DÊ EEMLANDEU
Piano's in huur verkrijgbaar
VON PAPEN OVER DUÏTSCHLAND'S EISCH
Fa. R. VAN DEN BURG
Woensdag 9 November 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. «s» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 113
BOLIVIAANSCH VLIEGTUIG
VERONGELUKT
BLOEDWRAAK OP STRAAT
GEEN GEN ADEEN GEEN GIFT
Democratie en autocratie
4 uur 49 min.
L. J. LUYCX ZOON
Arnh. straat
NAAR EEN KABINETSCRISIS
IN JAPAN?
tli(s
AMERSFOORTSGH
1 ABONNEMENTSPRIJS p" 3 "üenden voor Amersfoort 2.10, per maand J 0.75, per
week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.I71/,.
V' Blonealand franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
FOSTREKEN'IN'G 57910 TELEFOON 1NTERC. 513
DDI IP ncD inUFRTFHTIFM van 1-4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
rniJO ucn Huvcnmniicim (Q25 Ll<.fdadlQhclds.edvcrtcIltiea voorde
helft van den prijs. Kleine Advertenticn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.05
De verkiezingsveldtocht in de
Vereenigde Staten. Roose
velt verslaat zijn republi-
keinschen tegenstander.
De politieke weerkundigen in Amerika
Voorspelden de laatste dagen, dat de ver
kiezingsstrijd in Amerika ditmaal zou uit-
loopen op een nederlaag van Hoover, den
tes<?nwoordigcn staatspresident, die bijna
zonder wcèrgu zou zijn. De profeten heb-
ben. gelijk gekregen: Roosevelt, de demo
cratische candidaat, voor bet hoogste ambt
in Be Vereenigde Staten, heeft zijn repu-
blikcinschen tegenstander verre achter zich
gelaten. Dc kiezers, die vroeger zich voor
Hoover hebben uitgesproken, hebben licrn
i liane grootcndccls in den steek gelaten
Dit^ moet voor Hoover een groole teleur
stelling zijn, maar het kan niet worden ge
loochend, dat hij zcli' ook in zekeren zin
liccfl bijgedragen tot den voor hem zoo
sinadclijkcn afloop der verkiezingscam
pagne.
Men mag niet vergeten, dat er vier jaar
geleden, toen Hoover eveneens met een de
mocratisch candidaat om het president-
schip worstelde, een al te grooie mate van
bluf school in zijn bewering, clat dc pros
perity, waarin Amerika zich toen nog
mocht verheugen, feitelijk louter on alleen
was (o dunken aan liet ijveren der rcpubli-
keirischc partij.
Zelfs toen dc economische crisis ook haar
'donkere vleugels hoven 'de Vereenigde Sta-
tenlbegon uit te slaan en dc welvaart hoe
langer hoe meer begon lo tanen, stelde
Iloöver het voor, dat de economische bloei
spoedig terug zou kecren. In deri aanvang
beeft het Amerikaansche volk geloof ge
slagen aan de zonnige voorspellingen van
Hoover, maar toen liet publiek merkte, dat
Hoóver tegen beter weten in den econo
nisëhen toestand der Vereenigde Stalen te
gunstig bleef voorstellen, heeft het zich
vati den republikeinsclien president hoe
langer hoe meer afgewend. Het is zelfs nog
niet eens vele maanden .geleden, dat do
thans verslagen president verklaarde, dat
dc [economische nood voorbij was. „The
tide has turned", luidde Hoover's uit
spraak, die hij meer dan eens herhaalde.
De iaanhangers vap Roosevelt hebben niet
nagelaten erop te wijzen, dat telkens wan
neer Hoover zich zoo'n optimistische uit
lating veroorloofde, de crisis een nog erns
tiger karakter ging aannemen.
