J. J. MOLENAAR.
laatste week van as^duim burger
restanten
DÉ EEMLANDEü
JBuiteolandsch
Bilii tem land
UIT MOOI
AntRSfOORT
Weerbericht
Licht op
Belangrijkste
JOH. DE HEER
STATIONSPLEIN 5 - TELEF: 1210.
Boekhandel TULP
DAMESMODEZAAK
Zaterdag 27 Augustus 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. «s» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No.
50
Aanslag op Japansch
Generaal verijdeld
ERNSTIGE BOTSINGEN IN
ILLINOIS
DE A.S. ZITTING VAN DEN
RIJKSDAG
8 uur 32 min.
ROOFOVERVAL TE
MUNCHEN
leuws
Piano's, Orgels, Radio
Open tweezitter fl 1500.-
|li Gesloten 4-pers. fl 1600.-
STUDIEBOEKEN EN
TEEKENBENOODIGDHEDEN
ARNHEMSCHE WEG 26
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maand':n Am,stoor. 2.10 pc, 0.75. P,r
"ctk <olet aa 11 verzckcrlAg tegen ongelukken I 0.17'/r
per pos. per 3 ma.ndeo IJ.-. Afionderlijke nummers 10.05.
POSTREKENING 47910
TELEFOON INTERC 511
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels t 1.05 mei inbegrip van eeD De wijst lummcf
elke regel mter 10 25 Ltefdndlghclds-advertentlén voor de
helft van den prijs. - Kleine AdvertcntlCn ..KEITJES' btj vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra f 0.05
Het leven van generaal Sanjurjo
gespaard. Een moeilijke beslis
sing der regeering-Azana.
Rijkskanselier Von Papen, het hoofd der
Duiische regeering, en de Spaansche minis
ter-president Azana waren dezer dagen
voor een overeenkomstige moeilijkheid ge
plaatst. In beide landen ging het om dood
vonnissen, ten aanzien waarvan moest
worden uitgemaakt, of zij al dan niet zou
den worden voltrokken. Terwijl in Duitsch
land nog geen decisie is genomen, is het
besluit in Spanje reeds gevallen: generaal
Sanjurjo, die een leidende rol heeft ge
speeld bij de rebellie van 1Ü Augustus j.l.,
krijgt niet den kogel, doch wordt gedepor
teerd naar het militaire bagno van Mahon
op de Balearen, waar hij levenslang dwang
arbeid zal moeten verrichten.
Azana heeft zich laten leiden door de
overweging, dat liet aanzien der Spaan
6che republiek meer gebaat was bij een
gratieverleening dan bij een terechtstelling,
waarvan het gevolg had kunnen zijn, dal
er een martelaar was gemaakt, wiens bloeu
niet zelden, gelijk het spreekwoord zegt,
het zaad der kerk is. Overigens heeft Aza
na heel wat weerstand moeten overwin
nen, daar van verschillende zijden, niet m
de laatste plaats van den kant der links
radicalen, sterke aandrang op de regeering
werd geoefend oin een kras exempel te stel
len cn door dit afschrikwekkend voorbeeld
andere ontevredenen ervan te weerhouden
te eenigertijd tijd in Sanjurjo's voetsporen
te treden. De positie voor Azana was des
te moeilijker, daar slechts betrekkelijk wei
nig verzoeken om begenadiging voor den
terdoodveroordce'de waren binnengeko
men, waaruit ook reeds cenigszins kon wor
den opgemaakt, dat breede lagen van het
Spaansche volk per slot van rekening een
terechtstelling niet al te erg zouden heb
ben gevonden. Dc minister-president heefl
echter niet voor de pressie van uiterst links
willen zwichten en zelfs op gevaar af, dat
sommige zijner ambtgenooten uit de regee
ring zouden treden, zijn zin doorgedreven
en bij den president met succes gratie voor
Sanjurjo bepleit. Voor laatstgenoemde mag
bet een prettige bijkomstigheid worden ge
acht, dat te Sevilla, waar hij den opstand
Teïdde, geen bloed is gevloeid. Dit feit is
stellig voor Azana tevens een aansporing
geweest om genade voor recht te laten gel
den. Bovendien kan niet worden ontkend,
dat generaal Sanjurjo de republiek, toen
deze werd uitgeroepen, groote diensten
heeft bewezen; hij schaarde zich onmiddel
lijk aan de zijde van het nieuwe bewind,
hetgeen de monarchisten er te eerder toe
bracht van allen verderen tegenstand af te
zien. Bovendien was Sanjurjo's actie, wan
neer men den generaal mag gclooven, min
der gericht tegen, de republiek dan tegen de
huidige regeering, die z. i. blijk gaf van te
weinig waardeering voor het leger. San
jurjo zag hierbij blijkbaar over het hoofd,
dat er in Spanje wel het een en ander is
gewijzigd en dat over het algemeen de sol
daat in een republiek minder in tel is dan
in een monarchie.
