Van elke 4 zielen een werkloos
SIERKUNST
JCunnon wij,
Restaurant „Princess"
MUSSOLINI OVER
'T FASCISME
BOLIVIA EN PARAGUAY
M0BILISEEREN
Nota aan den Volkenbond
MEISJES
REGENMANTELS
W. K. v. Rossum.
VIT BERLIJN
Men schikt zich in het onvermijdes
lijke de wetsontwerpen voor vrijs
willige arbeidsplicht Bitterheid in
het hart.
(Van onzen correspondent).
Er gaat letterlijk geen uur voorbij, zon-
'd~r dai bedelaars en werkloozen aan mijn
deur bellen en in meer of minder beleefden
vorm de aandacht vragen. Ik schreef u
daarover eenige maanden geleden reeds
typische bizondcrheden. De omstandigheid
echter, dat het aantal werkloozen in
Duitschland op het oogenblik ongeveer
5.6 millioen weer aan het toenemen is,
brengt mij er toe, den lezer over dit pro
bleem, het ernstigste, waarmede de siaat
bier te vechten heeft, nog het een en ander
mee te deelen.
Ik weet wel, dat morgen de verkiezingen
voor den Rijksdag plaats hebben en dai
in de eerste dagen van de volgende weck
alle aandacht voor deze resultaten zal ge
vraagd worden. Maar dat is een zuiver-po-
litiek gebied, dat ik liever aan andere pu
blicisten overlaat. Men zou zich in deze
rubriek op het standpunt van den Shah
van Perzië kunnen stellen, dje jaren gele
den in Parijs weigerde de rennen in Long-
champ bij te wonen, verklarende bij voor
baat overtuigd te zijn, dat het eene paard
sneller galoppeert dan het andere. Morgen
avond zal blijken, dat de eene partij in
Duitschland meer aanhangers heeft dan de
andere iets, wat we allen wisten en
dat enkele partijen winsten, zelf6 groote
winsten, andere verliezen te boeken zullen
hebben. Dat het ditmaal wellicht om méér
gaat: om de voorloopige beslissing „vrij
heid of dictatuur" is nog slechts een ver
onderstelling en een verkiezingsleuze. Wat
worden zal, staat in de sterren geschreven.
iWat is echter: dat weten we allen. We
zien het dagelijks vóór ons: een échec van
de produceerende, financierende en arbei
dende mcnschhoid Een misrekening van
de ergste soort. Ontslagen werklieden, die
men dank zij de machine niet meer noo-
'dig had, die men meende te kun
nen sparen en die men nu langs indirecten
weg toch in het leven houden moet. Onzin
nige opeenhoopingen van 't goud als „dek
king" voor het geldswaardig papier op en
kele plaatsen, in plaats van gezonde ver-
'deeling over alle volkeren der aarde. Tol
muren, zoo hoog, dat de staten eikaars
ellende nauwelijks meer zien kunnen.
En als slachtoffer van een en ander,
Waar men ook héén gaat: werkloozen,
werkloozen, werkloozen.
In Duitschland is van elke vier zielen
Jêéri werkloos en leeft op kosten van de
andere drie.
Men wil nu eindelijk werk verschaffen en
publiceert de wetsontwerpen voor den „vrij
wil ligen arbeidsplicht", waarvan het suc-
ses nog afgewacht zal moeten worden.
Landontginning is hierbij wel de hoofd
zaak en men houdt begrijpelijkerwijze het
oog gevestigd op Oost-Duitschland, waar
nog zulke geweldige terreinen braak lig
gen.
Maar zulk een werkje kan niet van
vandaag op morgen tot stand gebracht
Worden en intusschen willen deze millioe-
nen werklooze Duitschers toch met hun ge
zinnen te eten hebben. Wat te beginnen?
Zoolang het zomersch-warm weer is, be
staan nog vele mogelijkheden. Blijven we
bjj Berlijn, dat met zijn \Y% millioen zielen
£en sfaat-in-den-staat, een wereldje op
zichzelf is. Berlijn is er dc trouwe lezer
van deze brieven weet het tamelijk gun
stig aan toe, omdat het een zoo werkelijk
idyllische omgeving met bosschen en meren
in overvloed heeft. Ik heb u onlangs ook
verteld, hoe verzot de Berlijner op alles is
Wat met dc natuur en vooral met de water
sport te maken heeft. Niets begrijpelijker,
'dan dat men de werkloozen en den ande
ren, die het evenmin naar den vleeze gaat,
in de zes warme maanden van het jaar
naar buiten transporteert.
