DE EÊMLANDEÜ
Licht op
Maandag 8 Augustus 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 33
DE TOESTAND IN HET
VERRE OOSTEN
'T NETELIG VRAAGSTUK
DER OORLOGSSCHULDEN
JOHN SIMON SPREEKT
HANKAU DOOR R00DE
TROEPEN BELEGERD
9 uur 15 min.
PIANO'S VLEUGELS
Fa. R. VAN DEN BURG
ABONNEMENTSPRIJS 3 maandeD v00r Amersfoort 2.10. per maand 1 0.75, per
week (mei gratl« verzekering tegen ongelukken) f 0.177,
Binnenland franco per post per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 511
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met labegrip van een bewijsuummtf
elke regel meer f 0.25. Llefdadighelds-adverteatlëo voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentidn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Be «vijsnummer extra f 0.05
De Zweedsche premier gevallen.—
Nog een staartje van de Kreuger.
affaire.
Sedert Ivar Kreuger den tijd gekomen
achtte om van dit ondcrmaanscho te schei
dén, is er al heel wat aan het licht geko
men, dat in den schaduw van zijn brecde
gestalte voor de speurdersoogen van de
openbaarheid verborgen bleef. Verscheidene
grootheden in Zweden en elders zijn reeds
gevallen, en op menige vlekkelooze repu
tatie bleek een smet van betcekenis te rus
ton. Maar zoo langzamerhand wordt de
Augiasstal gereinigd, en wordt de lucht van
den donkeren smook der corruptie gezui
verd.
Het overhaaste aftreden van den Zweed
6chen premier Ekman blijkt eveneens een
gevolg van den corrupticven geest, die dank
zij de duizelingwekkende transacties van
Kreuger, in het economische en politieke
leven van Zweden is binnengedrongen.
EKMAN.
Officieel wordt de oorzaak van het aftrc
den van Ekman als volgt aangegeven: „Ek
man heeft, behalve de som van 50.000 kro
nen, die hij in September 1931 als leider
ian de vrijzinnige partij van Ivar Kreuger
ontvangen, heeft, in het begin van Februari
\an dit jaar ten tweeden male een zelfde
bedrag van Kreuger gekregen', in verband
met de a.s. verkiezingen. Deze som is thans
aan de curatoren inzake het faillissement
terugbetaald." Ekmar had aanvankelijk
slechts toegegeven, dat hij niet meer dan
éénmaal een som van 50.000 kronen in ont
vangst had genomen. Daar de oppositie
achter de ware toedracht kwam, was zijn po
sitie onhoudbaar geworden.
Het vertrek van den minister-president
heeft een eenigszins dramatisch karakter
aangenomen. Hij werd naar den Koning
geroepen, waar hem gezegd werd, dat zijn
tegenwoordigheid bij de vergadering van
den Kroonraad, die terstond zou aanvan
gen, niet gewenscht was. Als een gebroken
irnan begaf de minister zich daarop naai
zijn werkkamer, waar hij niemand meer
ontving. Kort daarop veriiet hij Stokholm,
om zich naar zijn particulier landgoed te
begeven.
Inmiddels is, zooals. men. onder de tele
grammen heeft kunnen lezen, aanstonds in
de vacatüre voorzien. De verandering in het
kabinet zal waarschijnlijk geen onmiddel
lijke politieke gevolgen hebben, maar het is
niet onwaarschijnlijk, dat de vrijzinnige
partij bij de a.s. verkiezingen van deze af
faire weinig vreugde zal beleven.
Over de dessous der feiten wordt nog
het volgende bekend: Ivar Kreuger had in
het begin -van Februari, toen hij zich in
New-York bevond, door een nieuwe relatie
van hem een chèque van 50.000 kronen laten
overmaken naar minister Ekman, zonder
begeleidenden brief. Deze chèque is den 13en
Februari bij een Bank in Stokholrn verzil
verd. In een onderhoud op den 4en Augus
tus met den curator in het faillissement ver
klaarde Ekman, dat hij de chèque niet
had ontvangen en dat de onderteekening
Diet van hem was. Hierop verklaarde de
curator, dat hij een vordering zou indienen
tot teruggave van het bedrag. Ekman heeft
toen Vrijdag j.l. meegedeeld, dat hij het geld
"terug zou betalen, en daar de partij het geld
reeds had opgesoupeerd, uit eigen zak. Dat
hij aanvankelijk de ontvangst van het geld
geloochend had,berustte, zoo moet hij ver
klaard hebben, op een aan Kreuger gege
ven belofte.
