De toekomst van Suriname
Gouverneur Rutgers
geinterviewd
UIT DE STAATSCOURANT
VRIJZ.-DEMCCRATÏSCHE
JONGEREN
Onze Postvliegers
onderweg
ft
UIT DEN HA4.GSCHEN
RAAD
EXPOSITIE
A. H. VAN NIEUWKERK N.V. TEL. 543 AMERSFOORT
BEZOEKT ONZE 18 MODELKAMERS
HUMORHOEKJE
Vooral met de goudproductie
heeft men succes
Lage levensstandaard
*s-G ravenhage, 1 .November. De gou
verneur van Suriname, dr. A. A. L. Rut
gers, die met verlof hier te lande is aan
gekomen, heeft hedenochtend een redac
teur van het Nederlanctech Corresponden
tie-Bureau ontvangen en dezen een inter
view toegestaan over den economischen
toestand van Suriname.
De eeröte vraag, welke den gouverneur
gesteld werd, was of hij omtrent de toe
komst van het gebied, dat onder zijn be
stuur staat, hoopvol gestemd is.
Dr. Rutgers antwoordde hierop als volgt
„Ik ben in het geheel niet gedeprimeerd
ten gevolge van de ongunstige economische
verhoudingen en heb ook niet het gevoel,
dat er van Suriname .niet6 te maken zou
zijn. Integendeel,, er zijn nog vele moge
lijkheden van ontwikkeling in Suriname,
welke in staat zijn het land een gezonde
economische basis te geven.
Ik behoef nauwelijks te zeggen, dat de
tijden buitengewoon ongunstig zijn. Maar
door een geleidelijke reorganisatie der be
stuun6huishouding hopen wij in staat te
zijn aan de financieele problemen het hoofd
te bieden".
„Kunt u me enkele bijzonderheden om
trent die reorganisatie der bestuurshui#
houding mededeelen?"
RUTGERS.
„In Suriname hadden alle ambtenaren
volkomen vrij pensioen en dat bij een pen
sioenlast van ongeveer 1 millioen op de
begrooting. Nu hebben wij een pensioen
premie ingevoerd, natuurlijk geleidelijk,
maar het zal een aanmerkelijk verschil
maken. Ook zal de leeftijd van pensioenge
rechtigd zijn niet langer op 50, doch op 55
gesteld worden. Wanneer deze regeling
doorgewerkt zal zijn, zal de begrooting voor
circa 4 ton ontlast worden. Er zal echter
nog wel geruimen tijd overheen gaan. eer
deze nieuwe regeling haar effect zal 6or
leeren.
Op het Onderwijs bezuinigen wij door een
vergrooting van het leerlingenaantal per
onderwijzer. Dit gelooft in de toekomst een
bezuiniging van ruim 250.000.
Een belangrijke factor voor de Surinaam
eche begrooting is ook. dat er sedert 1930
niet meer geleend wordt. De groote bedra
gen aan rente zijn daardoor komen te ver
vallen. Dit bedrag groeide elk jaar aan
gonder dat daar een evenredige aflossing
tegenover stond.
Voorts zijn er natuurlijk nog allerlei ver
eenvoudigingen en versoberingen van on
dergeschikten aard.
Laat ik echter hier dadelijk aan toevoe
gen, dat er binnen afzienbaren tijd geen
sprake kan zijn van verdwijnen der Rijks
bijdrage."
„Langs welke lijnen denkt U den econo
mischen bouw van Suriname te verster
ken?"
„Ik volg daarbij het plan. dat verschil
lende voorgangers ook reeds gevolgd heb
ben en dat langzamerhand gemeengoed i6
geworden. Men kan dit samenvatten in een
streven naar bevolkingsvermeerdering,
voorts tn het aanvoeren van werkkrachten
en in het bevorderen van werkelijke kolo
Disatie, d.w.z. er voor te zorgen, dat er
een landbouw komt, welke overschotten
voor den uitvoer heeft.
Thans bevorderen wij den wegenaanleg
op groote 6chaal. wij zoeken naar nieuwe
producten en trachten de bestaande cul
tures te verbeteren.