Rondom de meren, vooral daar waar de
joevers zondig zijn, zijn daarom honderden
„tuin- en tentsteden" verrezen. Wie een
bootvaart onderneemt, kan ze overal zien
liggen. Maar het loont werkelijk de moeite,
er ook eens een kijkje te gaan nemen. Hon
derden, ja duizenden tenten, van het be
kende model, dat bij onze Padvinders popu
lair is, vormen dorpen en steden met eigen
bestuur, burgemeester, politie en regle
ment. Men kan eigen tenten meebrengen
maar ook vreemde huren. Daar zijn fami
lies, die alleen voor „week-end" komen, an
dere, die den „heer der tent" alleen Zondags
te zien krijgen, terwijl het gezin maanden
lang buiten blijft; weer andere, en dat is de
meerderheid, die van April tot November
buiten „met man en muis" blijven wonen.
Ofschoon ze toch ook de woning in de stad
blijven aanhouden. Want de heilige bureau
cratie heeft, in plaats van dezen menschen
nu eens in alle opzichten ter wille te zijn,
nu eenmaal voorgeschreven, dat de ten
ten niet als „domicilie" beschouwd worden,
zoodat hij, die wegens gebrek aan werk en
aan inkomsten, tot de goedkoopc tent en
het leven in de vrije natuur zijn toevlucht
neemt, geen uitkeering voor werkloosheid
meer krijgt, geen kiesrecht meer bezit,
kortom de voornaamste staatsburgerlijke
rechten verliest, zoolang hij er slechts een
tentenwoning (die immers niet door de ge
meente geregistreerd is) maar niet een
„heusche stadswoning" er op na houdt.
De werkloozen en de andere behoeftigen
Schikken zich dus in het onvermijdelijke
en trachten daarbuiten van de weinige
tientallen marken per maand, die de even
eens arme staat voor hen over heeft, zoo
goed en zoo gemoedelijk mogelijk door de
zomermaanden heen te komen. Ze hebben
er hun roeiboot, hun giek, hun kano, ze
kunnen zwemmen naar hartelust, loopen
den heelen dag in hun zwempakje rond en
gouden waarlijk te benijden zijn, als er het
vreesclijke gevoel niet bij kwam, te moe
ten luieren, niets te mogen aanpakken,
de eigen positie niet te kunnen verbeteren.
Er zijn natuurlijk luilakken bij, die dit le
ventje nog zoo kwaad niet vinden en die
van nature gewoon zijn, nimmer aan den
dag van morgen te denken. Maar die vor-
me toch een kleine minderheid. Over het
algemeen is de Duitscher, en zeker de Ber
lijner, niet zoo. Werken is hem een lust,
zwoegen iets wat hij van vader en groot
vader geleerd heeft. De werkloosheid onder
mijnt zijn zenuwstelsel, zelfs in de heerlijke
natuur, waarheen hij een goedkoope, maar
gedwongen toevlucht gezocht heeft.
En met bitterheid in het hart koopt hij
dagelijks in bij dc winkeliers, die hem met
kleine houten winkels naar de tentdorpen
gevolgd zijn. In de kranten leest hij, dat de
werkloosheid alweer toeneemt. Hij leest
's avonds, op de omgekeerde kano gezeten,
moeder de vrouw voor, dat in de volksbi
bliotheken van Berlijn het aantal lezers
verveelvoudigd is en voor 60 tot 70 uit
werkloozen bestatt. Het strandbad „Wann-
see" is tot een waar toevluchtsoord der vcr-
geefs-werlczoekenden geworden. In 1924 had
het 350.000 bezoekers, in 1931 reeds meer
dan een millioen.
