M. A. RAMSELAAR FIRMA ZIJDEN LAMPEKAPSLUIERS vanaf f 5.90 DELFTSCH-AARDEWERK X ACHTERBERGH MEUBILEERING Verborgen hoekjes De yo-yo in de oudheid PIEP-PIEP UIT HET BERLIJNSCHE TOONEELLEVEN met dubbele rfl knoopfranjc ALS GESCHENK DOOR IEDEREEN GEWAARDEERD ALLEENVERKOOP WESTSINGEL 10-13 door G .CANNEGIETER Onze tijd breekt met veel dingen, welke het voorgeslacht dierbaar geweest zijn. Zoo hoeft hij ook liet verborgene zijn vroe gere waarde ontzegd, liet leven moet on verbloemd zijn en onverhuld; wij hebben niets tc bedekken en niets te verzwijgen en al wat wij doen, mag zich gerust in het openbaar afspelen. De hang naar het ge heimzinnigc geldt voor een kinderachtig heid. Ongetwijfeld is liet een vooruitgang, dat men met het achterbaksche gebroken heeft. Aan veel huichelarij en schijnheiligheid heeft de moderne levensverhouding een ein de gemaakt. Toch blijft het dc vraag, of zij in sommige opzichten eveneens niet te kort heeft ge daan aan een onuitroeibare behoefte van de menschelijkc natuur. Wij plegen bet verborgene met het onge oorloofde tc •vereenzelvigen. Wat men ver bergt, aldus denken wij, kan niet goed zijn. Waarom zou men liet anders aan dc open baarheid onttrekken? Onze tijd veroorlooft zich veel, wat het verleden ontoelaatbaar geacht heeft. ILij schaamt zich niet meer voor liet natuur lijke, dat hij is gaan begrijpen. Hij bedekt of verzwijgt niet langer hetgeen hij al: zuivere menschelijkheid is gaan rechtvaar digen. Daarom heeft hij niets te verbergen. IT ij spreekt openlijk over hetgeen vroeger een duister en laakbaar geheim was. Hij wisselt luidkeels van gedachten omtrent on derwerpen, waarover men vroeger nauwe lijks dorst fluisteren. Hij richt zijn lens op verschijnselen, welke men vroeger angst vallig in 't donker liet. De schuilhoeken van lichaam en ziel doorlicht hij met de ontle dende stralen der wetenschap. Zoo is onze tijd een oprechte, klare, door zichtige tijd. En hij is. trots op zijn electri- sclic booglampen, die geen schemer meer toelaten. Maar toch komen er oogcnblikkcn, d-«t wij naar den schemer terugverlangen. Wij hun keren naar dc verborgen hoekjes, waarin wij niet onze geheimen alleen zijn. Omdat deze geheimen het licht der kti- Tiek niet kunnen verdragen? Omdat wij kwaad willen doen? Is onze begeerte naar het verborgene begeerte naar 't booze? Volstrekt niet! liet is niet naar het onge oorloofde, dat wij verlangen, maar naar liet verborgene als een geluk op zichzelf. Bedenkt men dit wel voldoende, dat in liet verborgene op zichzelf een waarde kan lig gen? Dc algemeene overtuiging is, dat kinde ren het verborgene zoeken om het onge oorloofde te doen. Ik geloof, dat het net andersom is: zij zoeken het ongeoorloofde om een motief voor liet verborgeno te heb ben. Zij zonderen zich af in een duister hoek je, om fluisterend over iets verbodens te spreken. Zeg bun, dat dit verbodene iets geoorloofds is, waarover zij gerust luidop in gezelschap liet woord mogen voeren, dan is voor hen de aardigheid van het onder werp af. Waarom? Hebben zij hun belang stelling in het onderwerp eensklaps ver loren? Zij hebben nooit belangstelling voor liet onderwerp bezeten. Dit heeft hun slechts tot aanleiding gediend lot het genot van hel v erborgene. Zoodra een spel niet langer ver boden is, heeft het zijn aantrekkingskracht verloren. En vele volwassenen zijn in dit opzicht kinderen gebleven. Laten wij dit goed onthouden: dat ook liet geoorloofde zijn recht op 't verborgene moet