DE VOLKSWIL HEEFT GESPROKEN
DE EEMLANDED
Belangrijkste
Nieews
Weerbericht
Licht
ABONNEMENTSPRIJS pc. 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
week (met gratli vertekering tegen ongelukken) f 0.17'/,.
Binnenland franco per post per 3 maan Jen f Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 57910 TELEFOON INTERG 51J
Woensdag 3 Augustus 1932
Uitgave: VALXHGFF Co. v Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 29
„DUITSCHLAND NIET RIJP
VOOR DE DICTATUUR
Hoe het buitenland
oordeelt
DE POSITIE VAN VON PAPEN
BECHSTEIN PIANO'S
Fa. R. v. d. BURG
Dr. SEIPEL OVERLEDEN
9 uur 21 min.
DAGBLAD
'HIJS OER ADVFRTtJTIFN VQD 1-L regels f 1.05 met inbegrip van een tewijlUUmmef
elke regel meer f0.25. Liefdadigheids-advcreent,to voorde
belft van den prijs. Kleine Advertentlto „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra f 0D5
Beiersche Volkspartij en centrum
zijn tevreden
M n c h e n, 2 Aug. (V. D.) De leider der
Beiersche volkspartij Schaffer heeft een
proclamatie uitgevaardigd, waarin wordt
verklaard, dat de Beiersche volkspartij met
haar 22 verwanten in den nieuw gekozen
rijkedag met het versterkte centrum een
achtenswaardig blok van het Christelijk
conservatieve midden beteïkenen, zonder
welker medewerking een wederopbouw van
Duitschland niet mogelijk is. Dat Duitsch-
land niet rijp is voor de dictatuur, heeft dc
31ste Juli duidelijk bewezen. Dc volkswil
heeft gesproken. Deze volkswil heeft Hitler
niet tot de dictatuur geroepen, doch ter ver
antwoording.
De Beiersche volkspartij verwacht, dat dc
regeering het votum van het volk zal vol
trekken.
Boedapest, 1 Aug. (V. D.) Algemeen
komt in de dagbladen de verwondering tot
uiting over het aangroeien van den com-
munistischen aanhang. Men is er van over
tuigd, dat de nieuwe rijksdag onbruikbaar
is, terwijl verder de overtuiging wordt uit
gesproken, dat liet kabinet von Papen
slechts een korten levensduur zal hebben.
Voor de Pester Lloyd ligt de groote be-
tcckeni6 van de rijksdagverkiezingen in hel
feit, dat de meerderheid des lands gebleken
is tegen Hitler te zijn. Het feit, dat de nat.-
soc. de sterkste partij in den rijksdag zijn,
raag echter niet worden onderschat.
De liberale Esty Kurier zegt, dat het Hit-
Ierisme wel-is-waar ver is doorgedrongen,
maar dat ;toch de grooto partijen der de
mocratie zich niet willen laten overwinnen.
Brussel, 1 Aug. (V. D.) De Nation
Beige schrijft over den verkiezingsuitslag,
dat extreem-rechts overwonnen heeft, maar
dat ook het communisme vooruit is ge
gaan. De sociaal-democratie, die de eenige
werkelijk republikeinsche partij is, loopt
achteruit, hetgeen kenteekenend is. Ten
slotte verklaart het blad nog, dat von Pa
pen cn Schleicher toch den toestand mees
ter blijven in Duitschland.
Een artikel van Karl Radek.
Moskou, 2 A u g. (V. D.) In de „Isves-
tia" wijdt Karl Radek een artikel aan den
uitslag der Duitsche Rijksdagverkiezingen.
Deze uitslag onderscheidt zich door vier fei
ten van wezenlijke beteekenis. In de eerste
plaats de overwinning van de communis
tische partij, die 600.000 stemmen heeft ge
wonnen, ten tweede het feit dat de sociaal
democraten ongeveer evenveel stemmen
hebben verloren, ten derde het verdwijnen
van een aantal der oudste burgerlijke par
tijen en ten vierde het tot stilstand bren
gen van den opmarsch der nationaal-socia-
bsten. De regeering zal in den nieuwen
Rijksdag door de houding van het Cen
trum niet gemakkelijk een basis vinden, cn
zal of in de lucht moeten blijven hangen,
of op de nationaal-socialisten moeten steu
nen.
