3
HET OUDE COLLEGE VAN DE MALEN
3
2
Fa. M.R.N. OOSTERVEEN
CONSULTATIEF PACT
OPNIEUW TOEGELICHT
CHINEESCH STOOMSCHIP
GEZONKEN
HEVIGE AARDBEVING
IN CHILI
REISCOSTUME
Fa. L. HOUBAER
GEMEENSCHAPPELIJK
GRONDBEZIT
1 Wolhandel „DE CONCURRENT"
WAT ETEN WIJ MORGEN?
Langestraat 42 Tel. 77
Zal ook Rusland er zich bij
kunnen aansluiten?
Londen, 16 Juli. (V.D.) Met betrekking
tot do vraag, of ook andere Europeesclie
landen dan Italic, Belgie cn Duitschland
tot de Engelsch-Fransche overeenkomst
kunnen toetreden, welke vraag door den
Engelschen minister van buitcnlandsche
zaken evenals door üerriot bevestigend
beantwoord is, verklaart men in politieke
Kringen te Londen, dat het verkeerd zou
zijn al te groote beteekenis tc hechten aan
deze „formeele kwesties". ITet gaat er niet
om een nieuwe vaste organisatie in het le
ven te roepen, de voornaamste beteekenis
van do overeenkomst ligt in het feit. dat
do betrokken vijf voornaamste mogendhe
den zich verplicht hebben, resp. verplichten
zullen voor de verdere behandeling van de
ontwapeningskwestie en de voorbereiding
van de economische wereldconferentie een
methode op tc stelle?* Iiu overeenstemming
met de wijze van onderhandelen van Lau
sanne, welke methode in het geval der
Duitschc herstelbetalingen goede diensten
heeft bewezen.
Op de vraag, of eventueel ook Rusland
tot de overeenkomst zou kunnen toetreden,
geven de bevoegde instanties in Londen
als hun meening te kennen, dat daaraan
oorspronkelijk wel niet is gedacht, aange
zien de belangen van Rusland voor het
grootste gedeelte buiten Europa liggen cn
zoo goed als niets uit tc staan hebben inet
problemen, die een gelijken oorsprong heb
ben als dio, welke in Lausanne zijn behan
deld. Een toetreden van Rusland is dus een
theoretisch probleem voor de toekomst en
zal, wanneer het thans zal worden opge
worpen, slechts het feitelijke oorspronke
lijke cn practisclie doel der overcenkoeist
verduisteren.
Met ügt natuurlijk voor de hand. dat,
wanneer de methode der wedcrzijdsclic.
niet formeele gedachtenw isseling vruchten
afwerpt, zij ook zal kunnen worden toege
past op gevallen, waaraan bij het opstel
len van den tekst nog niet gedacht was.
Rustiger opvatting in Amerika.
New-York. 17 Juli. (V.D.) Do Engel-
sche ambassadeur in Washington, sir Ro
nald Lindsay, heeft het Amerikaansche
staafsdepartement de officiecle interpreta
tie van de Engelsch-Fransche overeenkomst
medegedeeld. Deze stap wordt in 'officicele
Amerikaansche kringen opgevat als een
geruststelling tegenover het onbehagelijke
gevoel, dat ontstaan was bij het eerste pu-
blicoeren van de overeenkomst. Sir Ronald
Lindsay heeft verder een ondeihoud gehad
met onderstaatssecretaris Castle over de
plannen voor de economische wereldconfe
rentie. Over het officieele Amerikaansche
standpunt verluidt, dat Washington hoopt,
dat de uitnoodiging voor de economische
wereldconferentie nog verscheideno weken
op zich zal laten wachten, teneinde een ver
mindering van de in Amerika ontstane on
gerustheid tengevolge van Lausanne en de
daar gesloten overeenkomsten af te wach
ten.
Sjanghai, 19 Juli (VD). Volgens een
bericht uit Tsjefoe is in de nabijheid van
de stad een Chineesch stoomschip met 21
man in den storm gezonken.
Santiago dc Chili, 19 Juli (VD). In
Chili werd Maandag een hevige aardbeving
waargenomen, die ongeveer 10 seconden
duurde. Nadere bijzonderheden zijn nog
niet bekend.
