DE EEMLANDEB
Bmrmverzicht
STOFZUIGERS
Vrijdag 4 November 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 109
I
NIEUWE AANVALLEN OP
V0N PAPEN
HERRÏ0T HEEFT MADRID
VERLATEN
VERBOD VAN VERGADEREN
AFGEKONDIGD
RIJKSKABINET CONTRA
REGEERING-BRAUN
BRITSCHE BOEREN STELLEN
EISCHEN
4 uur 59 min.
L. J. LUYCX ZOON
1BACH PIANO'S
Fa. R. van den BURG
ALLE MERKEN. REPA-
REEREN EN INRUILEN
IjJL'IHt-i.lJ
AMERSFOGRTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pcr 3 ma»ndeI> voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN vao 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Liefdadlghcids-advertentiën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—, Bewijsnummer extra f 0.05
Verkeersslakiny te Berlijn.
Broederlijke samenwerking
tusschen communisten en na-
lion aal-socialisten.
Gelijk men weet, is gisteren 1c Herlijn
nilotscling' een staking uitgebroken, die liet
irerkeer practisch volkomen heeft stopge
zet. De Berliner Verkeiïrs-Gescllschaft had
'jpenigen tijd geleden den vakvcrecnigingen
ren korting op het loon van twintig pro-
ent voorgesteld; de vakverecnigingcn stel-
,'Blen zieh tegen deze verlaging te weer en
wisten te bereiken, dat dc looncn slechts
■wee Pfcnnigc per uur zouden worden
■verlaagd. Ündci tu&sclien moesten do hc-
ftrokken wagenbestuurders, conducteurs cn
eerdere aangesteldcn zich nog over dit ac-
spoord uitspreken. Dit geschiedde en toen
Idcck, dat van de 21G92 personen, die hij
iele Berlijnschc verkeersniaatschappij in
dienst zijn, cr 18537 aan dc stemming lipb-
Sjjx'n deelgenomen, van wie li 171 zich voor
fefaking verklaarden. Volgens de statuien
L-aat een staking echter alleen door, vvftn
neer twee-derden der betrokkenen zich ten
gunste daarvan uitspreken. Deze twee-der
ckxmeerderheid is niet heelemaal bereikt:
cr ontbraken 130 stemmen aan. Do vakver-
Renigingsleiders hadden dus formeel liet
■echt de slaking niet te laten doorgaan,
Mïiaar dc arbeiders •hébben zich aan dit
standpunt niet gestoord cn hebben liet werk
neergelegd.
De Berlijnschc verkeersniaatschappij
heeft inmiddels uiteengezet, waarom zij
1ot loonsverlaging moest overgaan: zij
liccft n.l. een uitgebreid ?r personeel te
werk gesteld dan het bedrijf vercischt en
pvildc die twee Pfcnnigc van het uurloon
alleen aftrekken, teneinde zich niet ge-
noodzoa-kt te zien mensthen te ontslaan.
De werklieden nu, die onder normale om
standigheden wel toegankelijk zijn voor
Bell dergelijke redenecring, vreesden cch
ier ditmaal blijkbaar, dao liet bij die twee
Jjfeiinige niet zou blijven en dat nader-
iand de korting Aan twin tig procent toch
fnog plaats zou vinden. Overigens is het
■aannemelijk, dat aan het stakingshesluit
■politieke beweegredenen ten grondslag Ia
|gen. Bedoeld besluit is focfi na dc stem
"ping genomen in een vergadering, dio bij
■pcji werd geroepen door de communis
nischc vakvereenigiiigsopin^itie. De natio
Siaal-sociaiisten hebben znh hierbij omuid
dcllijk aangesloten.