K e u 1 e nv 1 Aug. (V. D.) De dagelijksche
voorzitter van de Duitsche centrumpartij,
Joos, publiceert in de Kölnischc Volkszei-
tung den volgenden oproep:
Met groote genoegdoening en girechlvaar-
digden trots zien wij terug op dc verkie-
zingssuccessen van den 31cn Juli. Dank zij
een in de geschiedenis van de Duitsche cen
trumpartij weergalooze overgave cn propa-
ganda-arbeid is het gelukt niet alleen den
aanval op ons af te slaan, maar bovendien
nog groote vorderingen te maken. De ver
meerdering van onze politick-parlementaire
kracht maakt het ons ook in den nieuwen
rijksdag mogelijk te streven naar een poli
tiek, die ons volk uit de verwarring zal
leiden, het land weer orde en rust zal ver
schaffen en op de basis van de grondwet
een gezonde sociale, economische en natio
nale ontwikkeling zal waarborgen. Het is
onze plicht alle strijders, medearbeiders en
vrienden te danken.
Buitensporigheden te Brunswijk.
B runs wijk, 1 Aug. (V.D.) Hedenmor
gen ontstond te Brunswijk een vechtpartij
tusschcn communisten c'n studenten van de
technische lioogcschool, waarbij de leider
van het studenten-stpjfrnvendel werd ge
dood. Verscheidene deelnemers aan dc
vechtpartij werden gewond.
B r u n s w ij k, 1 Au g. (V. D.) In ver
schillende deelen van de stad werden Maan
dag uit auto's, waarin verschillende perso
nen zaten» helschc machines geworpen, o.m.
in de omgeving van een communistisch
verecnigingslokaal, voor het gebouw van de
ï'ijksbanier, zoomede voor de woning van
burgemeester Boelime. Er werd niemand
gewond.
Een interview met Von Papen.
Berlijn, 2 Aug. (II.N.) Rijkskanselier
von Papen heeft in een interview met den
Berlijnschen correspondent van de Associa
ted Press verklaard, dat zijn regeering in
geen enkel geval van plan is, zich met dc
vorming van een coalitie in den rijksdag in
te laten. Indien aan de gehouden verkie
zingen eenige bijzóndere beteekenis toege
kend moet worden, is het slechts, dat. het
Duitsche volk liet streven van de regee
ring heeft goedgekeurd, om het land van
het partijwezen te bevrijden.
Wat wij verlangen, aldus zeidc dc rijks
kanselier, is dat ons streven, om Duitsch
land van zijn moeilijkheden te bevrijden,
geduld wordt. Mijn collega's en ik willen
ons met ons programma voor opbouwend
werk tot den rijksdag wenden om de leden
voor de beslissing te stellen, of zij met het
oog op de dringende behoefte aan objec
tief, buiten de partijen staand werk het wa
gen ons uit. het zadel te werpen. De ge
dachte aan de mogelijkheid van een motie
van wantrouwen scheen den rijkskanselier
geheel onbewogen te laten. Von Papen
.-prak de hoop uit, dat het centrum, waar
toe hij behoorde, voordat hij rijkskanselier
werd cn dat hem tijdens de verkiezings
campagne scherp heeft bestreden, niet het
odium op zich zal laden om een nieuwe ka
binetscrisis te verwekken. Ook uitte hij
de hoop, dat de rijksdagafgevaardigden
voortaan meer individueel te werk zullen
gaan. Voorts verklaarde von Papen, dat
volgens zijn overtuiging het oogenblik voor
de nationaal-socialisten is gekomen om
practisch mede te werken aan het werk
van den wederopbouw. De kwestie van den
staatsyurm is op het oogenblik niet %aan
de orde, aangezien deze kwestie bij de ver
kiezingen in het geheel geen rol heeft ge
speeld. Het Duitsche volk streeft er alleen
naar, zijn huis in orde te brengen. Wij
hebben thans geen tijd om aan den staats
vorm te denken.
