r
Garage MOLENAAR
BEL OP 1210
DE ÊEMLANDED
V0N PAPEN VOOR DE MICROFOON
Amersfoort
Het adres voor een taxi blijft
FIRMA DUIM BURGER
uit mooi
JOH. DE HEER
Zaterdag 5 November 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 110
SCHERPE CRITIEK OP
HITLER
VON PAPEN STAAT EEN
INTERVIEW TOE
Weerbericht
4 uur 57 min.
Hulp
Piano's, Orgels, Radio
L. J. LUYCX ZOON
STATIONSPLEIN 5
CONTROLESTATON VOOR
REMMEN - WIELSPORING- KOPLAMPEN
DAMESMODEZAAK
ARNHEMSCHEWEG 26
AMERSFOOMSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P" 3 ™aandtn voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Licfdadighclds-advcrtcnticn voorde
helft van detf prijs. Kleine Advcrtentiön „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Geen heerschappij van de een
of andere kaste
Opleving in de bedrijven
Berlijn, 4 November. (V.Ü.) Rijkskan-
leKer Von Papen, die hedenavond een ra-
liQiedevoering heeft gehouden, welke dooi*
ille Duitsche stations werd uitgezonden,
teelt o.m. verklaard:
Zeer diepe smart moet het hart van
odcren patriot vervullen, indien hij de
feestelijke verdeeldheid van zijn volk aan
schouwt. Diepe smart, wanneer hij ziet
hoe liaat en las
ter, leugen en
eerroof diepe
groeven snijden
in de Duitsche
volksziel. Kn
dat alles op een
oogenblik dat
nationale aan
eensluiting het
hoogste gebod
voor het patrio-
tische en econo
mische ver
stand moet zijn.
Waar gaat de
strijd eigenlijk
VON PAPEN.
'in? Het gaat om de instelling van een
licuw staatsbestuur dat ons uitliet moeras
Ier laatste jaren naar de nationale weder
geboorte moet leiden. Ken staatsbestuur,
ierustcrid op de samenwerking van een
ot werken in staat zijnd parlement, met
ten autoritaire regcering. Het is daarbij
eer zeker niet te verwonderen dat de pnr-
ijbureaueralie, welke ons thans behccrscht,
ich verzet, en een strijd van allen tegen
Men ensceneert.
Hoe hebben wij-indertijd de. strijdkreet"'
an Hitler. „Tegen heir Marxisme en voor
le-nationalc vernieuwing" toegejuicht. Het
s.'-zeer zeker niet-de schuld van deze re-
ieering welke hem en zijii pröpaganda-
nethodes in de verkiezingscampagne zoo
'eel mogelijk vrij heeft gelaten, maar liet
s niet te verwonderen, dat Hitler in de
'ijen van liet roode front geen veroverin
gen maakt, wanneer hij voor de nationale
ïerceniging'de zelfde methodes van klus-
-enstrijd, la irfir cu ophitsing toepast, waar-
ïi deze hem verre de haas zijn.
Inderdaad, het godloochenende bolsje-
visme dat ons met religie, familie en eigen
•emit des persoons wil bedriegen om ons
nahet dwangbuis van collectivistische
nèthodcs te plaatsen, dit bolsjewisme is de
lood voor onze duizenden jaren oude cul-
u.Ur. Geen middel kan scherp genoeg zijn
>m het leger van zijn valsche profeten in
liSlschland met wortel en al uit te roeien.
>ezo grenzcnlooze ophitsing van onze
oSgd, deze opzetting tot klassenhaat, deze
oBrbereiding tot een proletarische werchl-
•eyolutic zullen wij met alle geestelijke" en
jngleriale middelen, welke den staat ter
)cs< hikking staan, tegengaan.
Het beste dezer middelen is evenwel het
;róolc doel, dat do rijksregcering nastreeft:
Tel verzorgen met brood en werk. U kent
nis program. Na vele jaren is het dc eer
de moedige poging om den gccscl der
.verkloosheid te doen verdwijnen. Zou men
net hebben moeten verwachten dat een
cdcr, die werk en brood zoekt, vastbeslo-
cri met ons hand in hand aan liet wei k
'.qu zijii gegaan? Is liet program mislukt?
