DE EEMLANDEü
Belangrijkste
JOH. DE HEER
Donderdag 30 Juni 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 30e Jaargang No. 308
HET OORLOGSBUDGET VAN
FRANKRIJK
VOOR HET BEGIN DER STILL-
HALTECONFERENTIE
TWEE DAGBLADEN
VERBODEN
DE NOODVERORDENING
AFGEKONDIGD
HET JOEGO SLAVISCHE
KABINET AFGETREDEN
ERNSTIGE OPSTAND VAN
BOEREN
9 uur 52 min.
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
JAPANSCHE INVAL IN
N00RD-CHINA?
ABONNEMENTSPRIJS 3 maandco voor Amersfoort 2.10. per maand I 0.75, per
-week (met gratl. verzekering legen ongelukken) f 0.17'/,.
Binnenland Franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 511
DAGBLAD
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip vau een bewijsnummer
eikeregel meer f0.25. Llefdadighelds-advertentiën voord*
helft van den prijs. Kleine Advertentie „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plqptsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.05
Het Joego-Slavische
binet afgetreden.
ka-
Reeds sinds eenigen tijd deden geruch
ten de ronde dat, in politiek opzicht ge
sproken, Marinkowitsj, den Joego-Sla-
vischen premier, de grond onder de voeten
begon weg te zinken. Alle officiéél© instan
ties te Belgrado hebben zich toen gehaast
deze voorstelling van zaken als onjuist te
betitelen en te suggcreeren, dat een
geeringscrisis was buitengesloten. Reeds
Zaterdag j.l. nam een medewerker van de
Vossische Zeituiig tegenover dit démenti
een zeer kritische houding aan en uitte hij
zijn vermoeden, dat binnen zeer afzienbaren
tijd de crisis zou uitbreken. De feiten
hebben hem thans volkomen gelijk gege
ven. Het heeft verder ongetwijfeld zin zijn
beschouwingen, die hij aan den toestand
in Joego-Slaviè wijdt, op den voet te vol
gen.
Aan den eenen kant staat de oppositie
buiten het parlement, die alle oude poli
tieke partijen omvat en aandringt op een
radicale oplossing van alle staatkundige
vraagstukken. Deze oppositie wordt van
dag tot dag radicaler, maar is nog niet met
een eensgezind programma voor de oplos
sing der politieke en staatsrechtelijke pro
blemen voor den dag gekomen. Nochtans
is zij het er wel over eens, dat de geheelo
erfenis der dictatuur ten spoedigste moet
worden geliquideerd, dat er vrije verkie
zingen moeten worden gehouden en dat
een nationale vergadering bijeen dient te
worden geroepen, teneinde een besluit te
nemen over den toekomstigen staatsvorm.
Wat de nieuwe inrichting van den staat
betreft, loopen dc denkbeelden nogal uit
een. Terwijl de Servische partijen een
vorm zoeken, waarbij de eenheidsstaat
blijft gehandhaafd of bij wijze-van con-
cesie genoegen wordt genomen met een
dualistische of hoogstens trialistische op
lossing, eischen de Kroaten en de met hen
verbonden partijen der Scrven uit de vroe
gere Habsburgsche monarchie 'n federatie of
confederatie der historische provincies,
hetgeen de vorming van zes of zeven zelf
standige staten binnen de grenzen van
Joego-Sla vië tengevolge zou hebben. Wij
reppen dan nog niet eens van zekere stroo
mingen onder de Kroaten en Slowenen, die
een oplossing willen zoeken buiten de gren
zen van Joego-Slavic.-
Tegenover dezen druk van links vormen
de regeering en bet parlement, resp. de re-
gèeringsparuj, geen eensgezind en vastaan-
ecngesloten front. In den laatsten tijd heeft
zich in de partij, die over 305 mandaten be
schikt, een groep van 163 afgevaardigden
gevormd, die de regeering-Marinkowitsj
voor de voeten wierpen, dat zij niet in
voldoende mate een nationaal-Joego-Sla-
"vischen koers insloeg en die een sterke re
geering eischten, welke noch met de natio
nale Servische, noch de Kroatische aanspra
ken rekening hield. Deze groep wil de an
dere groep der eenheidspartij, die achter
den minister van justitie Maksimowitsj
staat en Servisch is getint (het zijn voor 't
meerendeel gewezen leden der Servische ra
dicale partij) uit de regeering en de partij
stoolen. Deze tweede, groep telt ongeveer
tachtig afgevaardigden. Bovendien zijn er
nog 6065 „neutrale" afgevaardigden, die
willen afwachten hoe de zaken zich ontwik
kelen. Doch ook hij dc z.g. Joego-Slavische
groep schijnt de eenheid zoek te zijn.
