bterdag 24 September 1932
31 e Jaargang No. 74
ZZM VIERDE BLAD
IDE BEHANDELING VAN
DEN DUITSCHEN EISCH
Berlijn weer naar Geneve?
MOEILIJKHEDEN IN HET
ENGELSCHE KABINET
STAKINGSONLUSTEN
IN ILLINOIS
DE HCNGERKUUR VAN
GANDHI
BELANGRIJKE REDE VAN
HERRIOT TE WACHTEN
CM DE WERKWEEK VAN
VEERTIG UREN
WIE IS ER AAN DE
WINNENDE HAND?
HET PARACHUTERECORD
VAN LOLA SCHRÖTER
PARIJSCHE PERS CONTRA
HENDERSON
Utr.i
een
e Wr.l
'P conf
oaf
iet toll
au!
Goederl
•straal I
e -,Anl
eenigjrl
opgeT
riigen I
nüplojl
Conlnl
eek.
la?avJ
in
le bid
ïrlioo.'j
Adver
t Ai
Tel.
Henderson s standpunt wijkt af
van de opvattingen, die
Boncour en Simon
huldigen?
om o
\\J
leet,
ais
Mi
t 71.
I. In!
Voenii]
uur.
t fieij
Huurl
.isom;|
ezind|
rtcn I
Be.-
iGcnèvc, 22 September (V.D.) De zitting
n hedenmiddag van bet bureau van de
ilwaphnincsconferentie was van iels meer
fteckenis dan de voorafgaande zittingen,
(ornaniolijk door het optreden van Litvi-
il. I)c Russische commissaris van buitcn-
□dsclic zaken eischte, dat na behandeling
n do zuiver zakelijke kwesties nu einde-
jk eens een begin wordt gemaakt met bet
;or oen werkelijke ontwapening alleen bc-
lisscntle hoofdprobleem.
Dc Britscho minister van buitcnlandscbe
ikcn Simon verklaarde direct hierop,'dat
bureau der ontwapeningsconferentie in
:en enkel opzicht bevoegd is politieke
Igstukken te behandelen. Daar dient de
lenairc commissie voor. Paul Boncour
unde voorts den Britschcn minister in
iens opvatting. Hij betuigde er volgaarne
Ijn instemming mee, dat rle Russische
orstellen in een speciale bijeenkomst zou-
•n worden behandeld.
De chef-rapporteur van liet bureau,
enesj, trachtte dc behandeling van de
foeslies in het juiste daglicht te stellen,
tij wees daarbij op dc boteekenis van dc
[enomen besluiten tijdens dc laatste onder-
Udclingen, die volgens hem een stap
[ooruil beteekencn op het gebied der ont-
ppeningsidee.
Henderson zeide daarentegen, dat de be-
iandcling van een groote politieke kwes-
zooals die op grond van een briefwis-
eling met don Duitschen minister voor
uitcnlandsche zaken is opgeworpen, thans
eer noodzakelijk is geworden. De bespre-
nngen werden daarna verdaagd tot Dins-
3? a.s.
Op ie merken valt tfog, dat de kwestie
izako luchtbombardementen eveneens ver-
aagd is tot Dinsdag en wol met het mo
id, dat één der bij deze kwestie belang-
iebbende mogendheden, n.l. Duitschland,
nomentee!niet ter zitting aanwezig was.
den schijnt clus van meening te zijn, dat
mtschland a.s. Dinsdag wel aan de zitting
an het bureau zal deelnemen.
Genève. 22 September (V.D.) Dc ver
klaringen, die heden in dc zitting van liet
jiurcau der ontwapeningsconferentie door
len Britschen minister van buitenland-
|che Zaken en door den Franscheu minis-
Icr van oorlog inzake de politieke kwesties
lijn afgelegd, hebben nog al opzien gebaard
|n politieke kringen hier ter stede. Men be
rijpt, dat, wat dc politieke kwesties be
seft, hier natuurlijk alleen sprake was van
don Duitschen eisch inzake gelijkgerech
tigdheid. Gebleken is dus, fiat zoowel Si-
:on als Boncour dc behandeling van den
puitschcn eisch in de bureauzitting willen
[verhinderen om den weg voor dc door
frankrijk gewenschte bespreking over deze
fwestié óf in de Assemblee óf in den Vol-
pnbondsraad vrij te maken.