Integendeel. Uit alle dcelcii des rijks
apuit een herleving van het bedrijf go-
nffld. Is dit program zooals men lasterend
icgt, slechts een program voor groot-on-
Icjnerncrs en banken? Neen. Duizendmaal
neen! ITct is een program voor den hand
werksman, den kleinen arbeider en den
nojringdQcndc zoó goed als \oor dc groot-
nijveraavs. Het. is een program voor hei
werkende Duitsche volk. Maar ik wil hiér
ondubbelzinnig vaststellen: De sabotage,
weikc uit zuiver partij-egoïsmo légen liet
program wordt gevoerd, dc wilde staking,
welke ook door de nationaal-socialistcn
nni in arm met het communisme is uil-
gelekt, zijn vergrijpen tegen dc gehecle
natie, welke hier haar laatste reserves op
het spel heeft gezel.
Het ligt niet op mijn weg af te dalen
iiwhct geharrewar der partijen. Do laster
lijke aanval tegen den persoon van den
rijkskanselier moet immers slechts deze
re'geering treffen. Mijn persoon speelt daar-
)"j Igeeii rol. Maar in het belang van dc
zaak, waar het om gaat, moet ik thans
openlijk spreken. Toen dezr regcering aan
het bewind kwam, schreef zij op haar
vaan: Dc nationale concentratie.
De 13e Augustus.
Wij steunden op iedere wijze den strijd,
welke Hitler te zamen met ons scheen te
voeren. Toen dan den l.'Jen Augustus clgze
nationale 'concentratie zou worden ge
vormd, bleef de leider dezer grooto bewe
ging in gebreke. Met is een strijd om woor
den, indien Ilitler beweert dut hij op de
zen donkeren 13 Augustus niet de gehecle
macht heeft opgceischt. Te dikwijls wordt
hot dagelijks door alle partij- redenaars en
aile bladen der N.S.D.A.P. herhaald: Alle
macht voor Ilitler.
Ilitler zegt, dat hij den 13cn Augustus
niet in dezen trein is geslapt, omdat hij er
weer zou hebben moeien uitstappen. Inder
daad, indien men een aansluiting van alle
nationale Duitsche krachten wenscht en
wil, dan kan men niet dc bevrijding van
wegens een lafhartigen moord veroordeelde
moordenaars van Bcuthcn plechtig lot
eere-zaak van een partij verklaren. Do
leiding der staatspolitick moet liggen in
handen van lieden die een daad als hel
dendaad of als misdaad niet slechts bcoor-
deelcn haar gelang van het feit of de da
der lot hun eigen partij behoort of niet.
Indien Ilitler in. denzclfdcn trein wil stap-,
pen met dc leiders van het grooTo natio
nale Dintschland, dan mag bij ook niet
den euvelmoed bezitten c^c positie der om
de rechtsgelijkheid en do souvcrciniteit
van clo natie, strijdende regcering door een
dolkstoot in den rug te schokken.
Wil de naiionaal-soci.ilislischc beweging
de voogdij der partijen over dc leiding van
liet rijk cn den staat eigenlijk afschaffen,
of wil zij deze vereeuwigen? V óór den 13cïi
Augustus heeft zij ons opgewekt in Prui
sen orde en rust ie garand ceren. Thans be
sluit zij evenwel te zamen met de commu
nisten dat dc Pruisische beambten ons
geen gehoorzaamheid verschuldigd zijn.
Waar is do waarheid, klaarheid?
Waar het om gaat is toch dit: Niet of
deze of gene partijleider op den kanseliers-
zetel zit, niet of deze man Ilitler, Brüning
of Von Papen heet, het gaat er om dat wij
aaneengesloten staan om de levensbasis
voor liet Duitsche volk te verzekeren. Ons
ambt is hcusch geen heerschappij van dc
een of andere kaste, zooals men het wil
vporstellen. Ons ambt is dienst aan het
volk. Wij willen niets a11derf? dan helpen.
Niemand mag van den gcmecnselmppelij
ken arbeid worden uitgesloten en ook de
beweriug, dat wij de vrouw van haar
stemrecht willen berooven, is een der vele
verkiczingsleugdps.
Boven de partijen.
