DE EEMLANDEU ZAL HITLER RIJKSKANSELIER WORDEN? Niemws Lièht op Fa. R. VAN DEN BURG Piano'sin huur verkrijgbaar ABONNEMENTSPRIJS pCf 3 naanden voor Ajnersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per Maandag 21 November 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 123 TIJD VAN EXPERIMENTEN IS VOORBIJ 4 uur 29 min. L. J. LUYCX ZOON Arnh.straat AMERSFOORTSCH DAGBLAD week (rad gratis verzekering tegen ongelukken) f O.IT1/,, Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 513 PRIJS DER ADVERTFNTIFN van 1-4 regelt f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f0.25. Liefdadighelds-advertentlön voorde helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05 Hitier door den rijkspresi- den ontvangen. Men vraagt zich af, of hij rijks kanselier zal worden. „De rijkspresiderit ontving hedenvoor middag den heer Adolf Ilitler voor een be spreking over den politieken toestand, liet onderhoud duurde ruim een uur. Het ligt in 't voornemen de besprekingen in de eerstkomende dagen voort te zetten." Dit is de tekst van de officieele mede deel Lng omtrent het gesprek, dat Zaterdag, in hoofdzaak onder vier oogen, is gevoerd tusschen den rijkspresident en den leider der nationaal-socialisten, die als hoofd der sterkste partij zich thans met de andere partijen in verbinding zal stellen, teneinde na te gaan, of hij een kabinet kan vor men, dat steunt op een parlementaire meerderheid. Vermoedelijk zal Hitler eerst overleg plegen met het centrum en wel licht de Beiersche volkspartij, terwijl de andere partijen daarna eventueel aan de beurt komen. Heeft Ilitler ditmaal tegenover den i ijkspresident een anderen loon aangesla- t gen dan op 13 Augustus, toon Hindenburg hem maar een paar minuten te woord stond? De Vossische Zeitung meent van wel en neemt aan, dat hij ditmaal niet de alleenheerschappij zijner partij en onbe perkte volmachten in zo/u omvang heeft geëischt, dat de .rijkspresident en het par lement feitelijk zouden worden uitgescha keld. Maar moge Ilitler niet hebben ge staan op de ongebreidelde dictatuur der nationaal-socialistische partij, dit sluit geenszins uit. dat bij opnieuw aanspraak heeft gemaakt op liet leiderschap der na tionaal-socialisten bij de rogeeringsvor- ining. Do vraag js nu, of het Ilitler zal luk ken met de andere pariijen tot een schap pelijk vergelijk tc komen en ten tweede, of rijkspresident .Hindenburg, verondersteld dat Hlilër hierin' slaagt, al dan niet zijn goedkeuring zal hechten aan een oplos sing, die de nationaal-socialistischc leider aan de hand doet Van de veeleischendheid der nationaal- socialisten krijgt men inmiddels cenig denkbeeld, wanneer men kennis neemt van de inlichtingen, _dic -Göring, de nationaal- socialistische voorzitter Aan den rijksdag, heeft verstrekt aan de Italiaanschc pers. Dat HilleF rijkskanselier zalworden, stond bij hem als een paal boven water en even eens stelde hij Tiet als iels zekers voor, dat hem, Góring, het ministerie van buiton- landsche zaken zou worden aangeboden. Over de mogelijkheden sprekend met be trekking tot de verdere ontwikkeling van den politieken toestand in Duitschland, maakte Göring de opmerking, dat eeuiger- loi compromis tusschcn Hitier en Yon Pa pen of een persoonlijkheid van hetzelfde slag als laatstgenoemde in het geheel niet in aanmerking kwam. Evenzeer beschouwde hij als uitgesloten een vergelijk tusschon de N.S.D.A.P. en do andere partijen, ertoe strekkende een rc- geering te