AMERSFQORTSCH DAGB1AD
Zaterdag 2 Juli 1932
.DE EEMLANDER"
31e Jaargang No. 2
TWEEDE BLAD
JUBILEUM MR. L. LIETAERT
PEERBOLTE
ONTPLOFFING IN EEN
STOOMWASSCHERIJ
EEN FERME SCHOORSTEEN
BRAND
TEGEN FASCISME EN
OORLOGSGEVAAR
EEN MES.OF ZILVER
PAPIER?
Fortinbras' Toovermacht
12'/' jaar directeur=generaal
van Volksgezondheid
Dr. Josephus Jitta spreekt een
huldigingswoord
'e-Gravenhage, 1 Juli. Heden was het
12Vi jaar geleden, dat mr. L. Lietaert Peer-
bolte optrad als directeur-generaal der
Volksgezondheid en zooals reeds eerder
bericht werd hebben vele personen, die
op eenigerlei wijze in ambtelijk contact
met den heer Peerbolte staan, deze gelegen
heid aangegrepen om hem op bescheiden
wijze te huldigen.
Om 4 uur kwam mr. Lietaert Peerbolte
met zijn echtgenoote en familie in de Twee
Steden Palace en vond daar een grooten
kring van vrienden en medewerkers, die
hem wenschten te feliciteeren.
Onder de aanwezigen was de minister
president, jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck,
onder wiens departement thans de Volks
gezondheid ressorteert; de secretaris-gene
raal van dat departement, mr. Frederiks
en de oud-ministers prof. Slotemaker de
Bruine en prof. Aalberse. Voorts werden
opgemerkt de hoofdinspecteuren der Volks
gezondheid, Terburgh, Eykel, Coebergh,
prof. Berger, chef van de veterinaire inspec
tie en de heer de Brey, chef van de drank
bestrijding, de inspecteurs uit de verschil
lende hoofdinspecties, vertegenwoordigers
van het Rijksserologisch Instituut, van het
Centraal Laboratorium voor de Volksge
zondheid, van de Arr terdamsche en Rot-
terdamsche kweekscholen voor Vroedvrou
wen, hoofdambtenaren en ambtenaren van
de afdeeling Volksgezondheid van het de
partement van Binnenlandsche Zaken en
voorts vele bestuursleden van vereenigin-
gen en organisaties, die zich op het gebied
der volksgezondheid bewegen.
Namens allen werd het woord gevoerd
door dr. Josephus Jitta, voorzitter van
den Gezondheidsraad, die zeidc, dat de
vele vrienden van mr. Lietaert Peerbolte
dezen mijlpaal in diens leven gaarne had
den aangegrepen om hem de omstandig
heden in acht genomen te huldigen. In
verband met die omstandigheden had men
de huldiging willen beperken tot een be
scheiden kring, iets wat spr. eigenlijk on
juist achtte.
Want velen, die niet tot de ambtelijke
medewerkers van den jubilaris hoorden
hadden zich in de afgeloopcn dagen toch
nog aangemeld en spr. was er van overtuigd
dat nog een veel grooter aantal dit zou
gedaan hebben, indien daartoe gelegenheid
was geweest.
Dr. Josephus Jitta memoreerde vervol
gens de vele en belangrijke werkzaamhe
den van den jubilaris. De Armenwet werd
onder zijn leiding geheel herzien, wat in
die jaren hoog noodig was en een groote
verbetering beteekende.
Vooral de Volksgezondheid heeft veel aan
mr. Peerbolte te danken. De Gezondheids
wet, door Goeman Borgesius ingediend is
op initiatief van den jubilaris geheel gewij
zigd; voorts herinnerdo spr. aan de rege
ling van de diploma's voor ziekenverpleging
aan de Tuchtwet, aan de wijzigingen der
Woning- en Drankwet, aan de Wet op de
besmettelijke ziekten, welke biizonder veel
voorbereiding vereischte.
Bij al deze kwesties zijt gij gebleven de
scherpzinnige jurist, doch waart gij ook do
medecin malgré lui, steeds heeft er een
prettige, aangename samenwerking met den
jubilaris bestaan, iets waarvoor dr. Jitta
hem hartelijk dankte.
