DE EEMLANDÊB ARNSTADT, DE ÏWAALFHONDERDJARIGE Weerbericht Licht JOH. DE HEER Donderdag SSeptemSicr 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a 31 e Jaargang No. 60 „GEDURFDE AANVAL OP DE WERKLOOSHEID" COLLECTIEF ANTWOORD AAN DUITSCHLAND? HET GESCHIL TUSSCHEN PARAGUAY EN BOLIVIA BACH HEEFT ER HET ORGEL BESPEELD De poppenverzamsling „Mon piaisir' 8 uur 6 min. L. I. LUYCX ZOON Piano's, Orgels, Radio COALITIEBESPREKINGEN IN DUITSCHLAND AMERSföORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS «naaQden voor Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per weck (met gratlt verzekering tegen ongelukkenl f 0.17l/r Binnenland franco per posl per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 515 PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van cco bewijsuummtf ejjte regej f Q 25 Liefdadlghelds-advertentiën voor dt helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extr» f 0-05 Men rekent op ontbinding van den Duitschen rijksdag. De coalitie-onderhandelingen tus- schsn nationaal-socialisten en centrum. Ofschoon de verschillende berichten, die zich bezig houden met de ontwikkeling van den binnenlamlsch-politieken toestand in Duitschland, niet zoodanig zijn, dat men zich ecu volstrekt betrouwbaar beeld kan vermen van de situatie, wint niettemin de opvatting hoe langer hoe meer veld, dat de ontbinding van den rijksdag niet zal kunnen worden voorkomen. Men rekent er rgeds met stelligheid op, dat in het midden der volgende weck deze ontbinding een feit zal worden. Wanneer deze verwachtingen werkelijkheid mochten worden, zullen in iihitschland voor den zooveelsten keer ver kiezingen moeien worden gehouden. Zes November a.s. wordt algemeen als de dag beschouwd, dat dc Duitsche staatsburgers weer naar dc stembus zullen moeten trek ken. HBMaar is men geneigd op te merken el bestaal in beginsel toch de kans, dat een kabinet wordt gevormd, dat tot regccren in staat is en dat op een flinken parlemen tairen grondslag kan steunen. Inderdaad is dit het geval. Wanneer een zwart-bruine coalitie zou worden gevormd, zou de regee- rjbg over een flinke meerderheid in den riksdag beschikken. Zijn deze coalitiekan- 'sen groot? Men herinnert zich. dat natio naal-socialisten en centrum reeds geruimen tijd onderhandelen, zonderdat deze partijen. \yicr opvattingen ten zeerste uiteenloopen cn die het alleen in negatieven zin eens zijn, d.w.z. in hun vcroordeeling van het kabinct-Von Papen, tot overeenstemming zijn gekomen. Ook de laatste dagen zijn de besprekingen hervat, maar noch bij het centrum, noch bij de nazi's schijnt men de hoop te koesteren, dat de tegenstellingen zullen kunnen worden overbrugd, zoodat men ook hoe langer hoe meer in dc krin gen van zwart en bruin erop gaat rekenen, dat rijksdagontbinding iets onvermijdelijks is. ^Enmiddcls keert Von Hindenburg, de staatspresident, die zijn vacantie in Xeu- d§ck heeft doorgebracht, heden weer in de rijkshoofdstad terug en bij deze gelegen heal zal hij Hermann Goring, den initio- naal-socialistischen rijksdagvoorzitter en dc verdere leden van het parlemenlsprcsi f dyjiri ontvangen. Getracht zal worden. Von BMn den burg ervan te weerhouden zijn goed keuring te hechten aan een ontbinding van den rijksdag, maar reeds nu verluidt en de geruchten berusten zeer waarschijnlijk op waarheid dat Von Hindenburg zijn bai t nu eenmaal heeft verpand aan dc re- gecring, waarvan Von Papen, de rijkskan- seJi?r cn Von Schleicher, de rijksweermi- nfetcr, de voornaamste kopstukken zijn en dat hij cr zich niet