Het behoeft niet nadrukkelijk te worden
betoogd, dat bij dezen verkiezingsv cldtocht
dc positie van Roosevelt dc gemakkelijk
ste en meest benijdenswaardige was. liet
gaat Amerika, waar men vroeger aannam,
dat.» de welvaart in du Vereenigde Staten
iets eeuwigs en duurzaams was, de laatste
jaren niet meer voor den wind; dc werk
loosheid beeft ontzaglijke afmetingen aan
genomen. Natuurlijk kan Hoover voor dezo
crisis niet verantwoordelijk worden ge
steld; hoogstens kan het hem kwalijk wor
den genomen, dat hij den ernst der situ
atie niet heeft kunnen of willen inzien. Met
publiek, dat over hel algemeen niet een al
te fijn onderscheidingsvermogen heeft, en
den ongunst der tijden steeds wijf, aan de
genen, die in de periode der depressie liet
bewind in handen hebben, stolde Hoover
verantwoordelijk voor 'i onheil, dat zelfs
zich verstoutte over Amerika te komen,
nadat het Europa reeds voél-'eerder had
gegeescld. Roosevelt zag er bovendien van
af 'met een tastbaar program, vol schoonc
beloften, voor den dag te komen; alleen
met betrekking tot dc prohibitie nam hij
een meer afwijzende houding aan dan Hoo
ver. Kortom: hij riskeerde liet'niet toezeg
gingen te doen, waarvan hij niet bij voor
baat wist, dat hij ze in de toekomst zou
kunnen vervullen en bepaalde zich n
hoofdzaak tot kritiek op Hoover's beleid,
zoodat een Amerikaanseh blad, dat wij in
dc-N. Z Z. vonden geciteerd, het misschien
hij het rechte eind liad, toen het reeds en
kele weken geleden schreef, dat niet Roose
velt zou worden gekozen, maar dat Iloovcr
zoii worden verslagen. In elk geval is
thans na den burgeroorlog pas voor den
derden keer een democraat tevoren wa
ren het. Cleveland en Wilson geroepen
lier, Witte Huis te betreden.
Het. genoemde Zwitscrschc blad wijst er
inmiddels tevens terecht op. dal de poji-
tiekc vooroordeelcn, die vroeger den repu
blikeinen ten goede kwamen, aanmerkelijk
zijn verzwakt. Vroeger werd dc rcpubli-
kcin&chc partij beschouwd als de partij der
„nette der betere" lieden: liet behoorde
tot den goeden toon haar eandidaten te
stemmen, die onder alle omstandigheden
konden rekenen op den steun van de
grooie leiders en groepen van het econo
mische leven in do Oostelijke industrie
staten. Ditmaal trad zelfs in deze kringen
/oo'n sterke beweging ten gunste van den
democratische»! candidaat aan den dag,
flat ook dc „kleine man" niet langer kon
geloovcn, dal een democratische heer
schappij het begin van 't. einde zou zijn.
een revolutionair experiment, dat zou moe
ten uitloopen op een chaos. Niet weinig zal
tot deze gewijzigde houding hebben bijge
dragen dc omstandigheid, dat liet in kri
tieke tijden als thans dubbel weiischclijk
is te Washington dc beschikking te hebben
over een regecring, die wat kan uitvoeren.
De voorwaarde daarvoor is echter een in
nige samenwerking tusschen den staats
president en zijn kabinet aan den ecnen
en het congres aan den anderen kant. Gis
teren nu hebben eveneens verkiezingen
plaats gehad voor 'i Huis van Afgevaar
digden en voor den Senaat, die voor een
derde gedeelte moest worden „vernieuwd".
Ook deze parlementsverkiezingen hebben
den democraten mooie successen bezorgd,
zoodat allo. voorwaarden zijn geschapen
voor een prettig en vruchtdragend samen
werken tusscMvn de hoogste bondsautori-
tciten en het bondsparlemcnt.
Overigens zitten natuurlijk aan dc presi
dentswisseling in Amerika nóg allerlei
vraa'gstukken vast, waarop wellicht latei
nog eens de aandacht kan, worden ge
vestigd.
Asuncion '(Paraguay), S November
(V.D.) Ilct Paraguuyaansclic hoofdkwartier
deelt mede, dat in den Gran Chaco een dri>
molorig' Boliviaansch militair vliegtuig is
neergestort. Drie'generaals en tien andere
officieren zijn bij liet ongeluk om bet leven
gekomen.
Zestien personen hij een vuur:
gevecht aedoocl
Buenos A i r e s, 8 November (V.D.) In
dc hoofdstad van Argentinië liccl't zich op
straat oen onzettend tooncel afgespeeld.