Namens een groote kring van vrienden
en vereerders, bood spr. ten slotte een
ameublement aan, vergezeld van een al
bum met handteekeningen.
Mr. Lietaert Peerbolte dankte ver
volgens allen bijzonder voor de hem ge
brachte hulde. Hij wees er op, dat hij, in
dien hij niet de medewerking had gehad
van de hoofdinspecties en inspecties, van
den Gezondheidsraad, van het Centraal la
boratorium en van het serologisch Insti
tuut, nooit bereikt zou hebben, wat er thans
bereikt is.
Vervolgens herinnerde hij aan zijn stu
dententijd te Amsterdam, waar hij zijn
geestelijke vorming had ontvangen en waar
hij ook zijn sociale idealen had gekregen.
Men kan niet altijd blijven voortbouwen en
uitbouwen, maar het is aangenaam te er
varen zoo zeide de jubilaris dat ook
in een tijd als deze, alle menschen, die op
dit gebied werken, er prijs op stellen 6aam-
hoorigheid te betrachten.
Er is eigenlijk geen mooier terrein dan
het onze: materieel, maar met een ethischen
inslag. Het i6 een voorrecht, indien men op
deze wijze voor het geheele geestelijk leven
van zijn volk nuttig kan zijn.
Er waren vele fraaie bloemen gezonden
en een zeer groot aantal telegrammen,
waaronder één van minister Verschuur, als
volgt luidende: „Door uitstedigheid ver
hinderd tegenwoordig te zijn sluit ik mij
hierbij aan bij hulde aan directeur-generaal
Volksgezondheid wiens jarenlange schep
pende arbeid niet voldoende geprezen kan
worden".
Deel van een fabrieksschool
steen ingestort
Arnhem, 1 Juli. Hedenmiddag te ruim
1 uur heeft een ontploffing plaats gehad in
de stoomwasscherij van de firma H. J. ten
Oever, aan de Schaapsdrift te Arnhem. In
het ketelhuis is. n.l. een rookgasontploffing
ontstaan in het kanaal dat uit het ketel-
vuur naar den buitenschoorsteen gaat.
Tengevolge hiervan is een gedeelte van den
fabrieksschoorsteen, die niet zeer hoog is,
naar beneden gestort en door het dak van
het gebouw gevallen. De muren zijn ecnigs-
zins ontzet, terwijl vele ruiten werden
vernield. Persoonlijke ongelukken kwamen
niet voor, daar tijdens het schaftuur geen
personeel in de fabriek aanwezig is. Ook
is geen brand ontstaan. Het bedrijf onder
vindt geen stagnatie, daar van bevriende
zijde de fabriek voorzien wordt van de
noodige stoom. Het Rijksstoomwezen zal
een onderzoek instellen naar den ketel.
NOODLANDING OP SCHOKLAND.
Schokland, 1 Juli. Het militaire vlieg
tuig 534 uit de legerplaats Oldebroek heeft
een goedgeslaagde noodlanding moeten ma
ken, wegens defect aan de olieleiding, op
de zuidpunt van Schokland. Do bemanning
bestaande uit den luitenant Fuchs en den
waarnemer luitenant Jansen waren onge
deerd.
Ook het toestel bleef onbeschadigd.
In verband met deze noodlanding is in
den loop van den middag een tweede vlieg
tuig, namelijk no. 549, uit het kamp Olde
broek opgestegen naar het eiland om assis
tentie te verlecnen. De bemanning bestond
uit den tweeden luitenant Linschotcn en
den mecanicien Bonhoff. Later zijn beide
toestellen weer vertrokken.
Het ernstig auto-ongeluk te Echt heeft aan twee personen
het leven gekost. De vernielde wagen.
