DE EEMLANDEU
Maandag 5 September 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. «s» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 57
DEMONSTRATIE VAN DE
STAHLHELM
PRESIDENT RUBI0 VAN
MEXICO TREEDT AF
DE BETALING DER
OORLCGSSCilULDEN
DE STRIJD OM DE
ONTWAPENING
BESTUURSKERVORMING IN
PRUISEN
NSeo ws
IBACH PIANO'S
Fa. R. van den BURG
Lacht op
8 uur 13 min.
MISLUKTE POGING TOT
BEMIDDELING
ABONNEMENTSPRIJS pc. 3 maanden voor Amenfoor 2.10 per maano 0.75. per
week (met gratt» ver zekering tegen ongelukken f 0.171
Binnenland franco per post per 3 maanden f I Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERÏENTIEN van —4 regels i 1.05 mei inbegnp van een oewusuummet
elke regel meer f0 25 Llefdadlghelds-advertentlën voor d«
helft van den prijs Kleine Advertcntlfcn „KEITJES b*| vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke re^el meer 10 cent, driemaal plaatsen I I.— Bewijsnummer es tra I 04)5
Het vraagstuk der ontwapening
en de Duitsche eischen. En-
gelsche bezorgdheden.
De diplomatieke onderhandelingen tus-
schcn Berlijn en Londen en eveneens de be
sprekingen tusschen Londen en Parijs over
de Duitsche eischen inzake de bewapenings-
pariteit zijn druk aan den gang. Officieus
wordt door het Engelsche departement van
builcnlandsche zaken via de persburcaux
bekend gemaakt, dat de Engelsche regce-
ring aan de „onderhandelingen niet deel
neemt, maar nauwkeurig op de hoogte
wordt gehouden van hetgeen er gebeurt."
In werkelijkheid hebben de eerste minis
ter en diens ambtgenooten zich nog niet
officieel met de zaak bezig gehouden dit
zal vermoedelijk deze week gebeuren
maar heel in het algemeen heeft het kabi
net niettemin zijn standpunt kenbaar ge
maakt.
Een feit is in elk geval, dat de Engelsche
regeering op het oogenblik niet bijster inge
nomen is met het nieuwe twistpunt en wel
hoofdzakelijk, omdat de ontwapeningscon
ferentie als zoodanig en eenigerlei tastbaar
resultaat der Geneefsche besprekingen in 't
bizonder den Enselschen zeer na aan het
hart liggen. Sommige Britten vreezen na
melijk, dat door den Duitscben stap de
mogelijkheden om iets to bereiken, zijn ver
kleind. In dit verband is het niet zoozeer do
Duitsche eiscb inzake gelijke reefcten, die
den Engelschen zooveel hoofdbrekens kost,
maar zijn 't de eischen, die, wel-is-waar niet
in 't Duitsche memorandum zijn geformu
leerd, maar niettemin door een vooraan
staand lid van het Duitsche kabinet, den
rijksweerrainistcr Von Schleicher, in arti
kelen en interviews onder woorden zijn ge
bracht en waardoor het memorandum niet
slechts een principieele en theoretische be-
teekenis, maar bovendien een zeer prac-
tische boteekenis heeft gekregen en zulks
niet slechts in de oogen der Franschen.
In dit opzicht wordt het betreurd al
dus bericht do Londensche correspondent
der Vossischo Zeitung dat de werkelijke
inhoud van het memorandum van Berlijn
uit niet werd gepubliceerd, omdat zoodoen
de aan de Fransche pers de gelegenheid is
geboden van alle mogelijke Duitsche
cichcn te spreken. In werkelijkheid gaat het
op het oogenblik bij de besprekingen, be
halve om het pariteitsprincipe, ora den
wensch van Duitschland den twaalfjarigen
diensttijd te verminderen, naast de rijks-
weer een militie op de been te mogen hou
den in den trant der Engelsche „territo
rials" en grootere vrijheid te verkrijgen op
het gebied der militaire en militair-tech
nische organisatie, waarbij men wil blijven
binnen de grenzen, die door het vredesver
drag worden getrokken.