I Dit broederlijk sum cmv erken der nazi's
i Be ti communisten bij de cnsccnccring a an
jp-takingen, is, naar de Voss. Ztg. opmerkt,
j-jK?ccn nieuw verschijnsel, maar voor den
(eersten keer treedt het in een dergel ij ken
(omvang cn dan nog wel in de rijkshoofd
stad aan den dag. De grenzen tusschen na-
Itionaal-socialisme en bolsjewisme zijn dc
plaatste dagen nog vager geworden dan tc-
Ivoren: dc nationaal-socialistên hebben Mar
xistische leerstellingen verkondigd, terwijl
«le communisten zich hebben bediend van
■nationalistische leuzen. In den laatslen tijd
|\alt echter niet slechts een gelijkheid, wat
jde strijdwijzen betreft, vast te stellen,
Iniaar evenzeer met. betrekking tol de doel-
jeinden van dezen strijd. Nog.maar kort ge
ileden hebben kopstukken der nationaal-
JsQGialisten verklaard: „Wanneer ge niet
Inationaal-socialistisch wilt stemmen, stemt
ldan altlians communisli^li". (Natuurlijk
jhestaat er bij'do arbeiders een streven om
Jzich te kanten tegen voorgenomen loons
verlagingen, maar dat streven wordt door
de beide rechtsradicalc groepen misbruikt
Ivoor een actie togen de vakvereenigingen,
I terwijl tegelijkertijd een poging wordt ge
daan bij dc geradicaliseerde massa's om in
verband met de voor de deur staande ver
kiezingen zieltjes te winnen. Dc geldkisten
in de bruine huizen zijn, sinds de groot-in-
dustrieclen een w at gereserveerder houding
I zijn gaair aannemen, niet meer zoo goed
Igevuld als vroeger. Dc verkeersstaking
j liiedt Ilakenkrcuz en sovjetster nu op een
goedkoope wijze - dc gelegenheid daarvan
Iprofijt te trekken.
Den radicalen zou het misschien onder
I gewone omstandigheden niet zijn gelukt dc
verkeersstaking een feit te doen worden,
maar men mag niet vergelen, dat tal van
I factoren de arbeiders meer bereid hebben
gemaakt te luisteren naar de lokstemmen
I der radicale politici: dc verwijdering der
j Pruisische regpering-Braun-Severing in
Juli, do sociale politiek van liet rijkskabi-
nct, de onverzoenlijke houding na dc uit
spraak van het staatsgcrcchtshof te Leip
zig, dc reactionaire plannen der rcgccringe
inzake grondwetsherziening, dc nauwe re
laties tusschen het knbinct-Von Papen en
«Ie typische vertegenwoordigers der sociale
reactie: de Duiisch-iiationulen. Door dit
alles is een atmosfeer van wantrouwen
ontstaan, die den communisten cn nazi's
zeer goed tc stade komt.
„De kanselier van de mis-
verslanden'
Berlijn, 2 Nov. (H.N.) Prelaat dr.
Schreiber heeft lc-Mernc een zeer scherpe
rede tegen de rijksregecring cn den rijks
kanselier gehouden. Hij zeide o.a., dat de
gene, dio naar do zoo belangrijke econo
mische wereldconferentie gaat, liet vertrou
wen van het geliecle volk moet hebben cn
niet slechts dat van de zeer dunne laag
van de heerenclub, om successen tc kun
nen behalen. Von Papen is zijn optreden
to Lausanne begonnen inct een interview,
dat verkeerd is opgevat cn sedert is bij do
kanselier van dc misverstanden geworden.
Zonder iels te doen heeft dc kanselier toe
gezien, dat Oostenrijk voor een linzcnmaal
van 11 millioon schilling afsland heeft ge
daan van do gedachte aan aansluiting bij
Duitschland voor den tijd van 20 jaar. Wie
in Duitschland op liet oogcnblik de poli-
tieje bepaalt, weet men niet. Wij danken
echter voor een tijd, aldus zeide prelaat
Schreiber, waarin men niet weet, w ie kok
en wie kelner is.