vormen, waarbij rekening werd gehouden met de parlementaire om standigheden. d.w.z. een regeeringsvor- ming, waaraan de nationaal-socialisten en dc andere partijen zouden deelnemen op den grondslag van liet aantal zetels, waar over de verschillende partijen in den rijks dag beschikken. Volgens Goring zal de nationaal-socialis- tische partij alleen bereid zijn de regeering over tc nemen, wanneer haar de noodzake lijke autoriteit en de volkomen politieke verantwoordelijkheid wordt gewaarborgd, d.w.z. wanneer zij de beschikking krijgt over den kans<?lierspost en alle posten van politieke beteekenis, terwijl eventueel de lei ding van enkele ministeries, die een meer technisch karakter dragen, zou kunnen be rusten bij vertegenwoordigers van andere partijen. Men' ziét'dus: Goring is niet met weinig tevreden, doch het is zeer de vraag, of de andere partijen -genoegen zullen ne men rnet een dergelijke schamele aalmoes. DOODVONNISSEN TEGEN TWEE MAROK- KAANSCHE ONDEROFFICIEREN. P a 1- ij s, Nov.* a V. D.) Twee Mairok- kaansclie oiiderofficii-ren, dia een Fran- sclicn luitenant en tnee Franschc onder officieren hadden vermoord, zijn door den krijgsraad te Fez Ier dood veroordeeld. TWEE GEVAARLIJKE INBREKERS INGEREKEND. klankcnstein. 3? Not. fH.N.j liet is ue politie gelukt twee gevaarlijke inbre kers in hechtenis tc nemen die niet min der dan 1*0 inbraken in bet gebied van Blaiikenstcin en omgeving op hun geweien hebben. Het zijn twee jongemannen van ongeveer 25 laar, die vooral in café's, tuin- huizen en garages inbraken. Gestolen wer den vooral levens- en genotmiddelen, rij wielen, radiotoestellen, werktuigen, kinpen en konijnen. De dieven bebben den inhoud vim een klein warenhuis gestolen. De Völkische Beobachter meent, dat de nieuwe tijd nieuwe mannen eischt Het volk stond niet achter Von Papen lil verband met het aftreden van Von Papen schrijft de Miinchener N'eueste Nachrichten o.a>: I-Iet merkwaardige is, dat de rijkspresi dent zelf geen bepaalde vragen tot de par tijen richt, doch thans voorstellen van de partijen verwacht. Alles hangt er thans van af, of de nationaal-socialisten vast houden aan den eiscli. dat Ilitler rijkskan selier moet worden of dat zij de afwijzen de houding van den rijkspresident op dit punt zullen aanvaarden De Baycrischc Kurier ziel in liet ontslag van dc regeering twee belangrijke beslui ten, n.l. in de eerste plaats, dat bet. rijks- kabinet niet meer bet vertrouwen van den rijksprésideht bezit en ten tweede dat de partijen, die tot dusver achter de regeering hebben gestaan, dc bevoegdheid daartoe missen. Volgens het Hamburger Fremdenblalt is er geen enkele reden voor opwinding, daar dc rijkspresident de oplossing van de acuut geworden crisis rnet dc volgens dc grond wet beschikbare middelen zal trachten te vinden. Het lot van den rijksdag is nog eens in handen van de fractieleiders ge legd. Onder het opschrift „Geen halve beslis singen", schrijft dc Völkische Beobachter over hel aftreden der regeering-Von Papen: De beslissing komt laat, doch niet te laat, wanneer zij door de gedachte wordt geleid den weg voor een principieel nieuw staatsbeleid werkelijk en met alle conse quenties vrij. te maken. Daartoe behoort het inzicht, dat een nieuwe tijd nieuwe maatregelen en nieuwe mannen eischt. Het kansclierscliop van Von Papen heeft be wezen, dat dc tijd van experimenten en halve maatregelen voorbij is. Ken regcc- ring, waarachter geen volk slaat, is niet tegen haar