IN HET BAD
EEN BOEKJE OPENDOEN
Raadselhoekje
Oplossingen der raadsels
uit 't vorige nummer.
Voor grooteren.
Voor kleineren.
Om op te lossen.
Voor grooteren.
Voor kleineren.
RubriekvanOomPim
DE MEIBOOM WORDT
GEPLANT
c.*v
4''-
In 't kleine kinder-kamertje
Komt 't zonlicht door cle ruit.
Daar zit ons broertje in het bad
Wet o zoo'n oohjk snuit!
Hij krijgt vandaag 't is eerlijk waar!
Een extra groote beurt.
Want, weet je, 't is sinds gist'ren toch
Geen enk'len keer gebeurd!
Dat heerlijk badje eiken dag
Vindt kindje toch zoo fijn.
En als 't aan hem lag, zou hij wel...
Altijd in badje zijn!
Maar heusch, dat kan nu eenmaal niet,
Al is 't ook lekker frisch!
Want broertje is een kindje en
i Een kindje is geen visch!
R. ASSCHER—VAN DER MOLEN.
(Nadruk verboden)
't Is in do vacantie en Vader heeft Jan
beloofd, als hij geen klachten over hem
hoort, 's middags met hem te gaan fietsen.
Jan is echter in een lastige bui. Hij ver
veelt zich en plaagt zijn kleine broertje
Pietje, loopt Moeder in den weg en maakt
het stoepje, dat Mina, het dienstmeisje, pas
geschrobd heeft, weer vuil. In één woord: hij
is erg lastig.
„Fijn, vanmiddag ga ik met Vader fiet
sen roept hij plotseling uit.
„Dat zal nog de vraag zijn, mannetje,"
zegt Moeder. „Als je niet heel gauw op
houdt met lastig te zijn, zal ik eens een
boekje over je open doen en dan zal Vader
je wel niet willen meenemen. Je bent du9
gewaarschuwd
Jan, die maar al te goed weet, dat Moeder
het niet bij dreigen laten zal en zeker aan
Vader zal vertellen, wat hij voor ondeu
gends heeft uitgevoerd, ziet zijn fietstochtje
in gevaar en gaat rustig in den tuin zitten
lezen, zoodat hij ten slotte zijn fietstochtje
gelukkig nog niet verspeelt.
Pietje heeft Moeders woorden gehoord, ai
begrijpt hij de eigenlijke beteekenis er niet
van.
Een paar dagen later is Pietje in een las
tige bui. Hij is bang, dat Moeder het aan
Vader vertellen zal, zoodra Vader thuis
komt.
Met een bedremmeld snuitje gaat hij naar
Moeder en zegt
„Mammie, wil u alsjeblieft geen schrift
over mij opendoon, als Vader thuis komt?"
Eerst begrijpt Moeder hem niet, maar dan
herinnert zij zich op eens, wat er een paar
dagen geleden met Jan voorviel.
't Is nog niet zoo dom van Pietje Hij
'dacht zeker, dat Moeder al zijn euveldaden
in een schrift opschreof om ze dan later aan
Vader te laten lezen.
Moeder bijt zich op de lippen om niet tc
lachen, terwijl zij haar jongsten zoon een
geruststellend antwoord goeft.
CARLA HOOG.
(Nadruk verboden).
Semarang. Gram, mes, graan, gems,
gras.
2. Je moet niet met zulke volle emmers
loopen, Mies! (leem).
Ik zoek Leida overal. Weet jij ook, waar
ze is? (klei).
Door den brand verloor de arme boer
have en goed. (veen).
3. S Schildpad
och
schip
kruimel
Schildpad
voedsel
koper
dak
d
Oh in a
China
1. De oogen.
2. Dak, tak, hak, zak, lak, wak
3. Klok, huis; klokhuis.
4. Muilperen en peren van electrisch
licht.
Tol'boomen.
Ooi-vijgen.