NIEUW SNELHEIDSRECORD VAN KAY
DON.
Londen, 18 Juli (H.N.). I<ay Don heeft
vanmorgen op liet Loch Lomond met. de
iMiss Engeland III een nieuw snelheidsre
cord van 117,13 Engclsche mijlen per uur
bereikt.
Laat U zich een good passond en voordeclig
aanmeten bij
LANCvESTRAAT 64.
Hearenkleeding op maat.
Prima Engelschc cheviots en kamgareiw
BRANDJE AAN BOORD VAN DE
„EMPRESS OF BRITAIN".
Tijdens een concert,
Londen. IS Juli. (V. D.) Een num
mer dat niet was aangekondigd op het-pro
gramma, vond Zondagavond plaats aan
boord van de „Empress of Britain", het
schip waarmee- de Engelschc ministers op
weg zijn naar de conferentie te Ottawa.
Stanley Baldwin leidde een concert, dat
werd gegeven ten behoeve van zcemans-
weezen, toen dc lichten'in dc salon begon
non ie flikkeren en er een vlam verscheen
nan her plafond, tengevolge van kortslui
ting Baldwin doorzag onmiddellijk de si
tuatie en op zijn aandringen verlieten de
toehoorders rustig de salon, terwijl het
brandje snel met ccnige- slangen werd ge-
bluscht. Do schade was gering.
Do afgevaardigden zullen lieden in Otta
wa aankomen cn hun intrek nemen in
„Chateau Laurier', con van de grootste
hotels.
Uit naam der regeering cn van het volk
van Quebec heeft dc eerste minister
hartelijke welkomstwoorden gericht tot. do
gedelegeerden ter conferentie, welke hij be
schrijft als het economische parlement van
hét grootste imperium, dat do wereld ooit
hr-eft gekend. Donderdag zal dc conferentie
beginnen.
Ook nog een lichte verwarring.
Londen. 18 Juli. (V.D.) De Empress of
Britain had hedenavond te Quebec moeten
aankomen, doch in verband met een dichten
mist is conigc vertraging ontstaan.
Hedenmorgen hebben de passagiers aan
boord van dc Empress of Britain tijdens het
ontbijt een schok waargenomen, welke ver
oorzaakt werd door oen lichte aanvaring
met hot vrachtschip Brairwood uit Middles
borough, dat geringe averij bekwam.
AANBESTEDINGEN.
Bouw van 58 woningen en
schoolverbouwing.
Hedenmorgen wérd door den Stadsarchi
tect aanbesteed:
het houwen van 58 gemeentcwonin
gen op het terrein Oskam (2c complex).
Laagste inschrijver was II. B. Veldman
te Den Haag voor "111.721. Hoogste in
schrijver was D. Ottcnkamp te Enschedé
voor 177.350.
Eveneens werd aanbesteed door den ar
chitect lierman Kroes cn Zn.:
de verbouwing, van de R.K. meisjes
school aan den Schoutenstecg.
Laagste inschrijver was de firmS 'Th. W.
Tommei en Van Zoest alhier voor 2000.
LOOP DER BEVOLKING.
Sedert Januari een stijging
van 805.
Werkelijke bevolking op 1 Januari 1932:
19.508 mannen, 20.197 vrouwen, totaal 39.705
Vermeerdering door geboorte: 196 m„ 186
vr., totaal 382.
Vermeerdering door vestiging: 862 m„
1056 vr., totaal 1918.
Totale vermeerdering 1058 m., 1242 vr.
totaal 2300.
Vermindering door overlijden: 95 m., 92
vr., totaal 187.
Vermindering door vertrek: 655 m., 653
vr., totaal 1308.
Totale vermindering: 750 m., 745 vr., to
taal 1495.
Meer geboren dan overleden: 101 m., 94
vr., totaal 195.
Meer gevestigd dan ivcrtrokkcn: 207 m„
403 vr., totaal 610.
Verschil vermeerdering cn vermindering:
308 m., 497 vr., totaal 805.