handhaven. Zeker, wij doen niets ver keerds; iedereen mag gerust zien wat wij uitvoeren. Maar moeten daarom de lam pen op en de venstergordijnen geopend? Wie zoo redeneert, miskent het recht van dc vertrouwelijkheid. Het is een geluk op zichzelf, achter gesloten gordijnen bijeen te zijn, ook al voert men daar geenerlei kwaad uit. En bet is een geluk op zichzelf, wederzijds innige woorden te fluisteren, ook al bevatten deze geen enkel geheim. Er zijn altijd nog dingen, waaraan men zich niet schor schreeuwt, ook al zouden zij het openbare oordeel glansrijk kunnen doorstaan. Er zijn altijd nog dingen, die de stille en het duister als voorwaarde eischcn en v\elke men van hun natuur berooft, zoo men zc naar de openbaarheid verwijst. Gesteld, dat dc mcnscliheid het ioppunt van zedelijke en redelijke volmaaktheid be reikte, zoodat zij niets kwaads en niets dwaas meer kon doen, ook dan zou zij nog dc behoefte hebben behouden om haar 'wijsheid en deugd voor een deel in 't ver borgene te uiten. Ook dan zou zij nog wil len fluisteren en schemeren en verstopper tje spelen. Ook dan zou zij haar samen zweringen en geheime afspraakjes niet kunnen missen. Wij kunnen heuscli niet altijd pochen over het gehalte van hetgeen heden ten da ge in 't felle licht van dc openbaarheid ge schiedt. Het is niet steeds het fijnste en beste, wat zieh uit in de driestheid van het tegenwoordig bestaan. Gun dc mcnscliheid haar verborgen hoekjes, die vaak dc kweek plaats zijn van het hoogste geluk. Oude afbeelding van een jonge vrouw, die met een rombos speelt. Jongen met yo-yo op een vaas uit de 5e eeuw v. Chr. Wat oude af deelingen ons lcoren, door Dr. II. WESTERMAX. Er is niets nieuws onder de zon. Deze waarheid is ook van toepassing op dc yo-yo, want dit speelgoed moet ook in het oude Griekenland al békend zijn geweest, te oor deelcn naar dc afbeelding op een oudo Grieksche vaas, waarop men een jóngen ziet spelen met een schijf aan het eind van een touwtje. Natuurlijk weten wc niet,-of de schijf ook weer langs het touwtje naar boven liep, doch als dat niet het geval was, zou het spelletje geen spelletje meer zijn en bovendien zijn de wetten der naluurkun dc ecnigc duizenden jaren geleden niet an ders geweest dan nu. En het staat vast, dat er zich bij dc oude Grieksche yo-yo in het midden van de schijf een groeve heeft be vonden. Het zal dus wel precies helzelfdo speelgoed zijn geweest. Het is waarschijnlijk, dat men vroeger aan dc onschuldige yo-yo magische eigen schappen heeft toegeschreven, evenals aar de rombos, een soortgelijk speelgoed, da bestond uit een schijf aan een dubbelen draad. Door den draad op en af tc winden, bracht men dc schijf in een draaiende bc weging, die gepaard ging met een fluitend geluid. De oude schrijvers vermeiden de rombos als een instrument, waarvan bruik werd gemaakt bij magische ceremo niën. Het zou de macht hebben, om onder bepaalde aanroepingen een ontrouwe min naar te doen tcrugkecrcn tot dc vrouw die hij verlaten had. Volgens andere ge schriften was dc rombos echter, evenals thans dc yo-yo een zeer populair speelgoed. W. J. door 1 ELLSSLM A. De muzikale ballade „Kathariixa", waar mede dit jaar het tooncelseizocn werd ge opend, is thans, na bijna 75 maal in het „Theater im Admiralspalasl" te zijn op gevoerd, verhuisd "naar het nog grootere „Theater dos Weslens". De blonde Gilta Al par, die dc hoofdrol speelt in dit stuk, is op liet oogcnblik zeker clc meest gevierde „Star1' van Berlijn. Ook in het „Theater des Westerns'' oogst zij nieuwe lauweren, dank zij haar stem, haar temperament en haar spel. Bijna zoo dikwijls als Gilta Alpar dc rol van Tsarin Katharina van Rusland heeft gespeeld, heeft men Fritzi Massary kunnen bewonderen in bot „Mc- iropol-'lheater den schouwburg, dien zij in Europa beroemd beeft gemaakt. Zij speelt de hoofdrol in „Eine Fran die weiss, was sie will!" Eiken avond juicht hel pu bliek deze kunstenares, die zich onder scheidt door haar bijzondere kunst chan sons tc zingen en door dc beschaafdheid van haar spel, geestdriftig loc. Dc Staatsopcra Unter den Linden heeft onder leiding van Wilhelm Furtwëngler cn met Rudolf Bockelmann in de rol van Hans Sachs, dc „Meistcrsingcr von Nurnbcrg" opnieuw geënsceneerd. Dc gansche pers is eensgezind in haar bewondering voor deze opvoering. Dc>Stedelijke Opera tc Char- Jottenburg, welke zich onder leiding van Karl Ebcrt, bijzonder goed ontwikkelt, heeft een gelukkige greep gedaan met „Maskenball" van Verdi. De voorstellingen van dit werk worden geleid door General- musikdirektor Fritz Busch uit Dresden, die algemeen als beste Duitsclie Verdi-dii i- gent bekend staat, terwijl alc rollen aan uistekende kunstenaars zijn toeverirouwd. In het „Grosse Schauspielhaus", den grootsten schouwburg van Berlijn (3000 plaatsen!), wordt thans de Amerikaansche bewerking van „Alt-Heidelberg" onder den titel „Der Sludentcnprinz" opgevoerd met Willy Üomgraf-Fassbander en Maria Els- lier. Uit dit stuk, dat voor den oorlog liet grootste succes van liet Duitsclie tooneel is geweest, heeft men thans een spektakel stuk met muziek cn zang gemaakt. Het zal zeker ook in dezen vorm tientallen van op voeringen beleven. Een stuk, dat reeds twee honderd maal is vertoond, is „Gaiiovenelire". („Ganove" is een Berlijnsche populaire uitdrukkin, \oor twijfelachtig individu). Dit stuk, dat in dc Berlijnsche onderwereld speelt, wordt zoo goed opgevoerd, dat liet nog steeds suc ces behaalt, alhoewel liet reeds verschil lende malen van schouwburg is moeten verhuizen.Gerhart Hauptmann, de venligjarige, wordt op liet oogenblik op drie Berlijnsche schouwburgen, gespeeld. De „Volksbülinc" voert de „Ratten" op met Kiitlie Dorsch. In het „Staatliclic Schau spielhaus' staat „Gabriel Schillings Fluelit" met Elisabeth Bergner cn Werner Krauss op liet programma en in dc „Kammer- spielc" viert Paula Wessely. een jonge Weensche, die hier haar eerste rol speelt, triomfen als „Rose Bernd". Dit stuk is eerst in liet „Deutsche Theater" van Max Bern hardt opgevoerd, maar heeft aldaar plaats moeten maken voor „Prinz Friedrich von Homburg" van Heitirich von Kleist een opvoering, waarin met liet machtige ta lent van Rcinliardt te bewonderen krijgt. In dit drama speelt dc filmstar Gustav Fröhlich, de echtgenoot van Gitta Alpar, zijn eerste klassieke rol. Ook Bernard Shaw wordt op liet oogen blik in twee schouwburgen opgevoerd. In liet „Lessing-Tlieater" gaat .„Pygmalion", met Grete Mosheim en Oskar Homolka, een kunstenaars-echtpaar, in de hoofdrul len. Terwijl de kritiek deze opvoering eens gezind roemt, is zij verdeeld in dc bcoordee- ling van het nieuwe werk van Sliaw „Zu Wahr, "uni scliön zu sein', dat, met Alexan-. der Moissi, in het„Theater in der Strese- niannstrasse" wordt vertoond. Een suc cesstuk uit het vorige seizoen wordt thans weder m het „Theater im Admiralspalasl" opgevoerd. Wij meenen „Liliom" van Franz Molnar met Hans Albers. Van deze voor stelling heeft Charlie Chaplin gezegd: „Tiet is dc moeite waard naar Berlijn tc reizen, alleen om Hans Albers als Liliom te zien. Van alle grootere Berlijnsche schouw burgen, waarvan er nog in liet vorige seizoep meerderen in verband met de crisis geslo ten moesten blijven, is er heden nog slechts één waarin niet wordt gespeeld. Dit bewijst niet alleen, dat de liefde der BerlijnerS voor hun tooneel groot is, maar wellicht ook dat dc crisis toch langzaam haar einde nadert." Dc allereerste kennismaking met Piep Piep was heel zonderling. -Jn de grootc ka mer die ik bewoon, was een muizengat in bel behang. Verrassend goed verborgen, zoodat ik er niet eerder kennis van kon nemen, dan nadat liet kwaad was geschied. Voor hen die een oud huis bewonen cn dat is de boerderij'met haar liooge ver trekken, haar lange, géboren gang, haar stallen en haar schuren zeer zeker zijn muizengaten een onvermijdelijk iets. En liet kwaad, dat ze bedrijven? Dat is, dat er zoo nu en dan fijn-grijze diertjes uitrollen. Zeer tot ongerief van de dames en van sommige ledenvan liet mannelijk ge slacht. Want om maar terstond met dc deur in huis te vallen toen het verbor gen muizengaatje zijn kwaad had gedaan, zulk een geluidloos-trippelend grijs li chaampje had doorgelaten, (toen ik voor mijn bureau zat te werken, trok een wegglij dend iets over den groncl mijn aandacht), keek ik naar beneden cn zag ik een muis je, waardoormijn beenen onwillekeu rig in dc hoogte gingen. Wanneer de vraag gedaan moclit wor den, wie van ons beiden wel de grootste schrik kreeg, dan zóu ik me zeer zeker met de minderheid tevreden moeten stellen. Want met een snelheid, die voor het nie tig lichaampje wel verbazingwekkend moest liecten, maakte het muisje door die onverwachte, weinig-mannelijke bèwegin van mij rechtsomkeert en verdween in zijn holletje, waarvan de ingang zich als een klein zwart plekje op het behang aftee- kende. Het mag genoteerd worden op dc blad zijde van mijn slechte eigenschappen, dat ik het muisje niet terstond verhinderde, om ooit weer terug tc keercti. Het was zulk een kleine moeilc geweest, het holletje met een zuiver-geknipt 'patroontjo dicht tc plakken. Doch mijn nalatigheid eji mijn zor geloosheid hoe snel vergeet cn onder schat men het gevaar, waarin men heeft verkeerd verhinderden het. En zoo volgde den middag daarop een tweede bezoek, dat een inspectietocht scheen tc zijn. Zonder notitie van mijn aanwezigheid te nemen, trippelde het muis je tot dicht bij mijn bureau-stoel en bleef daar liecl rustig zitten, liet snuitje snuf felend in de lucht. Nimmer zal ik'mij in de toekomst ook maar op een lieel klein beetje moed dur ven beroemen. Door die nabije aanwezig heid van het muisje kwam er weer een zekere trekking in mijn beenen, om die met een onverslaanbaar geluid in dc hoog te te gooien. Ter rehabilitatie mag ik ge lukkig aanvoeren, dat ik, zij Tiet dan met een zekere dosis energie-verspilling, erin slaagde, me te beheerschen en roerloos te blijven zitten. Het muisje dacht dit vertoon van „moed" tc moeten bclooncn met.... van liet too nc.el té verthVijrien'. Echter' zonder eenige' overhaasting cn evenmin zonder een tc-vcel aan langzaamgaan. Als een volleerd acteur bewandelde het muisje den gulden midden weg, verdween kalmpjes, om me óver te la ten aan mijn werk cn aan mijn... nalati heid! Weer vergat ik het muizengaatje diclit tc plakken en eenige dagen later besloot ik, om liet maar niet meer te doen, om eens te zien, lioc deze geschiedenis wel zou ein digenWas die