I Opmerkelijk vindt men hier, dat Hendcr
■>n dit standpunt, niet deelt en een spoe
dige oplossing van de gelijkgerechtigd
peidskwestie in het bureau der ontwape
ningsconferentie verlangde.
Haul Boncour heeft in een verklaring aan
lie Fransche persvertegenwoordigers nog-
iinaals gewezen op het Fransche standpunt,
■dat de Duitsehe eisch inzake gelijkgerech-
Jigdheid thuis hoort in den Volkenbond en
poor alle naties, aangesloten bij den Vol
kenbond, besproken behoort Ie worden.
Genève, 22 September (V.D.) Dc presi
dent der ontwapeningsconferentie, Hcnder-
|son, zou, naar verluidt, na zijn Donderdag
l'n de zitting van het bureau der conferentie
Ingelegde verklaringen het voornemen heb-
|ben bij de verdere onderhandelingen, wel-
Jle de volgende week zullen plaats hebben,
|lol voorstel indienen alle politieke kwes-
|bes van het o n t wa p e n ihgsp r ob 1 e e in onver-
|v,ijld door het bureau in behandeling te
|dcön nemen.
Hij zou in het bizondcr dc bedoeling heb-
Ibor, do Duitsehe eischen inzake de erkon-
linng der gelijkgerechtigdheid in openbare
lulling van het bureau te doen behande
len.
Henderson zou aldus de algemeen te ver
dachten diplomatieke besprekingen achter
Jde coulissen wcnschen te bespoedigen. Hij
|z°ii er, naar voorts verluidt, zeer groote
•"'teckcnis aan hechten 't Duitschland rno-
lo'Jlijk temaken ter ontwapeningsconferentie
Iterug te keeren en wenschen, dat de prin-
Jnpipele en moreelo aanspraken van
I Duitschland op gelijkgerechtigdheid worden
I ^kend.
Wijziging van 't Fransche be
wapeningsstandpunt?
Londen, 22 Sept. (II.N.) De currespon-
I dent van de Daily Tel. meent, dat Herriot
I z,ch bij dc gedachten van het Engelsche
I Minorandum zal aansluiten en in verband
1 hiermede een wijziging van het Fransche
I s,andpunt te verwachten is. Hierdoor zou
I een verklaring mogelijk worden, waarin
I aanmerkelijke vermindering van de
I ^wapening in uitzicht zou worden gesteld.
DE HITLERIANEN WILDEN HINDEN-
BURG AAN DEN DIJK ZETTEN.
B e r 1 ij n, 2 2 Sept. (IT. N.) Bij een betoo
ging van het ijzeren front heeft dc sociaal
democratische partijleider Wels medege
deeld. dat de nationaal-socialisten van plan
zijn geweest Hindenburg door een besluit
van den rijksdag tot aftreden te dwingen
Artikel 43 van dc rijksgrondwet bepaalt, dat
dc rijksdag tot het afzetten van den rijks-
president met een meerderheid van twee
derde kan besluiten. I-Iitler moet nu vol
gens Wels, toen gebleken was, dat von Hin
denburg in geen geval een Hitler-regecrin
wilde dulden, voornomens zijn geweest van
dit artikel gebruik te maken en in den
rijksdag een desbetreffende motie in te die
nen. Het plan is mislukt, omdat de rijks
dag te vroeg ontbonden is.
Treden de Samuelieten uit
de regeering?
Londen, 22 Sept (V. D.) Op den voor
grond der politieke belangstelling staat
thans de kwestie, of de liberale ministers,
die tot de groep-Samuel bchooren, den pre
mier ontslag zullen vragen of niet. De Eve
ning Standard schrijft: De Samuelieten zul
len een onafhankelijke groep' in het parle
ment vormen, welke naar gelang van de te
behandelen kwesties nu eens voor dan weer
tegen de regeering zal stemmen.
Aangezien dc uitlatingen der liberale mi
nisters in de laatste dagen voor verschillen
de uitleggingen vatbaar zijn, zal pas iels
definitiefs kunnen worden gezegd na de her
vatting der kabinetszittingen op 28 Septem
ber.
Snowden besluit ontslag te nemen.