STRIJD OP LEVEN EN DOOD
IN EEN GEVANGENIS.
Berlijn, 5 Aug. (H.N.) In de gevange-
his van Eberswalde zijn drie gedetineerden,
die in een cel opgesloten waren, er in ge
slaagd de deur van hun cel open te bre
ken. Zij vielen daarop den nachtcipier aan,
zoodat een strijd op leven en dood ont
stond. De cipier slaagde er ten slotte in
den alarmschei in beweging te zetten, zoo
dat hulp kwam opdagen. Hij was echter
zoo mishandeld, dat hij bewusteloos op den
grond was gevallen en zwaar gewond naar
het ziekenhuis moest worden vervoerd. De
lift» .uitgebrokenen ayerden overweldigd*
POSTZEGELS ALS AANLEIDING TOT EEN OORLOG
Dc opnieuw tusschen Bolivia en Paraguay uitgebroken twist om het
Gran-Chaco-gebied, is eigenlijk door twee postzegels in het leven
geroepen. In 1895 werd het door een scheidsgerecht tusschen dc beide
landen verdeeld, in 1927 gaf Paraguay plotseling een postzegel uit
met dc kaart van het land er op afgebeeld, waarop dc hcele Gran-
Chaco als Paragueesch gebied getcekcnd was. Bolivia beantwoordde
dat met een postzegel, waarop het op zijri beurt cle Gran Cliaco an
nexeerde. Een nieuwe scheidsrechterlijke uitspraak eischte dq intrek
king der beide zegels, hetgeen Bolivia echter niet weerhield verleden
jaar nogmaals een postzegel met een landkaart, waarop de grens
verlegd was, uit te geven, waardoor de strijd opnieuw ontbrandde
en thans zelfs tot openlijken oorlog gevoerd heeft. Het bpstreden
gebied werd door Bolivia rustig als Chaco-Boliviano (rechts onder)
betiteld, terwijl hot op de zegel van Paraguay eenvoudigweg binnen
de landgrenzen geteekoncl werd (links boven gearceerd).
Gevallen van cholera in het
Japansche leger
Een waarschuwing van Japan
Tokio, 6 Aug. (V. Di. Het Telegraaf
agentschap Sjimboen Rcngo deelt mede,
dat in Tientsin door Chineezcn daden van
terreur zijn gepleegd jegens Japanners en
Koreanen. Volgens een mededccling van het
Japansche consulaat-generaal zouden \cr-
sclicidene Japanners en Koreanen gedood
of gewond zijn. Naar verder gemeld wordt
heeft dc Japansche regeering den opperbe
velhebber der Japansche strijdkrachten be-
el gegeven zoo nooclig troepen ter bescher
ming der Japansche belangen derwaarts tc
dirigeeren.
Cholera in Moekden.
Chincesche bladen melden, dat ondanks
krachtige maatregelen van de Japansche
overheid dc cholera ook op Moïkden is
overgeslagen. Binnen korten tijd waren
2600 personen door de ziekte in Moekden
aangetast. Ook in het Japansche leger zijn
cenige gevallen van cholera voorgekomen.
Een Japansche waarschuwing.
Tokio, 6 Aug. (V. D.) Naar semi-offi-
cieel vvonU gemeld publiceert het Japan
sche ministerie van oorlog een communique,
waarin het stelling neemt lot de laatste poli
tieke gebeurtenissen in Mandsjoerijs. In dit
communique wordt gezegd, dat het door de
eheime activiteit van maarschalk Tsjang
Hsuc Liang gelukt is onrust te stichten in
Zuid-Mandsjocrije. De Japansche regeering,
die. verantwoordelijk is voor de orde in Zuid-
Mandsjoerije, heeft thans dc noodig? raaat-
egelen genomen om aan de activiteit van
Tsjang Hsue Liang en zijn helpers een einde
te maken. Dc politiek van Tsjang Hsue
Liang ten opzichte van de Japansche troe
pen zou groote politieke gevolgen met zich
mede kunnen brengen, die zouden kunnen
leiden tot een toespitsing van den toestand
in het Verre Oosten. Het Japansche mi
nisterie van oorlog waarschuwt de Chinee-
sche regiering voor een dergelijke crisis-
politiek en verklaart dat de Japansche troe
pen rigoureus zullen optreden om de orde
in Zuid-Mandsjoerije te herstellen. Bijzon
der strenge maatregelen zullen ook tegen
maarschalk Tsjang Hsue Liang persoonlijk
worden genomen.