'1. Vul deze 16 vakjes in met:
5A IE 2 K 2L 2M IN 2R IS
aoodat je van links naar rechts en van
b^-en naar beneden te lezen krijgt:
lo een weekdier.
2o een schaap uit Peru.
3o een rivier in Noord-Brabant.
4o een melkvat.
Welke edelsteen wordt gevormd door
een zeedier, een water en een mede
klinker?
3. Ladderraadsel.
lo (bovenste) sport een
broodje.
2o sport een lang, smal
voorwerp.
3o een rivier in Zuid-
Holland.
4o een spel.
5o een vorstelijk per
soon.
een rond voorwerp.
6o
De woorden bestaan alle uit 5 letters en
de middelste letters vormen, van bo
ven naar beneden gelezen, den naam
van een dikwijls fraaie bloem.
i. Mijn geheel wordt met S letters geschre
ven en noemt een voorwerp, dat bij
veel buitenhuizen te vinden is. In de
stad treft men het minder vaak aan.
Een 6, 7, 1 is een insect.
Een 1. 4, 3, 2, 8, 6 is een bestuurder.
Ik denk, dat je eiken dag 3, 1, 7, 2, 5, 6,
4 eet.
1. Verborgen dranken.
Oom Henk was tc moe om mij te verge
zellen.
Moeder liet Piet hecle verhalen doen
over zijn reis.
Zij brachten in Arabië ruim een half
jaar door.
Hadden Vader en Oom Bram elkaar
in zes jaren niet,gezien?
Met gr ben ik een gewicht, met Br een
jongensnaam, met tr een vervoer
middel en met kr een metalen haak
Ik noem een harde stol en
'k Ben ook een ouflo stad.
Geschreven met vijf lettors.
Raadt even: Wat is dat?
4. Mijn eerste is een kleur, aan mijn
tweede kun je je leclijk branden en
mijn geheel is een ziekt?.
(Nadruk verboden).
Beste Nichten en Neven.
Dc vacantie is nu weer voorbij cn liet
mooie weer heeft afscheid van ons geno
men. Jullie zult zeker wel. bedroefd zijn,
dat die tijd van heerlijk niets doen is afgc-
loopen, doch daar is nu niets aan te doen.
Jullie bent nu allen weer heerlijk uitge
rust cn frisch voor den nieuwen cursus.
Ik denk dan ook, dat velen van jullie weer
van plan zijn om eons exlra hard te gaan
werken voor een mooi Kerst-rapport. Maar
ik hoop óók, dat jullie oom Pim
niet zult vergeten, want gedurende dc va
cantie is deze er aardig bij ingeschoten.
Dat vind ik housch 1o begrijpen, doch nu
je weer regelmatig aan liet werk gaat, ko
men de raadsels zeker ook weer aan de
beurt hè? Volgende week verwacht ik dus
veel meer briefjes dan de laatste maand!
DE CORRESPONDENTIE.
Lobelia Tot mijn spijt lieb ik de
^ondelvaart niet gezien, doch ik heb wel
gehoord, dat hij mooi geweest is. Ik hoop,
dat je volgende week wat meer zult schrij
ven.
Dimajo Je hebt het goed gehad: ik
heb nu werkelijk prachtig weer gehad in
m'n laatste week vacantie. De ruilhandel
begint weer, dus als jc iets wilt hebben
kun je het schrijven.
Kabouter Bedankt voor jc gift. Ik
heb wel een paar D. E.-bonncn van dc t«v
bak: kun je die soms ook gebruiken?
Bruinoog Ja, dat is eigenaardig,
als je vacantie hebt, is jc tijd nog veel
meer beperkt dan wanneer jc aan hot werk
bent. Heidelberg vind ik een van de mooi
ste plaatsen welke ik tot. nu toe in Duitsch
land bezocht heb. Bedankt voor je gift. De
Vim- en Lux-bonnen zijn uitverkocht
Cupido Nou zeg, dat was dan met
recht een gelukswcek voor jc. Dan bob jo
zeker wel erg veol zorg aan jc planten be
steed, dat jc een eersten prijs hebt be
haald. Vind je bet prettig, dat je naar een
nieuwe school gaat?