Amstelbrouwerij te
Amsterdam
Amsterdam, 1 Juli. Inktzwarte en
zware rookwolken zetten hedenavond onge
veer acht uur het oostelijk deel van de
stad in het duister terwijl, ook in andere
gedeelten de zware rookwolken de aan
dacht trokken. Bij honderden trokken de
nieuwsgierigen in de richting van do zwa-
ren rook. Spoedig wist men elkaar te ver
tellen dat de Amstelbrouwcrij aan de Mau-
litskade in brand stond. Inderdaad sloegen
geweldige rookwolken boven het dak van
het 43 meter hoogc spoelgebouw uit en
dook tussclien dunnen rook een rood schijn
sel door, zoo nu en dan zelfs een lange
roode vlammentong. De honderden, wel
licht duizenden, die zich in den omtrek
verzamelden, bleven den indruk houden,
dat er een geweldige brand was uitgebro
ken, waarvan de vlammen zich een weg
hadden gebaand naar het dak Het liet zich
van buiten af ernstig aanzien. Echter het
was slechts de schoorsteen die op den pek-
ketel staat en die inwendig brandde. Het
was dus een schoorsteenbrand, rnaar
een heele groote. Gevaar voor de gebouwen
was er hoegenaamd njet. De pekketel^ die
in het groote gebouw gclijkstraatsch is ge
legen. en die dient om de vaten te pekken
heeft een aantal kanalen om de pekdam-
pen af te voeren naar een zeer grooten en
zwaren schoorsteen, die even boven het
dak uitsteekt. Tegen de wanden van dezert
schoorsteen zet zich langzamerhand een
koek van pokdeelen. In een van bovenge
noemde kanalen ontstond brand, die zich
dadelijk mededeelde aan den schoorsteen.
Door werklieden van de fabriek zijn de ka
nalen onmiddellijk afgesloten, zoodat alleen
de schoorsteen van binnen brandde. De
brandweer heeft door middel van schuim
het vuur bestreden. Toch heeft het nog
ongeveer een uur geduurd voordat het
vuur in don schoorsteen was gebluscht.
Naarmate hot proces verliep, veranderde
de kleur van den rook. Van inktzwart werd
hij grijs om steeds lichter te worden en
lonslotte nog een witte rookpluim oprees.
De brandweer had echter voor alle ze
kerheid ook in het vijf verdiepingen hooge
gebouw maatregelen genomen, want de
schoorsteen, die door alle verdiepingen
loopt, straalde groote hitte uit. Op de twee
de verdieping geraakten daardoor een aan
tal kisten met bierflesschen in brand. Dit
begin van brand werd dadelijk gedoofd.
Tegen negen uur was alles afgcloopen en
rukten de brandweerwagens successieve
lijk in.
De politie had voor een groot gedeelte de
Mauritskade afgezet en het tramverkeer
van lijn 3 stopgezet.
Op het afgezette gedeelte bewogen zich
vele autoriteiten, waaronder ecnige ge
meenteraadsleden.
Een Revolutionair comité
in 't leven geroepen
Op Woensdag 29 Juni kwamen te Am
sterdam vertegenwoordigers bijeen van de
Onafh. Soc. Partij, "net Ned. Anti-Militaris
tisch Bureau, llet N.A.S., den N.A.S. Vrou
wenbond, den Rev. Jeugdbond, de Perhim-
poenan Indonesia en de Rev. Soc. Partij ter
bespreking van de oprichting van een re
volutionair comité tegen fascisme en oor
log.
De wenschelijkheid van samenwerking
werd vastgesteld met het door allen on
derschreven nadrukkelijke voorbehoud, dat
in deze samenwerking volkomen loyaliteit
jegens elkander zal worden toegepast met
behoud van elks karakter.
Bepaald werd, dat deze samenwerking de
kwestie van het al dan niet deelnemen aan
verkiezingen uitsluit en dat in de vergade
ringen van het comité uUgaande scheiden
de elementen niet op den voorgrond zullen
worden gebracht.
Uit de deelnemendo organisaties wordt
een comité gevormd; nadere bijzonderheden
zullen hieromtrent worden bekend ge
maakt.
De aanwezige vertegenwoordigers van
de organisaties, die het Ned. Anti-Mil. Bu
reau vormen, zullen in hun besturen de
defcinitieve aansluiting bepleiten.
S.D.A.P. en N.V.V., die mede uitgenoodigd
waren hadden geen antwoord gezonden.
VLEESCHVERVOER PER POST.
Verbod gevraagd door personeel
van do voedingsbedrijven.