B er 1 ij n, 2 Aug. (U.N.) In het interview,
dat rijkskanselier von Papen met den cor
respondent van de Associated Press had,
heeft von Papen nader toegelicht, wat hij
in zijn-radiorede met de hervorming van den
staatsvorm bedoelde. Von Papen wenscht
ook vo'ójj Duitschland een tweekamerstelsel,
dus naast den rijksdag een lichaam in den
geest van den Amerikaanschen senaat. Ook
een hervorming van het tegenwoordige
kiesstelsel acht hij gcwcnscht, daar het lijs-
tcnstelsel, zooals dit op liet oogenblik be
staat, hem niet voldoet. Hij wenscht in de
verschillende kiesdistricten individueele
candidaturen. Was dit bij dc jongste ver
kiezingen het geval geweest, dan had hij
zich zeker candidaat in zijn oude kiesdis
trict gesteld cn hij twijfelt er niet aan of hij
zou dan herkozen zijn.
Het oordeel der Londensche pers
Londen, 2 Aug. (V.D.) In hun hoofd
artikelen over dc rijksdag verkiezingen zijn
bijna alle Londensche bladen liet erover
eens, dat dc eigenlijke overwinnaar in den
verkiezingsstrijd dc rcgcering van Von
Papen is. wier doeleinden m Engeland al
gemeen met sympathie worden ontvangen.
Den groei van het communistische ste»a-
mental acht men een verrassing. Ten aai-
zien van de nationaal-sbcialistische bewe
ging is men van meening, dat zij haar
hoogtepunt heeft bereikt.
De Times schrijft, dat men geen opzien
barende ontwikkeling in Duitschland be
hoeft te verwachten, aangezien de regeering
voorloopig ten volle wordt beziggehouden
door haar werk om dc orde te herstellen
In de buitenlandschc politiek zal de rc
gcering streven naar gelijkheid van bewa
pening en in de binncnlandschc politiek
naar een herziening van het parlementaire
stelsel. De jaren na den oorlog zijn niet dc
juiste tijd geweest om Duitschland een
nieuwe grondwet te geven en er zijn vol
doende redenen aamvezig om thans wijzi
ging in deze grondwet le brengen.
De Morning Post schrijft, dat liet Duit
sche volk niet lang meer van de parlemen
taire democratie zal genieten. Deze demo
cratie is door de dwaasheid van haar eigen
aanhangers gedood.
Dc Daily Mail verklaart: wanneer
Duitschland Engeland zou zijn, dan zou
Hindenburg Hitler met dc regeeringsvor-
ming belasten. Aangezien echter Duitsch
land Engeland niet is, is dc huidige regee
ring voornemens voorloopig aan het bewind
te blijven.
Financial News begroet den verkiezings
uitslag in zooverre, dat liet blad aanneemt,
dat de zoogenaamde bevroren' credieten cr
niet door in gevaar komen, wat misschien
het pond sterling ten goede zal komen.
Het orgaan van de Labour Partij, de
Daily Ilerald, wijst op de verplichtingen,
die het buitenland tegenover Duitschland
heeft, opdat dit land eindelijk tot rust zal
komen. Tol deze verplichtingen behoort in
de eerste plaats de ontwapening der ande
re mogendheden tot op het bewapenings-
peil van Duitschland.
De conclusie der Franscho pers.
Parijs, 2 Aug. (V.D.) De Parijsche bla
den bevatten eveneens nog uitvoerige be
schouwingen over de Duitsche rijksdagver
kiezingen, waaraan meercndccls conclusies
worden verbonden, die men uit den uitslag
voor de toekomstige buitenlandsche poli
tiek van Duitöchland tracht te trekken. Dc
rcchtschc bladen cn ook een deel der met
dc regeering in relatie staande pers wijst
erop, dat ten slotte de overwinning der
nationaal-socialisten niet ontkend zal wor
den en dat hieruit een gevaar voor do
Franschc veiligheid voortvloeit, waardoor
dc aaneensluiting van alle nationale krach
ten in Frankrijk noodzakelijker wordt dan
ooit.
