VOOR DEN GROOTEN VELDSLAG
DENEMARKEN CONTRA NOORWEGEN
Zaterdag 30 Juli 1932
IDE EEMLANDERV
31e Jaargang No. 26
VOOR HET HOF VAN INT.
JUSTITIE
HET TEXTIELGESCHIL
TE BURNLEY
DERDE BLAD
FRANKRIJKS BEZORGD
HEID NEEMT TOE
WANNEER ECONOMISCHE
WERELDCONFERENTIE?
RIJKSDAGVERKIEZINGEN
OP 31 JULI
Vergelijkende cijfers
De kwestie van de bezetting van
Zuidoostelijk Groenland
Het Permanente Hof van Internationale
Justitie heeft gisteren een zeer druk bezoch
te zitting gehouden ter behandeling van het
verzoek van de Noorsche regeering om con
servatoire te gelasten met betrekking tot een
gedeelte van het Z.O. gebied van Groenland,
gelegen tusschen 63° 40' en 60° 30' N.Br.
Zooals de president, de heer Adatci, bij de
opening van deze zitting meedeelde vormt
dit verzoek een onderdeel van een procedure
op 18 dezer door de Noorsche regeering in
gesteld en strekkende om van het Hof een
beslissing te verkrijgen, waarbij de bezetting
van het bedoelde gebied, dat bij kon. besluit
van 12 Juli 1932 aan de souvereinitcit van
Noorwegen was onderworpen verklaard,
rechtsgeldig verklaard wordt.
Het verzoek om conservatoire maatregelen
Concludeerde tot een onmiddellijk bevel aan
de Deensche regeering om zich op dit gebied
van eiken dwangmaatregel tegenover Noor
sche onderdanen te onthouden. Daarbij had
de Noorsche agent het Hof tevens verzocht
de beslissing op dit verzoek op te schorten'
voor het geval de Deensche regccring het
Ilof mocht doen weten, dat zij niet tot
dwangmaatregelen zou overgaan.
Op 22 Juli heeft de Deensche regee
ring bij een nota op deze mededeeling
geantwoord en daarbij het Hof verzocht,
het verzoek van Noorwegen af te wijzen,
omdat dit doelloos en ongegrond was. Voorts
deelde de president mee, dat de Deensche
regcering op 18 Juli het Hof eveneens een
verzoekschrift heeft doen toekomen, waarin
wordt geconcludeerd tot een een verklaring,
door het Hof te geven, dat de bedoelde be
zetting en alle maatregelen in verband daar
mee door de Noordsche regeering genomen,
onwettig en ongeldig zijn. In dit verzoek
schrift behield de Deensche regeering zich
voor om, indien de omstandigheden het
mochten eischen, het Hof te verzoeken, con
servatoire maatregelen te nemen voor dc be
scherming van haar rechten. In haar nota
van 22 Juli heeft de Deensche regeering aan
deze reserve herinnerd en eraan toegevoegd,
dat zij doelde op het geval, dat Noren moch
ten handelen op een wijze, waardoor in
breuk werd gemaakt op de wetgeving ter
bescherming van de Eskimo's die in het be
doelde gebied wonen, of indien andere in
cidenten zich mochten voordoen.
De zitting van gisteren diende nu om de
partijen in de gelegenheid te. stellen, op
merkingen te maken betreffende het verzoek
der Noorsche regeering. Partijen waren er
reeds van overtuigd, dat. deze opmerkingen
in geen geval op de hoofdzaak betrekking
mochten hebben.
De president onderstreepte dit nogmaals.
Hij deelde, verder mee, dat als rechters
ad hoc in deze zaak waren aangewezen dooi
de Deensche regeering de heer ITcrluf Zahle,
gezant van Denemarken te Berlijn, en door
dc Noorsche regeering de heer Benjamin
•Vogt, gezant van Noorwegen te Londen.
