de eemlandeq Byltenlaindsch Overzicht Beiteolaed DE VIJFM0GENDHEDENC0NFERENTIE Belangrijkste Nieuws Weerbericht Licht op Woensdag 5 October 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 83 V0N HINDENBURG VOOR DE MICROFOON ENGELANDS POGINGEN NAAR HET EINDE DER VERKEERSSTAKÏNG OM HET BEZIT VAN MANDSJ0ERIJE 6 uur 2 min. L. J. LUYCX ZOON PIANO'S - VLEUGELS Fa. R. VAN DZN BURG AMERSFÖORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS 3 aaaaden voor Amersfoort 2.10. per maand 0.75. per week (met gratie verxekerlog tegen ongelokkem I 0.177» Binnenland franco per poat per 3 maanden f I-. Afzonderlijk* nummer* f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 511 PRIJS OER AOVERTENTIEN van 1—4 regels l 1.05 met inbegrip van een bewijstiummtf elke regel meer f 0.25 Licfdadighelds-advertentlên voor du helft van'den prlja Kleine AdvertentiCn „KEITJES bi) vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.— Bewijsnummer es tra 1 0.03 Irak staat op eigen beenen. Op 3 Oct j.l. Is het lid van den Volkenbond geworden. De Volkenbond is ccn lid rijker gewor- ;n: Irak is gisteren opgenomen in de ilkerengemeenschap, die te Gcnève haar tel heeft. Zooals men weet,'is Irak door den Vol inbond indertijd als een mandaatsgebied ir A.-klasse onder Engelsche voogdij ge- aatst. Groot-Britannié heeft er naiiiur- k wel voor gezorgd, dat het ook nog in n vervolge voordeel trekt van de machts- isitie, die het in Irak heeft verworven. ?ypte ligt aan den zeeweg naar Indië, ior Irak leiden echter dc luchtwegen, die ïgeland met Indië cn Oost-Azic verbin- m«Volgens het. handvest van den Vol- inbond kan een mandaatsgebicd pas lfstandig worden, wanneer de voogdij- aat schriftelijk verklaart, dat het in den rvolge op eigen becnen kan staan. Daar- a moest eerSt nog de organisatie der chtverbinding rnet Indië op een stevi- n grondslag worden geplaatst. Aan den ideren kant wilde Engeland gaarne be- ijd worden van de lasten, die aan het andatarisschap vastzitten en dit kwam ed overeen met dc patriottische aspira is der Arabische klasse, die Irak be- lersclit. Het verdrag van Engeland met de euwe, kunstmatig in 't leven geroepen geering van Irak, dat in 1922 werd ge iten, behelsde, dat. de voogdij toestand 'intig jaar zou duren. Het volgende jaar hter werd het verdrag veranderd door n protocol, waarin de Engelsche regee Tg toezegde den jongen Arabischen staat er jaren, nadat dc vrede met Turkije ficieel zou zijn gesloten, dc onafhanke- kheid tc zullen verleenen. Wanneer het 'dit protocol was gebleven,' dan zou ak, daar de vrede van Lausanne met irkije in 1924 werd gesloten, de vrijheid cds in 1928 hebben verkregen. De toeken- ng van het vilajet Mosoel aan den Ara- schen staat, waartoe Engeland in vér- ,nd met den daar aanwezigen rijkdom n petroleum den Volkenbond in 1926 st te bewegen, maakte de zaak echter ior ingewikkelder, daar Genève dit ge- höhk aaft het jonge land niet wilde af- iau, .zonder dat- nieuwe waarborgen ïrden geboden. Het protectoraafsverdrag van Engeland et Irak moest volgens dc uitspraak van n Volkcnbondsraad opnieuw met 25 jaar Trden verlengd. Dat \va6 noch naar den 1 van Engeland, noch naar dien van ak. De beslissing van den Volkenbond it echter de mogelijkheid open eener oegere beëindiging van 't voogdijschap: I. wanneer Irak erin slaagde reeds voor n afloop van genoemden termijn lid van n Volkenbond 1c worden. Beide partijen reefden er