Zon neroosje Je hebt zeker een
goed boek gekregen; het is eon van dc aar
digste werken van die schrijfster. Bedankt
voor je gift. Zul je nu voortaan de raad
sels weer gaan oplossen? Eén weekje over
slaan vind ik niet zoo erg, maar het mag
natuurlijk geen gewoonte worden.
Roodborstje Bedankt voor je gift
•Ta, daar hen ik wel eens geweest in
Utrecht, maar om er regelmatig te komen
vjnd ik niet leuk. Toevallig heb ik van
een lezeres een paar van die klokzcepbon
nen gekregen, zoodat ik je daarmede kan
helpen.
Dc oplossingen.
flvlburg)
I
OOSTERHOUT
O o s t e r w ij k
Steen \vj(j, k
T e r b o i g
E r m e 1 o
Rolde
Hees
Oog
Uw
T
Gezelligheid kent geen tijd met de woor
den Tcgelcn, zijde, kegelen, git en heide.
De prijs is deze weck voor Bruinoog,
die hem Maandag aan ons bureau kan ko
men afhalen.
I
Nieuwe raadsels.
XXXXXXXXX
X
X i a c 9 4
X
x i
X
X s
X i
X
Op de kruisjeslij nen komt de naam van
een plaats in Drente.
Op do lc rij: bet gevraagde woord.
Op de 2c rij: een plaats in Noord-Hol
land.
Op de 3e rij: een plaats op de Veluwe.
Op de 4c rij: een plaatsje in Gelderland.
Op dc 5c rij: een plaats in Ovcrijsel.
Op do 6e rij: eon deel van een schip.
Op dc 7c rij: een boom.
Op de 8c rij: een landbouwwerktuig.
Op dc 9e rij: een medeklinker.
II
Mijn geheel is een bekend gezegde, dat
uit 5 woorden bestaat cn met 19 letters
wordt geschreven.
I. 17. 3. 9. is een lichaamsdeel.
8. 2. 5. 19. 14. is een plaats in Utrecht.
II. 7. 15, G. is een drank.
4. 12. 6. 16. 14. is een korensoort.
3. 10. 18. 13. is een deel van het gezicht.
ONZE RUILHANDEL.
Dc onbekende lezeres van ons blad, die
mc een enveloppe met verschillende bon
nen en plaatjes heeft gezonden, wordt
vriendelijk bedankt voor haar gift.
Kabouter kan een paar cactusbonnen
komen balen.
Bruinoog kan een paar Bussinkplaat-
;es cn een boekenbon halen.
Tom Mix kan in ruil van zijn gift ccn
paar roodbandplaatjcs komen halen.
Zo nn er o osje Kan een paar Hille's
bonnen en een Van Houten's bon krijgen-
Roodborstje kan een paar klokzeep-
bonnon komen halen.
Alle bonnen en' jilaatjes kunnen na
Maandagmiddag 3 uur worclen afgehaald.
OOM PIM.
Nu is de Winter, dor en schraal,
Met al zijn onlust heen.
En d'Aardc heeft voor deze maal
Haar lijden afgele'en.
Een van dc meest geliefde volksvermaken
zoo schrijft W. A. P, Smit in het tijd
schrift Artsiik" v\as vroeger het Mei
feest, uaarvan nog slechts enkele overblijf
selen te vinden zijn.
De Mei toch stond bij liet volk in hoog
aanzien cn was het zinnebeeld van liefde en
vreugd. Door tal van dichters is dc Mei dan
ook bezongen en vooral in bruilofstlicdercn
moest zij te pas worden gebracht, want, zegt
Vondel, de Mei is:
Dc jeught van 't jacr, de bloem dor tijen
Die al de wcrelt komt verblijen
En prickelen tot soetc. min.
Als cigenaardlghoicl kan nog vcrmold \vov
den, dat de Meidag vroeger in sommige ge-
vailon als Nieuwjaarsdag gold, zoodat dc
huren van huizen, landorijen, dienstboden,
enz. op den laatstcn April eindigden.