De eenige luxe. die zich deze menschen
nog veroorloven, blijktde sigaret te
zijn. Aan honger zijn ze gewend, zonder
rooken komen ze echter niet door
den dag heen. Het gevolg daarvan is niet
oninteressant. De sigaretten-industrie heeft
namelijk met deze situatie onmiddellijk re
kening gehouden en, waar vroeger de siga
ret in Duitschland van 8 tot 20 pfennig
kostte, den laatsten tijd sigaretten van 3Vs
pfennig in den handel gebracht, die door de
werkloozen bij massa's gekocht worden. In
Mei 1932 bedroeg het aantal sigaretten van
3*A pfennig reeds 54.4 van de totale
Duitsche productie, dat der sigaretten van
2V* pfennig 6.5 dat der 5-pfennig-siga-
ret 21.2 der 4 pfennig 10.2 en der 6
pfennig-sigaret 7.4 Men ziet daaruit, hoe
zeer de werkloozen zelfs met een hal ven
pfennig moeten rekenen. Maar toch, als het
even gaat, niet op de minderwaardige si
garet van 2Vs pfennig willen afdalen!
Er zijn heusch nog menschen, name
lijk zij, die zich voor bitter lage loonen half
dood moeten werken die smalend mec-
nen, dat de werklooze het nog beter heeft:
zijn eigen tentwoning, een roman, een doos
je sigorttcn, en dat alles door den Staat be
taald. Zij, die zoo oordeelen, zien dan echter
over het hoofd, dat slechts weinige werk
loozen over de energie beschikken, dit
doellooze leven vol te houden en gezond te
blijven. De meesten leven volkomen apa
thisch liggen dagen lang is bed. zijn door
onvoldoend eten verzwakt en dat wellicht
het ergste is, nauwelijks meer in staat een
beroep (voor zoover ze het ooit geleerd
hebben) uit te oefenen, omdat het werken
hun volkomen vreemd geworden is.
Men wil nu van deze doelloozen op groo-
ten schaal farmers maken. Het is niet te
ontkennen, dat de grond er is en zonder
kosten kan worden afgegeven. Maar in do
eerste plaats vereischt het leven van den
landbouwer een ijzersterk lichaam, een ro-
buste gezondheid en veel kennis van za
ken. Zullen deze ondervoede stedelingen
zulk zwaar werk kunnen verrichten op
slechten of middelmatigen bodem zonder
na eenige maanden lichamelijk ineen te
storten.
Hier zijn problemen, die van veel grooter
beteekenis zijn dan de vraag, of het Duit
sche volk democratisch of dictatoriaal ge
regeerd zal worden. Elke regeering deugt,
die aan deze onnoemelijke ellende een spoe
dig einde maakt.
ROLAND.
ERNSTIG FABRIEKSONGELUK TE
TURIJN.
Rome, 4 Aug. {H.N.) In Turijn is in een
metaalfahriek een met vloeibare lucht ge
vuld e compressor uit elkaar gesprongen. Er
volgde een hevige ontploffing, waardoor
vier arbeiders gedood en 3 anderen zwaar
gewond werden.
Tegen het einde der vorige week trok een
hittegolf in Noordoostelijke richting over
Midden-Europa en raakte daarbij juist even
ons- land, zoodat wij hier een paar warme
zomerdagen hadden, die echter weer spoe
dig door een afkoeling werden gevolgd en
het verwachte onweer bleef niet uit.
Het weer gedurende de daarop volgende
dagen werd bcheerscht door een vochtigen
Westelijken luchtstroom en bleef daardoor
winderig en vrij koel, terwijl kleine depres
sies, die langs den Noordrand van het ge
bied van hoogen druk over Zuidwest-Europa
trokken, eenigszins buiig weer veroorzaak
ten.
Het gebied van hoogen druk over Zuid
west-Europa is nu nog van veel beteekenis,
daar het als het ware een stevig bolwerk
vormt tegen het al tc ver naar het Zuiden
doordringen van de depressies, die uit den
Oceaan opkomen. Over Noordwest-Europa en
in de omgeving van IJsland ligt een uitge
breid en vrij stationair depressie-gebied.
Langs den Zuidrand daarvan trekken z.g.
secundaire depressies dicht voorbij ons land
en veroorzaken veranderlijk, eenigszins
buiig, regenachtig weer met sterk afwisse
lende bewolking.