Voor de regeering-Marinkowitsj is de pa
leisrevolutie in de eenheidspartij blijkbaar
een rechtstreekscher gevaar geweest dan de
oppositie buiten het parlement, ofschoon de
laatste veel meer aanhAngers onder de be
volking telt. Een bizondere activiteit hebben
de Joego-Slavische nationalisten aan den
dag gelegd. In de Wreme, een blad, dat te
Belgrado verschijnt en dat, naar men zegt,
gesteund wordt door den vroegcren dicta
tor generaal Ziwkowitsj, werd den laatsten
tijd een heftige campagne gevoerd ten gun
ste van de nieuwe beweging, die zich heeft
getooid met den haam „ijzeren garde". Dit
oorlogzuchtig nationalisme wordt door een
groep der intellectueelen gesteund, die zich
„Joego-Slavische actie" noemt, en een gema
tigd nationaal-socialistisch programma pro
pageert. Naar verluidt, worden ook reeds
voelhorens uitgestoken om in verbinding te
komen met de nationalistische kringen in
Duitschland. Ook wordt eraan gedacht be
trekkingen aan te knoopen met sovjet-Rus
land.
DE OVERSTROOMINGEN IN
MOLDAVIë EN BESSARABIë.
Ruim twintigduizend dak-
loozen.
Boekarest, 29 Juni. (V.D.) Het aantal
personen, dat tengevolge van de uitbreiding
van de overstroomingen in het Noorden van
Moldavië en in Bessarabic dakloos is,
wordt geschat op minstens 20.000. Verschei
dene steden, in de eerste plaats Jassy en
Cernautzi, zijn door het water geheel ge
ïsoleerd. Tal van huizen zijn, door het wa
ter ondermijnd, ingestort, waarbij verschei
dene slachtoffers zouden zijn gedood of ge
wond. De Roemeensche regeering heeft een
voorloopig hulpfonds van tien niillioen lei
beschikbaar gesteld om den eersten nood te
kunnen lenigen-
HONGERSNOOD IN ENKELE POOLSCHE
PROVINCIES.
Berlijn. 29 Juni. (II.N.) Volgens een be
richt uit Warschau heerscht in yijf pro
vincies van Oostelijk Polen hongersnood. De
boeren in dit gebied waren gedwongen hot
grootste gedeelte van het graan van den
oogst van verleden jaar te vorkoopen en dc
rest voor den uitzaai te gebruiken, zoodat
zij thans zonder graan zitten. Dc Poolsche
ministerraad heeft besloten tot een omvang
rijke hulpactie voor de bevolking van het
betrokken gebied door de uitdecling van
meel en andere levensmiddelen. Reeds twee
jaar geleden bestond in dit gebied groot
gebrek aan levensmiddelen, terwijl zich ook
verschillende ziekten, die een gevolg van
ondervoeding waren, openbaarden.
Ongeveer de helft der geheele
begrooting
Parijs, 28 Juni. (V. D.) De minister van
oorlog Paul Boncour legde heden een ver
klaring. af over de voorgenomen bezuini
gingsmaatregelen. Hij verklaarde o.a., dal
de belangen van het leger onder deze
maatregelen niet mochten lijden, maar
daar de legeruitgaven ongeveer de helft be
dragen van de geheele begrooting, spreekt
het vanzelf, dat zij niet vrij kunnen blijven
van bezuinigingsmaatregelen. Men zal hier
echter niet meer bezuinigen dan bij an
dere ministeries. Wanneer de mogendheden
mochten besluiten tot een algemeene be
perking der legeruitgaven, zouden de reeds
voltrokken Fransche beperkingen daarbij
in rekening worden gebracht. Men mag
niet vergeten, dat Frankrijk in dit opzicht
reeds veel gedaan heeft.
