DE ËEMLANDEU
Maandag 14 November 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang Ka. 117
NEGENTIEN D00DEN BIJ
EEN INSTORTING
EEN DUBBELE MOORD?
SANTA CRUZ IN ROUW
GEDOMPELD
WAPENSTILSTANDSDAG
IN ENGELAND
DE RUST IN GENEVE
WEERGEKEERD
DE BRAND IN HET KINDER
TEHUIS
DE SOCIALISTEN EN DE
REGEERING-HERRIÖT
Nieia w§
JLicht op
4 uur 40 min.
L. J. l&JYCX ZOOM
BECHSTEIN PIANO'S
Fa. R. v. d. BURG
AMERSFOORTSCH
A30NNEMEHTSPRIJS pei 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken» f 0.17'/..
Binnenland franco per post per 3 maanden t 3.-. AfzonderIi|ke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 513
PRIJS DER ADVERTENTIE!) van 1-4 rc9cls 1 105 mc' Inbêérlp'varieen Dcwtisnumrrer
elke regel meer f0 25 Llcfdadlghcids-advcricntièn voorde
helft van den prijs. - Kleine Advertentlën „KEITJES bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke 'egel meer 10 cent, driemaal plaatsen f Bewijsnummer extra I 0:C5
De Europeesche schulden aan
de Vereenigde Staten.
Engeland en Frankrijk be-
pleiten herziening der dosbe-
i j treffende overeenkomst.
Tot ;de regeering van Amerika, waar
ver tot Maart van het volgende jaar
staatshoofd is, hebben zoowel Enge
id als Frankrijk een nota gericht, waar
de.strekking is besprekingen in te lei
over een der neteligste actuecle vraag
kken: dat der oorlogsschulden. Op 15
cetnber a.s. zal Engeland dertig millioen
id sterling aan Amerika moeten beta-
i, maar financicelc deskundigen in Enge
id vreezen, dat het pond sterling op
>uw iernstig in gevaar zou worden ge
acht,I wanneer bovenbedoelde betaling
iordaad werd verricht. Vandaar dat
/jgeland aan Amerika voorlóopig uitstel
gn betaling heeft gevraagd met betrek-
Log tot den termijn, die medio December
rvalt.
bit \Jrzoek is echter slechts een onder
el der Donderdae overhandigde Drilsche
ta, die van veel verdei str'ekkenden aard
De regeering-Macdonald doel namelijk
h de hand de geheele schuldcnregeling
de Vereenigde Staten aan een herzie
ïg te onderwerpen en te dien einde 'in
ïerika een conferentie te hóuden. De
itten/meenen, dat de economische en
'itiekc stabiliteit in de wereld niet terug
n keeren, wanneer de tegenwoordige
i lerlirige verplichtingen op financieel ge-
I d, die een beletsel zijn voor het licrlc
i van het vertrouwen en die de econo
jsche 'depressie helpen bestendigen, niet
rden geliquideerd. Eigenlijk is de strek-
ig yah het Engelsche betoog, dat de
•logs6chulden moeten worden geschrapt.
Londen acht men dit feitelijk de conse-
intie van het Hoovermoratonurn, het'
lk tenslotte tevens ertoe heeft geleid.
Du'lfschland werd bevrijd van zijn her
Ischulclen.
Ie Engelsche nota geeft duidelijk te ver-
lan zij het dan m andere bewoor
igcn dat het initiatief, hetwelk Hoo
indertijd nam en dat alleszins prijse-
was, nog niet voldoende is geweest om
gebouw van het \yereldbedrijfsleven
1 -"vólkomen uit zijn voegen is geraakt.
"i stenige constructie tc hergeven. Men
^1, naar de Engelsche meenen, dc depres
alleen de baas worden en de wereld
.«lvaart weer naderbij brengen, wanneer
jlierika^— en dit is tevens in 't belang
Vereenigde Staten zelf ertoe medc-
rkt alle 6torende factoren uit den weg
luimen. Kortom: in heel de Engelsche
a wordt voortdurend, al wordt daarvan
:n enkel maal rechtstreeks gerept, de
luleering der oorlógsschulden als ccri
ngende noodzaak bepleit.