Bij alle pogingen om Suriname op een
stevige economische basis te fundeeren, is
er echter een groote moeilijkheid: Suriname
is zeer verwend. Wanneer men uit den
Oost komt, staat men dikwijls verbaasd
over de uitstekende outillage van Surina
me."
„Kunt U dit wellicht nader toelichten?"
„Laten wij met het onderwijs beginnen
Wanneer de kinderen van een Javaanschen
koelie een analphabeet, in Suriname komen
vinden rij daar dadelijk een laeore schoo
waar zij heen moeten, en een leerplicht
welke reeds sedert 1876 bestaat. Afgezien
nog van de paedagoglsche bezwaren, welke
aan dezen toestand verbonden zijn. springt
het verschil met Ooflt-Indië wei bijzonder
scherp in het oog. Wel is waar ontbreekt
aan de practijk van dit schoolgaan nog
veel maar de regeling is er in elk geval
Kijkt u eens naar de volksgezondheid. In
Oost-Indiö heeft men één medicus per
">0.000 inwoners; in Suriname is er één me
dicus per 3000 inwoners. Vervolgens denk
ik aan de verzorging der lepra-lijders In
Suriname zijn 50 pCt. ondergebracht in
gestichten, terwijl de overige 50 pCt. onder
behandeling van speciale medici zijn. In
Oost-Indië is nauwelijks 5 pCt. van de le
pralijders in gestichten. Men moet mij goed
verslaan: ik zeg niet, dat wij in Suriname
te veel hebben. Maar wij kunnen het niel
betalen en men moet zich dan ook niet
>ver een aanzienlijke Rijksbijdrage verba
zen. Ik zou nog kunnen wijzen op Dema
rara, het aangrenzend gebied, dat driemaai
zooveel inwoners telt als Suriname en dal
ongeveer evenveel uitgeeft voor onderwijs
•ïls wij. Natuurlijk kan men de geschiede
nis niet ongedaan maken en dat wensch ik
ook in geenen deele. Maar men slaat toch
wel even vreemd te kijken, wanneer men
uit de Oost komt en deze dingen ziet. Ech
lor 6taat er een soberheid in de traktemen
ten bij ons tegenover. In Indië heeft ieder
hoofdambtenaar een bezoldiging van
f 1000 of meer per maand, bij ons heeft de
hoogste hoofdambtenaar 1000 traktement
Zij vinden natuurlijk een zekere compen
satie in een eenvoudiger leven en een la
geren levensstandaard."
„Zijn er in Suriname nog speciale crisis
maatregelen getroffen, afgezien van de al
gemeene versobering der bestuurshuishou
ling?"
„Wij hebben 90.000 uitgetrokken voor
wegenaanleg; voorts geven wij ondersteu
ning aan hen, die naar de goudvelden wen-
schen te gaan en verstrekken wij voor
schotten aan kleine landbouwers. Met dit
bedrag hebben wij ongeveer 1000 mcnschen
•iunnen helpen.
Voorts is er van gouvernementswegc
voed6eluitdceling in natura aan 250 gezin
nen en wordt bereid voedsel aan 700 school
kinderen gegeven. Vooral met de goudpro
ductie hebben wij succes. Deze bedraagt
ongeveer het dubbele van de productie van
het vorige jaar, wat voornamelijk te dan
ken is aan het grooter aantal menschen.
«lie in de goudvelden werken en aan de
lagere productiekosten. In deze goudpro
ductie zie ik een welvaartsbron, welke voor
al van beteekenis zal zijn voor de creolen
bevolking, waaronder de grootste werkloos
heid heerscht.
De middelen hebben ongeveer een lialf
millioen minder opgebracht dan geraamd
was. Tengevolge van tal van maatregelen
ler bezuiniging, ook op militaire uitgaven
hebben wij echter bereikt, dat er op de
llijksbegrooting geen grooter bedrag behoefi
te worden uitgetrokken.
Tenslotte kwam het gesprek op den Suri
naamschen handel, welke vanzei Lm rvken l
eveneens ernstig geschaad wordt door la
van belemmerende bepalingen.
Suriname kan zijn producten in de En-
gelsche gebieden haast niet meer kwijt. De
invoer van sinaasappelen is zeer gedupeerd
door het verbod van invoer in Britsch
Guyana, ouder het motief van het voorko
men der fruitvlieg; welke echter in Britsch
Guyana eveneens voorkomt, en waardoor
dir. verbod een verkapte protectie maatre
gel is. Ook de rijst en de suiker is op de
natuurlijke marktgebieden van Suriname
niet te plaatsen.