Voor het beginsel der gelijke rechten zal
de Engelsche regeering wel zijn te vinden
en vermoedelijk zal zij te dezer zake tevens
trachten Frankrijk ertoe te bewegen dit
principe te aanvaarden, daar er den Engel
schen alles aan gelegen is, dat Duitschland
zich niet terugtrekt van de onderhandelin
gen der ontwapeningsconferentie. Aan den
anderen kant echter is Engeland bezorgd,
dat het doel der ontwapeningsconferentie,
n.l. om juist Frankrijk ertoe tc brengen zijn
militaire macht te verkleinen in een om
vang, die naam mag hebben, door de wen-
schon van Duitschland, maar vooral door
de plannen, die Von Schleicher heeft uit
eengezet, zal worden verijdeld. Ten aanzien
van dit tweede punt mag men dus in
Duitschland niet al te groote verwachtin
gen koesteren van de algemeene sympathie
der Engelschen voor het Duitsche stand
punt. Op dit stuk van zaken zal Engeland
nauwelijks verder gaan dan Frankrijk be
reid is te gaan, hetgeen natuurlijk niet uit
sluit, dat in het eerste stadium der onder
handelingen de Engelsche ambassade te
Parijs onder meer een poging zal doen over
dreven Fransche verlangens te matigen.
Men eischt geen staatsmacht,
maar een machtigen staat
B\jna 200.009 man op Tempelhof
Berlijn, 4 Sept. (V. D.) In de vroegi
morgenuren begaven zich reeds groote groe
pen Stahlhelmers in de richting van het
vliegveld Tempelhof, waar de groote botoo-
ging der frontsoldaten zou worden gehou
den. Er waren, ondanks het vroege uur,
reeds duizenden op de been ten einde het
ongewone beeld te aanschouwen. Het weder
was zeer goed. Het verkeer was uitstekend
geregeld, zoodat geen noemenswaardige ver
keersopstoppingen plaats hadden. Er waren
meer deelnemers dan verwacht was. Het
aantal aanwezige Stahlhelmers aan dpn
dertienden Rijks-frontsoldatendag bedroeg
naar schatting 180.000.
Ora half tien was de opmarsch ten einde.
Het aantal toeschouwers wordt op 300.000
geschat. Opnieuw was een groot aantal ecre-
gasten aanwezig. De kroonprins en zijn
gemalin waren reeds van half tien af aan
wezig, terwijl de prinsen Ei tel Fricdrich en
Oskar met hun kameraden uit Potsdam
meetrokken. Behalve gencraal-veldmaar-
schalk v. Mackensen die een bizondere
ovatie in ontvangst had te nemen werden
opgamerkt do vroegere Rijksdagafgevaardig
de v. Oldcnburg-Januschau, talrijke hooge
officieren van de Rijksweer, zoomede de
Oostcnrijksche Ileimwehrleidcr, prins Star-
hemberg mot twee adjudanten.
Later verschenen de vertegenwoordigers
der rijks- en staatsregeeringen: rijkskanse
lier Von Papon, v- Schleicher, v. Goyl, v.
Braun, graaf Schwering v. Krosigk, dr.
Bracht en Ernst en de minister van Wur-
temberg, Schaeffcr.
Rijkskanselier Von Papen werd hartelijk
toegejuicht.
Om half elf inspecteerden de beide bonds-
leiders Scldle en Ducsterberg het 6chier
eindelooze veklgrijze front. De oud-strijders
waren in vier groepen opgesteld. Duizenden
zwart-wit-roode vlaggen luisterden het gj-
heel op.