'evens maken dc Engelschen duidelijk,
met zeer bekwamen spoed daden moe-
worden gesteld, omdat dc zaken in de
reld anders definitief misloópen. het
irstel, een Engelsch-Amerikaansche ge-
:h ten wisseling ten spoedigste te bcgin-
1, is dan ook het vanzelfsprekend uit
cisel van de 6ombere vaststellingen, die
de Engelsche nota zijn verval.
)c Franschenota, di? eveneens binnen
ienbaren tijd revisiebesprekingen voor-
It, moge wat sierlijker zijn. geredigeerd,
ar de strekking ervan is .volkomen ge-
aan die der Engelschen. Opk in dit
:ument wordt gewaagd van de noodlot-
e beïnvloeding der reeds uiterst, ernstige
reldcrisis door- heel het' complex van
iigstukkm, dat met dc oorlogssohulden
'band houdt. Het behoeft geen betoog,
Frankrijk de gelegenheid te baat neemt
te wijzen op zijn goeden wil, aan den
g&legd, toen het te Lausanne toestem-
h,j in de liquidatie der' Duitsche herstel-
^iüld,«waardoor ean eerste stap werd ge-
1 op denweg naar 't herstel van den
itieken en cconomischen vrede. Deze
itstclling gaat vergezeld van de uitnoo-
ing-aan de Vereenigde Staten zij het,
de invitatie heel anders is geformu-
rd—om ook hunnerzijds royaal over
brug tc komen. Vandaar dat ook Frank-
t een nieuw onderzoek der schulden-
esti3'dringend in overweging geeft,
ivenals Londen, verzoekt ook Parijs
ds nu verlenging der betalingsopschor-
g. Inmiddels schijnen ook reeds andere
liteuren zich tot Amerika te hebben ge
lid in gelijken geest, zoodat, al zijn dc
•schillende nota's op zeer tactische \vijz2
;onderIijk in zee gazonden, niettemin van
1 Europeesch offensief kan worden ge-
oken.
iit de berichten, waarover tot dusver
It te beschikken, kan worden afgeleid,
t ook president Hoover voorstander is
131* spoedige gedachtenwisseling over het
reldvraagstuk der oorlogsschulden. Hij
lijnt reeds nu duidelijk Ie hebben ge
takt, dat Amerika er goed aan zou doen
voorstellen, waarmee de Europeesche
iten thans voor den dag zijn gekomen,
ït.te negeeren. maar tc,overwegen, of de
ha- IC*- Wereld b.v. haar schulden niet in
deren vorm zou kunnen betalen, b.v.
or het op ruimer schaal openstellen der
ropeesche markten voor Amcrikaansche
tortbrengsclen. Ook nu heeft Hoover weer.
en, uitkomen, dat Arnerika's houding in
langrijke mate zal worden beïnvloed
or.de mate, waarin de Euroji??schc sla-
i tot ontwapening overgaan.
Inmiddels mag niet over het hoofd wor-
n gezien, dat IToovev, hoewel hij officieel
g tot Maart 1933 in. functie is, niettemin
bij de jongste presidentsverkiezingen een
geduchte nederlaag heaft geleden. Vandaar
dat hij zich tot zijn tockomstigen democra-
tischcn opvolger .Roosevelt heeft gewend, om
eens met hem over de dringende kwestie
der oorlogsschulden te komen praten. Men
ziet dus, dat er belangrijke geb?urtenisscn
op til*zijn.
Ernstig ongeluk te
Warschau
Verschillende gewonden
Warschau, 13 November. (V.D.) Zon
dagochtend heeft ti Warschau een buiten
gewoon ernstig insio. tingsongeluk plaat«
gehad, waarbij 19 pers nen om het leveri
'zijn gekomen. Vier nerst nen worden voorts
in ernstig gewon-l.'n toestand naar het
ziekenhuis overgebra.ht. Voor hun leven
rdt gevreesd.
I)e ramp heeft olaats celiad. doordat een
muur van een twee verdiepingen hoog
graanpakhnis. dat toebehoort aan de brou
wersfirma Haberbusch ei Schiele, onder
den druk van eenige luizenden centenaren
gerst bezweek en met zijn geheele gewicht
mitsgaders dat van net graan een geheel
uit hout opgetrokken belendend huurhuis
ie verpletterde. Aangezien dit huisje, dat
door arme straatventers en arbeidersfatni
lies werd bewoond en -evenals het graan
pakhuis bouwvallig was geen weerstand
bood, was, toen de stofwolk wat was opge
trokken, niet; veelmeer te zien dan een
schoorsteen.