gedachte een speling van het noodlot?.... Wie zal dat zeggen?..., Dn besluit gaf mé menig aangenaam oogen blikje, doch bezorgde me aan het einde een beetje droefheid, waaraan ik me in een sentimentoeie bui overgaf. Geregeld, eiken middag, bezocht het muisje me. Eerst waren liet korte bezoe ken, beleefdheidshalve! daarna wei den ze langer, tot we op intiemen voet kwamen te staan. Groote ontdekkingsreizen deed liet. Eerst over een matje. Daarna over het kleed, on tenslotte langs de wanden, waarlangs liet diertje bijna wegdonkerend dó wand en liet muisje hadden ongeveer dezelfde kleur zich watervlug kon voortbewegen in de richting van zijn holleljc. Het was, alsof het muisje dal zwarte gaatje in het behang van overal, waar het zich in dc kamer bc vond, in de gaten hield. Met groote zeker heid vluchtte liet daarheen, wanneer er een verdacht geluid het opschrikte uit zijn onderzoekingslust. Dat verdachte geluid was meestal het aanraken van een voorwerp, dat licht was en verschoof. Of het w erd veroorzaakt door het zich-niet-meer-onbewegelijk-kunnen- houden van mij. We waren nog niet zoo ver met onze kennismaking gevorderd dat we ons van heide kanten konden be wegen. Mijn gast prefereerde nog altijd een absolute stilte. Daar de reis dwars door dc kamer wel eens groote bezwaren opleverde, omdat hij dan te veel gevaar moest trotse eren, zocht Piep-piep steun of beter gezegd schuil plaatsen in het gevaarlijk operatie-ter rein. Weldra wist hij, dat hij zich betrek kelijk veilig kon gevoelen onder dc boeken kast, liet dressoir, de divan cn de tafel, waarvan liet kleed bijna tot op den grond hing cn de ruimte tusschcn dc vier poolen donker maakte, hoewel liet laatste een zeer gevaarlijke schuilplaats was, daar ik Piep- piep «altijd kon zien, wanneer hij daar stel ling koos. In slaat zich op deze wijze voldoende le oriênteeren, maakte hij weldra groote vor deringen. Eens op een middag wandelde hij over mijn voeten. Verdiept in mijn werk dacht ik niet aan Piep-piep. Schijnbaar irri teerde hem dat zoo, dat li ij maar eens an dere maatregelen zou nemen. Vergeten-wór den is onaangenaam. Piep-piep wilde dat niet, eischte zijn recht op. Hij liep van on der de cene ladenrij over mijn voeten naai de andere rij. Had daarmee echter zijn beste voorraad moed uitgeput, was meteen in zijn holletje verdwenen. Roekeloos geworden door dit kranige stukje overtrof hij zichzelf den volgenden J dag door eensklaps voor me op dc schrijft tafel to verschijnen en ine bijna eon uit-» roep van schrik te ontlokken. Hij wandel de her- en derwaarts, bekeek zichzelf even in het zwarte marmer van het inktstel, be snuffelde vol bewondering de voet van do lamp, maar beende daarna heel vlug en licel haastig weg, toen liij in de nabijheid van mijn rustende handen kwam. Piep-piep heeft liet na dien eersten keer niet weer gewaagd, dit kunststukje nog eens te herhalen, maar kwam heel gezellig bij me eten. Ik had eenige kruimeltjes ge morst en Piep-piep beu van de korrels, dio hij op den graanvloer moest gebruiken, verorberde zc met bijzondere graagte. Nog verscheidene kruimeltjes vielen daarna op den vloer, bijna iedcrcn dag geregeld. Bang, dat iemand me op deze onnetlieid zou bc- trappen, behoefde ik niet te zijn. Piep-piep ruimde alles keurig netjes op. Hieraan gewoon geraakt, bracht Peip- piep me de verrassing, door eensklaps met dezen regel te breken. Waarschijnlijk ver veelde het Piep-piep om icdcren dag het zelfde te moeten doen. Zonder zich