Het hoofdbestuur van den neutralen bond
van personeel in de voedingsbedrijven heeft
in samenwerking met het dag?lijksch be
stuur van de afdeeling gezellen in dien
bond, te bevoegder plaatse maatregelen ge
vraagd tegen het euvel, dat per post'groote
partijen vleesch van elders in Den Haag
worden ingevoerd.
Aangedrongen is op een bepaling, waar
bij het vervoer van vleesch per post verbo
den is, ook om gezondheidsredenen.
Van een Don Juan en een crime
passionelle" in het lande
lijke Nieuwkoop
Amsterdam, 1 Juli. De laatste acte
van een familietwist, waarvan de oorsprong
in het dorpje Nieuwkoop, bij Utrecht ligt
speelde zich vandaag voor het Amsterdam-
sche Gerechtshof af.
Een 46-jarige man had een verhouding
met een dorpsgenoote, zijn wettige echtge
noote was echter óók met haar bevriend en
kwam zoo nu en dan een buurpraatje ma
ken.
De man wandelde op zekeren dag rustig
door de dorpsstraat, doch bemerkte plot
seling, dat zijn vrouw weer een bezoek
bracht aan zijn vriendin. Dit beviel hem
heelemaal niet en fluks klampto hij een
kruideniersbediende aan om de woning bin
nen te gaan en zijn vrouw te verzoeken met
hem mee te gaan. Zij weigerde echter en de
beido dames noodigden den vreedzamen
wandelaar uit binnen te komen. Aldus ge
schiedde en do man zou zijn eisch, dat zijn
vrouw het huis van zijn vriendin zou ver
laten, kracht hebben bijgezet door een groot
broodmes te trekken onder do woorden: „de
deur uit, jij hoort hier niet bij deze slech
te vrouw, als je niet gaat steek ik je aan
het mes".
Hoe het „drama" zich' verder ontwikkel
de kwam ter Hofzitting niet naar voren.
In ieder geval werd de man gearresteerd
wegens bedreiging met zware mishandeling.
De Utrechtscho rechtbank veroordeelde
den Nieuwkoopschen Don Juan tot vijf
maanden gevangenisstraf. Toen de man in
voorarrest zat kreeg de vrouw blijkbaar be
rouw. In overleg en op instigatie van haar
schoonvador dichtte zij een schoon epistel
aan den Officier van Justitie, waarin zij
vertelde, dat haar man niet met een mes
had gedreigd, maar... met een rolletje
zilverpapier! Zij had oorspronkelijk een
onjuiste verklaring afgelegd op aanstoken
van de vriendin van haar man.
Do vrouw verklaarde voor het Hof ook,
dat haar man haar niet met een mes had
gedreigd. Alles was de schuld geweest van
de vriendin... Deze laatste wist zeker dat
het een groot broodmes was geweest of
schoon de agent, die gehoord werd, het wa
pen bij fouillcering niet had gevonden.
De procureur-generaal mr. Bauduin acht
te de bedreiging bewezen, maar... aldus
spr., als we de vriendin zien, geloof ik
niet dat hier sprake is van een crime pas
sionelle (hilariteit). Menschen als verd. zijn
nog al eens gauw klaar met groote woor
den. De straf door de Utrechtsche rechtbank
opgelegd vond de procureur-generaal dan
ook wel erg hoog Hij eisch te ten slotte een
gevangenisstraf van één maand.
De verdediger mr. Koster achtte het ten-
laste gelegde niet bewezen en pleitte vrij
spraak.
Het Hof zal 8 Juli arrest wijzen.
MINISTER RUYS VOOR DE
MICROFOON.
19 Juli a.s.
Naar wij vernemen zal de Minister van
Staat Jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck, voor
zitter van den raad van ministers, 19 Juli
te 19.30 gedurende 20 minuten over de zen
ders te Hilversum en te Huizen spreken over
den huidigen toestand des lands.
töEJNHARDT's
Zenuw-Tabletten 75 ct.
Laxeer-Tablatten... 60 ct.
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
Wees ijskoud of brandend heet maar
nooit-lauw.
naar het Engelsch van William, Locke
door J. E d. B. K.