Zevenbewoners van het huis kwamen er
me' lichte' verwondingen en de schrik af
Hoewel de bergingswerkzaamheden direct
met groóte energie werden aangevangen
hij het verzenden van dit bericht
nog steeds twee kinderen, een jóngen van
M en een meisje van 9 jaar. vrmist.
Tot rir» doorlen h^booren vier vrouwen en
r]- je l-ïndcreii. Do lijken zijn allen deerlijk
«•ovminVt.
Nalatigheid van de brouwersfirma is de
oorzaak van de catastrofe.
Echtpaar met woning en
al verbrand
Cs'eu s te l tin, 11 November. (V.D.) Zon
dagochtend heeft op de terreinen van den
landbouwer Jahnko ie rocken Liencke een
brand gewoed welk dc schuur en de vee
stal met inventaris vernietigde. Toen de
brandweer ter plaatse .vt-rscheen; vond men
in de slaapkamer Je lijken der beide echte
lieden verkoold. Dc kamer zelf was het toon
beeld van een vernietiging. De kasten wa
ren opengebroken en d-* inhoud la'g ver
spreid over den grond De echtelieden zijn
waarschijnlijk te bed üi»v»r inbrekers met
een bijl doodgeslagen.
De onverlaten hebben \crvolgcns het ge
bouw in brand geM >ken ren einde te doen
voorkomen alsof .1e me..fchcn het slacht
offer van een ongeluk z'Jn geworden. De
politie heeft dc zaak in onderzoek.
IT.N. bericht, dat lier van zelfmoord
sprake is.
Vele honderden dooden
te betreuren
Havana, 12 November. (V.D.) Het aan
tal dooden, dal de stormvloed heeft ge-
cischt, wordt thans geschat op 2700. De
schade, welke in Santa Cruz is aangericht,
beloopt volgens voorloopige schatting 12
millioen gulden. In Santa Cruz zijn solda
ten gedetacheerd, die bevel hebben ont
vangen terstond op iederen plunderaar te
vuren.
De militaire bevelhebber van de stad
maakt melding van een sensationeele voor
spelling van de catastrophe, waardoor het
hem mogelijk werd honderden mensciien te
redden.
Een visscher was midden in den nacht
de woning van den bevelhebber binnenge
stormd .met de woorden. „Kijk naar de
zee en den hernel en u zult zien, dat ge
heel Santa Cruz zal worden overstroomd".
De bevelhebber d°ed daarop alles, wat
in zijn macht was., om de bewoners tot hun
plicht te iiiféngón. waarbij hij meermalen
zélfs met de wapenen moest dreigen.
Woeste iooneelen in Dublin.
Demonstratie tegen het rijk
Londen, 11 No v. (V. D.) De li de ver
jaardag van den wapenstilstand i6 lieden
weer gevierd op dezelfde wijze als voorgaan
de jaren, met een herdenking, die lang
zamerhand een traditie is geworden. De
plechtigheid bij dc cenotaaf in Whitehall
werd voorafgegaan door twee minuten
stilte. Gedurende dezen tijd stond het ge
heele verkeer stil cn met ontbloot, hoofd ble
ven de meeste voetgangers gedurende dc
twee minuten staan.
De koning, die do laatste jaren verhin
derd was de plechtigheid bij te wonen, was
hedenmorgen in Whitehall aanwezig, verge
zeld door drie van zijn zoons, n.l. den hertog
van York, den hertog van Gloucester en
prins George, terwijl ook dc oom van den
ioning, prins Arthur van Connaught. .van
wezig was. De koningin met de hertogin
van York en andere dames van het Ko
ninklijk gevolg slóeg voor de' rainen van
eén der regéeringsgehouwen in Whitehall
Ie plechtigheid gade.
Pe prins van Wales' was aanwezig bij de
plechtige herdenking van den wapenstil
stand te Edinburg. waar hij een krans legde
>p het gedenkteeken voor de gevallen sol
daden.