Londen, 29 Juni. (V. D.) Vrijdag begint
de Stillhal te-conferentie, waaraan voor
Amerika dc Amerikaansche bankier Wig
gins zal deelnemen, die reeds te Londen
is aangekomen. Overeenkomstig de bepa
lingen der Stillhalte-overeenkomst zal de
conferentie de mogelijkheid onderzoeken
om verdere terugbetalingen vast te leggen.
Wanneer het duidelijk blijkt, dat Duitsch
land geen verdere terugbetalingen kan
doen, zal de conferentie aan deze kwestie
niet veel tijd vv'fden. Terwijl men in som
mige kringen gelooft, dat de conferentie in
verband met het feit, dat de herstelkwcs-
tio te Lausanne niet nader bij een oplos
sing is gekomen, >.al besluiten om de zit
tingen voorloöpig te schorsen en nader
hand te Berlijn voort te zetten, verwacht
„Financial News", dat een aantal andere
vragen door de conferentie zal worden be
sproken.
Tegen de oorspronkelijke verwachting in,
dat de conferentie slechts een zuiver for
meel karakter zou dragen, gelooft men
thans, dat zij in verband met de groote be-
teckenis van sommige problemen geruimen
lijd zal duren.
WEDEROM ONEENIGHEID IN DE
CHILEENSCHE REGEERING.
Twee ministers uit de junta
getreden.
Santiago, 29 Juni. (V.D.) Twee leden
van de Chileensche junta, de ministers don
Nolasco Cardenas en don Armando Cabora,
zijn uit dc Chileensche regeering getreden,
omdat de momenteel onder leiding van Da-
vila gevolgde politiek der huidige Chileen
sche regeering hun instemming niet heeft.
De politie verklaart een telegram uit Mos
kou onderschept te hebben, waarin de Chi
leensche communisten worden aangespoord
om hun actie voort te zetten en waarin hun
de noodige fondsen worden toegezegd.
De minister van financiën verklaarde, dat
dc onderhandelingen over het Cosach-
nitraat-concern tot nog toe ge^n succes
hebben opgeleverd, doordat de aanbiedin
gen der bankiers onvoldoende waren.
TREIN IN CANTINE GEREDEN.
Enkele gewonden.
Straatsburg, 29 Juni. (V.D.). Dins
dagmorgen heeft bij de mijn Ome in Lo
tharingen een ernstig ongeluk plaats gehad.
Waarschijnlijk door het weigeren van dc
emmen, kon de machinist van een loco
motief, welke zes met erts beladen wagens
trok, er niet in slagen den trein tot stil-
tand te brengen, zoodat hij op een zijspoor
terecht kwam en ten slotte te land kwam
op het dak van dc cantine, welke met den
derend geraas instortte. Een arbeider die in
het gebouw sliep, kwam er met lichte ver
wondingen af. De machine kwam op nau
welijks een meter van zijn bed tot stilstand.
F.enige arbeiders die zich in de cantine
bevonden, konden uit bet puin worden ge
borgen. Drie hunner werden direct naar het
ziekenhuis overgebracht. Een der remmers
bleef ongedeerd, daar hij in zijn huisje
bleef, terwijl de andere, die van den trein
was gesprongen, ernstig werd gewond.
Rijksminister von Gayl eischt het
niet'verschijnen van de Vorwarts
en de Kölnische Volkszeitung
Kritiek op von Papen
Berlijn, 29 Juni. (V.D.) De rijksminister
van binnenlandsche zaken Von Gayl heeft
den Pruisischen minister van binnenland
sche zaken Severing verzocht de sociaal
democratische Vorwarts en dc Katholieke
Kölnische Volkszeitung elk voor vijf da
gen te verbieden.
De redenen van het verbod.