mee zal kunnen verccni- gen, dat de nationaal-socialistcn en een trum gezamenlijk dc regeering vormen, wonderstcld, dal deze partijen het tc elf dei- ure eens mochten worden. Hoe dit ook zij, a.s. Maandag komt de rjjksdag bijeen cn bij deze gelegenheid zal de rijkskanselier, Von Papen, ongetwijfeld belangrijke verklaringen afleggen op bin nen- cn builenlandsch- politiek gebied. He- ds nu is het zeker, dat de meerderheid van den rijksdag voornemens is te stemmen 'Ir 0011 !110''e van wantrouwen in liet hui kabinet, zoodat de positie der rcgce- ring uiterst zwak is. Tegen de door de re giering uitgevaardigde noodverordening, die in September is afgekondigd, bestaat in-het parlement een krachtige en verbit terde oppositie, zoodat men er vast op kan rekenen, dat het besluit tot opheffing met groote meerderheid van stemmen zal wor en aangenomen. Zal het echter zoover ko men? Men neemt aan, dat dit niet zal gebeuren. Vermoedelijk zal Von Papen er door zorgen, dat over de handhaving van de noodverordening niet zal worden gc- sfemd; het waarschijnlijkst wordt het ge acht, dat de rijkskanselier, wanneer het ^aJ..c.rncnt Z1C|' uitspreekt voor een onmid- ellijke bespreking der noodverordening, «stond zal ingrijpen en over zal gaan tot ontbinding der volksvertegenwoordiging. Omtrent het resultaat der verkiezingen, die van dezen stap het uitvloeisel zullen zijn, kan nu nog niets met zekerheid wor den gezegd, doch Von Papen zal in elk ge November de handen vrij hebben en in de weken, die hij tot genoemd tijd stip nog voor den boeg heeft, kan hij op nieuwe middelen zinnen op welke wijze hij zjcii met dc zijnen het best kan handhaven en dc nazis verre houden van de regeering. Het valt in elk geval niet tc loochenen, dat tekenen erop wijzen, dat Von Papen aanstuurt op oen bestendiging zijner zeer cttiservatievc dictatuur. MUUR TIJDENS BRAND INGESTORT. Drie dooden. Pass au, Sept. (V.D.) - Tijdens een Drand in een groote boerenhofstede in Grün- waarvan groote oogstvoorraden ten of. rer vielen, is een muur ingestort, waardoor drie personen werden gedood. Een vierde zeer zware verwondingen; ver- 4^| 'n andfren slechts licht gewond. DE NAZI'S EN DE WERKVERSCHAFFING M n c h e n, 7 Sept. (IT.N\). In het Bruine Huis is gisteren een bespreking gehouden over het vraagstuk der werkverschaffing De afgevaardigde Albrecht stelde zich daar bij op het standpunt, dat niets ingevoerd mag worden, wat in Duitschland zelf ver vaardigd kan worden. Bij de beraadslagin gen word er voorts ppgewezen, dat Duitsch land ook in staat zal zijn zelf de voor de behoeften benoodigde petroleum cn benzine te winnen. Andere Sprekers behandelden liet winnen van cleetrische kracht uit wa tervallen, de grondverbetering, enz. Britsch oordeel over Von Papen s economisch program Londen, 7 Sept. (V.D.).* De Times noemt liet economisch program van de Duitsche regeering een gedurfden aanval op de werkloosheid. Het wekt bewondering voor den moed van den rijkskanselier. Met de grootste belangstelling zal men het resul laat afwachten. De Duitsche regeering mag zich verheugen in eenige bijzondere voor deden. Door krachtig optreden heeft zij zich een positie geschapen, die haar van den rijksdag onafhankelijk maakt. Von Pa pen heeft dc idee der autarchie, die door tie nationaal-socialistcn wordt geëischt. op gegeven. De toestanden in Duitschland rechtvaardigen meer dan in andere landen de grootsch opgezette maatregelen eéner credietinflatic. Verbetering van den toestand in Duitschland zou slechts dan duurzaam kunnen