Het eerst werd het woord gevoerd door
den eersten bondsvoorzitter Seldte. Deze
zeide o.m., dat voor dc tweede maal thans
het leger van oude frontsoldaten in de
hoofdstad van het Rijk stond opgesteld. In
dertijd, in het jaar 1927, waren wij hier met
honderd duizend man. Thans hebben wij
dit aantal verre overtroffen. Indertijd kwa
men wij met onze eerste „Stahlhelm-bood-
schap" voor dc eerste maal in het Duitsche
openbare leven naar voren als de nieuwe
staatsburgers ecner wordende natie. Thans
zijn de eischen vervat in deze Stahlhclm-
boodschap in vérgaande mate opgenomen in
het program der Duitsche Rijksreg>cring.
Thans zijn wij zoo ver, dat soldatesk den
ken en een soldateske houding wederom in
Duitschland worden begrepen. De Stahl-
helm, welke de grijze rok draagt, waarin in
het jaar 1914 een eenig volk optrok ter be
scherming van het vaderland, deze Stahl-
helm is geen partij. Hij strijdt niet voor
zich zelf, doch voor Duitschland. Hij wil niet
de macht, maar wet. Hij eischt geen staats
macht, doch een machtigen staat waaronder
I Duitschland vrijer, vreedzamer werk kan
verrichten in een betere toekomst.
Na den eed te hebben afgelegd trouw aan
den bond te zullen blijven, werd het
Deutschlandlied gezongen, waarna de twee
de bondsvoorzitter de nieuwe vaandels in-
1 wijdde.
Om half twaalf begon de eigenlijke pa-
'rade; 180.000 man uit alle deelen van het
Duitsche Rijk defileerden voor de leiders en
de 2ere-gasten. Rijkskanselier Von Papen
woonde de plechtigheid tot ongeveer drie
uren in den namiddag bij.
VON GRONAU TE TOKIO.
Tokio, 4 Sept. (V.D.) De Duitsche vlie
ger Von Gronau is hedenmorgen te 11 uur
M.E.T. in de vlieghavcn te Tokio geland.
Een groote menigte belangstellenden was
aanwezig om den vlieger te verwelkomen.
Ook de Japansche keizer had zich door een
adjudant doen vertegenwoordigen, terwijl
vele militaire en vloot-autoi iteitcn even
eens aanwezig waren. Von Gronau werd
o.a. toegesproken door den burgemeester
van Tokio.
Von Gronau is voornemens een week te
Tokio te blijven om van de vermoeienissen
van zijn tocht te bekomen en tegelijkertijd
kennis te nemen van de technische pres
taties der Japansche luchtvaart.
COMMUNISTISCH COMPLOT IN SPANJE
ONTDEKT.
Madrid, 2 Sept (V.D.). Kort geleden zijn
te dezer stede 17 communisten tijdens een
geheime vergadering gearresteerd. Naar
thans door de politie wordt medegedeeld,
mankten deze communisten deel uit van
een commissie van actie eener communisti
sche internationale beweging, die op 4 Sep
tember in geheel Spanje daden van terreur
wilde plegen. In verscheidene steden in
Spanje zouden aanslagen en brandstichtin-
«en gepleegd worden.
De Fransche pers over de
Stahlhelm-botooging.
De meeste Parijsche bladen publiceercn
artikelen over dc groote Stahlhelmbetoo-
ging, die tc Berlijn is gehouden.
De Temps schrijft, dat de parade van de
Stahlhelm de wereld duidelijk toont, wat
doel en bedoeling van den Duitschen eisch
tot g >lijkbcrcchtigdheid is. Het werkelijke
Duitschland bevestigt met brutale vrijmoe
digheid, dat het wederom een militaire
staat wil worden.
De Intransigeant schrijft, dat den Stahl-
helmlieden nog slechts de geweren en de
kanonnen ontbraken, voor de levering waar
van de Rijksweer op het juiste oogenblik
echter wel zorg zal dragen. Von Schleicher,
die de groote parade bijwoonde, was zicht
baar voldaan te zien, dat hij zijn leger met
180.000 gedisciplineerde soldaten kan uit
breiden.
