G. BROUWER DÉ EÉMLANDEü Buiteelaedscli Overzicht Buiteeland SANTOS DUMONT t Binoeo lamel Belangrijkste Nieuws Weerbericht Licht JOH. DE HEER Dinsdag 26 Juli 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 22 KRUiSKAMP 10- AMERSFOORT NEDERLAND EN DE VER. STATEN 9 uur 31 min. Piano's, Orgels, Radio AMERSFOGRTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS pe. 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per 1 i week (mC| gratie verzekering tegen ongelukken) f 0.177r Binnenland franco per post per 3 maanden f Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513 PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f0.25. Licfdadlghelds-advertentlën voorde helft van den prijs. Kleine Advertentlén „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke repel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer extra f 0jD5 Merkwaardige bekeering van Borah. Op weg naar de schrapping der schulden? Senator Borah, de voorzitter der Ameri- kaansche senaatscommissie van buitcnland- sche zaken, heeft voor de radio een uiterst belangrijke rede gehouden, die door alle Europeeschc zenders werd gerelayccrd. Borah wees erop, dat de ontzettende strijd, 'die achticn jaar geleden is begonnen, ten einde loopt. Meer nog dan de confercntio van Versailles is de bijeenkomst te Lausan ne de brengster geworden van vrede en ver wachting voor de geplaagde menschheid Gedurende de achttien jaren van ellende op slagvelden, op economisch cn financieel ter rein is het vernietigende conflict zoolang bestendigd, totdat millioenen zijn gedood, millioencnwaarden vernietigd, naties naar het bankroet zijn gedreven cn zeventig mil- lioen wcrkloozen op het punt staan te ver hongeren. Te midden van deze ontzetting en haat is Lausanne het eenigc heldere licht en wanneer men geduld heeft en bovendien blijk geeft van wijsheid en moed aan den dag legt, dan kan aldus Borah Lausan ne het einde worden der lijdensperiode. BORAH. Te Lausanne is een beroep gedaan op dc geheele wereld. Het wreede beginsel der strikte schuldenbetaling heeft men laien varen. Het verdrag van Versailles was te Lausanne biet meer „heilig". Zijn bepalin gen moesten wijken voor de bevelen van het geweten en de gevoelens van rechtvaardig heid. Dc ehausule, die een schuld aan den oorlog vaststelt, moet met het verdrag van Lausanne vroeger of later onvermijdelijk vervallen; verdere wijzigingen van 't ver drag zullen het gevolg zijn. De daad van den grooten Franschman, die te Lausanne uit naam van het Fransche volk een einde maakte aan de herstelbeta lingen, kan, aldus Borah, nimmer te niet worden gedaan. De wereld verlangt het her stel van het vertrouwen; Lausanne was de eerste stap; verdere moeten volgen, wan neer men een stevige basis voor den econo- mischen opbloei wil leggen. Genève, het antwoord aan Lausanne, zal hier de toets steen zijn. De bewapeningslasten heteekenen een muur, die' het herstel van 't vertrouwen tegenhoudt. Europa kan zoo voegde Borah hieraan nog toe niet "t vertrouwen zijner eigen zakenlieden, laat s-taan het ver trouwen en de hulp van Amerika, terugwin nen, zoolang het Europeesche continent een legerkamp blijft. Het Amerikaansche volk gelooft eenvoudig niet, dat een samenwer king met Europa onder deze omstandighe den op iets anders kan uitloopcn dan op een verlenging van den economischen nood. Wanneer Amerika deel wil nemen aan een oplossing der financieele moeilijkheden in Europa, dan moet het er staat op kunnen maken, dat dc bezuinigingen dienen voor opbouwende doeleinden. Iïct vertrouwensaccoord tusschen Enge land en