DÉ ËEMLANDÉP
Amersfoort
XPOSSTIE DER NIEUWE 2£MA DUIM BURGER
uit mooi
,.nni BÉU DAMESMODEZAAK
1358 ARNHEMSCHEWCG 26
Bmiteelaodlsclh
Overzicht
mmmmjmrn
Buitenland
Belangrijkste
Weerbericht
Eicht
5 uur 25 min.
Medische Help
JOH. DE HEER
wi
GARAGE MOLENAAR
Zaterdag 22 October 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 98
10 RH
HET ECONOMISCHE LEVEN
HEEFT RUST N00DIG
Goed georganiseerde staat
noodig
DE OPEN BRIEF VAN HITLER
WEERSPROKEN
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
HET SUCCES VAN 1932
De wagen ook voor U.
STATIONSPLEIN 5 - TEL. 1210 - AMERSFOORT
AMEK SFOGRTSCH DAGBLAD
'ABONNEMENTSPRIJS pc» 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»»
Binnenland franco per post per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 519
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijstiummtf
elke regel meer f0.25. Ltefdadlghelds-advertentlén voord*
helft van den prijs. Kleine Advertentlin „KEITJES" btj vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer extra I qj05
De kabinetswisseling in Roemo<
nië; do achtergrond en de
mogelijke gevolgen.
JIcel Europa interesseert zich op 't oogen-
blik voor de gebeurtenissen in Roemenie.
De pers uit allerlei landen behandelt do
zaak in min of meer dringende commen
taren. Duitschland en Frankrijk vooral voe
len zich bij het geval betrokken. Zij begrij
pen dat de loop die de gebeurtenissen in
Roemenië nemen, van den grootsteu in
vloed kan zijn op dc verhoudingen in dc
Europcesche politiek.
Het lijkt voor den Hollandschcn lezer een
simpele verschuiving van schaakstukken
en namen. De ecne onuitsprekelijke naam
inct de oe-klanken wordt vervangen door
een onuitsprckelijken naam met veel of wei
nig sj's en jd's erin. Maar natuurlijk zit de
raak dieper. Volgens sommige politieke
weerprofeicn betcckent deze crisis niet
meer of minder dan een crisis van liet
Fransche systeem van bondgenootschappen
in Zuid-Oost-Europa.
Dc laatste maanden is de brandende
vraag in Roemenië of liet met Rusland een
7.g. niet-aanvals-verdrag sluiten zal. ja dan
neen. In den grond is zoo'n verdrag voor
Roemenië onaannemelijk, zoolang Rusland
zijn rechten laat gelden op Bcssarabic.
Frankrijk zou niets liever zien dan dat het
verdrag tot stand kwam. Daarmee tocli is
de keten, die om Duitschland getrokken
wordt, sluitend te maken. Maar voert liet
nu een dubbelzinnige politiek? Speelt het
dc Janus met twee aangezichten? Wil men
op do Duitschc pers afgaan dan is dut zoo.
Dan zet het officieel een gezicht: jullie
rnoct het verdrag aanvaarden, en officieus
laat het aan Titulescu oyer (die dan geheel
als werktuig van Frankrijk gezien wordt),
om zich tegen het verdrag tc verzetten.
Lijdt het verdrag dan toch wat zeer
waarschijnlijk is échec, dan kan de
schuld niet bij Frankrijk gezocht worden.
AVij weten niet, of Frankrijk zich aan een
een dergelijke Machiavclli-polifiek bezon
digt in dit geval, maar dat zulke dingen op
dc politieke markt gebeuren liet is helaas
con feil.
Voor Roemenië -wordt dc toestand er in-
schcn niet vcrkwikkelijker op. Ondanks het
teil, dal Frankrijk zich voor zijn bondgenoot
bnanclëcle offers heeft getroost, staat het
land op het oogenblik finanoiëel en econo
misch aan clcn afgrond. Juist de rentebe
talingen aan Frankrijk doen dc deur dicht
Dc Fransche adviseur van dc Nationale
Dank prof. Rist en dc gedelegeerde vaii de
schuldcischcrslfüsts, prof. Auboin, hebben
in hun financlëel-tcchniscbe expertises cle
dreigende economische ineenstorting van
Roemenië met alle duidelijkheid vastgc
Meld. Daarmee deden zij niets nieuws. De
banken, de industrie eu de landbouw, .zoo
mede de Roemeenschc ambtenaren, die
maandenlang geen tractement ontvingen,
hebben de pijnlijke gevolgen al aan den lijve
ondervonden.