In den brief, waarin de rijksregeering van
het Pruisische ministerie van binnenland
sche zaken het verbod voor vijf dagen van
de Kölnische Volkszeitung verlangt, wordt
als reden tot dit optreden genoemd een ar
tikel in de Kölnische Volkszeitung van 26
Juni j.l. onder het opschrift „Ernstige mis
greep van den rijkskanselier", „Is de heer
Von Papen nog als delegatieleider te hand
haven?" Den rijkskanselier werd in dit
artikel verweten, dat hij het den buitcn-
lnndschen mogendheden gemakkelijk had
gemaakt dc binnenlandsche toestanden in
Duitschland te cxploiteercn in hun eigen
voordeel. Dit verwijt bevatte een beschim
ping en het moedwillig verachtelijk maken
van den rijkskanselier, evenals het slot van
het artikel „Deze kanselier is een catastro
phe". In hetzelfde artikel wordt beweerd,
dat de rijkskanselier tegenover Fransche
journalisten zou hebben verklaard, dat hij
erkende, dat Frankrijk bij een z.g. liquida
tie der herstelbetalingen recht op een com-
l?ensatie zou hebben. Dit bericht is dooi
den rijkskanselier inmiddels gedementeerd.
Ook de beweringen van dcKölnischo Volks
zeitung over den inhoud van het interview
waren onwaar. Als bezwarend kan hieraan
toegevoegd worden, dat het blad zonder
onderzoek naar de feiten dc beweringen
van do buitenlandsche verslaggevers zon
der nader commentaar heeft nageschreven.
Het verbod van de Vorwarts berust op de
publicatie van oen artikel in dit blad „Het
volk moet betalen, opdat de.S.A. kan para
deeren." Er wordt in beweerd, dat de mid
delen, die op grond van de noodverorde
ning voor het handhaven van de maatrege
len voor werkloozensteun en sociale verze
kering, alsmede voor het verlichten van de
crisislasten der gemeenten worden go
eischt, dienen om de S.A. en de S.S. op
nieuw in de kleeren te steken. Een carica-
tuur in de Vorwarts en het onderschrift
daarbij kunnen ook slechts aldus begrepen
worden, dat de S.A. en de S.S. op kosten
van de gepensionncerdcn weer zijn ont
slaan. Hierin ligt een beschimping van den
rijkspresident en van de rijksregeering. Het
verspreiden van dergelijke beweringen leidt
tot een verder opzweepen van de door de
binnen- en buitenlandsche gebeurtenissen
opgewonden massa, zoodat door de publi
catie de levensbelangen van den staat in
gevaar komen.
Het uniformverbod opgeheven
Berlijn, 29 Juni. (V.D.) Hedenmiddag
d® nieuwe noodverordening van den
rijkspresident tegen politieke uitspattingen,
gedateerd 28 Juni 1932, afgekondigd. Op
grond van art. 48 paragraaf 2 van de rijks-
grondwet, wordt het volgende verordend:
Vergaderingen in de open lucht en op-
lochten mogen door de landsautoriteiten
wegens direct gevaar voor de openbare vei
ligheid worden verboden.
Het dragen van uniformkleeding, waar
uit het lidmaatschap blijkt van een niet-ver
boden politieke verecniging, mag door de
landsautoriteiten slechts in afzonderlijke
gevallen bij direct gevaar voor de openbare
veiligheid worden verboden.
Bestaande algemeene verboden, hierop
betrekking hebbend, treden buiten werking.
Officieel wordt medegedeeld:
Met de thans in werking getreden twee
de noodverordening van den rijkspresident
van 28 Juni 1932 tegen de politieke uitspat
tingen zijn de maatregelen der rijksregee
ring op dit gebied beëindigd. Algemeene
verboden van demonstraties en van het
dragen van uniforme kleeding kunnen
voortaan voor het geheele rijk of voor en
kele deelen nog slechts door den rijksmi
nister van binnenlandsche zaken worden
uitgevaardigd. De plicht en het recht om in
bepaalde gevallen maatregelen tot bescher
ming van de rust en orde te nemen ligt
bij de landen, die alleen over de politio-
neele macht beschikken, terwijl het rijk
geen uitvoerende organen bezit. De grond
slagen, die de landen voor de bescherming
van rust en orde noodig hebben, worden
hun gewaarborgd in de uitvoerende veror
dening van den rijksminister van binnen
landsche zaken van 28 Juni 1932 en in pa
ragraaf vier van de verordening van den
rijkspresident van 14 Juni 1932.