De Echo de Paris noemt liet standpunt
ten aanzien van de buitenlandsche politiek
van de 16 millioen nationale kiezers in
Duitschland een van haat en vijandschap
tegen Frankrijk cn Polen vervulde bewe
ging.
liet Journal schrijft, dal de uitslag der
Duitsche verkiezingen voor Frankrijk een
reden moet zijn om alle werkelijk nationale
elementen te verecnigen, aangezien de
Franscho regeering thans voor een ernstige
cn zeer moeilijke taak staat.
De in nauwe relatie met de regoering
staande Ere Nouvelle constateert, dat de
toekomst van het rijk thans is overgegaan
in handen van den man. die nog eenige
dagen geleden heeft gewezen op dc nood
zakelijkheid van versterking der bewape
ning. Onder deze omstandigheden moet
men zich afvragen of het Duitsche leger,
dat in de toekomst in dienst van de Duit
sche binncnlandsche politiek gesteld be
hoorde Ie worden, niet ook tot een instru
ment der Duitsche diplomatic zal worden
gemaakt. De uitslag van de rijksdagverkie
zing is \oor de gehcslc wereld even ernstig
als voor Duitschland zelf.
Het ideaal van den waren muziek
liefhebber. De vertegenwoordiger
ARNH. STRAAT
Priester'staatsman in Oostenrijk
De oud-bondskanselier van Oostenrijk, de
prelaat dr. Ignaz Seipel, is gistermorgen
om half acht in het sanatorium Waldfrie-
den in het Wienerwald na een langdurige
ziekte overleden.
Ignaz Seipel werd 19 Juli 1876 te Weenen
geboren; hij koos den geestelijken stand en
werd in 1899 tot priester gewijd. In 1908
promoveerde hij aan de Weensche univer
siteit op een proefschrift over moraaltheo
logie en reeds het volgende jaar werd hij
als Ordnarius beroepen aan de pliiloso-
pliisch-theologische hoogcschool te Salz
burg, vanwaar hij in 1917 hoogleeraar werd
aan de Weensche universiteit.
Reeds geruimen tijd had hij zich toen al
op politiek gehierl bewogen en in October
1918 trad hij als minister voor sociale zaken
toe tot bet kabinet-Laramasch, terwijl hij
in 1919 vice-president werd van de socia-
lisatie-commissie.
In 1922 werd hij bondskanselier, waar
mede voor het eerst in 600 jaar een pries
ter in Oostenrijk de leiding van de regee
ring kreeg. In Nov. 192-4 trad hij af, doch
na het aftreden van het kabinet-Ramek
vormde hij in October 1926 zijn tweede ka
binet. Als gevolg van de verkiezingen in
April 1027 trad liij wederom af, doch reeds
op 19 Mei 1927 vormde hij zijn derde kabi
net.
In 1929 verdween luj voorgoed van het
tooneel. Zijn invloed op het politieke leven
van Oostenrijk was nog zeer groot, ook toen
hij in 1930 de leiding van de christelijk-
sociale partij neerlegde.
In 1931 verleende de Weensche universi
teit hem het eere-dóetoraat in de rechten.
Wat Seipel's aftreden in 1929 betreft,
brengen wij in herinnering, dat reeds en
kele weken tevoren meermalen geruchten
de ronde deden, dat het Oostcnnjksche ka
binet. aan 't hoofd waarvan Seipel als
bondskanselier stond, van zins w as van het
politieke terrein te verdwijnen. Toen echter
door Seipel zelf, alsmede door zijn minis
ters, met klem werd geloochend, dat deze
bedoelingen voorzaten, aanvaardde men
deze verklaringen. Op 4 April 1929 kwam
echter het verrassende bericht uit Weenen.
dat de bondskanselier had gemeend toch
MGR. SEIPEL.
te moeten aftreden met al zijn ministers,
die met hem dus volkomen solidair waren.
De eindelooze aanvallen, die op monseig
neur Seipel waren gedaan, hadden hem er
tenslotte toe genoopt zijn ambt neer te leg
gen. Niet alleen zijn staatkunde vormde
voortdurend een mikpunt der oppositie,
doch ook zijn persoon was herhaaldelijk
een voorwerp van kritiek.
In rnededeelingcn, door dr. Seipel destijds
afgelegd, heeft deze te verstaan gegeven,
dat hij het als zijn plicht beschouwde heen
te gaan, omdat de nimmer eindigende kri
tiek een beletsel was voor de kalme ont
wikkeling van den toestand op binncn-
landsch politiek gebied.