Londen, 23 Sept. (V.D.) Verschillende
kranten achten de mogelijkheid groot, dat
de liberale ministers, o.w. de directe poli
tieke vrienden van sir Herbert Samuel, uit
de regeering zullen treden. Volgens de
Daily Herald zou voornamelijk Snowden
het besluit van dc liberale ministers heb
ben veroorzaakt door te verklaren zelf te
zullen aftreden. Reeds gisteren is de be
slissing der liberale ministers gevallen en
is Macdonald hiervan op dc hoogte ge
steld. Naar verluidt, zullen behalve sir
Herbert Samuel, sir Archibald Sinclair en
lord Snowden nog vier staatssecretarissen
aftreden. Reeds worden voorbereidende
stappen gedaan om dc vacatures in het
kabinet door andere personen te doen ver
vullen. Macdonald heeft, zijn bemiddelings
pogingen opgegeven, na,dat' Snowden tot
ontslagneming had besloten.
New-York, 23 Sept. (V.D.) Uit Taylor-
ville wordt gemeld, dat gisteren opnieuw
onlusten ontstonden in de kolenvelden van
Christian County in Illinois, waar noj
steeds wordt gestaakt en waar de nationale
garde reeds ruim een week de orde hand
haaft. De situatie liet zich zoo ernstig aan
zien, dat kapitein Deacham, die het com
mando voert over 120 infanteristen, naar
Springfield om een versterking moest sei
nen van 60 man en eenige machinegewe
ren. Dg onlusten begonnen, toen de Pea
body Coal Company bekend maakte, dat de
mijn heden zou worden heropend en dat
300 man hadden geteekend om aan het
werk te gaan op een basisloon van 5 dol
lar. De stakers eischten het herstel van dc
oude schaal van 6.10 dollars en troffen voor
bereidselen om bij de mijn te gaan posten,
hetgeen de aanleiding werd tot de botsin
gen met politie en militairen.
FRANKRIJKS POLITIEK IN
VERRE OOSTEN.
Geen wijziging overwogen?
Parijs, 2 3 Sept. (H N.) Le Journal
spreekt op grond van inlichtingen van ge
zaghebbende zijde de berichten in de Kn-
gelscho pers tegen, als zou de Fransche
regeering op grond van de besprekingen,
welke Herriot met senator Reed heeft ge
voerd, overwegen, haar houding in het
Chinecsch-Japansche conflict te wijzigen.
Verklaard wordt, dat er geen aanleiding tot
wijziging van Frankrijks houding bestaat,
welke steeds in overeenstemming met de be
ginselen van den Volkenbond is geweest.
Frankrijk blijft trouw aan de verplichtin
gen, welke het op zich heeft genomen en die
beantwoorden aan de beginselen van het
nieuwe internationale recht. Reeds Briand
heeft den wil van Frankrijk bevestigd, om
het negon-rnogendheden-verdrag te eerbiedi
gen.
RIJKSBANIER-AFDEELING OHLAU
ONTBONDEN.
e r 1 ij n 2 3 Sept. (V. D.) Op bevel van
den plaatsvervangenden commissaris voor
den staat Pruisen heeft de regeeringspresv
dent voor Beneden-Silezié bepaald, dat de
plaatselijke afdeeling van de rijksbanier te
Ohlau zal worden ontbonden, aldus het Ber
liner Tageblatt.
Aanleiding tot dit besluit hebben gegeven
de bloedige botsingen, welke op 10 Juli te
Ohlau hebben plaats gevonden. Dc staatsre-
geering ziet hierin ccn vergrijp tegen para
graaf 2 van de wet op de vereenigingen.
Deze vereenigingen kunnen bij overtreding
van deze paragraaf worden ontbonden.