In Whitehall was het geheele Britscho
rijk btj.de cenotaaf vertegenwoordigd. Be
halve Macdonald cn de andere leden van het
kabinet waren aanwezig de leider der La-
bour-oppositic in hot Lagerhuis George
Lansbury, de hooge commissarissen van de
dominions en de reeds in Londen aanwezige
deelnemers aan de derde ronde-tafel confe
rentie. Verder waren er afgevaardigden van
ille onderdeden van legor en, vloot, van
nganisaties van oud-strijders cn mannen en
vrouwen als vertegenwoordigersvan koop
vaardij- cn visschcrsvloot. Op Trafalgar
Square verdrong zich een reusachtige mon-
ichenmenigtc om dc parade von dc Ilorse
Guards te zien. In de city, voor dc beurs
n voor St. Pauls Cathedral verdrong,.zich
eveneens een reusachtige menschenmenigte.
Londen. 11 No v. (V. D.) Vrijdag werd
in geheel Engeland dc veertiende herden
king van den wapenstilstand op de gebrui
kelijke plechtige wijze gevierd.
Te Dublin is het tot woeste Iooneelen en
protestdemonstraties tegen het Engelsche
imperialisme gekomen. Tc College Gre^n
werd tijdens een massameeting dc Union
Jack onder luiden bijval der aanwezigen
verbrand. Overal, waar een Engelsche vdag
te zien was, werd zij neergehaald en :n
stukken gescheurd. Souvenirs aan het
Vlaamsche front, die tentoongesteld waren,
verden door de menigte vernield. De repu
blikeinen drongen zelfs trams en autobus
sen binnen cn ontrukten den passagiers de
liei'inneringstcckenen; 2U0U politiebeambten
waren te Dublin op dc been De republikei
nen riepen voortdurend: Leve de Iersche
republiek, weg met het Engelsche rijk. Tal
van personen werden gewond en eenige bel
hamels werden gearresteerd. Bizonder «»p-
zien baarde een vrouw, die niet een stalen
helm op het hoofd en met een militaire cape
om geheel alleen met een Union Jack dooi
de straten trok.
„Wij willen De Valera tot
koning van Ierland maken".
Dublin, 12 Nov (V.D.). Gisteravond
moest tc Dublin de geheele politie en de
burgenvacht gealarmeerd worden, aange
zien de auti-Engelsche betoogingen ter ge
legenheid van dc herdenking van den wa
penstilstand een steeds dreigender karakter
aannamen.
Geuniformde afdeelingen van het repu-
blikcinsche leger trokken door do straten
en riepen o.a.: „Wij willen dc Valera tot
koning van Ierland maken".
Zij droegen borden roet de woorden: „Boy
cot Engelsche goederen". Herhaaldelijk
moest de politie niet den gummistok optre
den en verscheidene personen werden ge
arresteerd.
Pas tegen middernacht kon de rust wor
den hersteld. Tijdens de onlusten stond het
geheele verkeer stil.
DUITSCH SCIIIP OP EEN RIF.
Naar V. D. seint is het Duitsche sloom
schip Vistula met 00.000 vaten petroleum
aan boord ten Zuiden van Vera Cruz
(Mexico) op een rif gcloopcn. Het schip
was op weg van Tampico naar Hamburg.
Het stoomschip Rio Brave heeft dc S.O.S.-
scinen opgevangen en is dc Vistula te hulp
gesneld. Er staat een zware zee, terwijl de
bemanning zeer van de koude heeft te
lijden.
Nader meldt V. D., dat de Vistula, die
aan de Móxicaansche kust op een rif is
geloopnn, afkomstig is uit Danzig cn be
hoort aan de Baltisch-Amerikaanscho' Pe
troleum Importmautschappij.
Zaterdagavond nog een
kleine botsing
AHmeene staking geëindigd
Gonève, 13 Nov. (V.D.j ln de late
avonduren is het Zaterdag opnieuw tot
een botsing gekomen tusschen troepen en
de injinigte, die echter geen ernstige ge
volgen had. Voor een kazerne had zich
een meuschenmassa verzameld, die voort
durend de Internationale zong en de sol
daten uitdaagde. Plotseling werd een
brandspuit in werking gesteld, terwijl sol-
laten cn politie de menigte met 'gummi
stokken verspreidden. Te elf uur des
avonds was de politie den toestand
meester.