Dc Petit Parisien schrijft, dat de parade
geen provoccerend karakter tegen Polen en
Frankrijk droeg. Ook de rede, die Seldte
gistererrheeft gehouden, hield gecnerlei be
dreiging tegen het buitenland in. De leden
van de Stahlhelm mankten voorts geens
zins den indruk van operette figuren, zoonis
bij dergelijke corpsen dikwijls het g:val is,
doch hadden het uiterlijk van echte voor
malige frontstrijders.
Mexico C i t y, 3 S e p t. (V. D.) De Mexl-
caansche president Ortiz Rubio heeft tot
ieders verrassing in een kabinetszitting zijn
ontslag aangekondigd, dat hij, naar hij
zelf mededeelde, om gezondheidsredenen
wenschte te nemen. In politieke kringen ge
looft men, dat het aftreden van president
Rubio het gevolg is van politieke meenings
verschillen met den voormaligen president
van Mexico, Galles, den leider der nationaal-
revolutionaire partij. De minister van oor
log Rodriguez zal waarschijnlijk het voor-
looplge presidentschap waarnemen. Ortiz
Rubio zal binnenkort voor een reis naar
Europa vertrekken.
v
Verlenging van het moratorium?
N e w-Y o r k, 3 S e p t. (V. D.) De republl-
keinsche afgevaardigde en financicelc des
kundige WoodTcrklaardc na een confe
rentie met president Iloovcr, met wien hij
persoonlijk zeer nauw bevriend is, dat hij
meende te weten, dat de gouverneur van
de bank van Engeland Montagu Norman
bij zijn jongste bezoek aan Amerika den
weg heeft geëffend voor een verlenging van
het moratorium voor de oorlogsschulden.
In de kringen van het Amcrikaansche
congres maakt men zich ongerust over de
klaarblijkelijke geheime besprekingen van
Montagu Norman met vooraanstaande ban
ken en regeeringsambtenaren. Men heeft
den indruk, dat Norman bepaalde conces
sies heeft weten te krijgen voor de prcfe-
rentieele behandeling van Engeland.
OPSTANDIGE BEWEGING IN ECUADOR
BEDWONGEN.
Londen, 2 Sept. (V.D.). Naar uit Quito
gemeld wordt, hebben regeeringsgetrouwe
troepen de laatste resten der opstandelin
gen tot overgave gedwongen. Martinez heeft
voorloopig de functie van staatspresident
op zich genomen. Volgens een schatting van
het Roode Kruis zijn bij de gevechten tus
schen de insurgentcn en de regecringstroe-
pen 83 dooden en 237 gewonden gevallen.
De Duitsche pariteitseisch
blijft de aandacht trekken
Parijs, 3 Sept. (H.N.) Herriot heeft gis
tcravond den Poolschen gezant ontvangen,
die hem mededeelde, dat Polen de Duitsche
eischen tot bewapening zeer bcsl'st van «le
hand wijst. Eenzelfde mededeeling m >ct
uit Praag van de Tsjccho-Slowakische re
gccring onUangen zijn. De Engelsche regce
ring heeft volgtns do Echo do Paris laten
weten, dat zij ernstige bezwaren tegen een
uitbreiding van de Duitsche bewapening te
land, ter zee en in dc lucht heeft. Herriot
behandelt de kwestie nog altijd eenigszins
als een bagatel. Hij zeide gisteravond
Duitschland heeft mij een kleine vacantie-
taak opgegeven, doch ik zal deze als een
brave scholier oplossen. De wijze, waarop
Herriot zich de oplossing schijnt te denken,
geeft Léon Blum aanleiding een zeer ern
stige waarschuwing tot de Fransche regee
ring te richten. Hij schrijft in de Populaire.