zijn, wanneer de algemcenc wereld toestand verbetert. De Daily Telegraph schrijft, dat naar de mecning van personen, die bevoegd geacht kunnen worden, de depressie haar diepte punt heeft bereikt en dat een keer ten goe de is ingetreden. De Daily Mail waarschuwt tegen specu latie. Dc moeningen over het Duitsche fi nancicele beleid zijn ingrijpend veranderd. Ondanks de politieke onzekerheid begint het vertrouwen zich te herstellen. Ook de Daily Express beoordeelt den cco nomischen toestand zeer optimistisch, ter wijl de Daily ITerald tegen overdrijving cn te groot optimisme waarschuwt. In Engeland is er niets van bekend Londen, 7 Sept. (V.D.) Naar aanleiding van de berichten uit Parijs waarbij melding wordt gemaakt van een collectief antwoord van dc mogendheden, welke zijn toegetre den tot het F'ransch Kngelscho vertrouwens pact, op den Duitschen eisch inzake gelijk- bercchtigdheid wordt er tc Londen nogmaals de nadruk op gelegd dat do Engclsche re geering wel is waar van Fransche en Duit sche zijde volkomen op de hoogte is ge houden van de ontwikkeling der kwestie, doch dat thans niet aan dc onderhandelin gen wordt deelgenomen. Klaarblijkelijk zou men het aan Engclsche zijde ten zeerste toejuichen indien het zou gelukken de Duitsch-Fransche onderhandelingen zoo spoedig mogelijk tot stand te brengen, zoo dat reeds voor het bijeenkomen van het algemeen bureau der ontwapeningsconfe rentie een zekere klaarheid zal zijn bereikt. Van een deelneming van Engeland aan een collectieve nota-van-antwoord' aan Duitschland is te Londen niets bekend. Waarschijnlijk zullen de volgende dagen in het geheel geen kabinetszittingen wor den gehouden, zoodat de ministers deze aangelegenheid niet ter sprake zullen brengen. Het Fransche antwoord aan de toerjetredenen tot het ver trouwenspact. Naar aan de Quai d'Orsay verluidt is het ontwerp van de nota van antwoord op het Duitsche memorandum, dat Woensdag in den kabinetsraad besproken is, reeds ter kennis gebracht van de regecringen der mogendheden welke zijn toegetreden tot het vertrouwenspact van Lausanne. Betref fende den inhoud wenscht men nog geen enkele mededceling te verstrekken. Om vijf uur hedenmiddag is de kabinets raad bijeengekomen onder presidium van den premier. Verwacht wordt dal dc nota op zijn vroegst Vrijdagavond tc Berlijn zal worden overhandigd. DE VALERA OVER IERLANDS ONAFHANKELIJKHEIDSSTRIJD. Parijs, 6 Sept. (V.D.) Een speciale me dewerker van de Paris Midi had to Dublin een onderhoud met den president van den lerschen Vrijstaat Dc Valera. De Valera verklaarde, dat de politiek van zijn regee ring door de meerderheid van het Icrsche volk werd gesteund. Deze overtuiging gaf Siem hot recht zijn strijd voort te zetten. Ierland was bereid, wanneer het zijn vol ledige onafhankelijkheid had veroverd, met Engeland een economischo overeenkomst te sluiten, natuurlijk op voorwaarde, dat zulk een verdrag ook voordcelen voor den ler schen staat zou bieden. Omtrent de moge lijkheden, om Ulster bij den lerschen Vrij staat in te lijven, kon nog weinig gezegd worden. Tenslotte verklaarde De Valera, dat in Ierland rust hecrschte cn dat het openbare leven niet werd verstoord door binnenlandschcn politiekcn strijd. Economische blokkade door andere Zuid-Amerikaan: sche staten? Buenos Aires, G September (V.D.) Volgens officieuse berichten zijn do vier Zuid-Amerikaanschc staten Argentinië, Brazilië, Chili cn Peru voornemens dc bei de staten Paraguay cn Bolivia in verband met het conflict om den Gran Chaco in slaat van oorlog te verklaren, ten einde door een economische blokkade dc staking der vijandelijkheden tusschcn beide landen Ie kunnen afdwingen. DE EERSTE VROUWELIJKE DUITSCHE DOKTER OVERLEDEN. Ksslingcn, 6 Sept. (V.D.) Te Esslin- gen is heden o\erledcn de eerste vrouwe lijke Duitsche arts, dr. Brei linger, in den leeftijd van 81 jaar. De overledene was een voorvechtster van het openstellen van het medische beroep voor dc vrouw. Zij heeft haar praktijk tot haar tachtigste jaar uit geoefend. 