Onderscheidingen.
Benoemd tot officier der Oranje Nassau
Orde J. B. Samson, directeur der ïnricli
ting voor de gemeenteadministratie van X
Samson te Alphen aanden Rijn;
bevorderd met 1 November tot schout bij
nacht de kapitein ter zee N. J. van Laer en
is hem opgedragen de betrekking van in
specteur-generaal van het loodswezen, dc
betonning. bebakening en verlichting,, te
vens Xederlandsch Permanent Comtnissa
ris voor gemeenschappelijk toezicht over
de betonning, de bebakening en het loods
wezen op de Schelde onder eervolle onthef
fing als directeur van t loodswezen, de be
tonning, bebakening en verlichting in het
4e en 5e district tc Rotterdam:
benoemd tot luitenant ter zee der 3e
klasse de adelborst der le afdeeling voor
den zeedienst F. L Capel;
bij K. B. is bij de zeemacht benoemd to'.
officier van gezondheid der 2e klasse H. ten
Have en is hern een eervol ontslag ver
leend uit zijn betrekking vau reserve-offi
cier van gezondheid der tweede klasse bij
de landmacht;
bij K. B. is toegekend de zilveren eerc
medaille der OranjeNassau Orde met Je
zwaarden aan den sergeant majoor-instruc
teur W. C. Moraal van het 20e regiment
infanterie;
bij K. B. is op zijn verzoek een eervol
ontslag uit den militairen dienst verleend
aan den reserve officier van gezondheid
der eerste klasse D. H. Hellema van het
personeel van den geneeskundigen dienst
der landmacht.
Bij Kon. besluit is toegekend de zilveren
cero-medaillc der Oranje-Nassauordo aan
J. J. Zimmer, kassier bij G. II. Bührmann's
Papiergroothandel N.V. te Amsterdam;
aan mej. J. van der Kamp, huishoudster
in dienst van den heer C. G. van der Laan
te de Bilt;
aan J. P. Leene, kantoorbediende, leider
cener afdeeling bij N. Samson N.V. tc Al
phen a. d. Rijn;
en de bronzen eere-medaillc aan inej.
R. H. Hartholt, dienstbode bij den heer
A. van de Moer te Laren (N. H.); aan E.
Blaas, tuinman in dienst v an de N.V. Mij.
tot Expl. van Landgoederen en Gronden
Toorenvliet tc Culemborg op de buiten
plaats Toorenvliet, te Koudekerke; aan
mej. E. van der Valk, dienstbode bij mej.
A. II. M. Molir te Utrecht; aan D. Douwes.
in dienst van mr. I. A. M Bunker te Am
sterdam; aan J. Groenendijk, R. W. de
Grauw en J. P. de Groot, allen letterzetter
bij N. Samson N.V. te Alphen a. d. Rijn;
aan A. van Leeuwen, loopknecht bij N.
Samson N.V. te Alphen aan den Rijn; aan
mej. C. Dane en rnej. P Damen, beiden
dienstbode bij mevrouw de wed. dr. P. J.
W. Dautzenbcrg te Oud- en Nieuw-Gestel;
aan J. H. Lucks, wonende te Klein Doch-
teren, gemeente Lochem, zetboer op het
landbouwbedrijf te Lochen van mevr. de
wed. P. C. Naeff-van Houweninge te
's-Gravenhage en aan mej. F. van der
Horst, dienstbode in dienst van don heer
dr. A. N. L. Otten te Utrecht.
Vreemde onderscheiding.
Bij Kon. besluit is aan Th. A. M. Ruys
te Wassenaar en P. Hoogvliet te Rotter
dam, beiden directeur van de N.V. Expedi
tiebedrijf voorheen H. Braakman en Co.,
te Rotterdam, verlof verleend tot het aan
nemen van hun benoeming tot Ridder in
de Orde van Leopold II van België.
Adjudant van H.M. de Koningin.