Deze regeering vertegenwoordigt geen
partij en zij propageert geen partij. Maar
een ieder, die liet eerlijk met Duitschland
meent, moet in dezen verkiezingsstrijd zijn
stem aan een partij geven, welke het doel
dezer regcering steunt.
Wat deze rijksregcering wil, heeft de
parTijpers in alle schakeeringen verwron
gen en belasterd. Men kan niet in vijf
maanden zes milliocn werkloozen van do
straat krijgen, dc geschokte financiën op
orde brengen, staats- en economische po
litieke hervormingen invoeren, waar liet
volk al jaren lang op wacht. Maar overal
is er een aanvang mee gemaakt, de resul
taten dor partijlicerschappij te doen ver
dwijnen. In Pruisen is met ijzeren hand
toegetast, ten einde door rigoureuse bezui
niging in het bestuur van hoog tot laag
dc ondraaglijke lasten te doen vermin
deren. Voor den landbouw en de sanecring
van de binnenlandschc markt zijn milliar-
don gespendeerd. 1-Iet gehecle financieclc
en economische program is een bewijs van
eigen kracht. Onze buitcnlaildschc schul
den zijn nog niet met één penning ver
meerderd. Al deze werkzaamheden zullen
moéten worden verricht door middel van
dc hervorming der grondwet, welke wij met
dc landen en de parlementen hopen uit
tc voeren. Deze vernieuwing moet ons doel
zijn als wij den Gén November haar dc
stembus gaan. Duitschland is slechts te
redden indien .allen weder vervuld zijn
van den geest van .gemeenschap en bereid
heid te helpen, dc geest, welke eens in dc
loopgraven den zoon van den geheimraad
en denboerenknecht als kameraden in le-
vcn en dood verbond. Wie Duitschland
lief heeft volgc den roep van zijn gelief
den leider in oorlog en vrede:
Met Hindenburg voor een nieuw Duitsch
land!
ENGELSCH-DUITSCHE KOLENONDER-
HANDELINGEN.
Londen, 3 November (V.D.) Over vier
of vijf weken, zal dc Briische regeering een
delegatie zenden naar Berlijn, teneinde tc
beraadslagen over de kwestie der kolen-
quota en na te gaan of zekere invoerrech
ten een schending befeckcncn van het En~
gclscli-Duitsclic handelsverdrag dal in
1,020 is aangegaan. Dc samenstelling der
delegatie is nog niet bekend.
EEN SLIJMZWAM.
Een mijnheer, die mij al meer blijk had
gegeven op zijn omwandelingen in mooi
Amersfoort goed uit zijn oogen tc zien,
kwam Maandag vertellen, dat aan dien dik
ken iep bij Amicitia, die men passeert als
men onder langs de muziektent wandelt,
een witte substantie zat. die wel wat weg
had van kalk, maar dat was het niet. Ik be
loofde eens te gaan zien, vermoedde dat het
misschien een zwam was, wal mijn bericht
gever ook wel dacht. Ik ging dadelijk na het
vertrek van mijn bezoeker kijken en zag, dat
op den voet van den boom een oppervlakte
van zeker wel 10 d.M.~ was bedekt met een
witte substantie, die ongelooflijk veel over
eenkomst had met slagroom (de smaak uit
gesloten!). En nu zag ik meteen, dat het geen
zwam was, maar.., een slijmzwam. Dit
klinkt wat vreemd, maar Toch is het juist.
Want evenmin als een walvisch een visch
is, is een slijmzwam een zwam. Immers: een
zwam is een plant, en dc slijmzwammen
zijn.... wezens, die staan op de grens van
dieren en planten. Het zijn heel andere din
gen. Hun geheele bouw en levenswijze wijst
daarop. Zoo doorloopen ze, om maar iets te
noemen, eerst een stadium, waarin ze weeke,
slijmerige massa's vormen, die zich zelf be
wegen en verplaatsen kunnen en vaste
voedseldceltjes in zich opnemen door die te
omvloeien mei hun weeke plasmalichaam, het
Plasmodium, zooais sommige lagere dier
soorten dit doen en geheel afwijkend van de
levens- en voedingswijze der planten. In dit
stadium was nu onze slijmzwam Maandag.
Maar langzamerhand heeft de toestand zich
gewijzigd. Donderdag was de witte kleur al
bijna geheel veranderd in paarsbruin: het
wordt nu een sporenmassa en.... na enkele
dagen is het dier veranderd in een plant.