met ijver naar om dit doel te reiken. Reeds in 1928 nam Engeland te- nover de regeering te Bagdad de vcr- ichting op zich het toetreden van Irak t den Volkenbond zooveel mogelijk te bc- oedigen cn twee jaar later, in 1930, sloten inden en Bagdad een bondgcnootschappo- k verdrag, dat bij het opnemen van den "abischcn staat in de Geneefsclie organi- tie van kracht zou worden en een gcldig- 'idsduur zou hebben van vijf en twintig ar. De-Frankfurter Zeitung herinnert eraan, it Irak bestaat uit de vila-jets Mosoel, igdad en Basra. Het telt 2,8 millioen in- oners, terwijl zijn financiën in orde zijn: buitenlandsche schulden hebben niet iel te beteekencn en de inkomsten dekken i uitgaven. Het land kan een goede eco- imische toekomst tegemoet gaan, daar it.behalve over de oliebronnen van Mo ei over zeer rijke waterkrachten beschikt, e, wanneer zij voor irrigatiedoeleinden orden gebruikt, uitgebreide streken kun- :n veranderen in vruchtbaren cultuur- ond. De Engelsche protector heeft de rabische onderdanen gelukkig gemaakt et vrij goede sociale en medische diensten i op buitenlandsch-politick gebied is goed erk verricht door de bezoeken, die koning lisal bij zijn voornaamste buren heeft af- 'legd. Zoo onderhoudt de regecring mo- cnteel vriendschappelijke betrekkingen et Turkije, Transjcrdanie, Perzië en het nd der Wahabieten. Overigens is het voor 'ruimen tijd door het 'verdrag met Enge- nd: beschermd tegon buitenlandsche aan dien. Om al deze redenen bestond er bij in Volkenbond dan ook geen bezwaar om it Mcsopotaniseho land in zijn kring op nemen. Er is echter de minderhedenkwestie en gewacht moet nu worden, of met dc rech- n der minoriteiten in den vervolge werke- k rekening zal worden gehouden. Temid- '.n van dc 2,8 millioen inwoners leven niet cents een half millioen Koerden, maar )knog allerlei andere kleine minder- ?den. Bovenal echter is het Arabische cerderheidsvolk verdeeld in twee religi- ise.'gemeenschappen: dc Socnniten en de iiïeten cn van deze is het de zwakkere ge meenschap, dc Soennietischc, die de rc- iermacht in handen heeft. Evenals elk an- ir lid van den Volkenbond zal ook Irak ch moeten houden aan de Volkenboncls- :gcls nopens de minderheden. Het trekt u de aandacht, dat in 't verdrag met Enge- md van de minderhedenkwestie in 't ge- tel niet wordt gci'ePL Toen het verdrag in 1930 openbaar werd gemaakt, heeft het volkomen ontbreken van bepalingen ten gunste van de minderheden onder dc Koer den zooveel beroering gewekt, dat het den volgenden winter tot onlusten kwam. Deze gebeurtenis was voor dén Volkenbondscan- tiidaat zeer compromitteerend en de regee ring tc Bagdad heeft zich daarop gehaast dc Koerdische minderheid tc „kalmeercn", d.w.z. haar tot onderwerping te dwingen door de toepassing -van zeer scherpe ge- wcldmaatrcgelen. Destijds stond haar daar voor nog het in Irak gestationncerde Brit- sche vliegercorps ter beschikking. Dit heeft reeds menigmaal al6 politietroep gefun geerd, daar het zenden van enkele bombar dementsvliegtuigen veel goedkooper is dan een omslachtige veldtocht van landtroepen. Dat bij dergelijke politiemaatregelen vele vrouwen en kinderen werden vermoord cn groote kudden vee gedood, is iets, waarover men zich volgens de Fr. Ztg. bij dc pacifi catiepoging van 1930 evenals bij vroe gere gelegenheden niet al tc druk heeft gemaakt. Ook den volgenden winter moes ten de Britschc vliegtuigen weer bijsprin