Bij Kon. besluit is met ingang van 1
Januari 1933 eervol ontslag verleend als
adjudant in gewonen dienst van H.M. de
Koningin aan den majoor van den Gene-
ralen Staf van het leger in Nod.-Indië
C. A. van Kestercn, met gelijktijdige be
noeming van dien hoofdofficier tot adju
dant in buitengewone dienst en tot offi
rier in de orde van Oranje-Nassau. met
bepaling, dat het versiersel der Orde zal
zijn met de zwaarden
en is benoemd tot adjudant van H.M. de
Koningin in gewonen dienst de adjudant
in buitengewonen dienst generaal-majoor-
titulair der infanterie van het leger in
Ned.-Indië D. Q. C. F. de Jonge van der
Halen.
Alg. Rekenkamer Ned.-Indië.
Bij Kon. besluit is met ingang van 2 No
vember benoemd tot voorzitter van de Al
-.'emeone Rekenkamer in Ned. Indië de
lieer ir. E. P. Wellenstein. thans voorzitter
van de commissie toi het nagaan en ver
Z'.melen van gegevens, betrekking hebben
de op de welvaart der inheemsche bcvol
king.
Rechterlijke macht.
Rij beschikking van den minister van
u.^titie is aangewezen in de enkelvoudige
Kamer voor de vereenvoudigde behande
'iis van strafzaken voor de arrondisse
mentsrechtbank te 'Rotterdam tot plaats
vervangend lid tniv J. Overwater, rechter.
Middelbaar Onderwijs.
Bjj Kon. besluit is wederom tijdelijk be
noemd toi leeraar aan dc R.II.B.S.. te
Bnclle ir. C. Kampman.
Belastingdienst.
Bij Kon. besluit is benoemd tot outvan
-•er van liet zegel i& Rotterdam J. Tous
•?aint Raven, ontvanger der registratie en
domeinen, tevens bewaarder van dc hypo
theken, het kadaster en de scheepsbevij
zen te Gorinchem;
en is benoemd tot ontvanger van het
buitengewoon zegel, tevens Algemeen Ze
gelkantoor te 's Gravenhage, P. J. Houwing,
ontvanger der registratie en domeinen tc
Hoogeveen.
Rijksbemiddeling.
Bij Kon. besluit zijn te rekenen van 22
October 1932 aan de rijksbemiddelaars toe
gevoegd als secretaris mr ir. A. \V. Quint
's-Gravenhage, thans plaatsvervangend
secretaris en als plaatsvervangend secre
taris ir. J. G. Schlingemann to 's-Graven
hage.
Zeedienst.
Bij beschikking van den minister van
defensie zijn de volgende plaatsingen ge
last:
de kapitein luitenant ter zee K. van Aller
eervol ontheven van het bevel over het
vliegkamp de Mok en geplaatst in het com
mandement der marine te Willemsoord,
met een door den commandant der marine
te Willemsoord te bepalen datum,
met 3 November de luitenant ter zee der
le klasse J. J. A. van Staveren, dienende
r>ij het vliegkamp de Kooy, wordt ter be
schikking gesteld:
de luitenant ter zee der le klasse P. J
Hendiikse bij het vliegkamp de Kooy;
roet 4 November de officieren van den
marinestoomvaartdieiist der 2e klasse W
A WaWchter a. b. H.M. wachtschip te
Willemsoord; C. J. A. van Wijngaarden
a. b. H.M. Hecmskerck, en J. Langerveld
a. b. H.M. Z.2;
met 9 November do officier van admï
nistratie der 2u klasse N. B. Spoor, die
nende bij de marinekazerne ie Willems
oord, wordt ter beschikking gesteld; de of
ficier van administratie der 2e klasse J. M.
Giel, bij de marinekazerne te Willemsoord;
is de officier van gezondheid der 2e kï.,
H. ten Have. den leii November geplaatst
a. b. van H.M. wachtschip ie Willems
oord
de officier van gezondheid der le klasse
W. F. K. Kooiman is met dien datum op
verzoek op non-activiteit gesteld.
OM DE KINDEREN.
Gezinsdrama.