Voor de Noorsche regeering heeft aller
eerst liet woord gevoerd dc heer Bygh. Deze
deelde mee, dat, toen liet bewuste gebied
door Noorwegen werd bezet verklaard, er
zicli alleen de leden bevonden van twee
Noorsche expedities van visscherij. Andere
bewoners, Denen, Groenlanders, Eskimo's
of welke ook, waren er niet, en ook waren
er geen inrichtingen, van welken aard ook,
die aan Denen toebehoorden. De Noorsche
regeering heeft aan de bezetting aan alle
betrokken regeeringen kennis gegevep, geen
enkele regeering heeft tot dusver opmerkin
gen daarover gemaakt, behalve dc Deensche.
die geprotesteerd heeft in een nota van li
Juli 1932. Dc Deensche regccring beschouwt
deze bezetting als een schending van den
bestaanden rechtstoestand, gevestigd door do
van kracht zijnde tractaten en als een in
breuk op haar rechten. Zij protesteert tegen
dc benoeming van een politieautoriteit cn
tegen elke poging van Noorwegen om op dit
gebiod eenige souvereinitcit uit te oefenen.
Dit geschil zal te zijner tijd voor het hof
behandeld worden. Thans gaat het alleen om
dc gevraagde conservatoire maatregelen. Im
mers, weliswaar waren er bij de bezetting
alleen Noren in dit gebied aanwezig, maar
een groote Deensche expeditie, onder leiding
van Knut Rasmussen, van ten minste 40 of
50 man was op weg naar dit gebied, om het
geheel te doorkruisen, er gedurende den
zomer te verblijven en depóts in te richten,
huizen te bouwen cn er ccn kunstmatige,
inlandsche bevolking te vestigen (do echte
inlandsche bevolking is uit dit gebied reeds
;ï0 jaar verdwenen), die tot grondslag zou
kunnen dienen voor een toekomstige Deen-
lic exploitatie van dit gebied. Daarbij was
Rasmussen door de Deensche regeering met
politiegezag bekleed, hetgeen bij vroegere
expedities niet het geval was. Deze expeditie,
die dus de Deensche regeering vertegen-
vvoordigde, ging af op hetzelfde gebied, dat
juist door Noorwegen was bezet. In dc
Deensche pers werd luide geëischt, dat deze
expeditie de Noren van het bezette gebied
zou verdrijven.
Harerzijds heeft de Noorsche regeering
aan hare vertegenwoordigers in het bezette
gebied opgedragen de meeste égards in acht
te nemen jegens Deensche onderdanen, die
daar landen.
Tenslotte zcidc pl. gemachtigd te zijn om
namens zijn regccring te verklaren, dat in
dien het Hof maatregelen van bescherming
zou uitvaardigen, waarbij aan de Denen het
plegen van .geweld verboden werd, Noor
wegen bereid is van zijn kant eveneens van
alle geweld af te zien, zoodat dc maatregelen
op gelijke wijze voor heide partijen van toe
passing zullen zijn gedurende het tegen
woordige stadium van de zaak.
De zitting werd daarop geschorst tot des
middags 4 uur,
De Deensche pleiter aan het
woord,
ïn dc middagzitting was het woord aan
den agent cn raadsman der Deensche regcc
ring, den heer Stegliets-Peterscn.
Pleiter vroeg welke rechten van Noorwe
gen wil Denemarken schenden? .Welke da
den heeft Denemarken bedreven of is liet
voornemens te bedrijven om Noorsche rech
ten tc schenden? Zijn antwoord was gecnc.
Het verzoek van Noorwegen vindt dus geen
grond in artikel 41 van 'sHofs statuut. Do
bedoeling is alleen, het Hof ertoe tc brengen
een voorloopige beslissing tc nemen, welke
vooruitloopt op het geschil betreffende de
hoofdzaak en door Noorwegen kan worden
geïnterpreteerd als een beperking van do
oeconomischc souvereiniteit van Denemar
ken over dit gebied. De Noorsche onderda
nen kunnen geen recht doen gelden op vrij
dom van het politietoezicht, door Denemar
ken ter voorkoming van onwettige hande
lingen in dit gebied uitgeoefend. Dc Noor
sche rechten in dit gebied zijn omschreven
in de Conventie van 9 Juli 1924 en bepalen
zich tot de uitoefening der jacht cn vis
scherij in dit gebied.