Frankrijk heeft in de Vereenigde Staten veel critiek ontmoet. Borah gaf ech ter als zijn opvatting -te kennen, dat deze overeenkomst een hooger doel heeft; im mers hoe kunnen vrede en 'ontwapening in Europa anders verwerkelijkt worden dan door een nauwe, harmonische samenwer king van beide mogendheden? Borah zag in het accoord dan ook heel veel goeds en niets erkeerds. De regeling van het herstel vraagstuk heeft het vraagstuk van een herziening der oor logsschulden tusschen de geallieerden on derling weer aan de orde gesteld. Welke houding zullen de Amerikanen aannemen? Borah meende, dat, wanneer men dc te Lau sanne gehuldigde beginselen blijft volgen, ile tijd zal komen, dat een herziening van het schuldenprobleem volkomen in het be lang van het Amerikaansche volk zal zijn. De internationale wereldhandel is met zes tig procent ingeschrompeld; in 1930 is zij met 11V. milliard achteruitgegaan, in 1931 opnieuw met. 13.71 milliard. Geleidelijkweg beginnen alle naties de doodelijkc uitwer king hiervan te bespeuren. De Amerikaan sche staathuishoudkundige Irving Fisher scliat. de verliezen der Vereenigde Staten door de wereldcrisis op 150 milliard dollar. De schulden der Europeesche naties, op welker terugbetaling de Amerikaansche be lastingbetaler rekent, achtte Borah recht vaardig. Tot verminderingen op groote schaal is men reeds overgegaan. Wanneer, aldus merkte Borah op. een verdere vermin dering of schrapping oarerwogen mocht war den, dan kan alleen Amerika's eigen belang als eenicre reden liirbij den doorslag geven. Volgens Borah luidt dc Amerikaansche theorie voor de discus-sis avor .schulden als volgt/ „Levert de vermindering of schrapping der intcrgeallicerdc oorlogsschuldcn grootcr nut op dan de invorderbare betalingen? Zou een schrapping vreemde markten voor ons openen, zou zij de prijzen der waren verhoogen? Zou een verlaging der schul den een einde maken aan het bevroren zijn onzer bankcrcdieten? Ik geloof, dat een schrapping als onderdeel van een groot economisch program deze gevolgen zou moeten hebben. Een gedeeltelijk program ma, alles wat half is, zou niets baten; slechts een volkomen oplossing van alle twistpunten, die uit den oorlog zijn voort gevloeid, belooft succes. Wat mij betreft: ik ben bereid de oorlogsschuldcn te schrap pen of te verminderen, wanneer dit succes belooft voor een dergelijk program." Borah wees er verder op, dat, om een saneeringsprogram uit te voeren, een finan cieele cn economische conferentie dient te worden gehouden, op welker agenda her stelbetalingen, schulden, ontwapening, gou den standaard cn zilverstabilisatie in het Verre Oosten staan. Deskundigen, aldus Borah, willen wij op deze conferentie niet hebben, daar tot dusver elke conferentie nog is mislukt, dank zij den exporten, dio het klaar weten te spelen dc menschelijke impulsen krachteloos te maken. Maar vol gens Borah dient men onverwijld te hande len: volgens hem zijn zestig dagen econo mische crisis in 1932 vernietigender dan zes maanden economische crisis in 1930. Do menschheid, aldus verklaarde Borah aan het slot van zijn betoog, heeft genoeg ge leden van de oorlogspolitiek. Thans is hot de hoogste tijd om de moderne beschaving te redden. Men ziet uit het bovenstaande, dat zich bij Borah, die over een geweldigen invloed beschikt, een merkwaardige bekeering heeft voltrokken, daar hij tot dusver een der felste tegenstanders was eener revisie der schuldenrcgeling en ook kantte hij er zich steeds nadrukkelijk tegen, dat Amerika werd betrokken in de Europeesche aange legenheden. Wanneer thans de kampioen voor