11
De meest opmerkelijke mensch dien
ik ooit ontmoet heb, zei Martin.
Je hebt niet veel menschen ontmoet,
zei Corinna.
Dat weet ik niet, antwoordde Martin.
Eens maakte ik kennis met een bokser, een
bijzonder soort van kerel, in de gelagkamer
van het café op den hoek van onze straat.
Hij is later opgehangen omdat hij zijn
vrouw had vermoord en ik heb ook eens
een lid van het parlement ontmoet, die
eveneens heel bijzonder was. Zijn naam
ben ik kwijt,
Maar geen van hen kan zich meten
met Fortinbras, beweerde Corinna ironisch
vriendelijk.
Geen van hen had dien magnetischen
invloed, die van hem uitgaat, antwoordde
Martin. Zelfs niet het lid van het parle
ment.
Maar, vervolgde hij na een korte pau
ze, is dat alles wat je van hem weet? Hij
schijnt een geheimzinnig persoon te zijn.
Ik wil er wat om verwedden, zei Co
rinna, dat jij en ik de eenige menschen in
Parijs zijn, die weten dat hij een dochter
in Brantóme heeft.
Waarom zou hij ons voor die vertrou
welijkheid uitkiezen? vroeg Martin. Hij zei
gisteravond, dat hij ons een stukje van zijn
hart eraf.
Zpu je dat graag weten? zei Corinna,
hem flink aanziende.
Dat zou ik.
Hij vertelde mij vanmorgen, voordat
je in le Petit Cornichon waart gekomen,
dat hij je beschouwde als een soort „hemel-
schen zonderling".
Ik weet niet of ik dit al dan niet op
moet vatten als een compliment, zei Mar
tin, even ophoudend met het rollen van
een cigaret. Ilij had me net zoo goed een
ezel kunnen noemen.
Na dit snedige antwoord veranderde het
meisje van toon.
Je moogt me gelooven als ik ie zeg
dat Fortinbras niet een stuk van zijn hart
zal geven aan een ezel. Als ik alleen voor
mij zelve naar hem toe was gegaan, dan
zou hij nooit, je hoorde het zelf, over wat
hem lief was, hebben gesproken. Hij deed
het voor jou, niet voor mij.
Maar waarom?
Omdat hij meer dan genoeg heeft van
menschen zooals ik, zei Corinna bitter. Er
zijn honderden en duizenden zooals ik.
Martin fronsde de wenkbrauwon.
Dat begrijp ik niet.
't Is beter niet te probeeren dat te
doen, antwoordde zij. Kom, laten wij beta
len en verder gaan.
Zij betaalden en reden weg en stapten
af in de kleine stad Rambouillet, waar ze
als Monsieur et Mademoiselle Overshaw
twee kamers bespraken voor zeer lagen
prijs. En tot groote geruststelling van Mar
tin bood Corinna hem niet in het bijzijn
van de hotelhoudster haar wang aan voor
een kus, toen zij 's avonds uit elkaar gin
gen. Hij ging naar bed in de zalige over
tuiging, dat Corinna niet zoo kwaad was
als ze zich voor deed.
Zoo peddelden zij dag aan dag hun on-
schuldigen weg, en brachten den nacht
door in kleine hotelletjes, waar trotsche
automobilisten zich niet ophouden. Hun
gezamenlijk fortuin bedroeg maar 60 pond,
dus ging het niet aan zich ongewone weel
de te veroorloven. Zij trokken door Char
tres en, evenals bij Martin, ging Corinna's
hart open bij de mysterieuze pracht van
de gothische cathedraal, met haar prach
tige geschilderde vensters; door Chateau-
dun met haar grimmig uitziend oud ka
steel; door Vcndómc, de westzijde van de
cathedraal in gloed gezet door de onder
gaande zon; door Tours, in welker omstre
ken zij vele dagen ronddwaalden, waar zij
allerhande dingen zagen, waarvan zij voor
heen niet gedroomd hadden; Chinon, Lo
ches, Azay-le-Rideau, misschien het mooiste
kasteel van de Loire. En den raad volgend
van den wijzen Fortinbras, maakten zij 'n
omweg om Richeleu te bezoeken, die betoo-
verende stad, slechts aan enkele zwervende
reizigers bekend. Die stad. die gebauwd
werd door den groooton kardinaal, bij zijn
paleis ten gerieve van zijn hofhouding, en
daar staat ze nu nog, onaangetast door den
tijd.