gen, daar er nog oen Koerdische sjeik was overgebleven, die Zich aan de beeren van Bagdad niet zoo maar wilde onderwerpen. Opnieuw werden bommen geworpen op weerlooze rnenschen om Irak rijp voor den Volkenbond te maken. Van dit hulpmiddel zal in 't vervolg ech ter niet meer gebruik worden gemaakt. Overeenkomstig het bondgenootschappelijk verdrag zal Engeland in den vervolge op het Irakeësche gebied allèeh nog maar vliegstalions hebben ter bescherming van de luchtverbinding met Indië. De jonge Arabische staat heeft echter van zijn mees ters ook op dit gebied het een en ander ge leerd. Het is n.l. van zins een eigen vlieg- wapen te scheppen. Doch zal het aan het jonge Volkenbondslid toegestaan worden, zich hiervan tegenovej zijn minderheden tc bedienen? Het is in elk geval te vreczon, dat de' Geneefsclie minderhcdonafdeeling. nu Irak tot den Volkenbond is tócgelredep. voor nieuwe moeilijke vraagstukken zal worden geplaatst. Een radiorede om te bedanken voor de gelukwcnschen met zijn verjaardag Vrijheid en recht, werk en brood B c r 1 ij n, 4 October. (V.D.) De loespiaak, welke d,c Rijksprcsideht Dinsdagavond voor tl© radio heeft gehouden om te bedanken voor de hom ter gelegenheid van zijn 85c» verjaardag overgebrachte gelukwcnschen cn bewezen altentics, heeft den volgenden tekst: „Op mijn 85en verjaardag zijn mij uit alle .leelcn des Rijks cn ook van Duitschcrs aan gene zijde enzer grenzen zeer vele gcluk- wonschen geworden. Al deze groeien en giften van groot cn klein, van rijk cn arm, hebben mij diep geroerd. Ik heb deze vele bewijzen van persoonlijke attentie tegelijkertijd toe gejuicht als bewijs van trouwe vaderland- sche gezindheid en verbondenheid. Met bi- zondcre voldoening heb ik er ook kennis van gekregen dat de oproep van het Hin denburg-fonds, hetwelk mijn oude oorlogs invalide kameraden cn hun nagelaten be trekkingen in geval van nood tot nu toe zoo zegenrijk heeft geholpen, gcc-den weer klank heeft gevonden en nieuwe middelen te dien einde heeft doen binnenkomen. Op deze wijze dank ik dan heden van ganscher harte allen, die mij hebben bedacht, die in mijn geost velen behoeftigen hulp hebben gebracht en die mij door dë gelofte van trouwe medewerking aan den wederopbouw van het vaderland hebben verheugd. Wij staan voor moeilijke taken. Naar buiten worstelen wij voor onze vrij heid en ons recht; in het binnenland om werk cn brood. Zooals steeds zn! mijn doel zijn als rechtvaardig zaakwaarnemer van liet geheele volk boven de partijen staande file Duilschers te dien einde te vereenigen. Ik bouw daarbij op het gezond verstand van het Duitsche volk, welks geschiedenis leert dat het zich ook in vroeger tijden van nood en gevaar eensgezind achter een krachtige cn door nationalen wil bezielde leiding hoeft gesteld. Het gaat niet om de beschouwing en wenschcn van personen, groepen en partijen, het gaat om het vader land, het gaat om Duitschlands toekomst Deze te dienen, voor haar offers te bren gen, moet de wil zijn van iederen Duit- sclicn man. van iedere Duitsche vrouw. Wie in deze erkenning aan mijn zijde staat cn mij helpt, heeft mij de beste verjaardags vreugde bereid. In dezen zin: Voorwaarts met God". Weergave door een gramofoonplaat. Berlijn, 4 October. (V.D.) De woorden welke Rijkspresident von Hinderburg Dins dagavond per radio tot alle Duitschcrs heeft gericht, zijn weergegeven door een Men wenscfit directe vertrouwelijke besprekingen tusschen de lei dende staatslieden te orga; niseeren Het onderhoud tusschen Herriot en Simon Een Amerikaanse!» „waar nemer". Londen, 4 Oct.. (V.D.)'