Do regeling is in overeenstemming met
de rijksgrondwet, die principieele regelin
gen heeft overgelaten aan het rijk, de uit
voering ervan aan do landen. De materie
is thans afdoende en principieel rijksrcch-
telijk gpregeld. De bevoegdheden zijn dui
delijk. Van een onrechtmatig ingrijpen in
de rechten van de landen, kan bij deze
omstandigheden geen sprake zijn.
De rijksminister van binnenlandsche za
ken heeft deze taak in volkomen overeen
stemming met het geheele kabinet ten uit
voer gebracht. Hij heeft daarbij niet toe
gegeven aan eenigen invloed van welke
zijde ook. Het duidelijk voor oogen staan
de doel was, dat in deze zoo belangrijke
kwestio de noodzakelijke rust en zakelijk
heid bereikt zou worden.
Nadat na dc uitvaardiging van de veror
dening van 14 Juni 1932 gebleken was, dat
cenige landsregceringcn niet bereid waren
hun algemecno demonstratie- en uniform-
verboden op te heffen, werd op den kortst
mogelijken termijn, op 22 Juni j.l. een be
spreking rnet de ministers voor politie in
de verschillende landen gearrangeerd,
waarin na uitvoerige discussies dc rijksmi
nister van binnenlandsche zaken tot de
landen het verzoek richtte, de tegen de
rijkspolitiek ingaande verboden op to hef
fen. Per circulaire van 23 Juni is dit ver
zoek schriftelijk herhaald, en toen na 28
Juni vast stond dat een aantal landen het
verbod zouden handhaven, is do noodver
ordening den rijkspresident ter onderteekc-
ning voorgelegd.
Dr. Kramer kabinetss
formator?
Belgrado, 29 Juni (V.D.). Woensdag is
het Joego Slavisch kabinet afgetreden.
Minister president Marinkowitsch begaf
zich om een uur hedenmiddag naar het
koninklijke slot te Dedinje, waar hij het
collectief ontslag van het kabinet aan
bood. Koning Alexander heeft het ontslag
verleend. Vermoedelijk zal reeds Donder
dag in den loop van den dag dc nieuwe
regeering worden samengesteld.
Als kabinetsformateur wordt genoemd dr
Kramer, die tot nu toe minister van Han
del was, terwijl voorts als minister van
Buitenlandsche Zaken de naam wordt ge
noemd van den vrcegeren minister Jeftitsch
Naar aanleiding van een
verkoop bij executie
Pforzheim, 28 Juni. (V. D.) In den
loop van Maandag is het tot een geregel-
den boerenopstand gekomen in de ge
meente Goebrichen, toon bij een landbou
wer aldaar een- verkoop bij executie zou
worden Oehouden De uit verscheidene hon
derden personen bestaande menigte narn
een di eigende houding aan. Politie werd
c hulp gerovjen. De .andbouwer, diens
zoon en eenige demonstranten werden ge
arresteerd. Het gerucht liep, Jat zij naar
Pforzheim zouden worden gebracht. Te
gen den avond schoolden groote menschen-
menigten in verband hiermede samen voor
het raadhuis en maakten aanstalten het
gebouw te bestormen. Per auto arrivee-
rende politic kreeg een hagelbui van stee-
nen en andere projectielen op zich af ge
zonden, waarna de bestorming inderdaad
werd doorgezet. Vensterruiten en dakpan
nen werden kapot geslagen. De politie kon
niets uitrichten en moest terugtrekken. On-'
cveer 10 uur arriveerde versterking, doch
deze stuitte op barricaden, vanwaar een
hagel van steenen en planken op de poli
tieagenten neerviel. Plotseling vielen ook
schoten. Ook de politie vuurde. Een land
bouwer, vier andere personen en een be
jaarde vrouw werden gewond. Verscheide
ne agenten bekwamen kwetsuren door
steenworpen. Ten slotte slaagde de politie
er in de straat te ontruimen, waarna zij
met de gearresteerden snel verdween. He
denmorgen zijn door Schupo en gendar
merie alle straten en uitgangen van het
plaatsje bezet. Huiszoekingen werden ge
houden.