de belangen der landbouwers tegen over het Amerikaansche grootkapitaal van Wallstreet opkomt voor het onverwijld houden van een wereldconferentie en de re visie of schrapping der schulden wil over wegen, dan bewijst deze ommekeer vol gens de Vossische Zeitung dat bij het Amerikaansche publiek, ondanks dc Hearst- pers, hoe langer hoe meer het inzicht baan breekt, dat er een nauw verband bestaat tusschen de economische crisis en de poli tieke schulden. Bij de Amerikaansche politici hcorscht algemeen de overtuiging, dat Europa Borah's rede kan gebruiken aïs een brug voor een toenaderingspoging en het vraag stuk der oorlogsschulden op de agenda's der economische wereldconferentie zal plaatsen. In verband daarmee wordt de reis van Mellon, den Amcrikaanschcn am bassadeur te Londen, naar Washington, die met de reis van den Kngelschen ambassa deur te Washington, sir Ronald Lindsey, naar Londen samenvalt, ondanks de diplo matieke dementis beschouwd als de inlei ding der discussies over het vraagstuk der schulden. Pionier van de luchtvaartdie een recordvlucht van 220 Al. maakte R i o de J a ne i r o, 25 Juli. (V.D.) Uit Sao Paulo wordt gemeld, dat een der pioniers op het gebied der luchtscheepvaart, Alberto Santos Dumont, op 59-jarigcn leeftijd aldaar is overleden. Alborto Santos Dumont was Braziliaansch ingenieur. Ilij werd 2 Juli 1873 te San ta Lucia do Rio des Velhas (Sao Paulo) geboren. Hij was dc man, die het bestuur bare luchtschip uitvond, waarmee hij in 1902 om den Eiffeltoren koerste. In 1906 schaarde hij zich onder de vliegers en in dat jaar deed hij zijn eerste luchtsprong an 50 meter. Daarna vloog hij 21 seconden cn legde in dien tijd 220 meter af (12 No vember 1906), wat in dien tijd een record was. Long heeft dat record niet op zijn naam gestaan, want in 1907 vloog Henri Farman 770 meter in 52 seconden, waarna De- lagrange G'/4 minuut in de lucht bleef en 3925 M. aflegde. Daarna ging het snel vooruit met de vliegtechniek. Met Santos Dumont, die jaren in Frank rijk heeft gewoond, is een bekende voor vechter der vliegsport heengegaan. Van andere zijde meldt men ons nog: In 1897 steeg hij voor het eerst te Parijs op met een luchtballon. Het jaar daarop begon hij bestuurbare luchtschepen tc hou wen, en na tal van mislukkingen slaagde hij er in, een luchtschip te bouwen, dat in derdaad lucht hield en waarmee hij vloog van St. Cloud naar den Eiffeltoren en te rug. Hiermee won hij een prijs van tien duizend francs, uitgeloofd door den be kenden aanmoediger van de luchtvaart Henry Deutsch, en een prijs van vijfdui- DE ZOMERSNOEI VAN ÈENÏGE VRUCHTBOOMEN. Zoowel 's winters als 's zomers moeten onze vruchtvormbooraen worden gesnoeid. Sommige vruchtkweekers vinden de zomer- snoei belangrijker, dan de vvintersnoci, om dat in het eerste geval het vruchtdragcn, vooral van hardgroeiende soorten, zeer,in dc hand wordt gewerkt. Onder een vorm- vruchlboom verstaan we o.a., die, welke wc plat tegen den muur leiden, ook die, welke zóó gesnoeid zijn, dat de vruchttakken zeer kort op stam cn hoofdtakken gevormd zyn. Wat zien we nu aan deze soort boomen? Wc zien een grooler of kleiner aantal flink ontwikkelde scheuten met een tien of twaalf tal blaren. Betreft het nu een appel op peer, dan nijpt men het bovenste deel van deze scheuten af, zoodat 7 a 8 blaren blijven zitten. Dit nijpen doet men het best met ccn niet al te scherp mes, zoodat een niet gladde wond ontstaat, die niet tc gemakkelijk ge neest. Hel sap van den boom kan zich nu bepalen tot het vormen van dc bloemknoppen en zal niet doorgaan met het voeden