoom-
bare energie. Het was, zooals men mij ver
telde een goede film, maar bet was
onmogelijk baar tc verkoopen en tc laten
opvoeren.
Daarvan kwam iets ter ooro van Char
lie Chaplin. Hulpvaardig en steeds met
raad én daad gereed de jeugd en haar
scheppingen to onderstounen en voort te
helpen, bezocht hij ons en maakte ons
deelgenoot van zijn belangstelling voor ons
werk. Een overeenkomst werd aangegaan.
Chapiin zou dc film mogen zien
Op den afgesproken avond verscheon ik
punctueel aan zijn huisdeur! Chaplin had
zich iets verlaat cn ik werd in do biblio
theek gelaten, waar men mij verzocht te
wachten. Een bediendo schoof mij een stool
toe. Het was, zooals ik plotseling bedacht,
dc eerste maal, sedert ik na vele nachten
van waken en werken in een zachte war
me clubzetcl plaatsnam. Een groote ver
moeidheid deed zich gevoelen. Vol welbe
hagen koesterde ik mij aan de gedachte
eindelijk het zoo verlangde doel te hebben
bereikt! Een knetterend vuurtje in den
liaard vo'tooido de rest
Toen Chaplin enkele minuten later ver
scheen, vond hij mij in diepon slaap. Zoete
droomen waren het, waaruit dc langver
wachte redder mij wekte. Ik stamelde en-
kclo banale verontschuldigingen. Maar
Chaplin was ontroerd en ontfermde zich
over mijn film. Ons succes was verzekerd.
Het vervolg \an deze geschiedenis is
niet minder belangwekkend.. Ik had mijn
eerste film „Mud" (Slijk) genoemd. Het
was een milieufilm uit do Amerikaansche
onderwereld. Chaplin kon met zijn persoon
mijn welk we\ dekken, maar hij kon niets
doen tegen het lange gezicht van dc Ame
rikaansche moraal en tegen den storm,
die er opging, toen men bemerkte, dat ik
niet gebruik liad gemaakt, van het eeuwige
„Hnppv End". Dc film moest omgewerkt
worden en uit „Mud" ontstond „The Sal
vation Hunters"! (De heilsoldaten). Ik was
wél typisch-Aracnkaansch gestart!
IS DE FILMCRITICUS OVEREODIG?
Zelfs Sovjet-Rusland acht hom
onmisbaar.
Een criticus is onpopulair anders is hij
geen goed criticus. Elke aanmerking, elk*
afkeuring, zelfs zijn z.g. opbouwende cri
tiek bezorgt hem ijanden. Als iemand hem
haat, beschouwt hij dat bijna ais een com
pliment. Hij staat nu eenmaal alleen. Zijn
werk is dan ook strikt individucel. Hij kan
niet anders geven don zijn persoonlijke in
drukken.' die hij zoo eerlijk en onafhanke
lijk mogelijk moet neerschrijven. Zijn per
soonlijke meening is het hoogste, wat hij te
geven heeft en zijn grootste verdienste is,
dat hij er zich niet om bekommert, of hij
wel precies hetzelfde zegt als elke andore
criticus en als het publiek. De theaters
zijn zelfs bang voor een bepaalde groep
stukken, die door dc critici zeer geprezen
worden, maar geen publiek trekken. Het
eigenaardige is dat zoo'n stuk, als het nog
eens opgevoerd wordt, soms plotseling fu
rore maakt; de tegenstelling tusschen pu
bliek en criticus is niet zoo groot, als men
zou mccnen.
Een andere vraag is, of de criticus en
vooral dc filmcriticus eigenlijk niet over
bodig is. Is hij geen overblijfsel van een
verouderd systeem'? Dan is het toch wel
vreemd, dat zijn macht zelfs iu de meest
moderne landen nog niet verminderd is.
Het ook in de kunst revolutionaire Sovjet-
Rusland acht de» filmcriticus onmisbaar.
Ilij wordt er niet slechts geduld, hij wordt
herhaaldelijk in de gelegenheid gesteld om
zijn meening ie verkondigen in de pers.
Maar zijn individuecle opvatting komt
daar niet in aanmerking. Hij is sicchts de
spreektrompet van de regeering, beter ge
zegd van een bepaald systeem. Het voor
naamste criterium bij de beoordeeling van
een film is de waarde ervan voor de com
munistische propaganda. Dat er ondanks
dat zooveel echte kunstwerken uit Rusland
komen, bewijst welke een groote artistieke
kracht er in dat land ligt.