Het interview met den minister-president
Stauning bevestigt, dat de Deensche regee
ring zich wil onthouden van alle represaille
maatregelen. Noorwegen heeft geen recht op
bijzondere bescherming ia deze streken,
tenzij het zich grondt op zijn eigen verkla
ringen inzake de bezetting van gedeelten
van Groenland. Maar dan loopt liet op do
beslissing omtrent de wettigheid daarvan
vooruit. Er zijn geen motieven om aan te
nemen, dat cr in de komende maanden zich
moeilijkheden in de streken zullen voor
doen. De Noren cn de Denen ontmoeten
elkander slechts uiterst zelden in dit uit
gestrekte gebied. Conflicten zijn als uitge
sloten te beschouwen.
Nadat de Noorsche agent, dc heer Sunde,
kort had gerepliceerd, waarbij hij opmerkte,
dat. de ecnigc vraag waarom het gaat deze
is: ziet de Deensche regeering hangende dit
proces van het gebruiken van geweld af?,
een vraag, waarop dc Deensche regeering
geen positief ontkennend antwoord heeft wil
len geven, kwam ten slotte nog van de zijde
van Denemarken de lieer Rasmussen aan
liet woord. Deze meende, dat de Noorsche
regeering, instede van zich te beroepen op
allerlei artikelen in de Deensche pers om
daaruit de bedoelingen van dc Deensche re
geering af tc leiden, heter had gedaan de
houding van de Deensche regeering in die
gansche zaak na tc gaan Niets in haar han
delingen rechtvaardigt het nemen van con
servatoire maatregelen. In 1924 sloot de
Deensche regeering ccn conventie met Noor
wegen, welke dc Noren volledige vrijheid
verleende hun jacht- cn visscherijbedrijvén
aan de Oostkust van Groenland uit to
oefenen.
Pleiter was vast overtuigd dat het Hof zou
weigeren dezen weg in te slaan. Daardoor
toch zou een aanmoediging gegeven worden
aan regeeringen om over te gaan tot daden
van geweld, die onvereenigbaar zijn met het
wezen zelf van dc internationale gerechtig
heid. Zoolang de Noren geen incidenten zul
len verwekken, is er ook geen reden om aan
tc nemen dat er zich incidenten zullen voor
doen. Denemarken kan geen afstand doen
van zijn souvereiniteit over het gebied, welke
't verantwoordelijk stelt voor de handhaving
van de orde tegenover de inheemschc be
volking en dc vreemdelingen.
Dc president verklaarde hierop omstreeks
half 7 de behandeling der zaak gesloten,
dcch verzocht de delegaties zich ter beschik
king van het Hof te houden om eventueel
nog nadere inlichtingen tc verstrekken.
Men vreest uitbreiding van de
stakingsbeweging
Londen, 29 Juli. (V.D.) Uit Manchester
wordt gemeld, dat men daar ernstig vreest,
dat de katoenstaking tc Burnley zich ook
zal uitbreiden naar anclerc centra der tex
tielnijverheid. Reeds hebben de wevers te
Nelson naar aanleiding van dc aankondi
ging eener loonsverlaging door de werkge
vers ccn stakingsresolutie aangenomen, ter
wijl ook te Blackburn de arbeiders tegen
een aangekondigde loonsverlaging in verzet
zijn gekomen.
DE ONDERGANG VAN DE NIOBE.
Het bergingswerk.
Kiel, 2 8 Juli. (H.X.) Omtrent het ber
gingswerk van de Xiobc wordt medege
deeld. dat het nog ongeveer 8 dagen zal
duren, voordat de lijken geborgen kunnen
worden. Ook bij gunstig weer zal men acht
dagen noodig hebben om de \ersperring.
die door het kluwen a an zeilen cn touw en
gevormd wordt, te verwijderen.
Kiel, 2S Juli. (V.D.) Volgens mededeeling
van den burgemeester van Burg op Feh-
marn waren eenige lijken in het water ge
zien bij de kust van Fehmarn tusschen
Puttgarden cn Westermarkersdorf. De ar-
scnaalstoomcr Huntc heeft hierop bevel ge
kregen naar de doorlen te zoeken. Ook an
dere vaartuigen hebben last gekregen te
trachten de lijken tc bergen.