Hcusch, het moge u als u dit voor het eerst
hoort, vreemd voorkomen, hel is toch alles
werkelijk waar: wat Maandag nog een zelf
standig bewegend levend dier was, is Don
derdag al een plant geworden. Is het' u nu
duidelijk, dal de slijmzwam geen zwam
schimmelplant is?
A. JOMAN,
liet Fransche ontwapeningsplan
z.i. een grondslag van
besprekingen
Duitschland heeft het recht
op jnalerieele veiligheid
Parijs, -1 Nov. (II.N.) Dc Berlijnschc
correspondent van de Excelsior heeft een
onderhoud gehad met rijkskanselier von
Papen, die do verwachting uitsprak, dat
hij dc taak, die hij zich gesteld heeft, zal
kunnen volbrengen. Had hij deze hoop niet,
dan zou hij geen seconde langer meer aan
blijven. De rijkskanselier wees er op, dat
liet vraagstuk der Duitsche pariteits-
eischen' geen kwestie van ijdelhcid is, doch
dut Duitschland recht heeft op materieelc
veiligheid. Von Papen betreurde* het wan
trouwen, dat tegenover Duitschland be
stond. Te Lausanne heeft hij vrijmoedig
met Harriot over do betrekkingen tusschcn
heide landen gesproken en op do noodza
kelijkheid gewezen, dat dc regeeringen
niet door de openbare nieening geleid moe
ten worden, doch integendeel do openbare
meening in de hand moeten behouden. Wat
het Fransche ontwapenihgsplan betreft,
daarover wcnschte de rijkskanselier zich
r.iet uit te laten, daar hij van alle onder
deden van hel plan nóg niet op de hoogte
is. 11ij gelooft echter, dat het plan een
grondslag voor onderhandelingen kan vor
men. Het verwijt van instabiliteit m de
Duitsche buitcnlanüscho politiek achtte de
rijkskanselier ongegrond. Met uitzondering
van uiterst links zijn allen in Duitschland
het over het doel der builcnlandschc poli
tiek eens. Duitschland spant alle krachten
in om dc economische crisis te overwinnen.
Duitschland wil als vrije slaat onder dc
overige vrije staten zijn pogingen met die
der overige mogendheden vereenigen in
liet belang van de Europeesche*solidariteit.
Dc Duitsche rijkskanselier Von Papen
heeft, zooals men weet. aan een corres
pondent van dc Parijsche Excelsior een in
terview toegestaan, waarin hij o.m. ver
klaarde, dat de politieke partijen z.i. het
ongeluk voor Duitschland zijn geweest.
Het volk zelf was gezonder dan de par
tijen. Wanneer het niettemin voor de een
of andere partij stemt, geschiedt dit in de
mconing, dat zulks voor zijn bestwil is.
BUITENLAND.
Radiorede van Von Papen.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Frank rijks nieuwe ontwapeningsplan.
(Eerste Blad, pag. 2.)
BINNENLAND.
Fabrieksbrand tc Leiden.
(Vierde Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Propaganda-vergadcring van den C.hr.
Vrouwenbond.
(Ecrsto Blad, pag. 2).
Oppasser Feddema gedecoreerd.
(Ecrsto Blad, pag. 2).
Dc actie der Clir. vakbeweging.
(Eerste Blad, pag. 3.)
LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD.
Dr. G. Streliskcr„Nationaliteit en hand
schrift."
Ilaagschc Brief„Dc laatste acte in het
Schcurlecr-diama."
II. G. Canncgicler „Jachtvermaak."
Anna Benaventc „Druivenoogst in Zuid-
Frankrijk."
George O'Clarcn „Filmbricf uit Holly
wood.1'
Verhaal van de Week „Kleine oorzaken,
grootc gevolgen."
Uit het hoogc Noorden „Sprookjcstocht
door het Zwccdschc land.'