185.090 MINDER WERKLOOZEN IN HET DUITSCHE RIJK. Berlijn, 7 Sept. (V.D.) Bij de arbeids beurzen stonden volgens mcdedeeling van het Rijksinstituut voor werkverschaffing per 31 Augustus j.l. 5.225.000 personen als werkloos ingeschreven, d.i. 1S5.000 minder dan per incdio Augustus. 1 Hoe nauw de steegjes en straatjes ook vaak zijn, nergens voelt men zich beklemd Onze trein snelt voort in dc richting van Thüringen, het groene hart van Duitsch land. Na Xeudietendorf wordt het levendig in dc coupé. Men kijkt naar links en rechts uit de ramen, om de eerste „echte" bergen te ontdekken en de zoogenaamde „drei Glcichcn" te zien. Dit zijn drie middeleeuw- sche ridderburchten aan den ingang van liet Thüringerwoud, die naar het volks geloof zegt in denzelfden nacht alle drie door liet hemelvuur verwoest geworden zijn. Het dichtst bij de spoorbaan ligt dc Wachscnburg. Aan dit kasteel is de won derlijke sage yan den graaf von Gleichcn verbonden, welke de bekende sprookjes dichter Musiius ons verhaalt. Genoemde graaf liet. toen hij een kruistocht naar het Heilige land ondernam, een allerliefste ge malin achter, die, naar vrouvvenaard en -plicht, menig jaar in angst om haar af wezigen echtgenoot doorbracht. Toen hij eindelijk thuiskwam, bracht hij een Oopter- sclie prinses als tweede vrouw mede. De sage vermeldt ook, dat hij bij zijn terug keer niet bijzonder op zijn gemak was. Maar het wonderlijkste van het geval is. dat dc beide gemalinnen elkaar absoluut de oogen niet uitgekrabd, maar in vriendschap, vrede en geluk een driezijdig huwelijk gevoerd hebben Dit. alles volgens dc sage! In wer kelijkheid was het eenigszins anders! liet verhaal is ontstaan door den grafsteen van den graaf in den Dom van Erfurt, waarop hij met twee rouwen afgebeeld staat. Deze vrouwen heeft hij echter niet gelijktijdig, maar na elkaar gehad! De trein rolt langzamer en <topt na wei nige minuten in Arnstad 1. Door goed onderhouden moderne straten wandelt men van het station naar de eigenlijke oude, twaalfhonderdjarige stad. Hut is vreemd, maar hóè nauw de steegjes en straatjes vaak zijn, nergens voelt men zich hier be drukt of beklemd. Komt dat misschien daar door, dat de groene bergen, in welker dalen de woningen der rricnschen ver vooruitge schoven zijn, telkens over de daken komen kijken? Overal, waar de huizen een pleintje of plein vrijlaten, stort een door boomen be schaduwde fontein haar helder water in een steenen bekken, dat vaak met reliefs versierd is. Langs dc Bonifatiuskerk, waar in de beroemde Joliann Sebasliaan Bach het orgel op de hem eigen wonderbaarlijke wijze bespeeld en daardoor een algemeen afkeurend hoofdschudden bij zijn nict-be- grijpende lijdgenooten verwekt heeft, be reikt men dc Markt met het Raadhuis, een kleinood van middcleeuwschc architectuur. Oude patriciërshuizen met vele vensters omzoomen het driehoekig plein. Gebeeld houwde deuren cn prachtig metaalbeslag leggen getuigenis af van den bloeitijd van het ambacht. In de apotheek onder de co- Ionnaden heeft de sprookjesdichter Ludwig Bechstein