. Bevoegde Engel sche kringen bevestigen thans dat dc Eri 4el6che regecring de bijoenroeping over weegt van een te Londen te houden Vijfmo gendhcdenconferentiè ter bespreking van de ontwapeningskwestie en dc kwestie der Duitsche weerbaarheid. Te dezer conferentie zouden vertegen woordigd zijn Frankrijk, Duilschland. Ita lië en Engeland, terwijl de Vereenigde Sta ten een „waarnemer" zouden kunnen zen den, indien zij zich niët geheel willen doen vertegenwoordigen. Sir John Simon bij Herriot. Londen, 4 October (V.D.). Het Engol- sche voorstel inzake een Vijfmogcndhcden conferentie was aan de orde bij de bespre king welke dc Britsche minister van Rui tenlandschc Zaken, Sir John Simon, Dins dag heeft gehad met den Fransclien pre mier. Herriot. Te Londen verluidt, dat dc Engelsche re gecring ,met. dc andere mogendheden, bc halve Frankrijk, nog niet officieel in ver binding is getreden. In de eerste plaats zou ter conferentie de Duitsche eisch inzake gelijkgerechtigdheid worden behandeld. Parijs. Het onderhoud tusschen lier riot en Simon duurde bijna anderhalf uur Hoewel beide ministers na het onderhoud door de persvertegenwoordigers als het wu re met vragen werden bestormd, weigor den zij ecnigc verklaring af to leggen. Sir John deelde 6lechts mede, dat hij on verwijld per vliegtuig naar Londen zou to- rugkceren, terwijl Herriot verklaarde, dat de gcdachtenwissoling zeer hartelijk cn op recht ie geweest. De conferentie In Gonövo Parijs, 4 October (V.D.). Betreffende het resultaat van het onderhoud tusschen Her riot en Sir John Simon verluidt in politieke kringen, dat Herriot zich slechts met be paalde reserves heeft willen accoord ver klaren met het plan-Macdonald. Hij zou o.m. eischen, dat de conferentie niet te Londen, doch te Genève, d.w.z. ten minste theoretisch binnen het kader van den Volkenbond gehouden wordt. Het de finitieve besluit inzake de gelijkgerechtigd beid zal bij den Volkenbond moeten blijven berusten. Daltschlond uitgenoodigd. Berlijn, 4 October (V.D.). De Engel sche zaakgelastigde is Dinsdagmiddag op het departement van Buitenlandsche Za ken verschenen om do Rijksrcgoering uit te noodigen voor do te Londen te houden ijf-Mogendhcden-Confcrentie inzake de kwestie der gelijkgerechtigdheid. Deze uitnoodigjng zou van Duitsche /.ijdo zijn aangenomen met het voorbehoud, dat tevoren zekorheid moét bestaan dat Duitsch land zich niet geplaatst zal zien voor een gemeenschappelijk front cn dat dc Duit sche aanspraak op gelijkgerechtigdheid ook feitelijk zal worden erkend. gramofoonplaat en door allo Duitsche zen ders verspreid. Gelukwensch van den Paus. Be'r4 ij li, 4 October. (V.D.) Officiéél wordt medegedeeld: Z.II. Paus Plus XI heeft dén Rijkspresident ter gelegenheid van diens Söen verjaardag: door bemiddeling, van den pauselijke» nuntius te Berlijn zijn hesle, wënschen doen overbrengen: Berlijn, 4 Oct. (V.D.) Nadat verdere on derhandelingen tusschen de bij cle verkeers- staking te Hamburg betrokken 'partijen zonder resultaat waren gebleven, heeft dc rijksminister van arbeid hedenmorgen dc scheidsrechterlijke uitspraak, waarbij dc lopnen van hot personeel in de openbare verkcersbed rij ven Ic Hamburg worden ver laagd, bindend verklaard. Naar aanleiding hiervan en op grond