Te Iiildcshcim heeft dc secretaris-gene
raal van liet centrum, dr. Vockel, een ver-
kiezingsrcde gehouden, waarin ook deze
scherpe kritiek op hot kabinet oefende. Hij
wees cr op, dat Horriot door zijn ontvva-
peningsplan bet initiatief in het ontwapc
tiingsvraagstuk weer aan de zijdo van
Frankrijk tracht te brengen. Voor Duitsch
land is het noodig, dat bij de behandeling
van het ontwajieningsvraagstuk ccn regec-
ring aanwezig is, achter wie het gcheelc
volk staat. Wat hef constitulioncclc vraag
stuk betreft, wees hij er op, dat do minis-
tor van binncnlandsche zaken een wijzi
ging van art. 51 van de grondwet heeft
aangekondigd cn een wijziging van het
kiesrecht. Art. 5i is dc kern van de Duit-
sebe grondwet en do partijen, die zich van
haar verantwoordelijkheid bewust zijn,
hebben in den loop der jaren van dit ar-
likel een zeer gematigd gebruik gemaakt,
liet is duidelijk, dat dc tegenwoordige re--
eering deze hervorming niet tot' stand zal
brengen. Ook het economische programma
van dc regeering is niet uitgevoerd, ter
wijl ook do maatregelen van de regeering
voor den landbouw niet het gcwcnschte
resultaat hebben gehad, omdat deze maat
regelen verkeerd waren.
Er zouden alleen sociale verdragen
zijn gesloten
Madrid, 3 Nov. (V.D.) De Pransclie
ministerpresident Herriot is in den afge-
loopen nacht uit Madrid naar Parijs ver
trekken. Verklaard wordt, dat. dc door hem
gelockendo verdragen uitsluitend weder-
kecrigheidsv.Ttlrag n op sociaal gebied
zijn, zooals bijv. liet wederzijds verstrek
en van uitkccringen aan wcrkloózen iu
eikaars land.
Vóór zijn vertrek uit Madrid had Oeriiot
volgens het II. N. blijkens de Franse lie bla
den nog een bespreking met den Spuan-
éclion minister van buitenlandschc zaken,
aarbij over écu samenwerking van Frank
rijk en Fpanjc op internationaal en kolo
niaal gebied beraadslaagd is. Bij het ver
trek van llerriot waren op liet station alle
Spaansciic ministers aanwezig, lleiTiot be
geeft zich van Madrid terstond naar Tou
louse. waar vandaag het congres der radi
cale p-1tij begint. Behalve llerriot zullen
nog tien ministers op het congres aanwe
zig zijn. Iu politieke kringen tc Parijs is
men van oordeel, dat de regeering zich over
dit congres niet ongerust behoeft te ma
ken. Wèl verwacht rncn van dc zijde van
den linkervleugel der partij ccn aanval op
.e ontwapeningspölitiek der rogeering, doch
dc aanhangers van den linkervleugel vor
men slechts ccn minderheid op het con
gres
Berlijn, 3 Nov. (H. N.) De rijkspresL
dent heeft op grond van art. 4S. al. 2 van
de grondwet een verordening uitgevaar
digd, waarbij alle openbare vergaderingen
voor den tijd van G tot 19 November verbo
den worden. Overwogen wordt, dat na af
loop van dc verkiezingscampagne ccn tijd
van ontspanning van dc door de campag
ne aangewakkerde hartstochten moét in
treden. terwijl uok voor dé politic een tijd
van rust na dc inspannende dagen van de
verkiezingen noodig is
Wc zagen dezer dagen ergens de mecning
verkondigd, dat. Wanneer dc staalslekorten
niet meer le sloppen zijn, de staten voor
schier onovcrkomenlijke moeilijkheden ko
men tc st^an en de staatsinkomsten hoe lan
ger hoe meer inslinken, dat dit alles een tce-
ken is, dat dc ernstigste moeilijkheden in den
handel achter den rug zijn. Ofschoon een ze
kere overdrijving hieraan niet vreemd is, zit
cr toch ccn kern van waarheid in. Immers,
de overheidsorganen komen steeds achteraan
sloffen en krijgen daarom ook vanzclfspre-
kend het laalsl dc klappen. Lr zit iets ver
heugends, doch tegelijkertijd ook iets zeer
onaangenaams in dc hierboven geconstateer
de feiten, liet verheugende zit 'm daar in,
dat liet dc industrie en dc handel over het
algemeen iets beter gaat, het onaangename
is, dat de zicli moeizaam opheffende indu
strie met zware heffingen wordt belast in
den vorm van alle mogelijke en onmogelijke
rechten en dc eigenaars en werknemers met
hooge belastingen. Dat maakt de opleving
niet gemakkelijk. Het mag als vrijwel vast
staand worden beschouwd, dat het grootste
leed geleden is en hier en daar. ook in
Amerika, neemt het cijfer der werkloozen
langzaam af.