Een kostelijk juweel van de stijl Louis
t.reize, met haar muren en poorten en kerk
en marktplaats en deftige straten met ho
tels voor de edelen. Ieder hotel met haar
mansarde-dak en koetspoort die toegang
verleende tot binnenhof en tuin; en daar
blijft ze staan, de oude stad en sluimert in
haar welvaart, want ze is omgeven door
wijgaarden, die de heele wereld van bran
dewijn voorzien.
En daar was het, dat Martin, die met Co
rinna op de markt onder een -'ataan was
gezeten, op een vcrvelooze ba voor het
eerst tot haar zei:
Ik geloof dat het me niets zou kunnen
schelen als ik Engeland nooit terug zag.
En hoe moet je dan aan een baantje
komen? zei Corinna.
Engeland en een baantje zijn synoniem
Hoe verder ik ga, hoe minder belangrijk
het mij lijkt om er een te krijgen. In alle
geval is het vooruitzicht om weer in sla
vernij te gaan, afschuwelijk.
Laten we er niet over spreken, zei ze,
zich koelte toewuivend met haar hoed. Al
leen de gedachte terug te moeten gaan,
maakt de zon grauw. Laten wo denken
dat we altijd zoo door kunnen gaan.
Dat heb ik ook al zoo'n beetje gedaan,
zei hij. Ik heb geleefd in een soort van
roes, maar nu en dan word ik wakker en
heb dan een helder oogenblik. En dan voel
ik dat ik iets slechts doe, iets immoreels,
omdat ik niet op de stoep zit van een lid
van de een of andere schoolcommissie, en
dan heb ik innerlijke pret.
Ben je niet net een kind dat groeit in
zijn stoutheid, stoutheid alleen om stout te
'ijn?
Martin stond op en de eenige andere be
zoeker van de markt, een geelbruine kat,
hield verschrikt op met zich te wasschcn
pn keek hem, de achterpoot vooruitgesto
ken, aan.
Mijn lieve Corinna, zei hij, ik wou dat
je gelooven kon dat ik heusch niet zoo
verduiveld onnoozel ben.
Corinna schaterde het uit als eenig ant
woord en de poes vluchtte. Zij stond even
eens op.
Laten we de kerk gaan bekijken en zoo
dezen twist eindigen.
En zoo gingen ze de Louis treize kerk be
kijken en vervolgden toen hun reis. De da
gen gingen met luieren voorbij en er ge
beurde niets. Ze praatten veel samen en
kibbelden nu en dan. Na zijn flinke uitla
ting in Richelieu, ergerde Martin zich over
haar spotten over zijn onnoozelheid. Hij
voelde dat het noodzakelijk was dat hij zich
man toonde. In het begin was Corinna de
leidsvrouw geweest, zij koos de wegen uit
en praatte met de hotelhouders. Maar nu
nam hij deze werkzaamheden op zich; wat
het eerste betreft was dit in hun voordeel,
want hij besefte dat Corinna niet goed op
de kaart kon rijden cn zoo hadden ze te veel
omgedwaald. Zijn bemoeiingen in het twee
de geval lokten bij Corinna hevige protesten
uit, want zij vond de kosten veel hooger.
't Kan me niet schelen, zei Martin. Ik
vind het best dat je me behandelt al« je
broer, maar ik wil niet behandeld worden
als je jongere broertje.
In dit vrije cn avontuurlijke leven op nun
ongewonen pelgrimstocht begon hij zich te
ontwikkelen; hij was niet zoo bang meer
voor haar ironische opmerkingen, hij hun
kerde er naar zich zclvcn recht te laten
wedervaren, ja zich te uiten. Ook ontdekte
hij bij haar een van die kleine vrouwelijke
zwakheden, die zijn mannelijk gevoel van
superioriteit verhoogden.
(Wordt vervolgd}.