Niet minder dan 16 personen zijn gedood.
De leden van twee families, die elkaar
bestrijden, openden midden in do stacl een
rcvolvcrvuur. Binnen tien minuten waren
allen of stervende of reeds dood, met uit
zondering van een meisje van 10 jaar. dat
kans had gezien te-ontkomen. Dertig kleino
kinderen blijven onverzorgd achter.
S.A. EN S.S. IN HET SAARGEBIED
VERBODEN.
Wegens aanval op de regeerings-
commissie.
S a a r b r u c k e i», S November (V.D.) Dc
N.S.D.A.P. heeft dezer dagen in liet Saar-
gebied een pamflet verspreid dat scherpe
aanvallen op dc Regccringscommissie in
hield. Dc Rcgenungscomrqissic gebruik ma
kend van de verordening, waarbij in licl
Saargebïed militaire en op militaire leest
geschoeide organisaties worden verboden,
ïiceft Dinsdag dc S.A. en S.S. der N.S.D.A.P.
verboden.
Een huiszoeking in de bureaux der
N.S.D.A.P.. welke 1 uren duurde, heeft vol
gens mededeeling van dc politic geen re
sultaat opgWverd.
DE HEVIGE STORM IN DE CARAIBISCHE
ZEE.
Verschillende schepen in nood.
New York, November (V.D.) Naar uil
Panama wordt gemeld, woedt dc lievige
stórm onverminderd voort boven dc Carai-
bischo Zee Dc Engelschc stoomboot. „Plic-
mius" is zoc-k. liet Amerikaansche stoom
schip „San Simeon" heeft wederom S.O.S.-
scinen gegov en. Twoj andere Amerikaan
sche schepen staan dc „San Simeon" Ier
zijde. Dc ..Studington", een transportschip
van liet Amerikaansche leger en dc stoom
boot ..lïobrc Jensen" meldden ernstige
averij. Aangezien van een groot aantal
schepen dc dagelijkschc berichten ontbra-,
ken, heerscht cr wegens dc buitengewone
lievigheid van den storm grooie bezorgd
heid.
NEDERLANDSCHE OPIUMSMOKKELAAR
GEARRESTEERD.
Aken, S Nov. (V.D.) De politic is eenige
dagen geleden een bende op bel spoor ge
komen. die zich bezighield met het smok
kelen van opium. Op Duitsch grondgebied
werd een Nederlander aangehouden, die 300
gram opium aan den man trachtte te bren
gen. liet onderzo k in deze zaak wordt
voortgezet en men verwacht arrestaties op
Ncderlandsch grondgebied.
GRONAU NOG NIET GESTART.
Berlijn, S November (V.D.) De wereld-
vlieger von Gronau heeft draadloos uit Ge
nua medegedeeld, dat hij in verhand met
dc slechte weersomstandigheden zijn vlucht
over de Alpen heeft uitgesteld.
RESTAURATIE VAN HET DOGEPALEIS
TE MANTUA.
Rome. S Nov. V.D.) Een rijke Vmcj i-
kaon - Ivress heeft uit b.wvondering
voor liet moderne Italic, ter gelegenheid
van den lOen verjaardag van het fascisme,
ten tweeden male een bedrag van 200.000
lire ter beschikking van den duce gesteld,
om het dogepal cis te Mantua geheel le
restau recr.'ii.
De rijkskanselier o\ et het verband
tusschen den binnenen builen
landschen toestand
l
la de recle, die dc Duilsclie rijkskanse
lier hield ter gelegenheid van het diner.
lTem aangeboden door flo buituiilnndschc
pers vereniging te Berlijn, verklaarde Von
Papen verder:
lk licb u deze korte mededeeüng over
onze binnciilandsclic politiek gedaan, om
dat. ik dc belangstelling begrijp m respee
teer, welke do openbare ïnconing der gc-
hcelo wereld voor onzen biiinenlandsclicn
toestand liccl't. Even weinig als het de laak
van liet, buitenland kan. zijn aan welken
staat ook voor ta schrijven op welke wijze
hij zijn binnenlandsche zaken regelt, even
noodzakelijk is de vvcderzijdscho waardec-
ing. Geen volk verkeert: meer in gevaar
misverstaan le worden dan het Duitsclic.