van de uitlatingen van dc vakorganisatie wordt verwacht, dat de staking thans wel spoedig zal worden opgeheven. Hamburg, 4 Opt. (V.D.), Gistermiddag zijn 73 man van de technische noodhulp, voor een groot deel ingenieurs of technici, aan het werk gezet op de tramtrajecten naar Walsdórf cn Langhorn. Vanmorgen om kwart, voor 5 is het noodverkeor begonnen. IS GRETA GARBO WEDUWE? W c e li e n, 3 Oct. (H. N.) De Stockholm^ schc cprrespondent van het Ncues Wiener Journal heeft dit blad een uitvoerig bericht over Grca Garbo doen toekomen, waarin beweerd wordt, dat de filmdiva, wier on genaakbaarheid aan de geheele wereld be kend is, weduwe is cn wel van den be kenden filmregisseur Maurits Stiller. Zij zou met dezen in 1924 in het geheim te Constantinopel gehuwd zijn. Haar reis naar Zweden zou ten doel hebben een pro ces over dc nalatenschap van Stiller met diens familieleden te voeren. -NBREKERKONING UIT HET HUIS VAN BEWARING ONTSNAPT. D or t m u n d, 3 Oc t. (V. D.) De bekende inbrekerkoning Franz Kita is er gisteren in geslaagd uit het huis van bewaring tc Dortmund te ontsnappen. Tegen den avond verzocht hij een bewaker even naar dc toiletten te mogen gaan. Hij slaagde erin ongemerkt op den zolder van het gebouw te komen, waarna hij zich van het dak af langs den bliksemafleider naar heneden liet glijden. Kita heeft nog acht jaar tucht huisstraf uit te zitten NA DE OVERGAVE DER BRAZILIAAN* SCHE REBELLEN. Londen, 4 Oct. (H.N.) Vólgens een be richt uit Rio de Janeiro is de opstandige regeering in Sao Paulo afgetreden. Het ge zag wordt thans op last van de federale re gecring door de-federale politie uitgeoefend. Een kabinetsraad te T okio Tokio, 4 Oct. (V. D.) Dc Japanschc rc- gcering is momenteel bezig haar antwoord op' het rapport van dc. commissie-Lytion uit te werken. Met het oog hierop wordt liejleh ecu buitengewone kabinetszitting ge houden. In politieke kringen verwacht men, dat ccn commissie zal worden ingesteld, bc- staando uit vertegenwoordigers van dc departementen van buitenlandsche zaken en van oorlog, die ccn rapport zal uitwerken ever do betrekkingen van Japan tot China cn tot Mandsjoerijc.. S jia n g h a i4 O c. t. (V. D.) Van offi- cieelc Chineescho zijde wordt lot nog toe zéér terughoudend gereageerd op het rap port van de commissic-Lytton, aangezien men eerst dc-komende kabinetszitting wil afwachten. Japansche kabinetsraad Tokio, 4 October (V.D.). liet Japansche kabinet heeft onder voorzitterschap van minister-president Saito den politiekcn tot» stand in het Verre Oosten besproken naar aanleiding van het ter zake door dc com miseie-Lytton uitgebrachte rapport. Aan de ze zitting werd ook deelgenomen door de vertegenwoordigers van den admiralen en generalen staf De minister van Buitenlandsche Zaken Oesjida, heeft verklaard, dat de Japansche regeering niet in staat is haar politiek ten opzichte van Mandsjoerije tc wijzigen. Na de kabinetszitting heeft dc minister van Oorlog, Araki, verklaard, dat het Ja pansche hoofdkwartier in Mandsjoerije volgens de vroegere instructies en richtlij nen der Japansche politiek zal blijven handelen. Het rapport van de commissie Lytton zal geen terugslag hebben op de door Japan in Mandsjoerije gevolgde poli tiek. DREIGEMENT AAN HET ADRES DER MEXICAANSCHE KATHOLIEKEN. New-York, 3 Oct. (H. N.) De Mexi- caansche staatspresident heeft verklaard, dat de Mexicaansche regeering het gebruik van alle