Londen, 3 Sept (V.D) De te Bombay
in conferentie bijeenzijde leiders der kasten
van Hindoes en paria's, besloten gisteren
zich met een telegram tc wenden tot den
Engclschcn minister-president Macdonald,
teneinde wettelijke of lijdelijke opheffing
van de nieuwe Engclschc bepalingen over
het kiesrecht en de parlementaire vcrtcgen-
31
Gandhi
vvoorrliging in Indië le verzoeken en wel,
tot de momcnteelc onderhandelingen over
het kiesrecht der onderdrukte kaste geëin
digd zijn. In het telegram wordt gewezen
op de verslechtering van den gezondheids
toestand van Gandhi ten gevolge van zijn
hongerstaking. Voorgesteld wordt ccn peti
tionnement te houden onrler de onderdruk
te klasse, indien de onderhandelingen tc
Bombay mislukken. Gandhi had twee lange
besprekingen met de vertegenwoordigers
van beide groepen. Na het tweede onder
houd werd echter medegedeeld, dat een
oplossing pas hedenmorgen vroeg is te ver
wachten Wanneer een oplossing wordt be
reikt, of Macdonald aan het telegrafisch
verzoek voldoet, zal Gandhi zijn honger
staking eindigen. Gandhi brengt den gc-
heelen dag door onder een mangoboom,
waar hij op een legerstede ligt en van tijd
tot tijd een slok water neemt.
Parijs, 23 Sept. (V.D.) Zooals reeds be
kend is, komt.'het Fransche kabinet heden
middag bijeen té'r beraadslaging bijna uit
sluitend over dc buitenlandsche politiek.
Herriot zal van deze gelegenheid gebruik
maken, oni zijn collega's op de hoogte te
stellen van de indrukken, die hij tijdens
zijn kort verblijf te Gencve heeft opge
daan. Bovendien zal hij hun in groote trek
ken de hoofdlijnen voorleggen van de
groote politieke rede, die uitsluitend aan
de buitenlandsche politiek is gewijd cn
waaraan men in politieke kringen groote
beteckenis heeft, aangezien minister-pre
sident Herriot daarin de stelling uiteenzet,
die Frankrijk in dc komende zitting van
den Volkenbondsraad zal verdedigen. Mor
genochtend vindt opnieuw een kabinetszit
ting plaats, waar ITerriot mcdedeeling zal
doen over den dcfinitieven tekst van zijn
rede.
VIERHONDERD ARBEIDERS
TE HAGEN STAKEN.
Hagen. 2 2 Sept. (II. N.) De arbeiders
van de gictstaalfabriek Wittmann te Hagen-
Haspc weigeren een loonsverlaging van 10
pet. voor het 31ste tot het 40ste arbeidsuur
van de week te aanvaarden, welke dc direc
tie naar aanleiding van dc bepalingen van
de nieuwe noodverordening met ingang van
15 Sept. heeft ingevoerd, ten einde nieu
we arbeiders tc kunnen aanstellen. Ruim
400 van de in totaal 500 arbeiders staken.
Aangezien dc directie bij voorbaat alle on
derhandelingen heeft afgewezen en slechts
door aanplakbiljetten mededeelt, dat alle ar
beiders, die met het nieuwe loon niet ac-
coord gaan, zich als ontslagen moeten be
schouwen, is de toestand zeer verward. De
vakvereenigingen stellen zich op het stand
punt, dat, aangezien het economische pro
gramma van von Papen door de arbeiders
verworpen wordt, zij ook alle loonsverlagin
gen moeten verwerpen en er niet tegen op
z.ullen zien ook het wapen van de staking
toe tc passen.
Be werklieden te Wuppertal vol
gen het voorbeeld.
Wuppertal, 22 Sept. (II. N.) In de
kabelfabriek van Wuppertal-Ronsdorf is een
staking uitgebroken, daal- de directie bekend
heeft gemaakt, dat zij met de invoering von
de week van 31 werkuren het loon met 40
pet. wil verlagen. Tot nu toe werd 40 uur
per week gewerkt. De staking omvat 80 pet.
van de arbeiders, die in totaal 3G0 man sterk
zijn. De directie beeft, de stakers ontslagen.
ROTORSCHIP IN DEN STORM.
Kiel, 23 Sept. (V. D.) Het bekende
Duitsehe rotorschip Barbara, dat met eenige
andere koopvaardijschepen door de rijks
marine was gecharterd om deel te nemen
aan dc manoeuvres in de Noordzee, moest
gisteren wegens stormschade naar de Oost j
zee terugkeeren. Een der rotortorens was
los geraakt, cn over boord geslagen; hier
door werd een matroos getroffen en zwaar
gewond.
Links: Ministerpresident Macdonald, leider van het z.g. Engelsche concen
tratiekabinet, waarvan alle partijen, met uitzondering van de oude Labour-
partijen, deel uitmaken. Van een „nationaal" kabinet zal echter geen sprake
meer zijn, wanneer de liberalen, waarop kans is, het kabinet verlaten.