Voor de eerstvolgende dagen zijn geen
groote veranderingen in den algemeenen
weerstoestancl in West-Europa te verwach
ten, zoodat wij voor het einde der week en
voor Zondag moeten rekenen op dezelfde
weersgesteldheid als de laatste dagen
hecrschte,'derhalve onvast, eenigszins buiig
weer, niet bijzonder warm, met sterk afwis
selende bewolking en meest matigen wirnl
van veranderlijke richtingen tusschen Zuid
en West.
(Nadruk verboden).
MIJNHEER!
Uw vrouw afwezig?
zorgt keurig voor Uw lunch en diner
Tel. 137—310
EEN JACHT OP EEN
BANKROOVER
Schietpartij te
Stettin
Stettin, 4 Aug. (V.D.) Beambten van
het filiaal van de Rijksbank te Stettin be
merkten vanmorgen een man, die verschil
lende kasloopers van firma's, die geld af
haalden, achtervolgde. Toen een politie
agent den man aanhield om zijn identiteit
vast te stellen, rukte dc man zich los en
loste een schot op den politie-agent, waar
door echter een voetganger zwaar gewond
werd. De man vluchtte in het gebouw
van de ziekteverzekering vanwaar hij over
een binnenplaats in een andere straat uit
kwam. Hier hield hij een taxi aan en
dwong den chauffeur met bedreiging van
zijn revolver, hem naar het station tc rij
den. Inmiddels was een Ueberfall-comman-
do gearriveerd, dat de taxi achtervolgde.
Men schoot op den man, die het vuur be
antwoordde en een politie-agent ernstig
verwondde. Pas toen de man door eenige
kogels getroffen was, durfde de taxi-chauf
feur te stoppen. Tot hun verrassing vonden
de politie-beamenten in de taxi nog een
dame uit Sellin, die op weg was naar de
haven, toen de bankroovcr de taxi aan
hield. Waarschijnlijk om zich reisgeld te
verschaffen had de man haar gedurende
de rit onder bedreiging van zijn revolver
gedwongen, hem 200 Mark te geven, die hij
waarschijnlijk als reisgeld wilde gebrui
ken. De dame kwam met den schrik vrij,
terwijl de onbekende naar het ziekenhuis
werd overgebracht, waar hij korten tijd la
ter aan zijn verwondingen overleed.
De fabrieksexplosie te Emmerik. De pijl wijst de plek aan waar het in de lucht
gevlogen gebouw stonde
Het gelooft niet aan den
eeuwigen vrede
Rome, 4 Augustus. (V.D.) Mussolini
heeft een schriftelijke uiteenzetting gege
ven van de politieke leer van het fascisme
In de inleiding ver
klaart Mussolini dat
hij 't fascisme niet
heeft geschapen op
de basis van een
reeds gereede leer,
doch dat hij eerst
de wet van het han
delen heeft gevolgd.
Mussolini vervolgt
dan:
Het fascisme heeft
thans zijn eigen
doelstelling in alle
kwesties, welke ma
terieel en geestelijk
van belang zijn
voor de volkeren
der wereld. Vóór alles gelooft het fascis
me, wat de toekomst en de ontwikkeling
der menschheid in het algemeen betreft
en wel afgezien van iedere referte aan de
huidige politiek niet aan den eeuwigen
vrede.
Derhalve wijst hij het pacifisme terug
Slechts de oorlog brengt alle menschelijke
energie tot de hoogste spanningen. Een leer
welke uitgaat van de voorwaarde den
vrede te eischen is het fascisme vreemd.
Het fascisme bestrijdt beslist iedere leer
die de basis vormt van het z.g. weten
schappelijke en marxistische socialisme,
d.w.z. de leer van het historische materia
lisme. Het fascisme staat geheel tegenover
de liberale doctrine, zoowel op het gebied
der politiek als op dat van het bedrijfsle-
MUSSOLINL
Hef Roode Kruis verdeelt gasmaskers
onder de bevolking
Londen, 3 Aug. (V.D.) Volgens een be
richt. uit Washington hebben 16 van de 19
Amerikaansche staten hun dïplomatieken
vertegenwoordigers in Washington opdracht
gegeven nota's te onderteekenen, waarin
Bolivia en Paraguay worden opgeroepen
tot een onmiddellijk staken der vijandelijk
heden. Men verwacht, dat de overige Ame
rikaansche 6taten zich hierbij zullen aan
sluiten.