Do socialistische leider Isaak is heden
avond gearresteerd.
Do algemcene 2Tuursstaking der Ge-
ncefsche arbeiders was Zondag ton einde.
Met tramverkeer is in vollen omvang her
vat. In de stad heeft Zondag volledige rust
gehecrscht. Intusschen zijn de buitenge
woon vérgaande veiligheids- en voorzorgs
maatregelen, welke reeds te voren waren
genomen ook vandaag nog door de politie
en de troepen gehandhaafd.
De regeering heeft Zondag in den loop
van den dag reeds twee bataljons infante
rie, welke van builen de stad afkomstig
zijn, een mitraiMeurscompagnie en. een
deel van het Gencefsche garnizoen gede
mobiliseerd.
Ingeval het Maandag niet opnieuw tot
ordeverstoringen zal komen, zal de rest
der gemobiliseerde troepen naar hun gar
nizoen lerugkeeren. Sinds Zaterdagavond
zijn in totaal 20 nieuwe arrestaties ver
richt. 22 soldaten van het Gene«fsche gar
nizoen moesten wegens weigering aan de
bevelen te gehoorzamen en andere discipli
naire vergrijpen worden gearresteerd. Zij
zijn ter bschikking van de militaire justi
tie gesteld.
In plaatselijke kringen is men het er
thans algemeen over eens, dat dc onlusten
zijn veroorzaakt door buiten de slad wo
nende agitators. Er zijn Zondag in den
loop van den dug eenige huiszoekingen ge
daan. De regeering is, naar verluidt, vast
besloten alle buitenlanders, die verdacht
worden van communistische propaganda
onverwijld over de grens te laten zeiten.
Wraak van een psychopaath?
Bazel, 12 November. (V.D.j De verden
king bestaat, dat de ontzettende brand in
het kindertehuis Bühl aan het meer van
Zurich is aangestoken. Een 42-jarig psy
chopaath. die verblijf hield in het zelfde
gebouw en die reeds meermalen was weg-
geloopen, is sedert den nacht van den
brand spoorloos verdwenen. Hij was dik
wijls zeer opgewonden. Weinige uren voor
den brand hadden de bestuurders nog een
gesprek met hem, waarin zij hem onder
liet oog brachten, dat zijn gedrag zou lei-
Ion tot overplaatsing naar Koeningsfeldon.
Daarop dreigde de man, dat hij met de
bestuurders nog ,.ccri appeltje te schil
ler." had. Hij bogaf zich naar bed. waarna
men hem niet meer heeft gezien. Zijn aan
houding is bevolen.
Voorwaardelijke steun
toegezegd
Parijs, 11 Nov. (H. N.) Léon Blum, de
leider der socialisten, heeft te Narbonne
een rede gehouden, waarin hij de houding
der socialisten tegenover dc regeering be
handelde. Hij zeide, dat. dc socialistische
partij haar onafhankelijkheid wil handha
ven, evenals de radicale partij dit doet. ()j>
de radicale partij alleen kan de regeerine
niet steunen, daar de radicale partij in dc
Kamer slechts over 160, zetels, dus ov«u
ongeveer lA van hot totale aantal beschikt
Tot wie moet de regeering zich thans om
steun wenden? Op het congres der radical»-
partij te Toulouse is daaromtrent geen be
slissing genomen. De socialisten hebben
niet het recht de regeering bij voorbaat tc
veroordcelen. Indien, het kabinet Herrint
den steun der socialisten wil zoeken, is bij
de socialisten de goed^ wil voorhanden om
dezen te verlecnpn. Op twee punten zullcr.
de socialisten echter niet toegeven. Zij kun
nen niet toestemmen in een verlaging van
de salarissen der ambtenaren orn het even
wicht in de begrooting te herstellen. Om
het ovenwicht te herstellen moe.len de in
komsten worden verhoogd en wel door hei
economische leven weder tc doen opleven
Het tweede punt is de kwestie der ont
wapening. Indien ondanks alles het land in
zijn verwachtingen wordt teleurgesteld, in
dien het streven der radicale partij naai
recht en vrede geen tolk in de regeprine
vindt, dan moeten wij daaruit de gevolg
trekking maken, dat do rol van het kabi
net Ion ejndé is. In dat geval zullen de so
eialisten zich door niets van hun plicht
laten Weerhouden.