van dc scheuten, die daardoor nog een flink stuk zouden groeien ten koste dan natuurlijk van de bloemknoppen. Toch wordt nog eenigc kracht besteed aan het vormen van nieuwe scheuten cn wel aan het eind van de inge- nepen scheut. Hier ontwikkelen zich na een drietal weken twee zwakke scheuten. Dc bo venste wordt dan geheel weg genomen cn dc onderste ingencpen op twee blaren. Men ziet bij de peer en de appel nu ook takken, waar aan meerdere scheuten te samen zich hebben ontwikkeld. Van zulk een sclieutensamcnstel- ling worden nu de bovenste weg gesneden; men laat de onderste alléén over. Meer dan drie scheuten vindt men zelden tc samen. Is men nu toch met de vruchtboomen bezig, dan bindt men de scheuten die dc vruchten te veel zouden beschaduwen, een weinig weg. Ook kan men sterk met vruchten geladen takken vast wat steun, geven, om later hel inscheuren der takken tegen té gaan. Bij steen-vruchten, zooals b.v. Perzik en pruim, nijpt men nu ook in, maar laat de scheut langer en wel op ongeveer 8 blaren. Ook hier bindt men de schéulen zpo op. dat de vruchten flink van de zon kunnen genieten. Men moet vooral niet langer wachten met dc zomersnoei. daar het ér nu tiid voor is; Doet men het later, dan wordt de bloemknop niet voldoende sterk meer vóór den winter. Bij sterk groeiende vormen, zooals de ge wone struikvorm, duS die, waar men de groei aan de natuur heeft overgelaten en ook hij vruchtboomen, dus die op stam, laat men de vruchtzetling ook maar weer aan de natuur over. Men kriigt dan veel fruit maar niet zoo mooi. als op dc vormboomen, waar men, zoo als ik hier Keschreef. het vruchtzellen meer in dc hand kan werken. Bij boom- en struikvorm zou het door de zeer vele takken ook biina ondoenlijk zijn om e'k takje afzonderlijk te behandelen. Men snoeit hier in de wintermaanden, liefst in Januari of Februari. Men dunt dan over tollig hout uit. om meer licht en lucht in den boom te krijgen; hierop kom ik later wel weer terug. J. O. W. F. RENS. Wenscht ge 't beste voor Uw tuin Bloemen en ook planten, beide? Kiest 't betrouwbaar adres KWEEKERIJDE „H0RSE WEIDE" zond pond sterling van de Braziliaansche rugeering. In 1903 richtte hij te Neuilly het eerste vliegveld op, waar hij zijn verschil lende bestuurbare luchtschepen onderdak bracht, waarmee hij af cn toe op geringe hoogte tochten over Parijs maakte. Ook bood hij zijn luchtschepen aan Frankrijk voor het geval van oorlog, mits niet tegen een Amcrikaanschcn staat. In 1904 werd hij benoemd tot lid van bet Le gioen van Eer. In 1905 begon Santos Dumont zijn aan dacht tc wijden aan de luchtvaartuigen, zwaarder dan de lucht. In 1906 had hij een toestel vervaardigd waarmee hij in October weer een prijs van Deutsch won. In Novem ber van dat jaar legde hij in een tijd van 21 seconden een afstand van 220 meter af, wat voor dien tijd een liecle prestatie was. In 1909 liet hij nog eens van zich spreken door zijn z.g. sprinkhaantoeslel, de voorloo- per van liet moderne lichte toestel. Andere constructeurs en met name de gebroeders Wright hadden intusschen toe stellen vervaardigd welke in vliegcapaci- tcit die van Santos Dumont verdrongen cn langzamerhand raakte de oude pionier in vergetelheid. In den winter van 1928 werd zijn naam nog eens genoemd, toen hij bij de wintersport te St. Moritz een arm brak. In het zelfde jaar keerde hij terug naar Brazilië waar men hem nog niet vergeten bleek. Bij zijn aankomst in het vaderland kondigde de regeering een halvcn dag va cantia af te zijner eerc. Santos Dumont heeft twee boeken ge schreven, beiden in de Engclsche taal, My