Geen landing van Japansche
troepen in Sjanghai.
Van officieelè Japansche zijde wordt ver
klaard, dat de geruchten over een op han
den zijnde landing van Japansche troepen
in Sjanghai bezijden de waarheid zijn. Dc
Japansche marincwacht in Sjapei is voor-
loopig voldoende voor de bescherming der
Japansche belangen. Een nieuwe landing
an Japansche troepen zal slechts dan over-
ogen worden wanneer de Chineésche le
ering de rust en orde in Sjanghai niet
meer kan handhaven.
Wang Sin Wei treedt niet af.
Uit Tokio wordt een uit Sjanghai afkom
stig bericht verspreid, volgens hetwelk de
Chincesche minister-president Wang Sin
Wei was afgetreden in verband met de
slappe houding van Tsjang Hsoe Liang
tegenover de Japanners.
Van officieele Chincesche zijde wordt dit
bericht gedementeerd. Wang Sin Wei is Za
terdag van Nanking in Sjanghai aangeko
men. Hij heeft den president der nationale.
regecring Ling Sen er telegrafisch van in
kennis gesteld, dat hij niet uit zijn functies
tresdt. Daarentegen heeft hij een in scher
pen toon gestelde oproep gericht aan gene
raal Tsjang Hsoe Liang.
Tokio, 6 Aug. (VD). Generaal Noboe
josji zal Maandag a.s. geïnstalleerd worden
als commandant van het .Kwantoengleger,
het voornaamste deel van de in Mandsjoe-
rije aanwezige Japansche,troepen, die tol
nog toe onder bevel van generaal Ilonjo
stonden.
Geruchten over Engelsch-
Amerikaansche besprekingen.
Londen, 5 Aug. (H.N.) In verband mot
de geruchten over a.s. Engelsch-Ameri
kaansclic onderhandelingen over het vraag
stuk der oor'ogschuldcn wordt officieus me
degedeeld, dat Macdonald voor de presi
dentsverkiezingen in Amerika geen behan
deling van dit vraagstuk verwacht. Zoodra
het oogenblik gekomen is, zal hij bereid zijn
het vraagstuk te bestudeeren met het doel
tot een overeenstemming met de Ver. St.
te geraken, welke geheel op wederzijdscho
samenwerking moet berusten, zoodat er
geen sprake kan zijn van een ultimatum of
van een eenheidsfront tegenover de Ver. St.
De oplossing moet door beide partijen met
instemming kunnen worden begroet en ook
voor de deelnemers aan de conferentie van
.ausanne evenals voor het publiek in de
Ver. St. en Europa volkomen aannemelijk
zijn.
Londen, 5 Aug. (VD). Semi-officieel
wordt in verband met desbetreffende ge
ruchten verklaard, dat MacDonald op liet
oogenblik niet voornemens is de schulden
kwestie tegenover Amerika aan te vatten
cn daar ook geen mogelijkheid toe ziet voor
de presidentsverkiezingen. Wanneer echter
het oogenblik is gekomen, zal hij bereid
zijn het probleem te onderzoeken niet het
doel tot een volledige samenwerking te
komen, berustende op overeenstemming met
de Vereenigde Staten, welke echter op geen
enkele wijze een ultimatum of een een
heidsfront tegen Amerika zal meebrengen.
Londen, 6 Aug. (VD). In een officieuse
mededeeling wordt verklaard, dat de ver
schillende geruchten, die de ronde doen
over een voorgenomen reis van MacDonald
naar de Vereenigde Staten ter behandeling
van de schuldenkwestie, voorloopig nog
volkomen in de lucht hangen. Macdonald
heeft nog geen beslissing genomen, langs
welken weg men in deze kwestie het beste
toenadering tot de Vereenigde Staten kan
zoeken.
OOK BRITSCHE KOLENINVOER
BEPERKT.
Naar een V.D.-telegram uit Brussel meldt,
heeft de Belgische regecring voorstellen
afgekondigd tot beperking van den invoer
van Brilsche kolen in België tot 50 pCt. van
den huidigen inVoer.
GROOT ARBEIDSCONFLICT IN ZWEDEN
GEËINDIGD.