Hoe dit ook zij: de republikcinsche regee
ring in Spanje heeft thans tegenover een
vooraanstaand rebel als Sanjurjo een hu
maner en tactisch verstandiger houding
aangenomen dan de monarchistische re
geering indertijd tegenover republikeinsche
samenzweerders. Wij herinneren hierbij aan
het geval van de beide kapiteins Hernan
dez en Galan, die in 1930 te Jaca een op
stand tegen het monarchistisch bewind ont
ketenden en deze handeling met don dood
moesten bekoopen. Merkwaardig is het nu,
dat één der petities, die aandrongen op een
clemente houding der republikeinsche re
geering tegenover den ter dood veroordeel
den generaal Sanjurjo, de handteekeningen
droeg van Galans moeder en Hernandez'
cchlgcnoL.te. Dc vraag is inmiddels, of de
leiders van de opstandige actie in de hoofd
stad der republiek, tegen wie in de ko
mende week een proces zal worden ge
voerd, eveneens aan den kogel zullen ont
snappen. Een bezwarende omstandigheid
is, dat er te Madrid nog al wat bloed is
gevloeid. Aan den anderen kant wordt aan
genomen, dat, nu eenmaal Sanjurjo'6 leven
is gespaard, men de andere rebellen even
min zal terechtstellen, daar dan de gun
stige indruk der gratie weer te niet zou
worden gedaan. De tijd zal nu moeten lee
ren, of de lankmoedigheid en het genereuss
gebaar tegenover politieke wederstrevers
het aanzien der republikeinsche regeering
in Spanje inderdaad zal doen toenemen.
DE WERKLOOSHEID STIJGT.
Munster, 26 Aue. (H.Ni) In Peine zul
len verschillende bedrijven, o.a. van de 11-
sedcr-Hütle stopgezet worden, ten gevolge
waarvan 2000 arbeiders zonder werk zullen
komen.
T o k i o, 25 Aug. (V.D.). Volgens berichten
in de bladen alhier is op den Japanschen
gevolmachtigde, generaal Moeto, in Koreu
een aanslag beraamd. De daders waren
voornemens den trein, waarin de generaal
reisde, tot ontsporing te brengen. Dc Ja-
nansche politio ontdekte echter te rechter
tijd den aanslag. Twaalf personen zijn ge
arresteerd.
In verband hiermede zijn de bescher
mingsmaatregelen voor den trein van gene-
aal Moeto versterkt. Twee vliegtuigen be
geleiden den trein. Behalve de baan wacht
bevindt zich in den trein van den generaal
een lijfwacht van Japansche gardesoldaten
Generaal Moeto is Woensdag in Seyócl
aangekomen en hoeft zich nog denzolfdcn
daer naar Moekdcn begeven, waar hij Don
derdag werd verwacht.