Nu is een zekere opleving niet meer d^n
begrijpelijk. Vele industrieën hebben maan
denlang niet of slechts in zeer beperkten om
vang gewerkt cn dc voorraden beginnen dus
vanzelfsprekend le minderen.
Toch is de prijsdaling op de goederen
markt nog niel, zooah men gedacht.had, ge
heel tol stand gekomen. Er is bijv. 'om dit te
Btavcn de zeer scherpe daling op de Ameri-
kaansche tarwemarkt, alsmede de prijsreduc
tie, welke dc Visp bijv. heeft moeten toepas
sen voor haar jongste afdoeningen van supé
rieure suiker naar Br. Indië. De daling op de
Amcrikaansche tarwemarkt wordt evenwel
niet al tc tragisch opgevat, omdat nu einde
lijk de Amcrikaansche larv.vCprijs meer in
overeenstemming komt met de noleeringen,
welke elders voor dit product gelden.
De beurs in New-York fs dc laatste weken
zeer onzeker. Dit komt natuurlijk gedeelte
lijk door de a.s. presidentsverkiezingen, die
waarschijnlijk niet in het voordeel van Hoo
ver zullen uitvallen. Maar hoe dc uitslag
van de verkiezingen ook moge zijn, cr is geen
reden om aan te nemen, dat deze op den
economische toestand veel invloed zal kun
nen uitoefenen. Dc verlamming van het be
drijfsleven is zoo volkomen en de zaken na
deren dermate het nulpunt, dat het onmoge
lijk lang meer kan duren, of cr zal een ze
kere opleving moeten intreden, aldus voor
spelt, niet al te gewaagd, de Chronicle. Maar
Roosevelt, stel dat deze gekozen wordt, zou
dan met de eer gaan strijken.
Dc ongeanimccrde gang van zaken op de
New-Yorkschc beurs oefent ook op het Dam
rak een deprimcerenden invloed uit en bij
uiterst lusleloozen handel, op vrijwel alle
dagen van deze beursweclc, was dc tendenz
gedrukt, terwijl ook enkele fondsen een veer
moesten laten.
De daling van het pond schijnt op het
oogcnblik weer tot staan le zijn gekomen en
het was de laatste dagen cn vooral Woens
dag vrij krachtig in herstel.
Het was dus alles bij elkaar genomen geen
vetpot op ons Damrak. Misschien, dat de
volgende week met dc verkiezingen in
Duitschland en Amerika wat meer leven in
dc brouwerij brengt.
Berlijn, 2 Nov. D.) Nopens de ver
klaring der Pruisische slaatsregeering be
treffende de plichtverzaking der rijksregec
ring wordt van bevoegde rijkszijde medege
deeld, dat de beslissing \an het staatsge
rechtshof dc ijksregeering geenszins den
plicht oplegt de Pruisische regeering for
meel weer in haar ambt te herstellen. De
rijk6regeering heeft slechts lot plicht haar
dc uitoefening van vast omschreven be
voegdheden mogelijk tc maken. Te dien ein
de heeft dc lijksrcgcering de regeering-
Braun reeds voorstellen gedaaan, waarop
de regecring-Braun evenwel tot nu toe niet
is ingegaan.
DEVIEZENSMOKKELAARS
VEROORDEELD.