Werkelijke bevolking op 1 Juli 1931:
19.816 mannen, 20.694 vrouwen, totaal 10.510
Aantal voltrokken huwelijken 150
Waarvan kciikelijk ingezegend 09
Ingeschreven vonnissen tot huwc-
lijksontbinding - 11
Levenloos aangegeven kinderen:
Van het mannelijk geslacht H
.Van liet vrouwelijk geslacht 11
STADSNIEUWS
Fredeiik Willem I heoll 250 jaar geloden
houwen, dal Frederik de Groole in rococo.
HJei ziet men het Noordelijk portaal mei
Baleis bevat vele herinneringen
het stedelijk slot van Potsdam laton
stijl heeft laten verbouwen en nitbreiden.
do Nicolal-kerk op den achtergrond. Het
aan Prulsens gouden tijd.
Ledenvergadering van Marh
genooten te dezer stede
Kortgeleden werd in de kleine vergader
zaal van het hotel do Zwaan 111 Amersfoort
gehouden de jaarlijkschc vergadering van
de dcclgcrechtigdcn van ccn zeer oude
mark, welke verccniging meer dan 650 ja
ren heeft bestaan.
Ilct is algemeen bekend, dat men 111 bijna
alle streken van ons land 111 vroegere jaren
Jiccft gehad grootcrc of kleinere stukken
grond, bestaande uit heide, weiland, turf
land of boscli, welke niet in particulier be
zit waren van enkele personen, maar die
een gcmccnseliaj)pclijk bezit waren van ver
schillende personen.
Zulke ocmplexen van grond werden aan
geduid als marken, buurten, maalschappcn,
ineenten of brinken.
De meeste van deze collectieve bezittingen
zijn in den loop der eeuwen verkocht of ver
deeld, maar in enkele proyincn zijn nog
eenigc van deze collectief gebn iktc gron
den overgebleven.
Nog onlangs werd in de Kampioen herin
nerd aan de kuilen in dc omgeving van
Vierhouten, waar in vroogcrc eeuwen de
deelgereclitigden in de gomocnschappelijkc
bosschcn als maalmannen hun vergaderin
gen hielden om de belangen van hun ge
meenschappelijk bezit met elkaar tc be
spreken.
Zoo bestaat nog in dc provincie Utrecht
het college van dc malen op het Hoogland
nabij de stad Amersfoort, waarvan zeker is,
dat deze onverdeelde grondgcmecnscliap
reeds 111 het jaar 12S2 bekend is geweest.
Aanvankelijk hebben de markgenooten in
derdaad zelf gebruik gemaakt van de per-
ceclcn grond, welke zij in gemeenschappe
lijke eigendom bezaten; maar al spoedig
heeft liet eigenlijke marklevcn ook in deze
maalschap een einde genomen.
Later zijn dc gronden der collectiviteit
rendabel gemaakt door verhuring cn ging
men spreken van malenrcnten, waarmee
bedoeld werden dc inkomsten uit de goedc-
dcren van liet maalschap, welke inkomsten
bestonden uit tuisen (eeuwigblijvend), erf
pachten en gewone (tijdelijke) huren.
Het Hoogland is ccn vrij uitgestrekte
landstreek ten noorden van de stad Amers
foort, welke haar naam dankt aan het feit,
dat zij grootcndeels lioogér is^ gelegen dan
de. naaste omgeving; in deze streek waren
in vroegere eeuwen drie dorpsbesturen (ge
rechten) ii.l. Emmeklaar, Hoogland cn Zel-
dert.
In den loop der jaren werd met den term:
Malenrentc aangeduid, een aandeel in dc
jaarlijkschc opbrengsten (grondrenten) van
vroeger collectief gebruikte giondcn en de
jaarlijkschc opbrengsten (huren en pach
ten) van zulke gronden; ten aanzien van dit
zeer oude college, is in later tijd de naam
Malenhóeve cn nialcnrente vervangen door
malcnportic of vierde part, als aanduiding
voor een aandeel in collectieve gronden.
Een aanteekening van omstreeks 1420,
voorkomende in het leens- cn tinsregistor
van de St. Paulusabdij te Utrecht, vermeldt,
reeds 15 boerderijen (hoeven), terwijl een
paar honderd jaren later er 16 werden ge
noemd.