New-York, 25 Aug. (H.N.) Het looncon-
flict in het mijngebied van Illinois heeft tot
rustige botsingen geleid. Een groote me
nigte stakers, begeleid door vrouwen en
kinderen, wilde in het district Taylorville
jirctesteeren tegen het nieuwe tariefver
drag, dat door sommige vakvereenigingen
is aanvaard en waardoor dc looncn ver
laagd worden tot een peil. dat volgens dc
stakprs geen behoorlijk bestaan meer waar
borgt. Het kwam tot een botsing met de
militie, waarbij verscheidene personen ge
dood of gewond werden.
OEKRAINERS WEGENS SPIONNAGE
GEFUSILLEERD.
Warschau, 25 Aug (V. D.) Te Krzc-
mieniec in Wolhynië zijn gisteren twee
Ockrainers, die door een buitengewone
rechtbank wegens spionnage ter dood wa
ren veroordeeld, gefusilleerd. In de komen
de dagen zullen nog negen andere personen
vbor de buitengewone rochtbunk terecht
staan, die eveneens van spionnagi bcaebul-
digd worden.
DR. MUMM OVERLEDEN.
B e r 1 Ij n, 2 5 Aug. (V. D.) Op 59-jarigen
leeftijd is na een kortstondige ziekte plot
seling overleden de leider van den Christe
lijk Socialen Volksdienst dr. Reinhard
Mumm. Tot de jongste verkiezingen was hij
lid van den Rijksdag.
AUTO-ONGEVAL VAN TWEE
BERLIJNSCHE POLITIEOFFICIEREN.
Brandenburg, 2 5 Aug. (V. D.) Twee
Berlijnschc politie-officicren, die in den af-
geloopen nacht per auto naar Kaiserslau-
tern reden, botsten op den straatweg Ber
lijnBrandenburg door oververmoeidheid
tegen een boom. Eén hunner liep een ern-
ZESURIGE WERKDAG IN AMERIKA?
New-York, 25 Aug. (H.N.) Verschillende
economische vereenigingen hebben tegen
October een conferentie bijeengeroepen ter
bespoediging van het herstel van het econo
mische leven. Op deze conferentie zal o.a.
beraadslaagd worden over de invoering van
den zesurigen werkdag en van een arbeids
week van vijf dagen. Ook over dc opheffing
van het alcoholverbod zal beraadslaagd
worden.
Een origineel idee. Deze geweldige koffie
kan maakt een tournee door Duitschland
om reclame te maken voor Duitsch porcelein
BOUTADE.
Ik lig uit mijn, raam tc zien naar de ruste
loos voortbewegende film van wandelaars op
het trottoir aan den overkant van de straat
en door het geopende raam van dc kamer
komt, behalve de warm gezonde zomerlucht,
ook binnen het nooit eindigende gedonder
der trams over den wissel voor hel huis en al
de geluiden van de voortsnellende cn schui
vende voertuigen der groote stad en wat dies
meer zij. Want niet aan de rustige Vermeer-
straat van ons heerlijk keienstadje is het dat
ik nu deze regels schrijf maar aan een der
drukste straten van Nederlands grootste
koopstad, het woelige Rotterdam. Een paar
dagen geleden ben ik met mijn vriend in een
park geweest, want hij wou me „een stukje
natuur" laten zien.
Er waren diverse boomen, ook wel zeld
zame als de Turksche eik, dc Vleugelnoot en
zoo, en cr waren banken, waarop moeders
met kinderen (ook in Rotterdam is het va-
cantie) cn tallooze kinderwagens parkeerden
cr. Er waren ook vogels, musschen bij tien
tallen, meest alle nog geen jaar oud, die
aasden op de olekjes waar slordige men
sehen apenootjes hadden zitten eten en l:is-
schen de lecge doppen waren nog wel restan-
'ies dc moeite waard om op te pikken voor
een musch Andere vogels waren er niet Een
maal slechts uitgezonderd toen er een duif
verscheen, een tamme! En in tien minuten
waren we dwars door het park heen. Ik zat
weer op dc bank. Toen eensklaps verscheen
me een visioen van een schrikbeeld, dat me
doemde bewoner te worden van een groote
stad, iels waarop de grootstcdclingen zoo
->rat gaan. Maar gelukkig ook zag ik voor me
een ander beeld, dat als een fata morgana
lonklc: ons mooie Nimmerdor. onze heerliike
Treek de Lcusderhci wier heuvc'en nu zeker
wel al wal paars beginnep te kleuren, die
orachtige Berg het Konnnenbosch, de verge
zichten vanaf Belgisch monument en elders
en in vervoering zei ik bij me zelf: O, heer
lijk Amersfoort wat heb ik ie lief en wat
zal ik weer blij zün ais ik ie weer zie. Het
zit er nu zeker vol vacanfiegangcrs ook wel
uit dc groote st"''en als Roterdam. Wat moe
ten ze ons benijden.