Airships cn A Story of my Life. RUSSISCH-POOLSCH NON AGRES. SIEPACT GETEEKEND. M o s k o u, 25 J u 1 i. (V.D.) Maandag werd in de conferentiezaal van het Volkscom missariaat van Buitcnalndscho Zaken der Sovjet Unie het Russisch Poolsche non agressiepact getcckend cn wel van Russi sche zijde door den plaatsvervangenden Volkscommissaris van buitenlandsche za ken, Krestinski, cn van Poolsche zijde door gezant Patek. Naar verder wordt medegedeeld, zal dc ratificatie van liet verdrag zoo spoedig mo gelijk plaats hebben. Bovendien zullen ook onderhandelingen worden gevoerd inzake de instelling van een Russisch-Poolsche arbitragecommissie. DE BALLONTOCHT VAN PROF. PICCARD. Opstijging in het laatste van deze week bij Ziirlch. Naar de correspondent van dè N. R. C. te Brussel meldi, heeft prof. Piccard de laatste hand gelegd aan de voorbereiding van zijn tweeden tocht naar lioogc lucht lagen. Ingenieur Cosijns, zijn medewerker, is reeds, met dit doel, naar Zurich vertrok ken. Uit de best ingelichte bron verneem ik, dat, bij gunstig weder, de opstijging Donderdag. Vrijdag of Zaterdag a.s. op het vliegveld te Zürich-Dubcndorf zal plaats hebben. ELF MILLIOEN WERKLOOZEN IN AMERIKA. New York, 25 Juli. (H.N.). Green, de leider van den Amcrikaanschcn vakveree- nigingsbond, raamt het aantal werkloozcn in de Vereenigde Staten thans op 11 mil lioen. Ilij wijst er op, dat de werkloosheid zich ook in den laat Sten tijd in stijgende lijn is blijven bewegen, toewcl niet zoo snel als in dit voorjaar. DE HAVEN VAN CAPRI. Nap els,'25 Juli. Er zijn 6 millioen lire uitgetrokken voor den aanleg van een ha ven op Capri. Een geschenk van onze regeering ter gelegenheid van het Washings tonsherdenkingsjaar Men meldt uit Washington aan de N.R.Ct.: Dezer dagen heeft de Nederlandsche ge zant to^ Washington, mr. dr. J. II. van Rcj cn, namens de Nederlandsche vegcering aan president Hoover in het Witte Huis een portret van den eersten Nedcrlandschen gezant in de Vereenigde Staten, mr. P. J. van Bcrckel, overhandigd. De gezant herin nerde aan dc groote sympathie, waarmede ons land de bevrijdingsoorlog indertijd heeft gadegeslagen. De regcering in Den Haag heeft in het geschenk de herinnering daar aan willen verlevendigen, door het portret van haar eersten gezant aan tc bieden. Ne derland was liet tweede land (Frankrijk het eerste), dat de onafhankelijkheid van de Vereenigde Staten erkende, in een resolutie van de Staten-Generaal van 19 April 17S2. Mr. van Roven herinnerde verder aan liet bezoek van Paul Jones op Texel cn aan de leening van 5 millioen aan Amerika in Juli 17S3. Na geheime onderhandelingen te Aken in 1778, kwam in October 1782 een verdrag tusschen de twee landen tot stand. Dat Amerika het belang van betrekkingen met Nederland inzag, blijkt uit de benoeming van John Adams als gezant in Den Haag in 17S0, die in October liet handelsverdrag af sloot. Op 31 Januari 1783 werd Van Bcrckel als gezant in Amerika aangewezen. Hij was toen burgemeester van Rotterdam. In Octo ber van hetzelfde jaar kwam hij in Phila delphia aan. Hij werd met groote plechtig heid ontvangen door het Congres, dat in Princeton vergaderde. Na zijn aftreden in 1788 bleef hij in Amerika wonen. Hij stierf in 1800 in Newark, in den staat Now Jersey, waar hij werd begraven. HAAGSCHE GEMEENTERAAD. Het tekort van Maatschap pelijk Hulpbetoon gedekt. De Gemeenteraad heeft zich heden z.h.s. vcreenigd met het voorstel van B. en W. tot dekking van het tekort van 3.6 millioen over 1932 van maatschappelijk hulpbetoon door besparingen en bezuinigingen op an dere diensten, nadat