aan mijn ergerniè tc storen, liet hij rao op ze keren avond met do gobakken peren, hier dan kruimels, zitten, om mo laat in den nacht wakker tc maken ik sliep van wege de warmte op den divan cn bij me te komen soupceren in do papier-, mand. Hierin lag een zak met beschuitkrui mels, die niet voor Piep-piep bestemd wan ren, maar die hij in ieder geval moest heb ben. Hij ïitselde in de mand met snippers cn scheurde in liet weinig-gewillige papier, dat het een leven van heb-ik-jou-duar gal'. Onwillekeurig zei ik halfluid: „Nou, nou, je moet liet niet to bar maken!" cn Piep-! piep hield zich daarop werkelijk een oogen- blikje stil zeker uit erkentelijkheid voor do bewezen diensten en genoten diners doch ging dan met vernieuwden ijver ver der, zoodat ik tenslotte wel genoodzaakt was, orn Piep-piep tc verjagen, wilde ik' mijn nachtrust verder ongestoord genie ten. Piep-piep scheen abooluut niet tevreden over dit óplredén. Hij kreeg tenminste vreemde allures, scheen op allerlei manio- ren wraak le willen nemen door verschil lende wandaden tc bedrijven, die niet door den beugel konden. Iemand over mijn al leraardigst muisje vertellend, waarschuwde men mij: „Pas op, doe krigst dT last van mit dien ficbelkwintn"(gedoe) en daar. was de, last. Tijdens mijn afwezigheid werd overal aan geknaagd. Telkens bespeurde ik nieuwe wandaden. En toen de kroon tenslotte op het werk werd gezet door zijn vernielzucht op een mooie ets bot te vie ren, toen besloot ik tot de verbanning van Piep-piep, plalcle ik het gaatje in het be hangsel dicht. Veel helpen deed het niet. Piep-piep knaagde het stuk met zijn scherpe tand jes. Een tweede cn een derde poging on< hem uit le sluiten verhinderde hij op de zelfde wijze. Zijn wandaden werden bij dit alles groo te r, zoodat tot dc doodstraf van Piep-piep besloten werd, toen er een gat in een oud- Ilollandsch doek geknabbeld werd, zoo groot, dat 'het onherstelbaar was. Met mijn geduld was het uit. Kort en bondig wercl er in liet gaatje een stukje brood met mui zengift gelegd Daarmee zou de zaak wel afgcloopen zijn. Helaas was dit niet zoo. Dien middag werd ik opgeschrikt door een angstig, smartelijk gepiep, liet was Piep-piep, die gesnoept liad van liet verraderlijke brood cn door pijnen gekweld, niet wist waarheen hij vluchtte, midden in mijn kamer stierf. De doodstrijd was heel kort... Geluk kigAls een armzalig muisje zat hij bij een tafelpoot, het ruggetje lioog ge kromd, verstard in zijn houding... Uit me-, delijden licb ik het lichaampje, dat nog' warm was, opgenomen cn op dat oogen blik besefte ik, hoe redeloos wreed ik was cweest. Eerst had ik Piep-piep op alle mo-: gelijke manieren tot me gelokt, wilde ik hem geheel en al rnct mij vertrouwd zien en toen dat was gebeurd, toen zijn ware muizennatuur baan brak, toen veroordeel* de ik hem Even liad ik willen schreien.... Ach ja, op onze beurt zijn we allen wel eens sen timenteel NIEUWE ZENDER. De gebouwen van den West-Engelsclierf districtszender zijn gereed en met de mon tage van de zendinstallatie is men reeds be gonnen; in Februari a.s. zullen dc uitzen dingen beginnen. EEN ORKEST DOOR DEN OMROEP GERED. Toen het beroemdo Weensche symphoz^s. orkest door de crisis in moeilijkheden wat geraakt, heeft dc „Ravag" het voortbestaan mogelijk gemaakt door groote concerten te gen verminderde prijzen te órganiseeren en deze tevens uit te zenden tegen betaling van een ruime vergoeding.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 13