Dc vraag is nu, wat Roemenië gaat doen,
|Z.il liet zijn economische koci-s verleggen
en meer contact zoeken tot leed van
Parijs! rnet dc Midden-Europeesche mo-
S'-iidheden, of zal het bij Gcnève om hulp
pankloppen? Dat laatste lijkt voorshands
bet meest waarschijnlijk, vooral nu Mad-
jgcaru als minister van financiën in het
piicuwe kabinct-Maniu is opgenomen. Maar
ILenèvc beteekent: het verlies van zijn fi-
jnanciecle onafhankelijkheid. Dat beteekent
pet ontslag van 10.000 ambtenaren, die een
machtig verzet teweeg zullen brengen le
gen het kabinet. Bovendien beteekent het,
door Gcnève heen, een onvoorwaardelijke
gehoorzaamheid aan Frankrijk, dat Roe
menië dwingen zal het onsympathieke ver
drag met Rusland te sluiten.
Uit do jongste berichten blijkt, dat Ma-
niu zich uitspreekt voor een enge samen
werking met Gcnève, teneinde gesteund
door Gcnève met dc buitenlandsclic credi
teuren tc kunnen onderhandelen over een
schuldenvermindering. Het zal binnenkort
we) blijken, of liet nicuwo kabinet werke
lijk in staat is ecnigc verademing te bren
gen.
f ieder rv.iliionstelFajirgost"
l'n dezen lijd, waarin de impopulariteit
Jvan spoor en tram steeds toeneemt, wor-
jden allerlei middelen beraamd om het
I verveer te doen stijgen. De stad Frank
fort looft een premie uit van 10 Mark
|vw>r elke milliocnstcn passagier. Dat kan
l?oo wat tweemaal in dc week voorkomen.
|Ren paar vlotte regenbuien werken toch
nog probater!
Dr. Luther, president van de Rijks
bank, verklaart zich homogeen
niet de maatregelen
der Rijksregeering
H a m b u g, 20 Oct. (II N.) oor cle
Overzoescho club tc Hamburg heeft Dr. Lu
ther, do president van dc rijksbank, over
verschillende vraagstukken der economi
sche politiek gesproken. Deze rede trok
zeer dc aandacht, in verband met dc
in den laatstcn tijd opgedoken geruchten,
dat Dr. Luther het op verschillende punten
met dc rcgecring niet eens zou zijn. lntcgcn-
stelling hiermede verklaarde hij o.a., dat
het programma dor rijksregeering onder me
dewerking au de rijksbank is ontstaan en
men thans een vasten koers heeft ingesla
gen, dien men ook moet houden. Alle krach
ten moeten thans ingespannen worden, om
het programma van de rijksregeering ten
spoedigste tot uitvoering tc -brengen, dat
door de ..besluiten van de rijksregeering en
.van de rijksbank voorbereid is. Hoe sneller
dc natie haar krachten concentreert en zich
achter dc regeering schaart, des tc grooter
zal het succes zijn.
Het economische leven liceft, om zich tc
herstellen, rust eu nogmaals rust noodig.
Wil liet vertrouwen in de economische we
reld terugkeëren, clan moeten alle krachten
er op gericht worden, de,natuurlijke wetten
van het economische leven weder vrijen
loop tc laten. Dit beteekent echter niet, dat
dc staat zich thans niet meer moet bekom
meren om liet spel der economische krach
ten, want dit zou in stiijd zijn met de gc-
lieele traditie der Duitschc sociale politiek.
Indien Duitschland door dc wereldpolitiek
steeds meer in een toestand van economi
sche isolatie wordt gebracht, dan moet liet
bereid zijn ook deze taak tc volbrengen. Wij
kunnen en mogen echter een dergelijken
toestand niet uit'ons zelf willen, aangezien
een dergelijke toestand groote ellende over
Duitschland zal brengen en ook niet zonder
nvlocd op do overige wereld zal blijken.
In liet vervolg van zijn rede, wees Dr.
Luther-er op, dat er sedert het voorjaar .van
J930 geen buitenlandsche invloed meer bij
dc rijksbank bestaat. Natuurlijk is de Rijks
bank steeds liet instrument van het natio
nale economische leven geweest en zij zal
dit ook blijven. Met betrekking tot het
vraagstuk tier autarcie liet Dr. Luther zich
in d'cnzelfden zin als vroeger uit. Natuurlijk
is liet noodig de aandacht aan de binnen-
landsche markt' tc schenken, doch ook de
bevordering van den Duitschcn export mag
niet v ergeten worden. De ervaring leert, dat
de internationale, goederenruil een verbete
ring van den levensstandaard van alle daar
bij betrokken volken beteekent. Om den
Duitschen uitvoer zooveel mogelijk te kun
nen laten oplcvcn( zijn do individueelc
krachten van den Duitschcn fabrikant en
den Duitschen koopman noodig. De buiten-
landsclie schuldendienst zal gehandhaafd
worden, doch natuurlijk kan men op de tot
nu toe gevolgde wijze slechts zoolang voort
gaan, als overschotten uit het goederenver
keer en aan het buitenland bewezen dien
sten de noodige betalingsmiddelen leveren.