Sprekende over den eisch van gelijkge
rechtigdheid voor Duitschland verklaarde
de rijkskanselier: „M ij wunschon hc-t recht
hetzelfde to doen als andere mogendheden:
het recht om tc gaan zitten, wanneer de
anderen zitten of te blijven staan, wanneer
het ons past. Dc zekerheid niet slechts ge
duld te worden, doch als gelijke te zijn op
genomen on stemrecht tc hebben. Boven
dien heeft Duitschland het recht op mate
rieelc veiligheid en bestaat cr lenslolto
uug nationale trots en zclfsrcspecL"
Üp do vraag van den interviewer, of
Von Papen aan een nieuwen oorlog ge
loofde, antwoordde dc rijkskanselier, dat
de geheime diplomatic niet overdreven
had. Met wantrouwen kon men nooit een
goede politiek voeren. Het was verbazing
wekkend hoe verkeerd Duitschland begre
pen word en Von Papen vroeg zich menig
maal af of do „gewoonte van het misver
stand" niet in verhouding stond tot den
afstand tusschcn do beide hoofdsteden
van Frankrijk en Duitschland. Te Lau
sanne had hij een openlijke bespreking ge
had met minister-president Herriot, die
zijn gedachtegang precies kent. Ilij had
Herriot gezegd, dat men de publieke opi
nie moest gebruiken inplaats van haar
over zicli heen ie laten gaan.
HET NIEUWE GRIEKSCHE KABINET
BEËEDIGD.
Athene, 4 Nov. (V. 1).} Hedenmiddag
zal de staatspresident dc nieuwe Gricksche
regeering-Tsaldaris' beéedigen. Het ministe
rie van buitcnlnndsche zaken is thans over
gedragen aan Johan Rhallys.
LAGE GRAANPRIJZEN TE
CHICAGO.
C h i c a g o, 1 No v. (V. D.) Gisteren daal
de de graanprijs op de graanbeurs te Chi
cago tot een nieuw laagterecord, toen de
Dccember-tarwe 41% dollarcent per bushel
werd genoteerd. Naderhand liep de prijs
vn eer op tot 42'/-■ cent.
Medegedeeld door het Kon.Ncd. Meteor.
Instituut tc De Bilt.
Hoogste barometerstand 772.0 - te Valen
cia.
Laagste barometerstand 750.1 te Isafjord.
Verwachting: Zwakke lot matige wind
uit X. richtingen, gedeeltelijk bewolkt,
droog weer, kouder.
Het deprcssicgebied werd door dc krach
tige drukstijging in het W. naar liet O. ge
drongen. Dc kernen liggen tlians hoven
Zuid-Zweden en in dc Golf v. Biscayc. Een
lang gerekt gebied van hoogen luchtdruk
dat van de Azorcn tot dc N'oorscho Zoo
reikt en zich tijdelijk verbindt met dat in
Finland, scheidt het opvallend depressie-
stelsel in liet O. en Z. van een nieuw ten W.
van dc 2öc gr. W.longte, waarvan de eer
ste kernen gisteravond IJsland passeerden
met regen en zachter weer. Dc winden uit
liet N. brachten flinke afkoeling in4Schot
land, Ierland en Engeland tot in liet Ka
naal. In Noord-Zweden vriest het al cenigo
dagen han>
Met liet oog op liet feit, dat dc luchtdruk
stijging in Engeland spoedig zal eindigen
en nieuwe belangrijke dalingen nog niet m
voorzien zijn, zal het weer waarschijnlijk
ccnigen tijd zijn rustig karakter behouden
cn zonnig cn zacht blijven.
Zondag hebben, dienst de doktoren Plomp,
Batenburg en Kamerling.
Zondag en de geheele weck 's nachts heeft
dienst de apotheek van de fa. Kok.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Ook voor PIANO'S
het goedkoopste adres.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
STOFFEN,
FLUWEELEN,
ZIJDE,
VOERING.
Geen beter adres
POGINGEN TOT PRIJSVERHOOGING
VAN TAWE EN ROGGE.
.Berlijn, 1 Nov. (V. D.) Officieel wordt
medegedeeld, dat dc rijksminister voor de
levensmiddclenvoorziening en landbouw
door het rijkskabinct is gemachtigd cn jn
staat gesteld,-om met aanzienlijk versterkte
middelen rogge voor geruimen. tijd uit de
markt tc nemen, ten einde door het in even
wicht brengen van vraag en aanbod den
prijs op hoogcr peil te brengen. Hetzelfde
zal geschieden met tarwe.
Middag- en Avondjaponnen