Met gerucht doet de ronde en het offi
cieuse blad van de republiek geeft dit ge
rucht verder dat dc Fransche regcenng
het Duitsche bewapeningsplan niet onvoor
waardelijk zal afwijzen op voorwaarde, dat
voldoende waarborgen voor de veiligheid
worden gegeven, dat wil zeggen, dut, als
Frankrijk een voldoend militair overwicht
behoudt, dc Fransche regeering zich niet
onvoorwaardelijk zal verzetten tcgon een
uitbreiding van Duitschlands bewapening.
M.a.w. de Fransche generale staf geeft er
dc voorkeur aan, Duitschland zich te laten
bewapenen in plaats van zelf te ontwape
nen. Het is mij onmogelijk, aan deze combi
natie tc gelooven. Ik kan niet aannemen,
dat Herriot dc zaak van den vrede en van
de ontwapening opoffert aan de belangen
van het internationale militarrismc en van
de wapenfabrikanten. De bewapening van
Duitschland kan en mag niet de prijs zijn
voor de handhaving van Frankrijks bewape
ning. Wij wijzen deze bewapening vnn
Duitschland met de meeste kracht van de
hand. Wij erkennen echter, dat alle Fran
scho regeeringen tot nu toe hardnekkig de
politieke en morcele verplichting tot ;nt-
wapening van het verdrag van Versailles
ontweken hebben. Wij hebben steeds ge
zegd. dat dc Fransche rcgcering zeif het
wapen heeft gesmeed, dat het baronnen
kabinet thans tegen Frankrijk richt dvor
de dwaze stelling, dat veiligheid door be
wapening kan worden verkregen. Evenmin
als voor Frankrijk laten wij voor Duitscn
land dc stellino toe, dat dc veiligheid
in dc bewapening is gelegen. Slechts ont
wapening kan de algemeene veiligheid
waarborgen.
Parijs, 3 Sept. (H.N.) Minister presi
dent Herriot verklaarde aan de journalisten,
dat de Fransche regeering haar beslissing
over het Duitsche memorandum zal ncm.-n,
zoodra dc resultaten van het overleg me! de
mogendheden, die tot het consultatieve piet
van Lausanne zijn toegetreden, bekend zijn.
Dc eerstvolgende ministerraad wordt
Woensdag a.s. gehouden.
De kabinetszllting te Parijs.
P a r ij s3 Sept. (V.D.) De president der
Fransche republiek, Lebrun, arriveerde
hedenmorgen vroeg te Parijs, waar in het
Elvsóe te 10 uur onder zijn voorzitterschap
de kabinetsz.itt'ng werd geopend.
Minister president Herriot deed medeuoe
ling van «Ion tekst van het Duitsche memo
randum inzake de gelijkheid van bewape
ning cn over den door den Duitschen stap
ontstanen toestand, waarbij Hprriot ook uit
voerig op zijn besprekingen met den Envel
schcn zaakgelastigde en den Poolschcn am
bassadeur inging.
Do Pruisische politie heelt een eigen filmatelier; hierboven ziet men het vervaar
digen van een verkeersfilm, Op de tafel trams en auto's.
B e r 1 ij n, 3 S c p t. (V. D.) De verordening
over de bestuurshervorming in Pruisen, die
heden wordt afgekondigd, bestaat uit twee
hoofdstukken en 52 paragrafen. Het eerste
deel heeft betrekking op de hervorming van
het staatsbestuur, het tweede deel op dc
hervorming van het districts- en gemeente
bestuur. De voornaamste wijziging in het
staatsbestuur is de verandering in de ver
houding tusschen den opperpresident en de
regccringspresidenten. Het bestuurswerk
komt voornamelijk in handen der regec-
ringspresidenten; daarentegen krijgt de
taak van den opperpresident meer het ka
rakter van het namens den staat toezicht
oefenen, terwijl de opperpresident boven
dien de schakel zal zijn tusschen rcgcering
cn regccringspresidenten.
Het gemeenterecht wordt in geheel Prui
sen eenvormig.