BINNENLAND.
érnstige aanvaring op de Noordzee; het
s.s. Rozenburg 'geramd.
vTweede' Blad, pag. 1.)
Dc P. G. Hooft in vlaumien.
(Tweede Blad, pag 1.)
(Eersto Blad, pag. 2.)
UIT DEN OIuTREK.
Auto-ongeluk bij Ede.
(Tweede Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Üj:voering van de Berg-revuo.
(Eerste Blad, pag. 3.)
SPORTNIEUWS.
TI. V. C. wint* dc derby tegen Amsvordo
rnct 12.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Quick winl met 7—2 van Victoria.
(Tweede Blad, pag. 'l)i
A. P \V. C. zegeviert met 41 over
P. V. C.
(Tweede Blad.' pag. 2).
De Amersf.' Boys 'verliezen met 3—2 van
Voorwaarts tc Utrecht.
(Tweede Blad, pag. 2).
Hookey:. Amersfoort I-wint van Amstei-.
darn IT met 54.
(Tweede Blad, pag. 2).
Korfbal: Excelsior II met 4—1 door
Amersfoort geslagen.
(Tweede BIlJ, pag 2)
Medegedeeld door het Kon. Ned. Mel.
Inst, te De Bilt.
TIoog6tc Barometerstand 7Si.O tc Memel
en Danzig.
Laagste Barometerstand 756.0 te Vardö.
Verwachting: Meest matige O. tot
Z. O. wind gedeeltelijk bewolkt, waar
schijnlijk droog weer, lichto vorst des
nachts, overdag weinig vorandering in
temperatuur.
De hooge barometerstanden van Zater-
dagochtpnd boyeii het Zuiden en mid
den van Scandinavië zijn door die
op liet weerkaartjü van Zondag nog
overtroffen waarop' toestanden van bij
na 790 m.M. voorkwamen. Sindsdien
zijn dalingen inge< reden, hel, sterkst
aan den 'Noordkant van liet gebied terwijl
dit zich naar de Oostzeo verplaatste, zoo
dat nu Memel cn Danzig de hoogste stan
den hadden. Dc vorst die in Scandinavië
optrad was wel hevig, (Sarna had 22 °C.)
doch tot een klein gebied beperkt, terwijl
in Duitschland alleen nog maar plaatselijk
lichte vorst voorkwam.
in het Z.W. van liet gebied ligt weer ecu.
depressieevenals Zaterdagochtend.
In de bovenlucht is over Midden-Europa.
'Je temperatuur nog hoog. Boven Soester-
berg.vvas zij op Vh K.M. ruim' 3° hoogcr
dan die aan liét onpervlak cn eerst bovcra
3 K.M.."daaraan gelijk.
Voor het naaste is in don nacht lichte
vorst overdag licht hewoikt d'-oog weer tc
verwachten met matige O. of Z.O.-wind.
LAHGESTRAA1 «9-51 TELEFOON 190
VELOURS CHIFFON
Moderne tinten f 3.00 per meter.
Velvet vanaf f 1.45 per nieter.
Het uleaai van den waren mu/.iek
'ieflitil/her Dc vertegenwoordiger
ARNH.STRAAI
EEN DÉMENTI VAN EX-TSAAK
FERDINAND VAN BULGARIJE.
Coburg. 1U Nov. 'V. Dj Naar aanlei
ding van het bericht uil Sofia, dal gene
raal Gantsjef, de gevolmachtigde - van ev-
tsuar Ferdinand van Bulgarije, tc Shfiu
vertoeft cn pogingen zou ondernemen om
den terugkeer van iien .es laanr naar Bui-
zarije mogelijk te maken, wordt door het
bureau van den hofmaarschalk tc Coburg
medegedeeld, dat. deze, krantenberichten
onjuist zijn. Generaal Ganlsjef brengt zijtt
verlof te Sofia door om pen bezoek te.brcn-
gei aan zijn Bulgaarecbc verwanten.