Heden ten dage bestaan de eigendommen
der malen uit verschillende pereeelen
gronds, welke een opervlakte hebben van
bijna 75 hectaren, drie verschillende com
plexen vormen, negentien verschillende,
dikwijls zeer karakteristieke benamingen
dragen, als bijv. Scheuterbosch, Malenakker,
Malcn-eng, Ruigcveld, Gccrkamp, Kraaicn-
land, Scliippcrsland cn Witte Haar of Va-
len driest.
Vrij zeker hebben in vroegere jaren groo-
tere complexen behoord tot liet territoir van
deze mark en in den tijd van Karei de
Groote zal nagenoeg het gehcclc Hoogland
eigendom zijn geweest van dit maalschap:
het Ilooglancft
Merkwaardig is ook, dat uit de nalaten
schap van den grootcn staatsman Mr. Jo-
han van Oldenbarnevcldt, die in Amers
foort heeft gewoond, gebleken is dat hij
eigenaar was van een malcnportic in dit
college, alsmede dat liet malenzegel, zeer
mooi en oud, is bewaard gebleven.
Het stelt voor liet beeld van dc abt van
St. Paulus ter halve lijve, houdende in de
rechterhand een opgeheven zwaard en in
de linkerhand den hijbei, zijnde het wapen
van de heeren van Amersfoort met het
randschrift: der Malen zegel van Wede cn
Emminglaar; dezelfde beeldenaar voerde
ook dc abdij van St. Paulus te Utrecht in
haar zegel, terwijl deze oudere naam haar
ontstaan heeft te danken aan een conglo
meraat van drie boerderijen, welke gchcc-
ten zijn Groote Wede en Klein Wede cn
Lutlicque AVcde en .van het gerecht: Emme
klaar.
De samenstelling van het bestuur vdn de
Maalschap bestond aanvankelijk uit dc
schout als voorzitter en een of twee tins-
meesters.
Later is de schout vervangen door een
rentmeester; tegenwoordig wordt het dage-
lijksch bestuur gevormd door een rentmees
ter en twee tinsmcesters.
Het college heeft een bode, die bij de ver
gaderingen der malen in functie is cn een
fraai gesmeed zilveren teeken draagt, het
welk zeer oud moet zijn en daarom oók elk
jaar weer na gebruik in bewaring wordt ge
geven bij do directie van het museum
Flehitc.
De gewone vergaderingen (generale bij
eenkomsten) van het malencollege worden
volgens oud gebruik gehouden alle jaren
op 13 Juli, van ouds Margrieten dag, doch
dien dag Vrijdag, Zaterdag of Zondag zijn-
jdeu alsdan des Maandags d.a.v.
Deze algemccne ledenvergaderingen, be
ginnen des voormiddags om half elf; iedere
geërfde of markgenoot ontvangt krachtens
ccn in het jaar 1716 genomen rcsolutio, een
presentiegeld ad f 3.— daarvan zijn ver
stoken personen beneden IS jaar cn vrouwen
vóór dien tijd mochten dc geërfden tijdens
de vergaderingen verteringen niaken op
kosten van het gemeen.
Markgenooten, dio na elf uur komen,
verliezen hun aanspraak op liet presentie
geld ten behoeve van dc kas der maalschap.
Op deze vergaderingen wordt beraad
slaagd ovei het verhuren der landerijen cn
keert de rentmeester aan ieder markgenoot
zijn aandeel in dc jaarlijkscho uitdcekng
uit
Dc laatst gehouden generale bijeenkom
sten op Margrietendag te Amersfoort ge
houden, stond in het toeken van de herden
king van den hoogen ouderdom van dit gc
zclschap.
Zij werden bijgewoond door 25 aandeel
houders (geërfden) cn geopend door den
rentmeester, den heer Wijnand van Ilasclen,
makelaar tc Amersfoort met ccn keurige
toespraak, waarin zeer belangrijke histori
sche bijzonderheden over dat oude maal
schap werden gememoreerd.
Ook werd door hem, namens Mr. W. van
Iterson uit Leiden, ten geschenke aangebo
den een afdruk van een gedeelte van diens
proefschrift waarin een belangrijke be
schrijving voorkomt over do historische ont
wikkeling van dit college van dc malen op
liet, Hoogland.