In hel Meifeest hebben wij dc overwinning
to zien van den zomer op den winter, zoo-
als die reeds door do Germanen werd ge
vierd. Na de invoering van bet Christen
dom wcrü dc gehcclo maancl Mei toegewijd
aan de Maagd Maria, gelijk zo eens gewijd
was aan Ficya, dc godin der liefdo en
schoonheid. Als hoidonsch ovorblljfsel ken
nen wij nog hot volksgeloof over- do hek
sendansen in den Walpurgisnacht. In de
achtste eeuw kwam Walpurgis naar Duitsch
bind om het Christendom te verbroiden. Na
haar dood In 778 onder dc Ilcigcn opgc-
ncmen, werd aan haar nagedachtenis de
eeisle Mei gewijd.
Dc heidensche goden en geesten, die on
der invloed van het Christendom tot duivels
en heksen verlaagd waren, werdon door dc
Christenpredikers verbannen, maar bleven
in de volksverbeelding voortleven in do
bergkloven van Noorwegen, Zweden en
Dmtschlond (Broeken in het Harzgebergte).
In den Walpurgisnacht rijden zij altijd
volgens de volksverbeelding! op bezem
stelen, hooivorken, bokken enz. door de
iucht. Geen wonder dan ook, dat menigocn,
beducht voor hun boozen invloed, den eor-
sten Mei niet verzuimde, hot teoken des
kvuiscs te maken teneinde de heksen tc
weren.
Dat uit oude heidensche voorjaarsfeest
niet verdrongen kon worden door het Chris
tendom, blijkt wel hieruit, dat het tot op
den huidigen dag nog is blijven bestaan in
het zoogenaamde: Meiboom planten; in ons
land, o.a. in Noorbeek (Zuid-Limburg) waar
men nog de Brigidaboom plant, ter eore van
de heilige Brigida. Deze boom wordt zonder
eenige versiering geplant, in tegenstelling
met andere Meiboomen, want de eenvoud
van Brigida moet in haar eereboom geëer
biedigd worden en toen men de naaldentak-
ken eens versierd bad, uitte de toorn van
dc Heilige zich in veeziekte en sterfte onder
de paarden!
VAN HET LEVEN DER STERREN
J. Claus schrijft in Timotheüs:
Inzonderheid bij deze schoone zomeravon
den, wanneer de milde lucht de menschcn
uit hun woningen lokt voor het maken van
een avondwandeling, zal menigeen den blik
opwaarts richten, naar het uitspansel,
M'aar do duizenden sterren even zoovele ge
tuigenissen zijn van Gods grootheid.
En dan voelen we ons klein, als we be
denken, hoe weinig we van al deze werel
den weten en als we trachten, ons een voor
stelling tc maken van die ontzaglijke af
standen, die buiten het menschelijk begrip
liggen.
Het beeft altijd in 's menschen aard ge
logen, te probeeren, dingen, die hij niet
kent, te doorgronden, en zoo is het niet te
verwonderen, dat door de eemven heen cr
altijd een wetenschap bestaan heeft, die
zich met het wezen der hemellichamen
heeft beziggehouden.
Die wetenschap hoe beperkt ze in de
groote lijn ook moge zijn heeft toch wel
iets bereikt. De tastbare resultaten zijn
vooral aan te wijzen in het praktisch ge
bruik van de zeevaartkunde. Is het soms
geen prachtig iets, dat de zeeman in staat
is, zonder andere waarneming dan van zon
cn sterren, op een kilometer nauwkeurig
te kunnen becijferen, waar zijn schip zich
bevindt?
Moet men er geen eerbied voor hebben,
dat men, dank zij het voortschrijden dei-
techniek, met de tegenwoordige reuzenkij
kers hemellichamen heeft waargenomen,
welker bestaan men een eeuw geleden reeds
door becijfering had vastgesteld?