Inderdaad bestonden vooral in 1929 zeer
scherpe politieke tegenstellingen in de
Oostcnrijksche republiek. Fel st,onden de
rcgecringscoalitie (de Christelijk-socialen,
groot-Duitschers en landbond) en de soci
aal-democratische opposanten, die Seipel als
een vijand der arbeiders beschouwden >.n
zijn priesterlijke eer soms zelfs niet nalie
ten aan te tasten, tegenover elkaar; do
noodzakelijk daaruit voortvloeiende mee
ningsverschillen droegen niet zelden een
zeer hatelijk karakter. Overigens waren de
partijen, die de coalitie vormden, het ook
niet steeds in elk opzicht eens.
Van sociaal-democratische zijde o.a.
bij monde van den gewezen bondskanselier
dr. Renner is in 1929 betoogd, dat de so
ciaal-democraten al lang lot overeenstem
ming wcnschtcn te komen met de burger
lijke partijen cn met hen verlangden ia-
men te werken, doch dat dr. Seipel's poli
tiek dit onmogelijk maakte. Vooral vond
dr. Renner het jammer, dat het voorstel
der sociaal-democraten, om allo organisa
ties in Oostenrijk te ontwapenen, van (ie
hand was gewezen, terwijl een vergelijk op
het terrein der huurwetten evenmin tol
stand kon worden gebracht. Op de eeono
mische politiek van dr. Seipel had Renner
ook van allerlei aan te merken en z.i. kon
men alleen uit dc impasse geraken, wan
neer er nieuwe verkiezingen werden ge
houden.
Ondertussclicn slaat men dc plank ver
moedelijk niet al te ver mis, wanneer men
aanneemt, dat in 1929 de crisis in het le
ven werd geroepen zoowel door het syste
matisch verzet der sociaal-democraten als
door onecnighedon in den boezem van het
kabinet, welke deels van economischcn,
deels van cultureelen aard waren.
In sommige kringen was men in 1929
van oordeel, dat het aftreden van Seipel
alleen rnaar een manoeuvre was van den
leider der Christelijk-socialen, die, wan
neer de politieke toestanden weer gunsti
ger mochten worden, voornemens zou zijn
zijn ambtsbezigheden te hervatten. Dit is
echter niet geschied. Een feit was echter,
dat het heengaan van dr. Seipel de gemoe
deren eenigszins heeft doen bedaren, daar
niet ontkend kan worden, dat de clericale
leider dikwijls tegenover zijn marxistische
tegenstanders een zeer onverzoenlijke hou
ding heeft aangenomen, hetgeen hem door
zijn eigen partijgenooten meer dan eens
euvel is geduid. Aan den anderen kant
mag niet verzwegen worden, dat dr. Seipel
zich groote verdiensten heeft verworven bij
den wederopbouw van Oostenrijk cn dat
bij veel heeft bijgedragen naar binnen
en naar buiten tot de consolidatie der
republiek.
Weenen, 2 Aug. (V. D.) Op 4 Juli was
dr. Seipel wegens een langaandoening over
gebracht naar het particuliere sanatorium
voor longafwijkingen te Pernitz. Nadat hij
de eerste dagen van zijn verblijf aldaar
eenige sporen van vooruitgang toonde, werd
zijn toestand in de vorige weck weer slech
ter en bleef zijn temperatuur beneden nor
maal. Sedert Zaterdag had hij last van be
nauwdheden, waardoor ook het hart niet
goed meer werkte. In den afgeloopen nacht
was hij zoo zwak, dat men zijn overlijden
elk uur verwachtte. Tegen middernacht
trad de doodstrijd in en om half acht van
morgen constateerde de bij zijn bed waken
de geneesheer den dood.
Gisteren had hij nog bezoik van den
secretaris-generaal van het centrale bestuur
der christelijk-sociale partij, waarbij bleek,
dat dr. Seipel geestelijk nog geheel bij was.
Hij interesseerde zich nog voor alle poli
tieke gebeurtenissen in binnen- en buiten
land. hoewel hij van den ernst van zijn toe
stand op de hoogte was.
BUITENLAND.