de heer Hartmann (C.H.) had gewaarschuwd tegen het opne men van geld uit de reserve zonder dat daarvoor dekking zou zijn gevonden. Langdurig werd gediscussieerd over het voorstel tot invoering (voorloopig in een wijk, bij wijze van proef) van standaard vuilnisemmers. De heer Joëls (V.D.) meen de, dat tégenover de besparing tal van uit gaven zouden staan, terwijl de werkloos heid niet toelaat, de beoogde personeelsver mindering door te voeren. BUITENLAND. Borah's rede een proefballon? (Derde blad, pag. 1)« Wordt de uitzonderingstoestand heden opgeheven? (Derde Blad, pag. 1)< liet proces-Gorgoelof. (Derde Blad, pag. 2). BINNENLAND. Opperrabbijn A. S. Onderwijzer zeventig jaar. (Tweede Blad, pag. 3)j Oudegeest over het Rapport-Wel ter. (Twcedo Blad, pag. 1.)' Geheime zender te Gouda. (Eerste Blad, pag. 2). Een geschenk van Nederland aan de Ver< Staten. (Eerste Blad, pag. 1.) Echtelijk drama te Botterdam. (Tweede Blad, pag. 1.) i Medegedeeld door het Kon. Met. Inst. te De Bilt. Hoogste Barometerstand 765.3 tc Jan- Mayen. Laagste Barometerstand 747.6 tc Storno- way. Vcrwacliting: Meest matige Z.W. tot N.W. wind, zwaar bewolkt met tijdelijke op klaringen, kans op enkele regenbuien, aan vankelijk iets koeler. In dc luchtdrukverdeeling kwam wéinig verandering. Dc depressie over Engeland bleef stationair. De gisteren genoemde secundaire bewoog zich gedurende den nacht over ons land, daarbij vrij veel regen brengend. In het N.W. cn Z.W. van bet waarnemingsgebied bleef de luchtdruk hoog. Dc rug van hooge drukking o\cr Duitscliland verdween. De depressietoestaud heeft zich vorder Oost waarts en Z.O.waarls uitgebreid. Ook in W. en Z. Duitscliland en Zwitserland is bet weer thans regenachtig geworden. In Scan dinavië, Oost-Duitschland en Z. Frankrijk is het weer nog goed. Het laat zich aanzien, dat de regenachtige toestand in onze omge ving nog wel zal aanhouden. Varkensmarkt 5 Tel. 1309 Onze orgels, piano's zijn juist iets beter dan andere en goedkooper. EEN HUNNEBED BIJ APPELSCHA? Laatste fase van de Hunne- bedden-cultuur. Verleden jaar heeft de natuurvorscher II. J. Popping te Oostervvoldo in het.heide veld van dc Reservekas onder ressort van het dorp Appelscha aan dc Drentschc grens in den zuidoosthoek van Friesland ecnige op elkaar liggende 6tecncn ontdekt. Zij la gen bijna geheel onder den grond cn de den den heer P. denken aan een Ilunnebed, dat dan het eerste in Friesland zou zijn. Hij stelde verder een voorloopig onderzoek in en maakte daarvan melding. Eerstdaags zal nu dr. Bursch, assistent van dr. Hol- werda, directeur van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden, een proefgraving doen Bij het onderzoek, dat reeds geschied is, bleek, zoo lezen wij in het Hbld., dat de groep groote stecncn uit een zevental be staat, die in een bepaalde groepeering cn richting liggen. Ook bleek de uitgegraven aarde sporen van houtskool te bevatten, wat wijst op een verbrandingsproces. Men vermoedt dan ook dq.t men hier te doen heeft met een zoogenaamde 6tecnkist, dat is een kelder beneden het niveau van den grond, uit de laatste faze van de Hunne- beddencuLtuur. EEN 100-JARIGE. Te Neerbosch. De wed. Jansen-Bouwmeester, te 'Neer bosch bij Nijmegen, is 100 jaar geworden. Zij is een nog krasse vrouw. De feestdag, te harer eeregehouden, is geopend met een pontificale heilige mis. In den optocht er heen bevond zich de jubilaresse in een met twee schimmels bespannen rijtuig. Op de 's middags gehouden receptie verscheen ook het gemeentebestuur van Nijmegen.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1