Dit cadeau werd met applaus ontvangen
cn aan den schenker werd een telegram van
dankbetuiging toegezonden.
Voorts gaf dc rentmeester ccn overzicht
van de ontvangsten cn uitgaven cn kwam
in behandeling een verzoek van de pa liters
om reductie op de pachtprijzen, zulks in ver
band met dc moeilijke tijdsomstandigheden;
op voorstel van den markgenoot, notaris
Knopers, werd besloten voor dit jaar een
reductie van 20 te verleenen.
Een der aanwezigen dankte den heer Van
Ilaselen voor zijn feestrede; hij memoreerde
dat diens vader bijna 30 jaren dc functie
van rentmeester had bekleed cn door zijn
zoon meer dan 10 jaar geleden was opgc-
\olgd cn hij hoopte dat dozo nog gedurende
vele jaren de belangen van dit maalschap
op zoo verdienstelijke wijze zou blijven be
hartigen.
Nadat de overige huishoudelijke zaken
waren afgedaan cn een eenvoudige koffie
maaltijd was gebruikt, hebben dc geërfden
per touringcar een bezoek gebracht op
Hoogland en Zevenhuizen en aldaar de vei
schillende pcrcceleii bezichtigd, welke be-
hooren tot dit zeer oude .gemeenschappelijk*
bezit en bestaan uit bouwland, weiland en
boscli.
HOOIBERG IN BRAND.
Langdurig blusschingswerk.
Gistermiddag tc ongeveer 'één uur werd de
brandweer gealarmeerd voor een brand aan
den Hoogeweg. Bij aankomst bleek het vuur
tc woeden in ccn langs den weg staandon
hooiberg \an den veehouder v. Lcyenliorst.
Het vuur had den gchcclcn berg rondom
aangetast, zoodat een in de nabijheid staan
de schuur ernstig gevaar liep ook een prooi
der vlammen tc worden. De brandweer gaf
evenwel vrij spoedig water, zoodat gcvaai
voor uitbreiding spoedig was geweken. Men
had de autospuit opgesteld aan het einde
van een weiland, naast de hooiberg, waar
men het water oppompte uit ccn tochtsloot.
Met vier stralen bond men den strijd tegen
liet telkenmale oplaaiende vuur aan, even
wel zonder ook maar zichtbaar tc vorderen.
Toen de buitenzijden van dc borg nat ge
nocg waren, zoodat daar voorloopig geen
gevaar voor ontbranding bestond, is men
begonnen den berg uit te halen. Ook dit
werkje bleek zeer tijdroovend te zijn; telkens
laaiden dc vlammen in den berg opnieuw
op. Men is er evenwel na onvermoeid wer
ken toch in geslaagd het vuur tc blusschcn.
Dc brandweer kon te ruim 10 uur gaan op
ruimen.
Op het terrein van den brand merkten
we o.m. op onzen burgemeester en den com
missaris van politic. Het verkeer op den
drukken hoofdweg ondervond van dezen
brand, dank zij het politietoezicht, geen
stagnatie.
Naar men ons mededeelde was do eige
naar van den hooiberg verzekerd.
Fil d'ecosse
DAMESKOUSEN
in diverse nieuwe zomer-
tinten.
0.98, 0.69, 0.49 en 39 cent
Natuurlijk weer in
j LANGESTRAAT 81 AMERSF00R1
BURGERLIJKE STAND.
18 Juli.
Geboren: Johanna, dochter van Evert
Blankcstijn cn Jannetje van de Kemp; Jo
hannes Gei rit, zoon \an Piet Pothoven en
ITcndrikje Boncstroo; Atrianus Johannes,
zoon van Gerrit Kruijt en Catarina Chris
tina Schut
KOFFIETAFEL.
Gebakken cantarellen op geroosterd
brood.