B e r 1 ij n, 2 Nov. (H.N.) De snelrechter
le Berlijn heeft vandaag den koopman Her
mann Weber, die onder den naam van
„Spritwober" bekend staat, wegens het
smokkelen van deviezen naar Nederland en
Zwitserland tot 1 jaar gevangenisstraf en
een boete van SO00 Mk. veroordeeld. Acht
andere beklaagden, onder wie zich ook een
Nederlander bevond, werden tot gevange
nisstraffen van 3 maanden tot een jaar cn
boeten van 300 tot 10.000 Mk. veroordeeld.
Twee beklaagden zijn vrijgesproken.
FRANKRIJKS NIEUWE PLAN
INZAKE ONTWAPENING
boncour /.al te Genéve een alge=
meen overzicht geven
De correspondent dor N.U.C. te Genéve
meldde gisteravond:
In het bureau van dc oniwupouiiigscon-
fercnlic, dat morgenmiddag bijeenkomt, zal
Henderson een uiteenzetting geven van dc
ontwikkeling van den locstand sedert dc
laatste zitting, van dc onderhandelingen,
die hij gevoerd heeft cn van den stand van
het technische werk. Hierna zullen de rap
porlcurs Bourquin over dc internationale
controle, Pilotti over den chemische» cn
bacteriologische» oorlog, de Madariaga
over do afschaffing van het luchtbombur
dement cn Buero over dc afschaffing van
dc tanks cn zwaar geschut hun rapporten
toelichten.
Het staat thans vast, dat Paul Boncour
Vrijdag ccn algemeen mondeling overzicht
zal geven van hel Fransehc plan, welk over
zicht door geheel Frankrijk per radio ver
breid zal worden. Ilct plan zelf zal echter
nog niet op liet bureau gedeponeerd wor
den. Naar verluidt, zou hot nog niet gcliccl
gereed zijn cn zou llerriot liet dan persoon
lijk aanbieden. Er wordt onder dezo om
standigheden van dc mogelijkheid gespro
ken, dat het bureau reeds Zaterdag weer
uiteen zal gaan, hoewel Henderson alles in
liet werk zal stellen om het tot midden No
vember of tot aan dc raadszitting bijoeo te
houden. In verband met het feit, dat sir
John Simon hier Zondag eerst, aankomt
schijnt ccn onmiddellijke verdaging van het
bureau vrij onwaarschijnlijk. Ilct kan na
tuurlijk zijn, dat sir John reeds in Zwitser
land komt in verhand rnet besprekingen der
vier groolo mogendheden, waarover nu
weer ernstig gesproken wordt. Ilct is dan
mogelijk, dat de besprekingen to Lausanno
zouden plaats hebben. In dat geval zou het
bureau dan in afwachting van dc resulta
ten van deze besprekingen verdaagd wor
den.
Het nieuwo Fraiiscke plan, dat vermoede
lijk aan de algemecnc commissie zal worden
voorgelegd, die gedurendo de week, begin
nend op 21 November, bijeen zal komen,
schijnt den lieer Litwinof geen bijzondere
belangstelling in te boezemen. Naar heden
bekend werd, heeft hij zich voorloopig doen
vervangen door den sovjetambassadeur te
Parijs Dofgalefski.
Het comité voor de effectieven, dat van
daag in voltallige zitting bijeenkomt, heeft
ingesteld een ondercomité voor dc kolonialo
effectieven, dat door prof. Moresco gepresi
deerd zal worden.
Het aftreden van Macdonald en
Baldwin bepleit
Londen, 3 Nov. (V.D.) De uit-ruim "-00
afgevaardigden bestaande conservatieve
landbouwcommissie heeft gisteravond in
een bewogen zitting een resolutie aangeno
men, waarin van de regocring onmiddel
lijke afkondiging van invoerrechten op
vlccsch en verlaging van dc le Ottawa
vastgestelde contingenten voor den vlcesch-
irivoer wordt geöischt. Verlangd wordt een
tarief van 4 pence per pond en een prefe
rentieel tarief voor dc dominions van 2
pence.
Do resolutie word terstond ter kennis
gebracht van ministerpresident Macdonald.