G e n v e, 3 Aug. (V.D.) Do president van
den Volkenbondsraad heeft de Boliviaan-
sche regeering een nota toegezonden van
Paraguay, waarin dit land verklaart, dat
het optreden van Bolivia een inbreuk be-
teekent op do verplichtingen van het Vol-
kenbondsstatuut, doch tevens verklaart be
reid te zijn een arbitrale beslissing te aan
vaarden. In een begeleidende nota verzoekt
de voorzitter van den Volkenbondsraad Bo
livia mede te deelen, welke vreedzame mid
delen het voorstelt tot bijlegging van het
conflict.
De internationale pogingen om een bijleg
ging van het conflict tot stand te brengen,
stuiten, naar men meent, op moeilijkheden,
omdat economische belangen van verschil
lende groepen in het geding zijn. Het gebied
van Gran Chaco wordt hier om zijn econo
mische beteekenis cn internationale positie
vergeleken met het Mosoelgebied.
Londen, 3 Aug. (V.D.) Naar het En-
gelsche departement van buitenlandsche za
ken mededeelt, heeft de secretaris-generaal
van den Volkenbond de regeeringen van
Engeland, Frankrijk, Duitschland, Italië en
Spanje ertoe aangespoord het beroep van
den Volkenbond en Bolivia en Paraguay tc
steunen langs diplomatieken weg.
De Britsche diplomatieke vertegenwoordi
gers in La Paz en Asuncion hebben daarop
van de Engelsche regecring opdracht ge
kregen in den geest van dit beroep van den
Volkenbond en van de actie van de in
Washington bijeengekomen staatsvertegen-
woordigers te handelen. De regeering der
Vereenigde Staten is hiervan in kennis ge
steld.
N e w-Y ork, 3 Aug. (V.D.) De regeering
in Asuncion voorziet de bevolking met gas
maskers, daar zij in geval van een oorlogs
verklaring een Boliviaanschen luchtaanval
vreest. Bovendien zijn maatregelen genomen
om de lcvensrniddelenvoorziening tc waar
borgen.
Naar uit La Paz gemeld wordt, hebben de
banken aldaar de Boliviaansche regeering
een vrij groote „oorlogsleening" gegeven.
De regeering te Washington en een reeks
Zuid-Amerikaansche staten hebben scherpe
nota's gericht tot Paraguay en Bolivia,
waarin wordt geëischt, dat de vrede gehand
haafd zal worden.
Bolivia en Paraguay willen
de vijandelijkheden niet sto
ken.
Buenos Aires, 4 Aug. (V.D.) Uit La
Paz wordt gemeld, dat Bolivia en Para
guay het voorstel der Zuid-Amerikaansche
staten, om de vijandelijkheden te staken cn
de beide legers in hun stellingen te doen
terugkeeren, teneinde de zaak aan de ove
rige neutrale staten van Zuid-Amerika voor
te le&gen, hebben afgewezen.
UTRECHTSCHEWEQ
NIEUWE ZENDINQ:
BARNSTEENEN EN
KRALEN KETTINGEN
R AM-SERVIEZEN
O
BUREAULAMPEN
9
MEUBELSTOFFEN
9
METALEN STOELEN
Maten 100 - 105 en 110
EXTRA AANBIEDING4.90
18 LANGESTRAAT
Londen, 4 Aug. (V.D.) Als gevolg van
het voorstel van den secretaris-generaal
van den volkenbond om door de Engelsche,
Fransche, Duitsche, Italiaansche en Spaan-
sche regeering langs den gebruikelijken di
plomatieken weg een beroep van den vol
kenbond op de regeeringen van Bolivia en
Paraguay te doen ondersteunen, hebben de
Britsche gezanten te La Paz en te Asun
cion opdracht gekregen de regeering van
Paraguay en Bolivia op de hoogte te stel
len van het voornemen der Engelsche re
geering om zoowel het beroep van den vol
kenbond als van de Amerikaansche sta
ten tot staking der vijandelijkheden te
steunen. Ook de regeering der Vereenigde
Staten is van dezen stap op de hoogte ge
steld.