zware taak opgewassen, De male van autoriteit een^r regecririg be staat in den graad van vertrouwen, dien zij bij hét volk geniet. De stern des volks heeft reeds lang erover beslist, wie het als leider denkt te volgen, llel is waarlijk niet teveel verlangd, dat inen eindelijk op de verantwoordelijke plaatsen rekening houdt met den wil en de meening van het volk en deze meening is, dat thans het uur is gekomen, dat zonder tusschenoplossingen Adolf Ilitler tot rijkskanselier moet wor den benoemd. Elke tussclienoplossing is onnoodige ver spilling van krachten. Duitschland moet thans nationaal-socialistisch geleid worden om te voorkomen, dat het bolsjewistisch wordt. Houdt men niet dit gevaar geen re kening, dan zal Duitschland ook door geen nieuwe presidentieele regeering gered kun nen worden." Von Papen heeft de openbare meening uitgedaagd. De Echo dé Paris meent, dat dc verschil lende maatregelen der Duitsche regecring een pro\ocatie van de. openbare meening zijn geweest en dat deze er toe hebben bij gedragen haar positie te ondermijnen. ITefc Journal zegt, dat dc geheele binnen landschc omwenteling in Duitschland voor Frankrijk slechts in zooverre van belang s als daaruit een wijziging in de open bare meening kan ontslaan, welke echter nauwelijks te verwachten is. (Jok wanneer de rijksweerminister zich achter dc cou lissen zal hebben teruggetrokken, blijft hij toch de voornaamste adviseur van den rijkspresident. Een nieuw kabinet zal al leen trachten van Frankrijk nieuwe con cessies te verkrijgen. Het ergste zou zijn, wanneer de nieuwe regeering naar Genève zou gaan, om daar besprekingen te ope nen over bizonderheden van het plan, dat de Engelsche minister van buitenlandsche- zaken Donderdag in de ontwapeningscon ferentie beeft ontwikkeld. De Petit Parisian is van meening, dat het aftreden der Duitsche regeering bewe zen heeft, dat een dictatoriaal regime in Duitschland niet mogelijk is, hoewel men ook niet van zuiver democratische tenden- zen der meerderheid kan spreken. Voor Hitier heeft het uur geslagen zijn woorden in daden om te zetten. De Oeuvre meent, dat door wisseling in dc regeering de tot nu toe gevolgde bui tenlandsche politiek niet veranderd kan worden. Dc socialistische Populaire ziel in het aftreden van het rijkskabinet slechts een manoeuvre van den rijksweerminister, met het doel slechts de onmogelijkheid te be wijzen van de vorming eener nationale ecn- heidsregeering om daarna met tc grootcr kracht de tot dusver gevolgde politiek, zij liet ook zonder Von Papen, voort te zetten. Engelsche waaLdeering voor den rijkskanselier, dlic heenging, De Financial News vdrklaart, dat men moet afwachten öf dc pa pen in slaat zijn een regeering te vormen. De regeering Von Papen heeft niets gedaan, wat gevaar lijk of schadelijk zou kujnnen zijn. De na tionaal-sociali6ten én het centrum hebben nog te bewijzen, dat een algemeene coali tie van rechts evenveel kan presteeren. Het is in ieder geval voor den onpartijdigen toeschouwer duiclelijk, dat, wanneer de pnrtijen zoo hardnekkig vasthouden aan haar cischen en niet zouden begrijpen dat op de overwinning van het oogenblik een compromis moet volgen, zij het risico loo- pen een gelegenheid voorbij te laten gaan, die wellicht niet terugkomt. In een bericht van de Duily Mail wordt gezegd, dat Von Papen i^ict uit- eerzucht, doch uitsluitend uit plichtsgevoel heeft ge handeld, toen hij de funcj.ie van rijkskan selier aanvaardde! Wannéér dc