Men m o e t, ons misverstaan, want ouzo
geschiedenis is een andere dan die van u.
Onze politieke ontwikkeling had niet plaats
binnen do gesloten ruimtJ van een eiland
of achter zekere grenzen, doch is lief re
sultaat van onze centrale ligging in Europa
met voortdurenden invloed van al onze na
buren en onder den geweldigen druk van
culturcclc, politieke en economische krach
ten uit alle windrichtingen. Duitscliland
vormt liet slagveltl tusschen het. rationalis
me van het. Westen cn het irrationalisme
van liet Oosten. De politieke strijd is bij
ons tegelijkertijd een strijd der wereldbe
schouwing. Daarom kan thans in Duitsch
land meer dan ooit slechts één politiek
scheppend, zijn. de politiek, die op hel ge
loot gegrondvest is. Hieruit spruit voor een
groot gedeelte ook voort de liel buitenland
dikwijls zoo bevreemdende scherpte, van
onze politieke tegenstellingen. In dezen
toestand voortdurend het vreemde in ons
op le nemen, te verwerken cn in onze eigen
cultuur in to lasschen en daarbij do grooto
tegenstellingen in onze eigen kringen tc
verzoenen, is liet tegelijkertijd do taak van
ons land op geestelijk, economisch cn po
liliek gebied in it de rest van de wereld in
verkeer tc blijven. Naar builen staan wij
tegenover het dringend probleem van onze
cultureelo en politieke zelfsiundiglieid
Vooral op politiek gebied is onze toestand
als centraal land van Europa vol gevaren
Een aantal problemen is ontstaan, zooals
volken mol een verzekerde posit «e niet ken
nen. Onz; biiihenlandsche ontwikkeling
staat'hierdoor voortdurend onder don druk
van bet buitenland. Onze huidige politieke
toestand is slechts le begrijpen wanneer
men liet. verband ziet tusschen de binncn-
cii buitenlandsclie politiek. Hoe kan een
regeering liet noodige presligj van haar
burgers hebben, wanneer zij niet in staat
is dezen burgers het primitiefste levens
recht, dc veiligheid naar buiten, tc waar
borgen? Het groot aantal interventies van
de overwinnende mogendheden, welke rlc
Duitsclio re'gceringen steeds hebben moeten
doorstaan, is voor -sen groot deel schuld
aan dc algemeenc radicalisccring en clc
verscherping van den biunenlandscheji po
litieleen locstand. Uit dit historisch ver
band tusschen de binnen- en buitenland
sclie politiek spruit do noodzakelijkheid
voort voor liet Duitsclio volk een vorm voor
zijn staatsleiding to vinden, welke in over
eenstemming is met de eischcn van zijn
positie in Midden-Europa cn met dc bijzon
dere moeilijk lieden van den huldigen toe
stand. De eerste voorwaard© hiervoor is liet
horstel van do volledige souvercinitcit van
don staat cn het vestigen van con met alle
macht beklcerle regecring. Kon dergelijke
autoritaire staatsleiding is niet in strijd
niet hel. beginsel der democratie. Democra
tie en 'autocratie zijn geen tegenstellingen,
doch vullen elkander noodzakelijkerwijze
aan.
Dc oogen der wereld" zijn heden op de
Vereenigde Staten van Noord-Amerika ge
richt, waar. een groot volk de leiding van
dm staat, voor de eerstvolgende vier jaren
ui banden van één man legt. Is bet dan
ondemocratisch, vraag ik. een aan liet
land verantwoordelijk staatshoofd te kie
zen? Is liet minder democratisch de ano
nieme machtci^ der partijbureaucralièen,
dij zich tusschen de regecring en het volk
geschoven hebben, uit te schakelen? In on
zen Du itschen Rijkspresident heeft dc meer
derheid van het Duitsclio volk zich als een
daad van rechlslreeksche democratie vei -
ccnigd. Hiermede is de rustige pool gescha
pen, vanwaar uit ons politieke leven moet
worden beheerd.