Rechts: dc Engelsche minister van binnenlandsche zaken Sir Herbert Sa
muel, die, overeenkomstig de vrijhandels-theorie der liberalen, zich niet kan
vereenigen met de economische politiek van het Britschc rijk, zooals die op
de empireconlerentic te Ottawa werd goedgekeurd en daarom van zins is
met zijn collega's af te treden.
Genève, 22 September (VD). De buitcn-
ewone raad van beheer van het Interna
tionaal Arbeidsbureau heeft besloten in Ja
nuari 1933 een voorbereidende technische
internationale arbeidsconfercntie bijeen te
roepen ter behandeling van het voorste!
der Italiaasche regeering tot invoering van
de 40-urige werkweek in de industrie. Het
voorstel werd aangenomen met 16 tegen
6 stemmen (vijf stemmen van de groep der
werkgevers en de stem der Engelsche re
geering).
Besloten werd, dat de 40-urige werkweek
niet van toepassing zal zijn op de arbei
ders in de landbouw- cn havenbedrijven,
docli slechts op arbeiders in industrieën,
met inbegrip van mijnwerkers cn cmployé'6
in 't mijnbedrijf. Voorts besloot de raad van
beheer voor deze conferentie ook uit te
noodigen de Verecnigde Staten en de sov
jetunie.
Op cle Octobcr-bijecnkomst van den raad
van beheer, welke te Madrid zal worden
gehouden, zal heslist worden, of de invoe
ring van de 40-urige werkweek in de in
dustrie geplaatst zal worden op de agenda
van de gewone internationale arbcidscon-
ferentie van 1933. Op dezelfde bijeenkomst
zal beslist worden, of cle resultaten der
technische conferentie, welke in Januari zal
worden gehouden, zullen worden doorgege
ven aan de economische wereldconferen
tie. Bovendien besloot de raad van beheer
len secretaris-generaal van den Volken
bond op tc wekken de gemengde commis
sie van de Europeesche commissie bijeen
ie roepen, teneinde haar houding tc bepa
len nopens liet verrichten van openbare
vverkzaameden.
Rio de Janeiro, 23 Sept. (V.D.) Vol
gens mededeeling der Braziliaansche regee
ring is cle leider der opstandelingen in den
staat Rio Grande do Sul, Burge3 de Mo-
deiros, door regeeringstroepen gevangen
genomen. De opstandelingen melden op hun
beurt uit Sao Paulo, dat de staat Para
zich bij de revolutie heeft aangesloten cn
dat de opstandelingen er den toestand
meester zijn.
De verzegelde instrumenten
worden onderzocht
Chemnitz, 22 September (VD). In ver
band met het door Lola Schrötcr geves
tigde nieuwe wereldrecord parachutesprin
gen wordt nog het volgende gemeld:
Verscheidene berichten zijn in omloop,
waarin gesproken wordt, dat de sprong van
6000 Meter hoogte geschied is. Feitelijk is
gebleken, dat cle in het vliegtuig ingebouw
de hoogtemeter op ccn hoogte van 6000 Me
ter bevroren is. De speciale meegenomen
hoogtemeter had echter geen last van be
vriezen en wijst een hoogte aan van 7300
Meter. Men vermoedt zelfs, dat de sprong
van een nog grootcre hoogte is gemaakt.
Een officieel onderzoek wordt op 't oogen-
blik ingesteld naar de verzegelde instru
menten. De koude was zoo hevig, dat ook
de film- en fototoestellen onbruikbaar wer
den. De parachutistc heeft vanzelfsprekend
6terk geleden bij cle koude van 35 gra-den
C„ doch later voelde zij zich weer heel
goed.
INCIDENTEN TE LIVERPOOL.
Opnieuw communistische massa-
betoogingen.
Loverpool, 2 2 Sept. (V. D.) Heden
hebben hier ter slede opnieuw communis
tische massa-betoogingen plaats gehad, be-
oogende een verhooging der werkloozenuit-
keeringen. Op het marktplein is het tot een
ernstige botsing gekomen met cle politie,
welke door de menigte werd gebombardeerd
met steenen, flesschen en dergelijke projec
tielen. De politie, welke in den beginne
machteloos stond tegenover dc duizendkop
pige menigte, kroeg assistentie van een de
tachement politiebeambten uit Blackpool,
dat speciaal was ontboden. Verschillende
personen werden gewond.