Zoo is er in den loop der eeuwen ook
veel, dat aanvankelijk slechts veronder
stelling was, door de feilen bevestigd. Doch
er is nog veel méér, dat misschien, in verre
toekomst, of mogelijk nooit, ontsluierd zal
worden.
Wanneer we naar den avondhemel op
zien, valt het onmiddellijk op, dat dc ster
ren naar kleur en grootte verbazend ver
schillen. Alweer de zeeman, voor wie de
hemellichamen goede kameraden zijn,
wiens hulp hij geregeld behoeft, is er zóó
vertrouwd mede, dat hij dikwijls aan de
kleur onmiddellijk dc sterren bepalen kan,
welke hij voor zijn bestek gebruiken wil.
En dan heeft hij uiteraard tientallen ster
renbeelden vast in zijn hoofd.
Zoo bijvoorbeold Spica, die zich onmid
dellijk verraadt door de eigenaardige vio-
lotte tinteling, cn Bctelgcuze in Orion, die
we hier 's winters zoo prachtig kunnen
waarnemen.
Doch over de zeevaartkunde willen we
het op het oogenblik niet hebben. We wil
den iets vertellen van de geschiedenis der
sterren, voorzoovor daar aan de hand van
M'aarncraingcn iets van vast te stellen is,
dat aannemelijk lijkt
Zoo goed onzo aarde duidelijk de sporen
vertoont van een zekere ontwikkeling, ligt
liet voor de band, dat ook de hemellicha
men in den loop der eouwen, geleidelijk
veranderingen ondergaan. En even zeker
mag men aannemen, dat deze veranderin
gen een nauw verband houden met de tem
peratuur. Immers, do sterren stralen naar
alle kanten onlznglijk veel Avarmte uit, on
al is die energiebron nog zoo reusachtig,
daaruit mag toch volgen, dat de tempera
tuur geleidelijk daalt.
Veel omtrent de eigenschappen der ster
ren is men to weten gekomen door do z.g.
spéctraalanalysG en met behulp van de
spectroscoop is men er zeer wel in ge
slaagd, tallooze hemellichamen in zekeren
zin te rangschikken. Zoo heeft men helium-
sterren (blauwwit), waarvan men do tem
peratuur schat op eon tienduizend graden,
zuurstofsterren (witte ster), die Fowler, een
Engelsche sterrenkundige, een temporatuur
van minstens 7000 graden toedacht; dan
zijn cr de gele sterron, zooals do zon, van
vijf- tot zesduizend graden, en de roode, drie
tot vierduizend, M'clke weer in twee groe
pen gesplist worden, zwak licht gevendo
en buitengewoon groote, zooals Antares on
Aldcbaran.
Al deze verschillende kleuren stellen wol-
licht eon deol van den ontwikkelingsgang
voor hoewel men eigenlijk nicts weet van
de voo rgeschiedenis, met andere woorden
wat er aan dc blauwwitte periode is voor
afgegaan.
We weten allon, dat de sterren gasvor
mige lichamen zijn, wat door de hooge tem
peraturen reeds verraden wordt. En even
zoo is het duidelijk, dat de dichtheid van
zoo'n ga3lichaam daarmede nauw in ver
band staat, cn dat bij de afkoeling deze
steeds grooter wordt. Nu valt daarbij tot op
zekere hoogte een wisselwerking vast to
stellen. Wie uit zijn schooljaren onthouden
heeft, dat de temperatuur van een gas stijgt
wanncor men cr druk op uitoefent hot
beginsel van olke motor zal onmiddellijk
inzien, dat door het toenemen van do dicht
heid: het krimpen, M-armte wordt opge
wekt. En daaruit is te verklaren, dat de
sterren zeer lang M'armte kunnen blijven
uitstralen en... haar helderheid gcruiraen
tijd kunnen handhaven, ondanks het afne
men van den omvang.
Het is, tusschen twee haakjes, niet on
interessant, hierbij op te merken, dat die
omvang het voorstellingsvermogen op zwa
re proef stelt. Zoo heeft men becijferd, dat
Betelgeuze een inhoud heeft van ruim
9.000.000.000 maal de aarde en Antaris zelfs
van 37.000.000.000!