onderhan delingen over een coalitie' zouden misluk ken, dan is Von Hindenburg gedwongen Duitschland ondei' oen soort dictatuur te stellen, want Duitschland moet geregeerd worden. De Daily Express verklhart: De opvol ger van Von Papen zal af Von Papen öf Hitier zijn. Hindenburg heeft tot dusver steeds zijn vaderland boven zijn eigen per soon gesteld. Wanneer hij van meening is, dat de rust van. Duitscliland de benoe ming van Ilitler tot rijkskanselier ver langt, dan zal hij hem.met de vorming van een nieuwe regetring belasten. Wanneer dc heer Von Papii-n slechts een noodzake lijkheid is geweest ter afsluiting van eeti politieke periode, dan heeft hij dit op zijn minst genomen goed geddan. De meening in Amerika. New-York. IS Nov. (V. D.) Het aftre den van de Duitsche regeering komt voor de Amerikaansche! bladen meer of minder als een verrassing. De bladen hechten groo- te beteekenis aan het aftreden der Duit sche regeering, omdat do; maatregelen van du regeering Von Papen in Amerika dik wijls als een sensaitie werkten. De Herald Triluihe verklaart, dat de rijkspresident wellicht Hngenberg of Hitler met do vorming van een coalitiekabinet onder bepaalde voorwaarden zal belasten. Wanneer een van deze beiden de opdracht aanvaardt, dan zul Hindenburg langs de zen weg zijn wil doorzeilen of den rijks dag opnieuw ontbinden en. een „winler- kabinet" aan het bewind roepen. Italiaanschc opvattingen. Home, 18 Nov. (V. D.) Met aftreden van de regeering-Von Papen wordt niet alleen in de Italiuansche dagbladen uitvoerig be sproken, maar vormt tevens het gesprek van don dag in Romeinsche politieke krin gen. In een kort commentaar, onder het opschrift „Verwarde toestand", zegt Gayda, de directeur van den semi-oflicieele Gior- nalo d'Italia, dat het aftreden van het ka- binet-Von Papen geen verrassing vormt. De vorige rijksdag is ontbonden, omdat geen meerderheid voor do regeering te vin den was. De nieuwe rijksdag is bijeen ge komen met dezelfde, nog versterkte, onbe kwaamheid hiertoe. De mogelijkheid be staat, dat een laatste poging zal worden gedaan met nieuwe mannen 0111 onder nieuwe gezichtspunten een aantal partijen bijeen te brengen tot een concentraticre- gcering. De' poging schijnt gewaagd en, in ieder geval bij den huidigen stand der 1*0- geering, niet vruchtbaar, want. de concen tratie kan nooit duren zonder de natio naal-socialisten, die echter, naar Gayda uit persoonlijke inlichtingen zegt te hebben vernomen, iedere combinatie van dien aard zullen weigeren. De binnenlandsche toe stand van Duitschland schijn! verward, maar de verwarring draagt liet kenteeken van den overgang en de reorganisatie. Op den achtergrond bevinden zicli duidelijke stroomingen en veilige nationale klachten. De christelijk-sociale volksdienst bepaalt zijn standpunt. Berlijn, 18 Nov. (IT. N\) Het bestuur van den Christel ij k-socialen volksdienst heeft een motie aangenomen, waarin on der verwerping van een te ver gedreven parlementarisme een krachtige staatslei ding verlangd wordt, die op liet vertrou wen van liet volk steunt. Wat de buiten landsche politiek betreft, verklaart de mo tie, dat de strijd voor gelijke rechten voort gezet moet worden, totdat een definitief succes is bereikt. Op het gebied van de binnenlandsche politiek is de dringendste taak, dat een omvangrijk programma voor de werkverschaffing werd uitgewerkt. Ook moeten de onbillijkheden op sociaal ge bied, die door de noodverordeningen zijn