A 4Q.M4&
Het standpunt van het
centrum
B e r 1 ij n, 2 5 A u g. (V. D.) Met betrekking
tot dc( besprekingen, die Woensdag j.l. zijn
gevoerd door de centrumlciders te Stutt
gart, merkt de Germania o.m. in haar
Vrijdagmorgenblad op:
Alle bemo?iingen der centrumpartij zul
len reeds heden gericht zijn op het feit, dat
alle komende dingen een grondwettelijk ver
loop zullen hebben. Wanneer de rijksregee-
ring denkt, dat de ontbinding van den rijks
dag zal geschieden, omdat er geen parle
mentaire meerderheid in den nieuwen rijks
dag te vinden zal zijn, dan is dat slechts
een vermoeden, doch geen feit en dit ver
moeden is nog geenszins bevestigd. Een
rijksdag, die werkelijk niet bij machte zou
zijn positieve werkzaamheden te verrichten,
zou ongetwijfeld een negatieve factor zijn,
die de komende ontwikkeling der dingen
zeer ongunstig zou beïnvloeden. Het blad
zegt dan nog, dat het centrum er waarde
aan hecht, dat de zitting van den rijksdag
in verband met den Duitschen Katholieken
dag le Essen onderbroken zal worden en
dan wear in September zijn zitting voort te
zetten.
ONRECHTMATIGE ONDERSTEUNINGEN.
Herne, 2 5 Aug. (H. N.) Bij de behan
deling van een rechtszaak te Ilernc werd
vastgesteld, dat de dienst voor het maat
schappelijk hulpbetoon tengevolge van on
rechtmatig verkregen ondersteuningen voor
ruim 30.000 Mk. benadeeld is. Voor het ge
hecle rijk raamt men, dat ongeveer
20.000 000 Mk. aan onrechtmatigs onder
steuningen uitbetaal is.
HET NON-AGRESSIE-PACT MET
RUSLAND.
P a r ij s, 2 5 Aug. (V. D.) Minister-presi
dent Hcrriot bevestigde heden, dat hij met
den Sovjet-gezant Dofgalcfski over de
kwestie van het Franseh-Russische non
agressie-pact een onderhoud heeft gehad,
waaraan echter geen speciale bcteekenis
moet worden gehecht. De gezant heeft reeds
verscheidene malen in verband hiermede
voeling gehouden met den Quai d'Orsay.
Medegedeeld door het K.N.M.I. to de Bilt.
Hoogste barometerstand 767.0 Valencia.
Laagste barometerstand 752.1 Isafjord.
Verwachting: Zwakke tot matige wind
uit Westelijke richtingen, meest half be
wolkt, weinig of geen regen. Aanvankelijk
veel koeler
Een onverwachts snel opgekomen rug
van hooge drukking uit hel Z.W. heeft het
onweer in onze omgeving reeds in den
avond cn den nacht doen uitbreken. Daar
deze hooge drukking zich in onze richting
schijnt te bewegen, loopen dc onweerskan
sen vermoedelijk heden af en volgt daar
na weer vaster maar iets koeler weer. In
Frankrijk cn België was het onweer plaat
selijk van zeer veel vcger vergezeld. Bar-
ritz had 43. Calais 27, Brussel 20 m.M. Dc
vaste landshoogedrukking trekt Oostwaarts
weg.