Het interview met Von Papen draagt
'daartoe het zijne bij
Parijs, 28 Juli. (V.D.) De verklaring, 'die
rijkskanselier von Papen Woensdag heeft
afgelegd aan een vertegenwoordiger van de
United Press, wordt in dc Parijsche bladen
uitvoerig vermeld. Ofschoon dc bladen nog
geen commentaar geven, blijkt toch reeds
aan dc koppen, die hoven de verslagen zijn
gesteld, dat dc Fransche houding hiertegen
over even afwijzend zal zijn als tegenover
dc laatste verklaring van generaal von
Schleicher.
Het Journal des Débals verwijt den rijks
kanselier nog boven do eischen van von
Schleicher uit gegaan tc zijn. De Liberté is
van opvatting, dat de Fransch-Duitsche be
trekkingen thans ccn hoogst dramatisch sta
dium zullen ingaan. Onder het opschrift
„Frankrijk, ontwaak', verklaart het blad,
dat Frankrijk tegenover liet dreigende
Duitschland geenszins mag ontwapenen.
P a r ij s, 2 9 Jul i. (H. N.) Volgens de Ma-
tin cn de Echo dc Paris heeft het onderhoud
tusschen Herriot cn Von Hoesch plaats ge
had op uitnoodiging van den Franschcn
minister-president, die bij deze gelegenheid
duidelijk zijn meening heeft gezegd over de
rede, welke generaal Von Schleicher dezer
dagen voor dé radio heeft gehouden. Herriot
heeft er op gewezen, dat een dergelijke ver
kiezingsrede na het tot stand komen van de
overeenkomst van Lausanne en Geneve en
na Duitschlands toetreden tot het gentle
men's agreement niet opportuun was.
Herriot noemde het ongehoord, dat Frank
rijk van huichelarij door zijn ministers be
schuldigd wordt, wien verweten wordt, dat
zij hun ambt op niet loyale wijze vervul
len.
Er is sprake van, dat de verzending
der invitaties zal worden
uitgesteld
Londen, 29 Juli. (V.D.) Dc diplomatieke
medewerker van de Daily Telegraph ver
neemt, dat dc verzending van de uitnoodi-
gingen voor dc cconomiseho wereldconfe
rentie waarschijnlijk zal worden uitgesteld.
Men zal n.l. de Amerikaansche regeering,
indien zij zulks wenscht, in de gelegenheid
willen stellen zelf het initiatief tc nemen
voor het bijeenroepen der conferentie in
Amerika, zooals door senator Borah is voor
gesteld. Uitstel van de verzending der uit-
noodigingen is daardoor onvermijdelijk, tc
meer omdat een directe uitnoodiging van
den volkenbond, zooals oorspronkelijk tc
Lausanne was afgesproken, Washington op
het oogenblik niet welkom zou zijn.
SIDKI PASJA BEZOEKT DEN
ITALIAANSCHEN KONING.
Rome, 28 Juli. (V.D.) Dc Egyptische pre
mier Sidki Pasja, die Woensdag ccn uitvoe
rig onderhoud gehad heeft met Mussolini,
heeft heden een bezoek gebracht aan den
koning van Italië.
VON PAPEN GAAT MET VERLOF.
Berlijn, 29 Juli (V.D.). Vernomen wordt
dat Rijkskanselier von Papen direct na de
Rijksdagverkiezingen acht dagen vacanlic
zal nemen.
GEVECHTEN IN MAROKKO.
Parijs, 29 Juli. (II. In Fran6ch
Marokko zijn opnieuw gevechten geleverd
met een inhoorlingcnstam, die zich nog niet
aan het Fransche gezag heeft onderworpen.
Dc inboorlingen zijn op de vlucht gejaagd
cu leden zware verliezen. Dc verliezen aan
Fransche zijde bedroegen 1 officier, 1 onder
officier en drie manschappen.
REGEERING DOLLFUSS LIJDT EEN
NEDERLAAG.
We enen, 28 Juli. (V.D.) In den Xatio-
nalen Raad is Donderdagmiddag een aan
vang gemaakt met dc behandeling in eerste
lezing, van het protocol van Lausanne. Dc
plaatsen der afgevaardigden van het Hei-
malblok hieven onbezet. Hierin meent men
ccn bevestiging te zien van het feit, dat,
naar hij geruchte verluidt, de afgevaardig
den en vroegere ministers Uber cn Ilainzel
togen dc instructies van de partijleiding in
het protocol van Lausanne verwerpen en
als bewijs daarvoor niet aan dc zitting wil
len deelnemen.