ontstaan, verdwijnen. Telegram van den Stahlhclm aan von Hindenburg. Berlijn, 18 Nov. (V. I).) Het persbureau van den Slahlhelm deelt mede, dat liet pre sidium van den bond den rijkspresident een telegram heeft gezonden, waarin erop wordt gewezen, dat bij de rijksdagverkie zingen van 6 November opnieuw is vast gesteld, dat geen parlementaire meerder heid kan worden gevormd en dat de Slahl helm verzoekt den onafhankelijken auto ritairén vorm van staatsbestuur te willen handhaven, teneinde eindelijk te kunnen aanvangen met con vreedzamen wederop bouw. Hitier bij Von Hindenburg. B c r 1 ij n, 19 Nov. (V. D.) Hedenmorgen te half twaalf arrivieerde Adolf Hitler bij den rijkspresident, lot het voeren van een bespreking over den binnenlandschen po litieken toestand. Reeds eerder in den ochtend had de 11a tionaal-socialistische voorzitter van den rijksdag Goering eon onderhoud gehad met den staatssecretaris van den rijkspresident dr. Meisner, welk onderhoud ongeveer ccn kwartier duurde en te tien minuten over elf beëindigd was. Bij aankomst \oor liet paleis van den president werd Hitier door eenige aldaar verzamelde nat.-soc. met „l-Ieii"-geroep be groet. Te Berlijn doen reeds geruchten de ronde, dat naar aanleiding van een onder houd tusschen generaal Von Schleicher en Hitier deze laatste bereid zou zijn ten gunste van Von Schleicher van het kanse lierschap af te zien. Deze geruchten schij ncn echter van allen grond te zijn ontbloot en overeenstemming inzake de regce- ringsvorming wordt in de eerstvolgende dagen nog niet verwacht. Wanneer Ilitler met den rijkspresident tot overeenstemming zou komen, zouden toch ook dc andere partijen hiermede accoord moeten gaan Van nationaal-socialistische zijde verklaart men, dat Hitler op het standpunt staat, dat hij persoonlijk het kanselierschap zal moeten krijgen. Het onderhoud vau Hitler met den rijks- president was vanmiddag te half één ge ëindigd. Onder gejuich van de wachtende nationaal-socialisten keerde Ilitler per auto naar hotel Kaiserhof terug. Daarentegen meldt ecu IT. N.-bericht, dat Hitier volgens geruchten geen aanspraak voor zijn persoon op het ambt van rijks kanselier zou hebben gemaakt. Wèl heeft hij politieke cischen voor deelneming aan de regeering gesteld, ó.a. een verbod van do communistische partij. I11 Pruisen ver langen de nationaal-socialisten evenals vroeger hét ambt van den minister-presi dent voor bun partij. Berlijn, 20 Nov. (V. D.J Nadat men gisteravond nog in liet onzekere verkeerde over de vraag, op welke wijze de onderhan delingen tusschcn de pariijen gevoerd zou den worden, heeft clc rijksdagpresident Goe ring hedenmiddag den eersten stap gedaan! Ms voorzitter van den rijksdag heeft hij zoo w el de leiders van liet centrum als van dc Beiersche Volkspartij lol een bcsprekin, uitgenoodigd. Beide pariijen hebben aan zijn uilnoodiging gevolg gegeven. De bespre king duurde eenige uren, maar omtrent het resultaat ervan is niets medegedeeld. Niet temin is bekend geworden, dat er tusschen de partijen nog groolc moeilijkheden be staan. Ook de Duitscli-natiönale leider dr. llugenberg is voor een bespreking met Goc ring uitgenoodigd, doch llugenberg heeft de uilnoodiging afgeslagen. De Duilsch-nationale Montag schrijft hier over, dat dr. llugenberg tot nog toe geen uitnoodiging van Ilitler heeft ontvangen, maar hedenmiddag door den adjudant van Goering werd uitgenoodigd tot een bespre king in liet. paleis van den rijkspresident. De