Stockholm, 6 Aug. (VD). Het groote
conflict in de Zweedscho cellulose-indu-
strie, waardoor sedert April j.l. 14000 ar
beiders in staking waren of waren uitge
sloten, is gisteren bijgelegd door het tot
stand komen van een nieuw collectief con
tract, waarbij de accoordloonen voor be
paalde categorieën arbeiders met 7 war
den ye*mi#der&
Zal de Economische Wereld:
conferentie in Londen plaats
hebben?
Londen, 6 Apg. (V. D.) Op een politieke
vergadering in Wentworth Castle bij Barns-
ley, waar ruim 20.000 menschen aanwezig
waren, heeft Sir John Simon, de Engelsche
minister van Buitenlandsche Zaken, een
redevoering uitgesproken, waarin hij o.a.
zeide dat de Engelsche regeering behalve de
nationale wedcropbouwpoïitiek, ook een in
ternationale. politiek voert toi een sanccring
van de wereld. Te dien einde wordt ge
streefd naar opheffing der herstelbetalingen
en vermindering der bewapeningen. Simon
verheugde zich er over dat Amerika de uit-
noodiging voor de Economische Wereldcon
ferentie heeft aangenomen. Tijd cn plaats
van samenkomst zijn weliswaar nog niet
vastgesteld, maar de aangelegenheid is drin
gend en hij hoopt dat de conferentie in een
der eerstvolgende maanden, in ieder geval
echter nog in dit jaar, zal plaats vinden.
Londen wordt beschouwd als dc meest ge
schikte plaats voor de conferentie.
Vervolgens ging Sir John Simon in op dc
ïcrsche quaestie, waarbij hij een beroep
deed op De Valera om dc gcheele aange
legcnheid rustig en zakelijk te beschouwen
van zuiver juridisch standpunt en den weg
in te slaan van arbitrage of van onderhan
delingen, waarbij men de wederzijdschc re
presaillemaatregelen tijdens de onderhande
lingen kan laten voortduren dan wel kan
terugkecron tot den toestand van vóór 30
Juni
B e r 1 ij n, 5 A u g. (V. D.) Volgens berich
ten in de Berlijnsche bladen uit Tokio wordt
Hankau door 40.000 man communistische
Chincesche troepen belegerd. Dc door de
rogicring voor den strijd tegen het roodo
leger uitgezonden troepen zijn voor een deel
naar dc communisten overgeloopen, o.a. de
30ste, 31ste en 88ste brigade. Ook de 12de
divisie zou met de rcvolutionnaircn ge-
mcene zaak maken. Tsjang Kai Tsjek heeft
zich, aldus deze berichten, in verband met
dit dreigend nieuws naar Hankau begeven,
teneinde persoonlijk het opperbevel op zich
te nemen.
LLOYD GEORGE OVER DE DUITSCHE
BEWAPENINGSEISCHEN.
Londen, G Aug. (V.D.) Lloyd George
heeft heden te Port Harbot een rede gehou
den, waarin hij critiek oefende op de lan
den, die zich in het verdrag vail Versailles
verplicht hadden geleidelijk tot ontwape
ning over te gaan, doch die deze verplich
ting nog 6lceds niet waren nagekomen.
Wanneer Duitschland zijn bewapening
zou opvoeren, zooals de Duitsche rijksweer-
minister had gedreigd, dan zou geen der
ondertcckenaar6 van het verdrag van Ver
sailles het recht hebben daartegen te pro
testeeren. Ook dc rol, die Engeland hierbij
speelt, noemde Lloyd George \erre van
fraai.
POOLVORMING VAN L.M.S. EN
L.N.E.R. GOEDGEKEURD.
Londen, 6 Aug. (V.D.) De plannen tot
vorming van een pool voor de opbrengst
van het passagiers- en goederenvervoer en
het uitschakelen der concurrentie tusschen
de London-Midland-Scottish en dc London
and Nort-Eastern Railways hebben thans de
officieele goedkeuring der betrokken instan
ties gekregen. Zoowel de L.M.S. als dc
L.N.E.R. hopen door het uitschakelen der
concurrentie en door hel samenwerken ten
aanzien van de dienstregeling het spoorweg
verkeer naar Noord-Engeland en Schotland
te bevorderen.
STAKING IN DE BELGISCHE
MIJNNIJVERHEID
Zij zal heden Ingaan.