Bij den aanvang der zitting deelde dc
voorzitter mede. dat dc afgevaardigde van
den landbond Rasér cn de afgevaardigde
van het Hcimatblok Langauér, die Woens
dag door een beroerte werd getroffen, zich
ziek hadden gemeld. Het gevolg hiervan
was, dat de minderheidsamendementen op
het wetsontwerp inzake verlaging van het
stamkapitaal der vennootschappen met 79
togen 77 stemmen werd aangenomen, zoodat
dc regeering met 2 stemmen in du minder
heid bleef.
Een foto van het ongeluk met den vacantietrcin te Boriijn; de omgevallen wagens,
van den van de Oostzeebadplaatsen komenden trein, die door een rangccrlocomotief
werd geramd.
MAATREGELEN TEGEN DE REICHS-
BANNER.
Chemnitz, 29 Juli. (V.D.) Bij do kwes
tie der wapenaankoopen en transporten van
de Rcichsbanner tc Zwickau, waarbij ook
Rciclisbanncrlcdcn uit Wcrdau, Reichen-
bach cn andere plaatsen in Vogtland be
trokken zijn, schijnen ook leden van de
Rcichsbanner in Chemnitz te zijn betrok
ken.
Gisteren werden bij verschillende leden
huiszoekingen naar wapenen gedaan cn de
secretaris van dc Rcichsbanner te Chem
nitz, Franz Müllcr, is in voorloopige bewa
ring gesteld.
DE ENGELSCH—IERSCHE HANDELS.
OORLOG.
L o n d e n, 29 Juli (V.D.) Een 40-tal ver
tegenwoordigers der Ierschc gasindustricc-
lcn hebben bij dc Ierschc regccring gepro
testeerd tegen het buitengewoon invoerrecht
op Engelscho steenkolen in Ierland. Zij
eischen, dat de Engelschc kolen vrij inge
voerd zullen kunnen worden, aangezien
handhaving van het tarief een verhooging
van den gasprijs voor de verbruikers tenge
volge zal hebben. Van Poolsche zijde worclt
medegedeeld, dat, hoewel dc Poolsche re
geering pogingen doet om leveranties naar
Ierland tc kunnen doen, tot nog toe geen
Ierschc orders zijn ontvangen.
De samenstelling van het -
oude parlement
Het persbureau Vaz Dias meldt:
Zondag 31 Juli zal het Duitsclic volk
voor dc vierde maal in dit jaar naar de
stembus gaan tot het doen van ccn uit
spraak, die in alle opzichten belangrijker
zal zijn dan de drie andere dit jaar gehou
den verkiezingen: de heide verkiezingen
voor het presidentschap cn dc landdagver
kiezingen in Pruisen cn ccn aantal andere
sti.ten. Niet minder dan 41.5 milliocn
stemgerechtigde staatsburgers en staats
burgeressen staan voor een moeilijke be
slissing. Na dc gebeurtenissen in Pruisen
valt moeilijk te voorspellen, welke tendens
deze verkiezingen voor den Rijksdag zul
len laten zien. Het is; waarschijnlijk, dat dc
deelneming aan dc verkiezingen zeer groot
zal zijn, misschien nog grootcr dan bij de
eerste verkiezingen voor liet president
schap op 13 Maart j.l., toen 86.2 van dc
kiezers is opgekomen. Bij de tweede stem
ming daalde het percentage tot 83.5. Bij dc
laatste verkiezingen voor den Duitschcn
rijksdag van li September 1930 was 82
der kiezers opgekomen.
Bij dc verkiezing voor den rijksdag in
Duitschland wordt aan elke 60,000 uitge
brachte stemmen een zetel locgewezen. De
thans ontbonden rijksdag, gekozen op 14
September 1930, telde 577 zetels, die al6
volgt over dc partijen waren verdeeld:
Aantal afgevaardigden:
PARTIJEN bi)«nkooien Bij ontbindin
v.d. rijksdag: vd. rijksdag:
Sociaal-democraten
143
136
Nat.-socialisten
107
110
Communisten
i i
78
Centrum
6S
69
Duitsch-nationalen
41
42
Duitsche. volkspartij
30
07
Economische partij
23
21
Beiersche volkspartij
19
19
Duitsche landvolk
19
16
Württ. boeren- en wijn
bouwers (landbond)
3
3
Duitsche staatspartij
14
16
Chr.-soc. voiksdienst
14
14
Conserv. \olkspartij
4
4
Duitsoh-IIannoveranen
3
3
Volksnat. rijks ver.