menig jaar als leerling en later als bediende doorgebracht. „Zum König Sa lomo" heette de apotheek in dien tijd. Naast zijn dagtaak vond de jonge apotheker 's nachts nog tijd voor zijn sprookjesver zameling en menig ander werk. Niet ver hier vandaan staat het huis. waarin de romanschrijfster Marlitt. het licht der wereld aanschouwde. De oude huizen van dit Marktplein zullen het geweest zijn, die de fantasie van het opgroeiende jonge meisje gewekt hebben, want deze omgeving vormt den achtergrond voor verschillende harer romans. Zoo speelt ..Das Geheimnis der alten Mamsell" in het huis „Zum guldencn Grcif", cn in één van de patriciërshuizen aan den kant van het Raadhuis het beken de boek „Die Frau mit den Karfunkcl- steiuon". Een paar honderd schreden verder stijgt men bij dun „Neutorturm" door het groen naar bergtuinon en villawijken. De blik dwaalt over het wijde land, naar de ruïne van de Wachscnburg, naar de ruïne Mühl- burg. het tooneel van „Das Nest der Zaun- könige", een onderdeel van het cultuurhisto- risch-poëtische werk „Die Ahnen" van Gustav Freytag. Aan de voeten van den be schouwer ligt de bedrijvige stad met haar talrijke torens. Dichtbij ziet men dc Lieb- frauenkerk, opgetrokken in den overgangs- slijl. Dan volgt de toren van de Oberkerk en meer in de verte verheft zich rond cn slank de Slottoren in de blaufre lucht, de wachter van de ruïne Neidock, het oude kasteel van de vorston van Schwarzburg. Hier woonde tot 1526 de heldhaftige Katha- rina, diu later in Rudolstadt den hertog van Al va zou trotseeren met de woorden: „Vor stenbloed voor ossenbloed!" In het niet ver van de ruïne ongeveer twee eeuwen geleden gebouwde Slot is thans weder de poppenverzameling „Mon Piaisir" ondergebracht. Door vorstin Auguste Dorothcc van Schwarzburg-Arn- sladt werden de kleine kunstwerken met hun fijn gemodelleerde gezichtjes in meer dan dertig jaren lijd (17151751) vervaar digd. Het zijn echte beelden uit het werke lijke leven, boeren, handwerkslieden wevor, kuiper, timmerman, bakker geen enkele ontbreekt, zelfs de apotheker niet. Ook het leven aan het hof is uitgebeeld. Cavaliers met fijn geborduurde jabots, da mes in hoepelrokken en met hooge kapsels, maar ook dc kok cn de keukenmeid zijn natuurgetrouw in hun dagelijksche omge ving in poppenkamers voorgesteld. Een postkantoor uit dien tijd, een jaarmarkt, theater, kerk cn klooster, niets ontbreekt in deze natuurgetrouwe afspiegeling van het werkelijke leven uit do eerste helft der achttiende eeuw. De hooggelegen villastraat, waardoor wij thans wandelen, voert voorbij de Marlitt- Villa. I-laar voormalige bewoonster rust op een reeds lang in een park veranderd kerk hof midden in dc stad, naast WillibaJd Alexis, den dichter van dc Mark Branden burg, die eens als badgast naar het „Sol bad" Arnstadt kwam en toen niet meer scheiden kon van de bekoorlijke stad. De zouthoudende bron wordt sedert tientallen Van jaren niet meer geëxploiteerd, hoewel alle voorwaarden voor een goed bedrijf met baden, lig- en terreinkuren vervuld 2ijn en er een theater in het Slotpark is, waarin onder beproefde leiding uitstekend gespeeld wordt. Een overdekt zwembad, bovendien een modern openluchtzwembad in de vrije natuur, uitstekend ingerichte sportvelden niets ontbreekt er in Arnstadt om het lichaam te oefenen en te sterken in sport en spel, niets ontbreekt er aan amusement en vermaak. Er is zelfs een cabaret! Aan den glans van vroeger dagen herin nert nog het Kurhaus, gelegen aan fraaie cn uitstekend onderhouden wandelwegen en