B i e d a, 1 Nov. In de Heuvelstraat te
Princenhage kreeg gistermiddag omstreeks
i uur de herbergier H. de Rooy oneenig-
heid met zijn vrouw over de opvoeding van
1e kinderen. De vrouw nam het voor de
inderen op en stelde zich tusschen hen
•;n hun vader. Zij maakte zich zoo kwaad
lat zij eensklaps ineen zakte. Bij onderzoek
bleek dat zij aan hartverlamming was over
leden. De man is door de politie voorloopig
opgesloten.
Moties inzake het militairisme
en de internationale samen
werking
De jaarvergadering te Sneek
Zaterdag en Zondag werd door de Vrijzin
mg-Democratische Jongeren Organisatie de
algemeene jaarvergadering gehouden te
Sneek. welke o.a. werd bijgewoond door het
Tweede Kamerlid, Mr. Dr. A. M. Joekes en
het Eerste Kamerlid Prof. Dr. D. van Emb
den.
Het jaarverslag van den secretaris con
stateerde, dat ook de V.D.J.O. niet ontkomt
aan den invloed dor zware tijden, doch ook
oen toenemende belangstelling bij de jon
geren voor de politiek. Een paar nieuwe
afdeelingen werden opgericht, daartegen
over werd één afdeeling ontbonden. In vér
schillende plaatsen heeft men contact met
longeren en de oprichting van afdeelingen
wordt daar voorbereid.
Voorloopig werd besloten tot toetreding
tot de Nationale Vredes Centrale. Zaterdag
avond sprak in een openbare vergadering
Mr. Dr. A. M. Joekes over „Dictatuur of
Democratie". Hierop sprak nog Prol' l)r.
D. van Embden over de nieuw gestichte
Nationale Vredes Centrale, die een actief
democratisch eenheidsfront wil vormen
voor don vrede cn voor nationale ontwape
ning.
In de Zondagmorgen voortgezette verga
dering werd de uitgave van het maandblad
„Jongeren en Democratie", alsmede het
verslag van redactie en administratie be
sproken. Besloten werd de uitgave in den
zelfden geest voort te zetten.
De verkiezing van het Hoofdbestuur
bracht in de plaats van den heer C. B. van
Dam te Haarlem, die zich niet herkiesbaar
stelde, de heer D. J. A. Geluk, eveneens uit
Haarlem.
In de andere functies werden benoemd
de zittende bestuursleden: S. Zandstra
Sneek, voorzitter; B. Levits Jr., Den Haag
secretaris; C. S. Tolsma, Assen, penning
meester; E. Klein, Hilversum, 2e secretaris
Na ampele bespreking werd een voorstel
der afdeeling Haarlem tot verhooging der
maximum leeftijd tot 27 jaar aangenomen
met een amendement van Assen en Hilver
sum, waardoor de mogelijkheid van dispen
salie boven '27 jaar vervalt.
Hierop werd met algemeene stemmen
aangenomen een motHF-van de afdeelins
Den Haag, luidende als volgt*
De Algemeene Vergadering dpi* Vrijzin
nig Democratische Jongeren Organisatie
bijeen te Sneek op 30 October 1932.
Constateert met bezorgheid de toenemen
de activiteit van het militarisme, de groei
van het chauvinisme, het steeds sterker
wordende protectionisme en bovenal de
verbreiding der anti democratische staats
idee;
Waarschuwt de jongeren legen het daar
uit voortvloeiende oorlogsgevaar, dat de
cultuur dreigt te vernietigen:
Wekt de jonge generatie op sterker dan
ooit nationaal voor den vrede te ijveren en
ontwapening te eischen, het internationale
saamhoorigheidsgevocl krachtig te verster
ken, den vrijhandel te propageeren cn de
democratie te verdedigen;
Besluit deze motie de grootste mogelijke
publiciteit te geven en verzoekt de pers
om medewerking hiertoe.
Zondagmiddag hield Mr. Joekes een in
leiding over „Internationale Samenwer
king". Spreker bepleitte deze inzonderheid
op drieërlei gebied, n.l. op economisch, op
sociaal en op staatkundig gebied.