SMOKKELARIJ VAN WAPENS.
Keulen, 22 September (V.D.). Te Keu
len is men een omvangrijke smokkelarij
van wapens op het spoor gekomen. Het ge
lukte een vrouw tc arresteeren, die 13 spik
splinternieuwe pistolen van Belgisch fabri
kaat in haar bezit had. Bovendien konden
hedenmorgen nog twee medeplichtigen door
de politieke politic te Keulen-Poll gearres
teerd worden. Beide verdachte personen
trachtten d-:- vlucht te nemen. De politie
loste eenige schoten, waarop een der man
nen in den enkel gewond werd. Hij moest
naar het ziekenhuis worden gebracht. De
ander is aangehouden.
AMERIKAANSCHE MATROZEN NAAR
SJANGHAI.
Sjanghai, 22 September (V.D.). ITet
Amorikaanscho consulaat heeft aan de Chi
neeschc autoriteiten medegedeeld, dat een
dezer dagen te Sjanghai 700 Amcrikaan-
schc matrozen zullen aankomen, die in de
internationale concessie zullen worden on
dergebracht ter bescherming van de Ame-
rikaansche belangen.
Parijs, 2 3 Sept. (V. D.) De gistermid
dag door Henderson, den voorzitter der ont
wapeningsconferentie afgilegdc verklaring
in de bureauzitting, waarin hij blijk gaf te
rekenen op den terugkeer van Duitschland
om aan cle verdere onderhandelingen deel te
nemen, heeft in de Fransche pers vrij alge-
meene ontstemming gewekt. De Parijschc
ochtendbladen spreken van een manoeuvre
van Henderson ten gunste van Duitschland,
die door niets gerechtvaardigd is, omdat het
bewijs is geleverd, dat het werk ook zonder
Duitschland zeer vlot opschiet
De correspondent van de Echo de Paris
verklaart uit betrouwbare bron te hebben
vernomen, dat men bij de hervatting van
het werk van het bureau der conferentie op
10 October a.s. vooral op de Fransche dele
gatie druk wil oefenen, opdat deze toestemt
in een kwantitatieve cn kwalitatieve ver
mindering van het leger. Het blad kjert zich
eveneens tegen Henderson, wien het verwijt,
dat hij zijn bevoegdheden overschrijdt.
DE MOTIEVEN VOOR HOOVER'S
VERKLARINGEN.
Londen, 2 3 Sept. (V. D.) De corres
pondent te Washington van de Times
schrijft in een artikel, dat de uitlating van
Hoover, dat de Duitsehe eisch van militaire
gelijkgerechtigdheid een zuiver Europeesche
aangelegenheid is, voornamelijk is ingege
ven door motieven van intern polilieken
aard.
De correspondent weet voorts mede te
deelen, dat de Europeesche reis van senator
Re*d oorspronkelijk was bedoeld als een
vacantiereis. Toen Stimson er echter van
hoorde, verzocht hij Reed met het oog op
diens werkzaamheden in het buitenland cn
als één der leidende onderhandelaars op cle
vlootconfercntie van Londen, om een rap
port over de .verschillende politieke kwes
ties in het Verre Oosten. Reed zal zijn rap
port overleggen na terugkomst in Amerika
in October a.s. Naar verluidt, weet men
reeds in de Verecnigde Staten, dat hij meen
de zoowel bij cle Fransche als bij de En
gelsche regeering bepaalde sympathieën
voor Japan waar te nemen. Bovenal hechten
heide landen er waarde aan, Japan niet van
den Volkenbond te vervreemden en de Ja-
pansche regeering daardoor aanleiding te
geven om uit den Volkenbond te treden.
VERLAGING VAN DEN RENTEVOET.
Berlijn, 22 September (VD). Officieel
wordt medegedeeld: de centrale commissie
voor credietwezen heeft Donderdag beslo
ten de debet-rente met 1% te verlagen, ter-
de credit-rente eveneens me 1 is ver
minderd, met uitzondering van de spaargel
den, die met Va verlaagd zijn tot Wh
zulks te rekenen met ingang van Vrijdag
23 September.