aan de vroolijk kabbelende, wilde Gera, die van den kant van den Plaucnschen Grund door de stad stroomt. De uitgestrekte plant soenen zijn rustplaatsen voor de ouden van dagen en in hel oostelijk deel voor de arbei ders der buiten de stad, ver over de spoor baan gelegen fabrieken. Langzaam stijgende wegen brengen den bezoeker op den bergrug „Altcburg", één der oudste en grootste „vluchtburchtcn" uit het steenen tijdperk. In onzen tijd zijn het nog twee groote wallen, die ons herinneren aan de eerste bewoners van de streek om Arnstadt. Talrijke vondsten bevinden zich in het Heimatmuseum, het Museum van Oudheden dus, dat eveneens in het Slot ge huisvest is. EDITHA TAEPPE. BUITENLAND. Duitschland vraagt gelijke rechten. (Derde Blad, pag. 1). BINNENLAND. De kapitein van de Rotterdam vertelt. (Tweede Blad, pag. 1.) Jaarvergadering Ned. Heide Maatschappij (Dorde Blad, pag. 2). UIT DEN OMTREK. Doodclijk vliegongeluk tc Soesterberg. (Derde Blad, pag. 3). STADSNIEUWS. Dc bezuiniging bij het Rijks-opvoedings gesticht. (Eerste Blad, pag. 3.) Wat voor cle werkloozcn is gedaan. (Eerste Blad, pag. 3.)' Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt. Hoogste barometerstand 759.3 te Wccnen. Laagste barometerstand 738.3 te Ingö. Verwachting: Matige, tijdelijk wellicht toenemende Z.O. tot Z.W. wind, zwaar be wolkt tot betrokken, waarschijnlijk regen, later opklarend, aanvankelijk iets warmer. De nieuwe depressie werd vrij diep over Ierland cn vertoonde heden een uitlooper bij het Kanaal, die daar storm brengt. In Duitschland cn vooral in Scandinavië stijgt de barometer. In Noord-Scandinavië waaien stormachtige winden. Overigens is op hot vaste land dc wind vrij zwak. De bewolking tamelijk zwaar. De ochtendtem- peratuur is in onze omgeving gedaald, maar zal zich overdag weer herstellen. Zoo wel in Scandinavië als op do Britsche Eilanden zijn zware regens gevallen cn in Duitschland vielen onweersregens. Op het oogenblik regent het bijna overal op do Britsche eilanden cn aan het Kanaal. Voor- loopig is buiig weer te wachten. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 CREPE CE CHINE moois kwaliteit 20 kleuren f 1,20 psr meter. Georgette f 1.00 p. M. Varkensmarkt 5 Tel. 1309 Kwaliteit wint altijd. B e r 1 ij n, G Sept. (H.X.) Dc onderhande lingen tusschen het centrum cn de natio- naal-socialisten zullen Woensdag worden voortgezet. Daarbij zullen zoowel het vraag stuk van dc vorming eener nieuwe regee ring als de verkiezing van den Pruisischen minister-president en de vorming van een regeering in «Pruisen besproken worden. Aan dc onderhandelingen nemen voor het centrum deel de Wurtembergscho staats president dr. Bolz, de ondervoorzitter van den rijksdag Esser en de centrumsafgevaar digde Joos. Of ook dr. Brüning aan dc on derhandelingen zal deelnemen, is nog niet zeker. Het Pruisische centrum zal door den vroegerun minister Hirtsiefer on door dun afgevaardigde Grass vertegenwoordigd zijn, de nationaal-socialisten door den voorzit ter van den rijksdag Göring, den afgevaar- digdo Strasser cn clen president van den landdag Kerrl. Vermoedelijk zal ook Kube, de fractieleider der nationaal-socialisten m den landdag, aan de besprekingen deelne men- CHINEESCHE COMMUNISTEN TERECHTGESTELD. Moskou, 7 Sept. (V.D.) Volgens een Russisch bericht uit Sjan Ilai Kwan zijn 14 Chfïieesche communisten wegens tegen den staat gerichte handelingen tot den dood door den kogel veroordeeld. Het doodvon nis werd terstond voltrokken^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1