Doch om voort tc gaan: in 't kort is het
verloop van bet leven eener ster nu als
volgt:
Aanvankelijk.zoo neemt men aan
heeft het gasvormige lichaam een betrekke
lijk lage temperatuur aan de oppervlakte,
ongeveer 3500 graden. De afkoeling, door de
uitstraling teweeggebracht, Joet het lichaam
krimpen, de gassen in de fc.n-n komen on
der druk, en de temperatuur stijgt weder
om aanzienlijk, evenals de uitstraling weer
belangrijk toeneemt. De roode bter wordt
geleidelijk geel van kleur, wit en ten slotte
blauwwit. Doch ten laatste moet het oogen
blik komen, dat er een grens van dichtheid
is bereikt, die het verder krimpen aanzien
lijk gaat bemoeilijken. Terwijl inlusschen
de uitstraling zóó geweldig is geworden,
dat de warmteontwikkeling, die immers
niet meer kan toenemen, de uitstraling niet
genoegzaam meer kan voeden. En than^
gaat de ster weer van kleur veranderen,
juist in omgekeerde volgorde. Totdat de
temperatuur zóó laag geworden is, dat het
lichtgevend vermogen, dat het laatste nog
zwakrood was, geheel verdwenen is.
Als de zon heeft de ster in het hemelruim
thans afgedaan en we kunnen haar niet
meer waarnemen.
DAT NARE WATER!
Ik M'ou, dat ik een musc.h was,
Die dood op zijn gemak
Heel boven op een schoorsteen zit:
Of een merel op een tak.
Zij doen maar niets dan zingen
En niemand doet hun last.
Geen mensch, die naar hun nagels kijkt
Of ze achter de ooien wascht.
Mijn moeder ziet me altijd na.
En voor de kleinste vlek
Moet 'k dadelijk mijn boord afdoen.
En dan wascht zij mijn nek.
Soms M'asch ik ook mijzelf wel
Zoo helder als een brand.
Maar dan stroopt moe mijn mouwen op
En zegt: „Daar 's nog een vuile rand."
Soms M'roet ze met een handdoek
Mij ook nog in mijn oor,
En smeert me ook wel zeep in 't oog.
Dan moet je wel schreeuwen, hoor!
'k Begrijp niét, waarvoor 't goed is,
Want het is heusch geen pret!
En in een kleine kwartiertje
Ben 'k weer even vuil als net.
„Ta, wasscben is gezond, vent!"
Dat hoor ik al zoo lang.
Maar een vink gebruikt geen zeepsop
En hoor eens zijn gezang!
Is 't mijn schuld, dat ik vuil word,
Als 'k lekker spelen kan?
Ik wou, dat ik een neger was,
Dan zag geen mensch cr wat van.
D. (in Timotheüs).
DO-RUS KA-PO-RUS
N. LEPOUTRE (In „Kiekeboe"),
Do-rus Ka-po-rus
Die liep eens op een draf. -
Met een gul-den in zijn hand
'Aan zijn arm een groo-tc mand
Do-rus Ka-po-rus
Die sprong een stocp-je af.
Do-rus Ka-po-rus
Die keek toon niet goed rond.
Hij wou bet straat-jo o-vor gaan
En bot-ste te-gen een fiet-ser aan
Do-rus Ka-po-rus
Viel lang-uit op den grond.
Do-rus Ka-po-rus
Wat heb je nou ge-daan?
Waar-om heb jij zoo hard ge-hold'?
Je gul-den die is weg-ge-rold.
Do-rus Ka-po-rus
Blijft heel be-tcu-terd staan.
Do-rus Ka-po-rus
Waar is je gul-den nou?
Hij zocht cn keck eon hee-le tijd,
Maar ach hij was zijn gul-den kwijt.
Do-rus I\a-po-rus
Je liep ook veel te gauw.