GROOTE KATOENVOORRADEN
VERBRAND.
Cairo, 3 Sept. (V. D.) Tengevolge van
een grooten brand in de haven van Alexan-
drië is een reusachtige hoeveelheid katoen,
die door de Egyptische regeering was opge
slagen, vernield.1 De schade wordt geschat
op ruim 35.000 pond sterling
BUITENLAND.
Dc Stahlhelm demonstreert.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Twee dooden bij een ongeval op den Mui-
derstraatweg.
(Tweede Blad, pag 3^.
Dc Amsterdam—Rijn-verbinding.
(Tweede Blad, pag. 1.)
SPORT.
Om de K.N.G.V. kampioenschappen.
(Eerste Blad, pag. 3).
De Zwemwedstrijden van „Wilhelmina".
(Deide Blad, pag. 1).
De roeiwedstrijden tc Belgrado.
(Derde Blad, pag. 2).
Hockeylesje in het Stadion.
(Derde Blad, pag. 1).
Onzo zwemsters teruggekeerd.
(Derde Blad, pag. 2).
Een onderhoud met mcj. Schuurman.
(Derde Blad, pag. 2).
100 K.M. afstandsrit van do Kon. Mil.
Sportverceniging.
(Derde Blad, pag. 1).
Medegedeeld door het Kon. Ntd. Met. In
stituut to Dc Bilt.
Hoogste barometerstand 766.0 te Karls
ruhe.
Laagste barometerstand: 732.6 te Ingö.
Verwachting: Zwakke tot matige, tijdelijk
wellicht toenemende Z. tot Z.W. wind, be
trokken tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk
regen, aanvankelijk iets warmer.
De depressie in het N., waarvan een uit-
looper Zaterdag storm en buitengewoon
zware regen hier te lande bracht, trekt in
Noordelijke richting af en wordt door een
minder diepe gevolgd, waarvan een uit-
looper in Ierland weer regen brengt. Het
gebied van hooge drukking, dat zich daar-
tusschen ontwikkelde, trekt in beteeKenis
afnemend over Midden-Europa. Daar de
hoogere bewolking vrij zwak is, geeft de
periode van hooge drukking weinig zon.
Gisteren had do Bilt sinds den vorigen
morgen 41 m.M. regen. Andere stations hier
te lande omstreeks 20. Heden wordt alleen
in Noord-Scandinavic regen van belang
gemeld. De regen in Ierland is nog niet
zwaar. In Zweden is gedurende den nacht
plaatselijk vorst voorgekomen. In het ge-
heele Noorden van Frankrijk en in Duitsch
land is dc ochtend-temperatuur vrij veel
onder normaal. Noorwegen heeft regen. Bij
N.W. wind heeft Duitschland nog enkele
regenbuitjes. Midden-Europa kalm weer.
Aangezien de nieuwe depressie niet uit
gebreid schijnt, is na een enkele dag met
regen waarschijnlijk weer opklaring to
wachten.
Voortreffelijk in elk opzicht.
Vraagt catalogus en condities aan
bM den vertegs^woord^er
ARNH.STRAAT.
Uitbreiding der staking in
Lancashire
L o n d e n, 3 S e p t. (V. D.) Een door drie
Lagerhuisleden ondernomen poging tot be
middeling in het conflict in Lancashire ia
mislukt. Zoowel de werkgevers als de werk
nemers weigerden gevolg te geven aan do
uitnoodiging der afgevaardigden ora deel te
nemen aan een bemiddelingsconferentie.
Het bestuur van de vakvereeniging der
spinners, waarbij ruim 200.000 arbeiders zijn
aangesloten, heeft heden de aangekondigde
stemming over al of niet staken geopend en
een aanvang gemaakt met het verdeelcn der
stembriefjes.
Do arbeiders moeten uitmaken, of zij voor
staking stemmen dan wel een verlaging der
stukloonen met 25 aanvaardea.