G e nè v e, 4 Aug. (V. D.) De waarnemend
president van den volkenbondsraad heeft de
Boliviaansche regeering medegedeeld een
telegram te hebben ontvangen van de re
geering van Paraguay, waarin wordt ver
klaard, dat Bolivia art. 10 en 11 van het
volkenbondspact heeft geschonden. Voorts
verklaarde de Paraguaysche regeering, dat
Paraguay bereid blijft oip het conflict langs
arbitralen weg tot een oplossing tc brengen.
De schuldvraag.
Londen, 4 Aug. (V. D.) Het Boliviaan-
gcho gezantschap ta Londen pifSliceert- een
verklaring, waarin gezegd wordt, dat de
huidige situatie' is oh-tsfaan lëngèvolgé van
het afbreken der bemiddelingsónderhande-
lingen te Washington door Paraguay en
tengevolge van den Paraguayschen aanval
op de Boliviaansche havens Santa Cruz en
Florida in de Gran Chaco. Als repressa-ille-
maatregelen hebben de Bolivianen toen de
Paraguaysche forten Corrales, Toledo -en
Bouqueron bezet.
Buenos Aires, 4 Augustus (V.B>.) Hoe
wel noch Bolivia noch Paraguay een oor
logsverklaring hebben afgekondigd, gaan
beide landen voort met hun mobilisatie.
In de hoofdstad van Paraguay verdeelt
het Roode Kruis nog steeds gasmaskers on
der de burgerbevolking. De regeering laat
groote hoeveelheden dezer maskers vervaar
digen.
De Boliviaansche vlieghaven is slechts
vier vlieguren van Asuncion gelegen. Bur
gers melden zich aan voor den krijgsdienst.
Te Puerto Nuevo moest de politie honder
den burgers van de vaartuigen, waarmede
de troepen naar de grens zouden varen,
verwijderen. Honderden jonge menschen
belegeren als het ware het ministerie van
oorlog. Zij dringen er op aan instructie te
ontvangen in schieten. Kinderen trekken
door de straten onder het zingen van va-
derlandsche liederen.
Te La Paz, do hoofdstad van Bolivia,
vreest men, dat een eventueele oorlog zal
leiden tot een versperring van de Boliviaan
sche grens door de naburige neutrale sta
ten. Zulks zou een zeer gevoelige maatre
gel zijn, aangezien Bolivia dan geen toe-
gangsAveg naar de zee zou hebben, terwijl
Paraguay ieder oogenblik toevoer kan ver
krijgen via de Paraguay rivier. Practisch
zou een dergelijke stap. der staten een steun
aan Paraguay beteekenen.
Nota van V.B.-Raad.
Do regeering van Paraguay heeft ln ver
band met het conflict met Bolivia telegra
fisch een nota toegezonden aan den presi
dent van den Volkenbondsraad, waarin zij
er op wijst, dat Paraguay reeds herhaalde
lijk bewijzen heeft geleverd van goeden wil
te zijn voor een vreedzame regeling van de
kwestie der grenzen.
Bolivia is zonder eenige moreele en ju
ridische motiveering overgegaan tot een
aanvalsoorlog en heeft op deze wijze de
bepalingen van het Volkenbondspact ge
schonden. De nota bevat evenwel geen en
kel voorstel met betrekking lot den weg
welke zou moeten worden ingeslagen om
het conflict op vreedzame wijze tc regelen.
DRIE MIJNWERKERS VERONGELUKT.
Parijs, 4 Aug. (H.N.) In een kolenmijn
to Clarence bij Rijssel zijn drie mijnwer
kers door neervallend gesteente bedolven
en op slag gedood.
DE FRANSCHE SPOORWEGEN
OPGELICHT.
P a r ij s, 4 Aug. (H.N.) Een transportfirma
te Parijs heeft de Fransche spoorwegen door
valsche declaraties voor millioenen bena
deeld. Een strafvervolging i6 ingesteld