De cantarellen (hanekammen) worden
schoongemaakt, en het ondersto stukje van
den steel .er afgesneden. Zo worden zeer
goed gewasschcn en even opgekookt met
het aanhangende water, waarna ze worden
afgegoten. Nu fruit men in oen flink stuk-
boter een gesnipperd uitje lichtbruin, doet,
cr twee in stukjes gesneden tomaten bij,
wat zout. ccn klein Spaansch pepertjo en
een bouillonblokje. Hierin laten wij onder
voortdurend roeren dc paddostoeleon smo
ren. tot alle vocht is ingekookt on leggen ze
clan op beboterde, geroosterde sneedjes
brood.
MIDDAGMAAL.
Kop bouillon met eierdooier.
Vleesch koud kalfsnierstuk.
Groente: Andijvie.
Aardappelen: gewoon.
Nagerecht: sneeuwpudding.
Een liter melk wordt met een stokje
vanille cn twee eetlepels suiker aan den
kook gebracht en gebonden mot een half
óns aangemaakte maizena. De overgebleven
eiwitten van dc bouillon slaan wij met wat
suiker zeer stijf cn kloppen deze voorzich
tig, bij kleine beetjes tegelijk door de
kokende pudding, waarna we de massa in
den vorm koud laten worden. We kunnen
de pudding opdienen met een of andere
vruchtensaus, maar ze wordt ook dikwijls
zonder saus gegeten.
REDDINGIUS PUDDINGSAUSEN
gemaakt van zuiver vrucht en sui
ker te gebruiken over Pudding,
rijst, pap en andere meelspijzen,
in 16 verschillende smaken voor
radig, 25 cent per fl.
EXAMENS.
Voor lxct diploma Engelschc handelscor
respondentie van dc Vorecniging van Lee
raren is geslaagd Mcj. K. Lammerts van
Bucren alhier.
D a g e 1 ij k s
City Theater, Westsingel 7. Vertooning
van „Mevrouw en haar chauffour.'
Rembrandt Theater, Langestraat. Verioo-
ning van „Het Spook van het Westen."
25 Juni t/m. 23 Juli. Sierkunst, Utr. weg.
Tentoonstelling van schilderijen.
Museum Fléhite, Westsingel. (Uitgezon
derd des ZonJags).
Theosofische Bibliothoek. Gebouw Theos.
Vcreenïging. Rcgcntcsselaan. lederen dag
van 68 uur.
Openbare Leeszaal met Jeugdleeszaal en
Bibliotheek, Muurhuizen 9.
R.-K. Leeszaal, Nicuwsraat 24.
Vredesbibliothcek, Arnhemscheweg 50.
Leeszaal Handelsregister, Arnh. weg 2-3.
1S-23 Juli. School voor Wijsbegeerte.
Leergang „Vrijheid" door prof. dr. H. J.
Jordan.
20 Juli. Terrein Rozenstraat. Concert Chr.
Fanfarecorps „Immanucl." 7% uur.
21-23 Juli. School voor Wijsbegeertei
Lcergang„Üe Opbouw der Cultuur" door dr.
A. H. Haentjes.
22 Juli. Muziektent Plantsoen, Concert van
Dc Stem des Volks en De Kleine Stem. 8
uur.
23 Juli. Birkhovcn, Sportfeest van dc
Specltuinvcrecniging Soesterkwartier. 4
uur.
24 Juli. De Valk. Congres R.-K. Jonge-
lingsverceniging. 10 uur.
2530 Juli. School voor Wijsbegeerte.
Leergangen „De Vrouw cn de Mystiek" en
,.De vertwijfeling in het heden en onze
geesteshouding daartegenover" door mevr.
L. De Hartog—Meijjes en prof. dr. A. H.
de Ilartog.
30-31 Juli. School voor Wijsbegeerte
Leergang „De wording van den nieuwen
mensch" door A. R. de Tong.
31 Juli. Birkhovcn, Openluchtmeeting van
de O. S. P. 2 uur.
OMREKENINGSKOERSEN.
Off. Not. Niet Off.
18 Juli 19 Juli 12 uur
Londen 8.81% 8.83
Berlijn59.02 59.02
Parijs 9.74 9.73%
Brussel M 34.46 34.46
Zurich 48.37% 48.37%
Kopenhagen 48— 47.90
Oslo 43.90 43.90
Stockholm 45.50 45.50
New-York2.48% 2.48%
Milaan12.72 12.72
Medegedeeld door de Rotterd. Baakvereen.