Ten slotte besprak Dr. Luther liet crediet-
vvezen, het bankvraagstuk en de plannen
voor een rechtshervorming. Naast een vrij
economisch leven is een sterke cn goed ge
organiseerde staat noodig, die beantwoordt
aan de levensvoorwaarden van het volk. In
dien de moeilijkheden met Pruisen over
wonnen zijn, zal het eigen leven der landen,
provincies en gemeenten zicli op dezen
grondslag uit eigen kracht nieuw kunnen
ontvouwen. Dit zal ook een nieuwe natuur
lijke prikkel vormen voor het vrije particu
liere economische leven, waarvan vele mil-
liocnen Duitschcrs dc voorstanders zijn.
EEN NIEUWE ZWAM.
Alweer!.Wat alweer? Een nieuwe padden
stoel, een splinternieuwe. Nog nooit gezien in
„mooi Amersfoort", wellicht zelfs niet in ons
mooie Nederland. De verslagen van de pad
denstoelen oftewel mycologische verecniging
zwijgen er over ia het Nederlandsch z.oowcl
als in het Latijn.
En die nieuweling, wie is dat?
Laat ik u voor de aardigheid in chronologi
sche volgorde vertellen, hoe het ging.
Als zoo vaak belde een jongmensch bij me
aan met de vraag'. „Mijnheer, kan u me ook
zeggen, hoe deze paddenstoel heet?" En als
het dan een niet al te ongewone soort is, dan
kan ik dat natuurlijk wel cn als het wel wat
ongewoons is, dan probeer ik hel ding te de-
terminceren en dan zijn twee gevallen natuur
lijk mogelijk: ik vind den naam of ik vind
hem niet. In het laatste geval stuur ik de
zwam dan op aan den conservator van de
Mycologische vereeniging, den heer Lütje-
harms in Leiden, die me dan meestal per
ommegaande den naam stuurt.
Nu echter begon ik met Ie zeggen: „Jonge
man, dit is geen zwam, het is hoogstwaar
schijnlijk een eenigszins vergane pol mos.
Mijn hoorder wou 't niet gelooven en daar
had hij bij slot van rekening gelijk in, -want
de heer Lütjeharms gaf hem gelijk: het was
een zwam, een in ons land nog niet gecon
stateerde soort
Bijzonderheden, een pol geelachtige collec
tie van borslelachtige vertakkingen zoo dicht
opeengedrongen, dat men ze slechts bij nauw
keurig toezien ontwaart. Wordt vermeld zoo
wel jn hel Duitsche boek van Rieken als in
de fransche flora van Constantin et Dufour.
Is in die landen dus bekend.
En nu dc naam: Een Ptcrulasoort, waar
schijnlijk Pt. multifida en dc fortuinlijke vin
der: Hans Westendorp. De standplaats: b'.ijit
een geheim. Begrepen, medevinders?
A JOMAN.
Onware beweringen, die het beeld
van de Duitsche buitenlandsche
politiek vervalschen
Ber'lijii, 21 Oct. (V.D.) Officieel wordt
medegedeeld:
In een open liviif aan clcn rijkskanselier
liceft Adolf Hitler beweringen geuit over
jiet standpunt der Duitsche regccriiig in
zake do onlwapeningskwcslie die in liet
belang van de Duitsche buitenlandsche po
litiek ten scherpste teruggewezen moeten
worden.
Hitier beweert dut Duitschland met het
bewapeningspkin voor het oog der wereld
is verschmier.; liet zou een leger van 300.000
man hebben geöisclit. Het zou voorts den
bouw van groote geveehtsscliepcn enz. heb
ben gceischt. Deze 3 beweringen zijn in hun
vollen omvang onwaar.
Duitschland heeft nimmer andere qischcn
gesteld dan die welke zijn vervat in het
memorandum van 29 Aug. j.l.
Dc rijksregeering constateert in het open
baar, dat dc heer A. Hitler in zijn open
brief van 20 October onware beweringen
hoeft gedaan, die het. beeld van de Duitschc
buitenlandsche politiek vervalschen cn
daarmede het belang van het Duitsche volk
ten zeerste benadeelen.
liet oordeel over de houding van den
heer Hitler laat de regeering aan het Duit
sche volk over.
DE ONTVOERDE BRITTEN
VRIJGELATEN.
Mevr. Pavzley maakt het
goed; Corkran overspannen.