Gij zult mèt ons van meening zijn, dal
het vormen van een sterk bestuur in liet
binnenland niet alleen een vitaal belang
voor Duitscliland, doch het grooto vraag
stuk van Europa is. Onze positie in het cen
trum van ons werelddeel brengt tocli mede,
Rijkskanselier von Papen.
dat elke verstoring van onze economische
cn politieke verhoudingen van invloed moet
zijn op de overige staten van Europa en
op de meeste staten der wereld, cn daar
om moet ik hier nogmaals met nadruk
vaststellen: cr zal geen rust cn vrede in
Europa'zijn vóór men voor het Duitsclic
volk.de noodzakelijke voorwaarden gescha
pen heeft om liet een vreedzame en veilige
ontwikkeling te waarborgen. Gij keilt onze
eisclicn: Duitscliland kan niet. thans li
jaar na liet einde van den oorlog, nog
steeds als de overwonnene worden be
schouwd. Wij eischcn gelijke rechten, zoo-
üls die voor alle anderen gelden, niet als
genade of als een gift, doch als onzen onaf-
wijsbaren eisch. ik constateer hier niets
nieuws, wanneer ik verklaar: Hel verdrag
van Versailles liccft geen werkelijkcn vrede
gebracht. Ilct is oorspronkelijk slechts als
een voorloopig verdrag bcscliouwtl cn liet
bevat een ïevisicrclausulo. UeLmQet hot
doel niet alleen van dc Duitsclic, maar van
dc Europêbsche politiek zijn, de bepalingen
die onder dwang Zijn opgelegd, te'vervan
gen door regelingen, die met den vrijen wil
van alle belanghebbenden in overeenstem
ming zijn. Onze weg zal de weg van vreed
zame verzoening zijn.
Nimmer zul het economische'leven in
Europa lol rust komen, nimmer zullen de
noodzakelijke grondslagen voor zijn ont
wikkeling wórden verkregen, wanneer niet
een eensgezinde en vredelievende volkenge-
niccnschap werkelijkheid wordt, welke ik
als liet doel van dc Duitsclic politiek be
schouw. En nooit zal dit einddoel bereikt
worden, wanneer niet de grooto beginselen
van de rechtsgelijkheid cn hetzelfde stcm-
mingsrcchl der volken op elk gebied erkend
cn doorgevoerd worden. U kent den strijd,
dien wij thans om onze rechtsgelijkheid in
dc ontwapeningskwestie le strijden hebben.
Ik behoef U ons standpunt niet uiteen tc
zetten. Onze eisch tot algomecne ontwape
ning is de onwrikbare basis voor onze hou
ding. Op deze basis zullen wij alle plannen
beoordcclc», die ons worden voorgelegd.
Onze vraag aan U luidt: Verzekert een
werkelijke ontwapening op een wijze, die
voor' allen gelijk is met als resultaat, dat
voor allen dezelfde veiligheid gewaarborgd
wordt, liet Franschc plan neemt aan, dat
alle staten van liet vasteland van Europa
gelijksoortige legers hebben. Dit is van
Duitsch standpunt gezien nog de vraag.
Wij hebben op bet. oo'genblik een leger, dat
ons bij dictaat opgedwongen is cn wij be
klagen ons erover, dat onze soldaten niet
gelijkwaardig zijn aan die van andere lan
den, omdat zij niet oj» dezelfde wijze bewa
pend mogen zijn. De Franschc regecring
schijnt ervan uit tc gaan, dat de bewape
ning der legers van do verschillende landen
werkelijk gelijk zal worden. Dit standpunt
beschouw ik als een 'grooto vooruitgang.
Niet kan worden bestreden* dat wanneer
het gelukt, allen legers het karakter van
zuivere defensieve middelen tc geven, wij
een beslissende stap in do richting van de
moreel e on twapening en den vrede op de
wereld gezet zullen hebben. Slechts op deze
wijze kan de veiligheid voor alle landen bc-
reikt worden. Dc Duitsclio regeering, die
den vrede wonscht, maakt haar politiek on
dcrgeschikt aan de werkelijk algemeenc
ontwapening. Zij zal elke maatregel toe
juichen welke de defensieve kracht in te
genstelling tot dc agressieve kracht ver
sterkt ii de aanspraken van Duitscliland
op rechtsgelijkheid en gelijke veiligheid
verwezenlijkt. Wij zullen echter niet aan
een ontwaponihgsconventie meewerken,
zoolang wij niet weten of deze voor ons in
haar gchcelcn omvang dezelfde rechten
geeft."