De depressie van IJsland trekt O. of O.N.-
waarts. In Oost-Duitschland zullen van
daag nog hooge temperaturen worden be
reikt. De Britsche eilanden zijn aanmerke
lijk afgekoeld. In Noorwegen duurt de re
gen in het Noorden voort. Zuid-Scandina-
vic heeft droog maar zwaar bewolkt weer.
De daders maken zich met
3500 R.M. uit de voeten
M u n c h e n, 2G Augustus. (V.D.) Heden
morgen vond een roofoverval plaats in het
gebouw van een bouwmaatschappij in het
"Westen van de stad. Voor het gebouw hield
een auto stil, waarin een viertal personen
gezeten was. Drie mannen begaven zich
naar het bureau dal op de eerste etage
gelegen is, waar men juist de beschikking
had over een groote geldsom ter uitbetaling
aan de leden. Dc onverlaten dreigden met
revolvers en wisten met een bedrag, van
ongeveer 3500 R.M. to ontkomen.
Dc geheele overval was binnen ecnige
minuten afgeloopen. De beambten, die
eenige dreigende revolvers op zich gericht
zagen, waren dermate verbluft, dat zij
niet eens aan verzet dachten. Zij gehoor
zaamden aan het bevel „handen hoog". Een
fruithandelaar, die ter hulp snelde, toen
hij verschillende kreten hoorde, wierp zich
voor de voeten van eep der roovers. doch
deze loste een schot, dat den fruithande
laar in de borst trof. De onverlaat sprong
over zijn slachtoffer heen en verdween in
de auto. De roovers losten nog eenige scho
en en,daarna vloog de auto als een razen
de weg. De verwondingen van den fruit
handelaar zijn niet levensgevaarlijk. Om
trent de identiteit van de daders is niets
bekend, men vermoedt echter, dat het jon
ge kerels zijn tusschen de 19 cn 25 jaar.
BUITENLAND.
21 dooden op Formosa.
(Derde Blad, pag. 1).
Do crisisconferentie to Washington ge
opend. (Derde Blad, pag 1).
Kalocnstaking een feit?
(Derde Blad, pag. 1).
Scidemann wint de Europa-vlucht.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Een regeling inzake de koclhuisboter.
(Vierde Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Steun aan crisiswerkloozcn.
(Eerste Blad, pag. 3).
Schenking van drie geschilderde portret
ten aan de gemeente.
(Eerste Blad, pag. 3).
Tweede wijkvergadering van S. D. A P.
cn N. V. V. tegen de bewapening.
(Eerste Blad, pag. 3).
SPORTNIEUWS.
Samenstelling van het Amersfoortscho
handbal elftal.
(Eerste Blad, pag. 2).
LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD.
Indische Flitsen Hotels cn Venduties in
Ir.diö.
Uit Rusland Het Oosten onder dc loupe.
Ilangschc BriefIets over huwelijks
advertenties.
Berlijnschc CorrespondentieWapen9
voor den burgeroorlog.
W. GoudriaanStemmingsbeelden uit
oud-Japan.
Radio De omroep in het jaar 2000.
3500 STAKERS TE MELBOURNE.
Loonsverlaging de aanleiding.
Melbourne, 26 Aug. (V.D.) Te Melbour
ne zijn als protest tegen een aangekondig
de loonsverlaging van 15 pCt. 3500 textiel
arbeiders in staking gegaan. Een bemidde
lingsvoorstel der werkgevers, om do loonen
voorloopig met slechts V/t pCt. te verlagen,
werd slechts in ecnige districten rondom
Melbourne aangenomen.
Varkensmarkt S Tel. 1309
Franco levering huis.
Ü&T, iM
voor alle
oen van
inrichtin-
on derwijs
LANGESTRAAT 65. t/o krcnimestraat TEL. 23
6