De politieke toestand in Duitschland*
(Eerste Blad, pag. 1).
Oud-bondskansclier Seipel overleden.
(Eerste Blad, pag. 1).
Gespannen verhouding tusschcn Bolivia
en Paragua).
(Eerste Blad, pag. 2.) j
China's strijd tegen Japan.
(Eerste Blad, pag. 2).
Generaal Ma weer in het land der leven
den.
(Eerste Blad, pag. 2).
BINNENLAND.
Mr. J. A.N. Patijn over Italië
(Tweede Blad, pag. 2).
Congres voor vergelijkend recht.
(Tweede Blad, pag. 3).
SPORT.
De Olympische Spelen. Mej. Schuur*
man protesteert.
(Derde Blad, pag. 1).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut te dc Bilt.
Hoogste barometerstand: 767.3 te La Co-
runa.
Laagste barometerstand: 744.9 te Reykja
vik.
Verwachting: Zwakke lot matige Z.W«
tot W. wind, meest zwaar bewolkt met tij
delijke opklaringen, waarschijnlijk weinig
of geen regen en iets warnier.
Een secundaire van de depressie bij IJs
land, heeft zich, zooals verwacht werd, naar
onze omgeving verplaatst. De snelheid waar
mede dit hooge drukgebied zich verplaat
ste was vrij groot, zoodat de opklaring van
gisteravond niet lot heden morgen bleef
aanhouden, daar reeds thans de regentoe
stand is ingetreden. In hel Z.W. handhaaft
zich de hoogc drukking in de ondiepe de
pressies over Nooid-Scandinavie en een
over Oost-Duitschland en Polen, hebben
weinig voor het weer ten onzent te betee-
kenen.
In Engeland is de barometer over het al
gemeen weer stijgende, in Wesl-Skandinavié
en onze omgeving weer dalende, waar
schijnlijk zal de secundairereeds in den
loop van den dag passeeren, zoodat mor
gen het weer zal verbeteren.
In onze omgeving en Duitschland daalde
dc temperatuur, over de Britsche eilanden
steeg zij. Yarmouth had 15 m.M. regen.
DE TOESTAND TE KONINGSBERGEN.
Tachtig arrestaties.
De toestand te Koningsbergen is volkomen
rustig. Bereden Schupo, voorzien van ka
rabijnen, trekken door de straten der stad
zonder dat liet tot botsingen of oploopen
komt. De politie is druk bezig met het on
derzoek naar de incidenten van Maandag.
Er melden zich steeds weer nieuwe getui
gen aan, terwijl voortdurend arrestaties
plaats hebben. Het aantal in hechtenis ge
stelde personen bedraagt thans 80. De poli
tie is uiterst spaarzaam met het verstrek
ken van inlichtingen. Het schijnt dat de
toestand weer volkomen normaal is.
Ordeverstoorders voor don
politierechter.
Koningsbergen, 2 Augustus. (V.D.)
De student Renn die don diefstal heeft ge
pleegd in een wapenmagazijn is door den
politierechter veroordeeld tot zes maanden
gevangenisstraf. Deze diefstal houdt ver
band met de ongeregeldheden welke Maan
dag hebben plaats gehad.
RIJKSKANSELIER VON PAPEN
MET VERLOF.
Geen politieko maatregelen»
Berlijn, 2 Augustus (V.D.) Rijkskanse
lier von Papen is. zooals reeds gemeld,
Dinsdag rnet verlof uit Berlijn vertrokken.
Begin volgende week zal hij te Berlijn terug
zijn.
Ook de minister voor de Rijksweer is
voor enkele dagen uitstedig. Te Berlijn blij
ven von Gayl en von Neurath.
Politieke onderhandelingen, welke in ver
band met het resultaat der Rijksdagver
kiezingen moeten worden gevoerd, zullen
derhalve op zijn vroegst begin of midden
volgende week kunnen plaats vinden, voor
zoover de partijen zulks noodig achten. In
kringen der Rijksregeering staat men op
het standpunt, dat de Rijksregeering zelf
geen aanleiding ziet een nieuwe noodver
ordening of een mutatie in het kabinet
door te voeren als gevolg vaQ den verkie
zingsuitslag.