Mevrouw Pawlcy cn de lieer Corkran zijn.
zoo meldt dc N.R.Ct., gistermiddag tegen
gclijktijdigo overgaaf van het losgeld van
13.000, dc opium cn dc winterkleeding
aan dc Japansche rcddingscolonne uitgele
verd cn naar Nioetsjang vertrokken. Me
vrouw Pawlcy, die 19 jaar is, en pas drie
maanden gehuwd cn dc heer Corkran zijn
precies 42 dagen in de handen der bandie
ten geweest, die hen ontvoerd hadtien van
de renbaan te Nioetsjang, toen zij daar
naar een paard zouden gaan kijken. Me
vrouw Pawley was goed behandeld, maai
de lieer Corkran heeft het erg te verant
woorden gehad en-was nog in een toestand
van vrij groote zenuwoverspanning.
BUITENLAND.
Rumoerige (ooncclcn in den Oostenrijk
scbcn Nat ionalen Raad.
(Vierde blad, pag. 1).
liet Tsjechische kabinet afgetreden.
(Vierde blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Op liet IJsclmccr zijn 2 motorboolcn ge
zonken. (Tweede Blad, pag. 1.)
In beginsel verordenende bevoegdheid
toegekend aan do bednjfsraden.
(Tweede IJlud, pag. 2.)
Een onderhoud met Kmil Ludwig.
(Derde blad, pag. 1).
Vergadering van liet Kon. Nod. Land-
bouwcomité. (Derde blad, pag. 1).
Het proces over de film Mala Har'i.
(Derde blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Een winkelweek van den middenstand.
(Eerste Blad, pag. 3).
Lezing van Jhr. E. van Ingcn voor de
Soefi-beweging over „Geweld en Weerloos
heid." (Eerste Blad, pag. 3).
Vragen naar aanleiding van artikelen uit
de Gcmeentebegrooting.
(Eerste Blad, pag. 3).
LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD.
Dr. H. Westcrman: „Een merkwaardig
exportartikel."
IT. G. Cannegieter„Gifgassen."
ITaagschc Brief„China in Den Haag."
Geneeskundige Brieven„Antony van
Leeuwenhoek, 16321932."
Etha Fles „Een Franschman over Romel"
Dr. G. Strcliskcr „Servische Potpourri."
Dr. H. Sclmec„Dc toestand in China."
Londonsclic Brief„liet tooncel tc Lon
den."
Dr. F. Degenhart„liet laaie leven der
tuberkelbacillen.
Medegedeeld door dc Kon. Met. Inst, to
De Bilt.
Hoogste barometerstand 767.4 tc Bocda*
pest.
Laagste barometerstand 742.6 to Iiolyn
head.
Verwachting: Meest matige, tijdelijk wel-i
licht toenemende Z. tot W. wind, zwaar bc-
wolkt tot betrokken, met tijdelijke opkla-
ring, waarschijnlijk regenbuien cn iets kou*
dér.
Hoewel dc hoofddepressic bij IJsland in
de afgcloopcn 24 uur een weinig is opge
vuld, hoeft zij zich nog bijna niet verplaatst
cn blijft het weer zijn dcpressic-achtig ka
rakter behouden. Na hot passecren van eou
kleine secundaire in den loop van gister
avond en vannacht, die in ons land op
nieuw vrij veel regen bracht, is liet weer
tijdelijk opgeklaard. Een stijging van den
barometer in het W. vormt echter een be
dreiging voor deze korte verbetering. Do
lucht die daarbij uit het W. zal worden aan
gevoerd, is n.l. wij koud, terwijl in onzo
omgeving tamelijk liooge temporaturen
heerschen. Bij liet indringen van deze koudo
lucht komt het waarschijnlijk weer tot
buien. In het Z.O. steeg do barometer weer.
De temperatuur daalde in het Z. van ons
land, N.-Frankrijk, Z.-W. Duitschland en do
kusten van Scandinavië. Zij steeg vooral in
Z.-Frankrijk, het binnenland van Scandina
vië cn het N. van ons land. De regenval was
uitgebreid, doch minder zwaar dan gisteren*
Zondag hebben dienst de doktoren Lub-
sen, Honig cn Mertens zur Borg.
Zondag en de geheele weck 's nachts heelt
dienst dc apotheek van dc fa. Ten Brink eu
Vermolcu.
NICCOLO PAGANINI,
het „demonische vioolwonder van Genua",
die den 27en October 150 jaar geleden
werd geboren.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
GEKLEURDE KANTEN
60 en 90 c.M. breed.
Moderne genres en kleuren.
Pracht sorteering en niet duur.
Varkensmarkt 5 Tel. 2309
Kwaliteit wint altijd.
DE VLOOTBOUWVACANTIE.
Amerika stemt in de ver
lenging toe.
Washington, 21 Oct. (V.D.) De Ame-
rikaansclic regeering heeft toegestemd in
de door do ontwapeningsconferentie voor
gestelde verlenging van de vlootbouw.vacan-
tic met vier maand, ingaande 1 November.
£v: is ongetwijleld de
sfk'.v Prijs slechts
Vraagt eens inlichtingen:
BALILLA - FIAT La Berline
1.660.—