Brussel, 7 Aug. (V.D.) In een buitenge
wone vergadering van vertegenwoordigers
der Belgische socialistische mijnwerkers
organisaties, welke tc Brussel is gehouden,
werd Zondag na een stormachtig debat be
sloten tot een algemeene staking voor de
Sijnindustrie en de aanverwante bedrijven.
e staking zou Maandag ingaan en het ge-
heele Belgische kolenbekkken omvatten.
Aan- de staking zullen 170,000 mijnwerkers
deelnemen.
Met het oog op den omvang der stakings
beweging zal de regeering direct uitgebreide
militaire maatregelen treffen.
HAMBURGER TAGEBLATT VOOR VIJF
DAGEN VERBODEN.
Hamburg. 5 Augustus. (V.D.) De I-Iara-
burgsche politie heeft op grond van de ver
ordening van den rijkspresident tegen de
politieke uitspattingen het natior.aal-socia-
listische Hamburger Tagcblatt voor den
duur van vijf dagen, toi 9 Augustus a.s.,
verboden.
BUITENLAND.
Het kerkhof van Frankrijk.
(Tweede Blad, pag.
BINNENLAND.
Het faillissement van Scheurleer en Zoo-
nen uitgesproken.
(Tweede Blad, pag. 3).
Radio in Nederland.
(Tweede Blad, pag. 3).
SPORT.
De Olympische wedstrijden.
(Tweede Blad. pag. 1 en 2
en Eerste Blad, pag. 2).
Grasbaanwedstrijden van „De Volhar
ding"; successen voor stadgenooten.
(Derde Blad, pag. 2)*
STADSNIEUWS.
Dc inhoud van de dading met den bouw
ondernemer Felix (Gemeenteraad).
(Eerste Blad, pag. 3.)
Begrafenis van L. Pesie.
(Eerste Blad, pag.
Medegedeeld door het Kon. Met. Inst. te
De Bilt.
Hoogste Barometerstand 769.0 te Maas
tricht.
Laag6te Barometerstand 742.3 te Reyk
javik.
V c r w a c h t i n g: Zwakke tot matige,
W. tof Z. wind half tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk droog weer weinig veran-
dering in temperatuur.
Een gebied van lioogc luchtdruk ligt sta
tionair over het Kanaal, België en Noord»
Frankrijk. In de laatste'dagen vormde zich
een uitloopcr naar het N.-O., die het de-
prcssiestclsel bij IJsland op grooten af
stand houdt en ons gisteren onder den in
vloed hield van een continentale depressie
in het Oostzee gebied.
Op den broeden rug van hoogen lucht
druk is het weer mooi en droog met zwak
ke winden. In het O. drong een koelere
luchtstroom naar het Z. door waarbij hier
cn daar veel regen viel. De as van de rug
van hoogen luchtdruk vertoont. neiging
zich naar het binnenland van Europa te
verplaatsen. Dit sluit echter nog niet in
zich dat het weer onder den invloed zat
komen der depressie in het N.W., zoodat
mooi zomerweer zonder overmatige hitte
tc wachten is.
Arnh.straat.
Importeurs van:
Bechstein - Blüthner - Grotrlan
Steinweg.
DE CHOLERA EISCHT DUIZENDEN
SLACHTOFFERS
Moskou, 6 Aug. (V. D.) Volgens een be
richt uit Sjanghai kon men de cholera-
epidemie in de verschillende deelen van
China nog niet meester worden. In den
loop van twee maanden zou de ziekte bijna
10.000 slachtoffers hebben gemaakt. De
cholera woedt vooral hevig in Kanton en
andere steden van Zuid-China.
STAKING VAN BOEREN IN DEN f
STAAT IOWA. V.
New-York, 6 Aug. (V.D.) De boerenor-
ganisaties in den staat Iowa hebben met
ingang van 8 Augustus a.s. een staking af
gekondigd. Van Maandag a.s. af zullen zij
alle landbouwproducten in voorraad hou
den en niets meer aan de markt brengen,
gedeeltelijk als poging om de prijzen om
hoog te brengen, doch voornamelijk als de
monstratief protest tegen de toestanden in
den landbouw, ter verbetering waarvan de
overheid geen maatregelen vvenscht te ne
men.
ENGELSCHE KOLEN NAAR BELGIË.
Invoer tot de helft beperkt*
Brussel. 6 Aug. (V.D.) De Belgische re
geering heeft voorstellen afgekondigd tol
beperking van den invoer van Britsche ko
len in België tot 50 van den huidigen
invoer.