Na deze inleiding werd. na enkele re
dactioneelc wijzigingen wederom met alge
meene stemmen, aangenomen de volgënde
motie, gesteld door de afdeeling Haarlem
Snip
Pelikaan
27-10
Amsterdam
27-10
Bu«»apesl
Woenen
28—10
Athene
29-10
Mersainatruh
Cairo
Gaza
RuthavvelB
30—10
Bagdad
Boeshir
ï—ii
31—10
Diask
Karachi
31—IC
1—11
Jodpoer
30-IC
Calcutta
Rangoon
29- IC
BangKok
Koh-Lak
28-10
Batavia
28 10
Bandoeng
Y U
Vertrek van het eerstvolgende
post
vliegtuig van Amsterdam 3 November
dan wel andere middelen geschikt zijn ons
het euvel der werkloosheid in belangrijke
mate te temperen,
besluit deze motie de grootst mogelijke
bekendheid te geven cn verzoekt de pers om
medewerking daartoe.
Afgehandeld werden dan nog de propa
ganda bespreking, benoeming van een
kamp en propaganda commissie, welke aan
het Hoofdbestuur werd overgelaten, vast
stelling van de plaats, waar het volgende
iaar het tienjarig bestaan gevierd zal wor
den, waarvoor Haarlem werd bepaald, ter
wijl benoeming van een lustrumcommissio
eveneens aan het Hoofdbestuur werd opge
dragen.
Bij de sluiting van de vergadering wekte
de voorzitter nog op tot hard werken voor
de organisatie, tot versteviging innerlijk en
uitbreiding uiterlijk.
Zondagavond werd met een groote. druk
bezochte feestelijke' bijeenkomst het vijf
jarig bestaan van de afdeeling Snerk ge
vierd Als spreker trad hier op de heer G»
Ritmeester, wethoudèr van Leeuwarden.
Het vastrecht voor gas
wordt herzien
Den Haag, 31 Oct. In de héden gehou
den raadsvergadering is voortgezet dc be
handeling van het prae-advies op de mo
tie-Van Lengen betreffende herziening van
het vastrechttarief voor gas. Do heer
Hartman (c.h.) vond de verlaging wel
wat gering.
De heer De Visser (c.p.) klaagde er
over, dat de tarieven op de armen veel
meer drukken dan op de rijken.
Wethojder Quant wees erop, dat het
voorstel voor de gasfabriek een mindere
Inkomst geeft van 125.000, hetgeen dus
aan de gebruikers ten goede komt.
De raad nam het voorstel aan met 38
tegen 3 stemmen.
De heer J o 1 s (v.b.) interpelleerde ten
slotte over een tramaangclegenbeid.
MR. TRUYEN KAMERLID.
Bij het centraal stembureau voor de ver
kiezing van dc leden der Tweede Kamev
is bericht ingekomen, dat mr. P. W. H.
Truyen, hoot'd-inspecteur van het lager on
derwijs te Roermond, zijn benoeming tob
iid der Tweede Kamer in de vacature-
Arnent heeft aangenomen.
exposeeren thans een pracht collectie Zitkamer-ameublementen.
Komt U eens de- etalage zien. Het is werkelijk iets bijzonders.
K. BEEKSTRAAT 6 BEEKENST.LAAN 10
De Algemeene Vergadering der Vrijzinnig
Democratische Jongeren Organisatie, bijeen
te Sneek op 29 en 30 Olober 1932,
Vreest, dat do toenemende werkloosheid
en de langdurige lediggang op de jonge
mcnschen, wier opleiding in deze jaren is
of wordt voltooid, demoraliseerend zal wer
ken en dat zij gemakkelijk onder den in
vloed zullen komen van extremistisch#4
stroomingen.
dat. bij opleving van handel en industrie
deze jonge menschen achter zullen staan bij
hen. die reeds in de practijk werkzaam zijn
geweest, zoodat velen van hen wellicht hun
geheele leven de nawerking van deze crisis
zullen ondervinden,
vestigt dc aandacht op deze gevaren,
is van meening. dat de overheid, al of
niet in samenwerking met particulieren, be
boort te zoreen. dat alle groepen van do2e
ionge lieden gelegenheid verkrijgen voor
ontwikkeling en ontspanning,
acht bestudeering noodig. van dc vraag,
of. verlaging van den pensioengerechtigden
leeftijd, verkorting van den arbeidsduur,
.Je aanstaande wacht buiten op Je. Annie."
„Hoe weet u dat het mijn aanstaande ia
rookt een sigaar van mij,"