kerken voor godsdienstoefeningen zal verbieden, indien de katholieke kerk haar standpunt tegenover dc regecring niet wijzigt. VERBETERING VAN DEN ECONOOQSCHEN TOESTAND? Essen, 3 Oct. (H. N.) De toestand op de ijzermarkt begint tc verbeteren. De laat ste dagen worden op grootëre schaal bestel lingen ontvangen, zoodat men binnenkort grooterc levendigheid verwacht. Ook in de berichten van de industrie- en handelska mers Wordt de mecning uitgesproken, dat het laagste punt in de conjunctuur achter den rüg ligt. Het- in dienst nemen van nieuw personeel gaat voort. BUITENLAND. Toch een vijfmogcndhcdenconferentic? (Eerste Blad, pag. 1.) Hindenburg bedankt per radio voor dc gelukwcnschen met zijn verjaardag. (Eerste Blad, pag. 1.) BINNENLAND. Dc begrafenis van vice-admiraal Van den Bosch. (Tweede Blad, pag. 2) Met G0.000 er van door. (Tweede Blad, pag. 2). STADSNIEUWS. Dc Raad besluit tot extra hulpvcrlecning aan steuntrekkende!). (Tweede Blad, pag. 3). Crematie van Dr. G. A. Bonthuis. (Eerste Blad, pag. 3). Willy Derby-cabaret in de Markthal. (Eerste Blad, pag. 3). Medegedeeld door het K. N. M. I. tc Do Bilt: Hoogste barometerstand: 705.6 te Mün- chen. Laagste barometerstand: 744.4 te Vest- manoër. Verwachting: Zwakke tot matige, aan vankelijk N.W. tot W„ later tijdelijk krim pende wind, aanvankelijk half, later be wolkt of betrokken cn weer kans op regen, later iets zaelilcr. Terwijl op IJsland dc nieuwe depressie verder doordrong, trok het gebied van hóo- gen druk in het Z.W. zich verder terug, waarbij over Noord-Frankrijk cn Duitsch- land langgerekte kernen van lioogen druk achterbleven. Over de golf van Riga ligt nog een depressiekern, die langzaam N.O.- wanrts trekt. Bij de verdere nadering van de depressie in heL-N.W. is voor onze stre ken een geleidelijk krimpende wind te ver wachten, aanvankelijk mot gebroken lucht en weinig of geen regen, later weer vnet lóe- nemendc bewolking cn kans op'regen. De temperatuur die over bijna hot geheele ge bied, IJsland uitgezonderd, flink beneden do normale is, steeg op de Britschc eilan den, dóch' daalde nog in het Z. langs Scan dinavië en Z. Duitschland cn bijna geheel Frankrij k. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 VELOUR CHIFFON fijne tinten f 3.90, f 4.50, f 5.90 per Meter IMIT. PERSIANER en BREITSCHWANZ. Arnh.straat. Importeurs van Bechstein, Blilthner - Grotian Steinweg. ARBEIDERS VEROORDEELEN HET KABINET-MACDONALD. Londen, 3 Oct. (H. N.) Vandaag is de jaarlijksche vergadering van de, Engelsche arbeiderspartij begonnen, waarin scherpe krjtiek werd geoefend op het kabinet-Mac- donald, vooral wegens de resultaten van de rijkscor.ferentie van Ottawa en de Engel sche tariefpolitiek. Henderson noemde het regeeringsprogramma voor beschermende rechten een reactionairen maatregel, waar door de hegemonie der conservatieven bij de coalitiepolitiek duidelijk blijkt. LASTIGE BENOEMINGEN. Genève, 3 Oct. (H. N.) In een vertrou welijke. zitting heeft dc raad van den Vol kenbond beraadslaagd over de benoeming van een nieuwen commissaris voor Danzig en over het tijdstip voor de benoeming van den nieuwen secretaris-generaal. Een be slissing is nog .niet genomen. De benoeming van een nieuwen commissaris voor Danzig baart vooral groote moeilijkheden, zoodat de kans bestaat, dat men zal besluiten tot de benoeming van ccn voorloopigen com missaris.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1