PERZISCH TURKSCH VRIENDSCHAPS
VERDRAG GETEEKEND.
I s t a n b o e 1. 7 Nov. (V.D.) Ter gelegen
heid van liet bezoek van den Perzischen
minister van buitenlandsclie zaken aan
Istanboel is een Perzisch-Turksch vriend
schapsverdrag gesloten voor den duur van
vijf jaar.
'T.£
BUITENLAND.
Dc presidentsverkiezingen in Amerika.
Roosevelt waarschijnlijk, gekozen.
(Derde Blad, pag. 1).
Een rede van Von Papen over Duitscli-
lands eisch tot gelijkgerechtigdheid.
(Eersto Blad, pag. 1)>
BINNENLAND.
Dc Tweede Kamer heeft een aanvang ge-*
maakt met dc algemeenc beschouwingen
over dc Staatsbegrooting.
(Tweede Blad, pag. 1
De ontsnapte inbreker aangehouden id
Arnhem, op weg naar Duitscliland.
(Tweede Blad, pag. 2J. k
Do betooging vail S.D.A.P. cn N.V'.V, iu
Den Ilaug.
[(Tweede Blad, pag. 3)* 1
Medegedeeld door liet Jxon, Ncd. [Met. In-
stiluut le Dc Bilt.
Hoogste barometerstand ,77-iS !c Hclsing-
fors.
Laagste barometerstand: 746.7 to Isafjord.
Verwachting: Matige tot zwakke Z. lot W«
later waarschijnlijk vcrandërlijko wind, ge
deeltelijk bewolkt, weinig of geen regen,
weinig verandering in temperatuur.
De kleino dcpressickcrn, 'die gislcicn en
hedennacht in ons land regen bracht,
lieeft zicli naar dc Noordzee verplaatst cn
schijnt thans zijn weg verder N.-wnarts to
vervolgen. Over Scandinavië en Finland
bleef de hoog 2 druksland houden, liocwci
de barometer, daar nu meestal zwak da
lende is. De dejjressio die gister over IJs
land was gelegen, vulde op, doch schijnt
ver in het W .weer gevolgd to worden door
een nimwen. Oyer dc golf van Biscayc ligt
een zwak minimum, dat. een weinig in be-
teekenis toeneemt. Behalve aan dc Noord
kust van Scandinavië, waar liet krachtig
uil, het Z. lot Z.W. waait, is het over het
gehccle gebied rustig weer. Do vorst in
Midden-Scanciinavié is iets afgenomeu. Iu
NAV. Frankrijk is do temperatuur echter
flink gedaald (in Parijs vroor liet heden
morgen 3 gr.). In N.-Frankrijk cn WosV-
Duitscliland is liet mistig. Do drukverdgc-
ling en haar veranderingen wijzen oj>
ccnigo wearsverbetering, een weerstocstaiid
met zwakke wind, afnemende bewolking en
weinig of geen regen is waarschijnlijk,
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
IMITATIE BREITSCHWANZ
Zwart, Bruin en Grijs
Schitterende kwaliteit.
5.50 per meter zoo juist
ontvangen.
1Moeilijkheden bij de begrooting
Tokio, 7 Nov. «V. D.) In politieke krin
gen te Tokio vreest men, dat de tegenstel
ling tusschen dc militaire autoriteiten cn
het ministerie van financiën bij liet. vast
stellen der nieuwe Japansche begrooting,
tot een kabinetscrisis zal kunnen leiden. Do
ontwerp-begrooting toont een tekort van
7S0 iiiillioeii yen, hoewel liet ministerie van
financiën ingrijpende bezuinigingen heeft
toegepast. L)c Japansche minister van fi
nanciën Takahashi cischt in strijd niet d<r
eischcn van den minister van oorlog Araki.
dat hel tekort zal worden gedekt door het
uitgeven van schatkistbiljetten. Aangezien
clc invloed van het leger zeer groot is, ver
wacht men lief aftreden van Takahashi.
waarbij do overige leden van liet kabinet
zich waarschijnlijk zullen aansluiten.