Deze bracht in dc gisteren gehouden kabi
netszitting de cisehen op landbouwgebied
ter sprake, waarbij bleek, dat dc regeering
er zeer gereserveerd tegenover staat. Voor
al de eisch van een invoerrecht op vlcescli
werdt met 'nadruk afgewezen. Men schijnt
er op te kunnen rekenen, dat dc regeering
op dit gebied niets zal toegeven.
In politieke kringen gelooft men, dat ccn
groep conservatieven na de heropening van
het parlement tegen do regcering zal stem
men, indien dezo niet spoedig een bevredi
gende verklaring aflegt Lord Bcavcrbrook,
dio een leidende rol speelt in landbouw-
kringen, hield gisteren te Londen een groote
rede, waarin hij het geheele kabinet aan
klaagt en het aftreden eischic van Macdo
nald en Baldwin.
BUITENLAND.
De ramp der Niobe voor den krijgsraad
Dc kapitein vrijgesproken.
(Derde Blad, pag. 11-
BINNENLAND.
liet au'o-ongeluk to Ilpendam. Begra
fenis der slachtoffers.
(Tweede Blad, pag. 1.)
De regeering over den algemeenen toe
stand. (Tweede Blad, pag. 2.)
Begrafenis Frits Lapidoth.
(Tweede Blad, pag. 2).
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Hoogland en Hoevela
ken. (Eerste Blad, pag. 2 en 3).
STADSNIEUWS.
Eerste abonnementsconcert van liet Han-
vcltkwurtot. (Eerste- Blad, pag. 3).
Boter zonder rijksmork. (Kantongerecht'.
'(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het, Kon, Ned. Met. In
stituut to Do Bilt.
Hoogste barometerstand 772.3 te Mun-
chcn.
Laagste barometerstand 750.5 'te Abei-
decn.
Verwachting: Meest matige, aanvanke
lijk wellicht krachtige Z tot W. wind, half
bewolkt, later toenemendo bewolking cn
wellicht een weinig regen. Iets kouder.
De depressiekern die gisteren over lvi
Oostzeegebied lag, is naar het O. afgetrok
ken en uit het gezicht verdwenen. Van de
Poolzec tot Portugal ligt een langgerekt
ondiep slationnair depressiegebicd met
hoog2 kern op do Noordelijke Noordzee. De
stijging van den luchtdruk op IJsland is
ten einde gekomen. Thans stijgt dc lucht
druk sterk in Ierland en Scliot'and bij ge
ringe dalingen van dc Noordzee. Na den
helderen nacht waven de ochtendlcmpera
turen in onze omgeving lager dan gister
morgen. De vliegtuigwaarnemingen in do
bovenlucht hoven ons land en Duitschland
geven zc2i* hooge bovenlucht-temperaturen
aan (10 A 12 gr. C.) op 1000 M. bij uiterst
gering voclitigheidsgchalte der atmosfeer.
Zoolang deze toestand van warmte cn
droogte in de bovenlucht aanhoudt, is geen
regen en slechts zeer hooge bewolking te
verwachten. Omslag van het weer cn toe
neming der bewolking worden waarschijn
lijk wanneer de stijging van de luchtdruk
dis zich thans in het W. vertoont, zich
naar het O. voortplant cn den wind van
Z. naar N. doet omgaan.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
STOFFEN,
FLUWEELEN,
ZIJDE,
VOERING.
Geen beter adres
Voortreffelijk in elk opzicht.
Vraagt catalogus en condities aan
bij den vcrtegenwoordiqer
ARNH.STRAAT.
-JIA/OJBJOTO- OOJhr.239
DE KOMENDE FEESTDAGEN!!
Betuig Uw vriendschap met een fijne BOTERLETTER
en heerlijke BOTERSPECULAAS!
Zij zullen roemen over dc producten der
BAKKERIJ „DE STANDAARD
SOEST ERWEG 71-73-75. TEL. 995
Onze boterletters hosten dit jaar f 1.10 pcr pond. -
Fotidant ba*+*Xj!aat (eigert fabrikaat) 12 ct. per r