ERNSTIGE SCHEEPSBRAND.
Hamburg, 29 Juni. (H.N.) Op het
stoomschip Tangcr van de Oldenburg-Por-
tugeesche stoomvaartmaatschappij, dat van
Marokko naar Hamburg onderweg is, is in
de Duitsche bocht brand op het achterschip
uitgebroken, welke zich zeer snel uitbreid
de, zoodat het geheele echterschip een groo
te vuurzee is. Bergingsvaartuigen en sleep-
booten hebben het schip bij Neuwerk aan
den grond kunnen zetten De bemanning
van het 6chip moet zich in veiligheid bevin
den. Tengevolge van de groote hitte is het
zeer moeilijk den vuurhaard te naderen.
BUITENLAND.
De conferentie te Lausanne.
(Derde Blad, pag. 1).
Het Joego-Slavische kabinet afgetreden.
(Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Nieuwe veroeniging van medici.
(Tvveedo Blad, pag. 1.) J
Nederland Vacantieland.
(Derde Blad, pag. 2).
Universiteitsfeesten te Amsterdam.
(Derde Blad, pag. 2). i
UIT DEN OMTREK.
Verecniging van Ned. Gemeenten in
Hilversum.
(Dcrdo Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Uitslaande brand in do Hellestraat.
(lc Blad, Pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut te De Bilt.
Hoogste barometerstand 764.1 to Hanno
ver.
Laagste barometerstand 746.3 te Blacksod.
Verwachting: Meest matige Z.O. tot Z.W.
wind, half tot zwaar bewolkt of betrokken,
waarschijnlijk regen of onweer, iets zach
ter des nachts, overdag iets koeler.
In het W. nadert een diepe en uitgebrei
de depressie, die in Engeland reeds vrij
zwaren regen heeft gebracht. Bij het West
waarts doordringen van dit lage drukgebied
is ook ten onzent weer eenigo verslechtering
van het weer te verwachten. De overdag-
temperatuur zal waarschijnlijk dalen, terwijl
er groote kans op regen en onweersbuien
bestaat. Over Frankrijk, Duitschland en Z.
Scandinavië ligt een vlak gebied van hoogen
luchtdruk, dat zich al spoedig door dc de
pressie-invloed zal laten verdringen. In
Duitschland en Scandinavië daalde de och
tend-temperatuur. In het overige gebied
steeg zij. Plaatselijk vielen in bet hooge
drukgebied zware onweersregens. Dresden
meldde 15 m.M.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Elegant.
CORSELETTES
fn alle prijzen
Practisch.
Varkensmarkt S Tel. 1309
Gemakkelijke betalingsvoorwaarden.
M o s k o u 2 9 Juni. (V. D.) Volgens hier
ontvangen berichten uit Sjanghai, zou do
Chineesche pers mededeelingen bevatten
over de voorbereidingen van een Japansch
plan voor een inval in Noord-Cbina. Japan
zou volgens deze berichten voornemens zijn
troepen ter beschikking van de Mandsjoe-
rijsclie regeering te stellen, om Sjang Hai
Ivwan te bezetten en onlusten te Tientsin
en Peking te organiseeren, die als voor
wendsel zouden kunnen dienen voor Ja-
pansche troepen om in deze steden in te
grijpen ter bescherming van Japansche on
derdanen. Op deze wijze zou de Japansche
regeering de Volkenbondscommissie na
haar terugkomst voor een voldongen feit
willen stellen.
HEVIG NOODWEER BIJ
STUTTGART.
St u 11 g a r t, 2 9 Juni. (V. D.) Gister
avond woedde boven Stuttgart een hevig
onweer, dat gepaard ging met hevige hagel
buien en een wolkbreuk, waardoor tal van
straten onder water kwamen te staan. Aan
den oogst in de omgeving van de stad wwd
veel schade" aangericht. - -