K
6
Duitsche boerenpartij
6
5
Soc. arbeiderspartij
6
0
De sociaal-democraten hebben zes afge
vaardigden aan de S.A.P. en een afgevaar
digde aan dc communisten verloren. Dc
nationaal-socialistische fractie werd gedu
rende de zittingsperiode met drie afgevaar
digden van dc Duilschc landvolkpartij ver
sterkt. Dc versterking van liet centrum
spruit voort uit het ovcrloopen van ccn lid
der economische partij, terwijl de Duit6ch-
nationalcu een afgevaardigde van de Duit
sclic volkspartij erbij kregen. Laatstge
noemden verloren nog twee leden uit hun
fractie door het uittreden van dr. Curtius
en Von Kardorff, die gedurende den laal-
sten tijd bij geen fractie meer waren aan
gesloten. Dc Duitsche staatspartij tenslotte
is met twee leden versterkt door het over
gaan van een afgevaardigde van de eco
nomische partij en de Duitsche boerenpar-
tij. t
Bij de verkiezingen voor den rijksdag op
14 September 1930 bedroeg het aantal stem
gerechtigden -42.982.912, terwijl het aantal
uitgebrachte geldige stemmen 34.956.471 be
droeg.
Deze stemmen waren als volgt over de
belangrijkste partijen verdeeld:
Sociaal-democraten
Nat.-socialisten
Communisten
Centrum
Duitsch-nationalcn
Duitsche volkspartij
Economische partij
Staatspartij
S.575.244 (24,5%)
6.406.379 (18,3%)
4.590.160 (13,1%)
i.127.000 (11,8%)
2.-457.686 7%
1.577.365 4,5%)
1.361.762 3,9%)
1.322.034 3,«
Bcierscho volkspartij 1.058.637 3%
Duitsche landvolk 1.108.043 3,2%)
Chr.-sociale voiksdienst» 809.595 2,5%)
Volksrcchtpartij 271.291 0,8%)
Duitsche boerenpartij 339.434 1%
Landbond 193.926 0,6%)
Duitsch-Hannoveranen cn
Conserv. volkspartij 457.083 1,3%)
Hoe de partijen zich in den loop der laat
ste jaren ontwikkeld hebben, blijkt uit on
derstaand staatje van het aantal stemmen
der groote partijen, verkregen bij de rijks
dagverkiezingen op 20 Mei 192S, dc rijks-
dagverkiczingen op 14 September 1930, de
presidentsverkiezing op 13 Maart 1932 en
dc verkiezingen voor den Pruisischen land
dag op 24 April 1932, welke.voor hel gchecle
rijk zijn berekend-
Partijen. Mei 1928
Xal.-socialisten 810.100
Duitsch-notionalen i.381.600
Communisten 3.264.800
Soc.-dem. 9.153.000
Centrum en Beiersche
Volksp. 4.657.S00
Duitsche Volksp. 2.679.100
Econ. partij 1.397.100
Staatspartij 1.505.700
Chr.-soc. volksd.
Duitsche landvolk 5S 1.800
Tolaal aantal stemmen, in Maart 1932
door dé acht partijen, van soc.-dem. tot en
rnet het Duitsche landvolk uitgebracht op
Hindenburg: 18.654.700.
De verkiezingen voor den rijksdag hebben
plaats inv35 kieskringen. Een vergelijking
Sept. 1930
6.406.400
2.457.700
4.590.200
8.575.200
5.185.600
1.577.400
1.361.800
1.322.0C0
868.300
1.108.000
Maart 1932
11.341.400
2.558.900
4.982.900
April 1932
11.910.000
2.100.000
4.000.000
6.930.000
5.900.000
450.000
270.000
575.000
430.000
330.000
van de stemmcncijfers der jongste, land
dagverkiezingen met die van den rijksdag
is alleen mogelijk voor het geheelc rijk,
daar voor de landdagverkiezingen dc kie»-
kriugen anders zijn ingedeeld.