staatssecretaris van den rijkspresident dr. Meissner had vanmiddag een bespreking met Ilitler in diens hotel en noodigde Hitler uit morgen dc besprekingen met Hinden burg voort te zetten. Het standpunt van het Centrum. Keulen, 1 9 N" 0 v. (V. D.) De Berlijnsclie correspondent van dc Kolnische Volkszci- tung schrijft naar aanleiding van de poli tieke onderhandelingen, die heden hebben plaats gehad, o.a.: Slechts hierover heerscht eenstemmig heid, dat men niet kan terugkeeren tot het svstcem-Von Papen. In ruime kringen be staat do wil, om betere methodes te vinden dan de regeering Von Papen heeft toege past. De nationaal-socialisten schijnen liet plan te hebben ditmaal in de regeering te treden. Dc houding van liet centrum is duidelijk: zijn doel is de groote concentratie van allen, die willen werken. Overigens is nogmaals duidelijk gewor den. dat centrum en Beiersche Volkspartij dezelfde lijn volgen. Berlijn, 21 Nov. (V.D.) Adolf Ilitler heeft zich hedenmorgen te half elf naar het paleis van den rijkspresident begeven ter voortzetting van zijn besprekingen met den rijkspresident over de regeeringsvorming. liet onderhoud tusschen den rijkspresi dent en den' nationaal-soicialislischen lei der w.is om 10.45 geëindigd e.n had dus juist een kwartier geduurd. De rijkspresi- cient heeft Ilitler gevraagd of hij in staat was een kabinet te vormen met een parle mentaire meerderheid en een vast pro- ram. Hitier heeft den rijkspresident ver zocht zijn antwoord tot hedenmiddag in beraad te mogen houden. BUITENLAND. Aanslag op den trein van Herriol. (Eerste Blad, pag. 2). Zal Ilitler rijkskanselier worden? (Eerste Blad, pag. 1).- BINNENLAND. Begrafenis van Carry van Bruggen. (Derde Blad, pag. 1). Aardschokken waargenomen. (Dorde Blad, pag. 2), STADSNIEUWS De gemeenterekening 1931. (Eerste Blad, pag. 3% Tentoonstelling van schilderijen van A', v. Weezei Errcns in „Concordia." (Eerste Blad, pag. 2)< Portretten-expositie van Sierk Schroder irk N.V. Kunsthandel Sierkunst. (Eerste Blad, pag. 3-. Opvoering van „In. den Mist" door dc too- neelvereeniging ,,Ad.vcndo" in de Valk. (Eersto Blad, pag. 2.) SPORTNIEUWS. 9 De Amersfoortschc Boys winnen van E. A\ C. met 3—1. t' (Tweede Blad, pag. 1). De Amsterdamsche Zesdaagscbe. (Tweede Blad pag. 3). Hoogste barometerstand: 7G5.9 te La G07 runa. Laagste barometerstand: 739.1 te .Tail Mayen. Verwachting: Zwakke tot matige Z. tót W. wind, betrokken tot zwaar bewolkt, tij' de lijk opklarend, weinig; of geen regen, iets kouder. Zooals in het vorig 'overzicht werd ver ondersteld trok de difpe depressie bij IJs land N.Ü.rwaarts naa.r Jan Mayen en de Poolzee. De sterke stijgingen van den lucht druk in het N.W. deden de windsterkte in het W. sterk afnemen terwijl op IJsland de temperatuur sterk (faalde. In onze omge ving en in Duitschlund trok de koude vau de onderste K.M. zi«/:h naar het O. terug en nam de hoogc temperatuur in de boven lucht af. Het weer blijft in de thans abnoi- maal warme gebieden rustig en nevelig met geringe neerslagen. Op do Britsche eilanden is hel, w/cer helderder, uitgezon derd in het Zuidem van Engeland, waar in den nacht eenige {regen viel. Het laat zich aanzien dat dc pefiode van mist thans haar einde nadert en lat helderder weer te ver wachten is. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 HANDSCHOENEN: Nappa gevoere'i f 2,75 met bont- rand f 3,25 en hooger. Nieuwe moijellen in suède en cltevreau. Berlijn,! 21 Nov. (H.X.) Omtrent het on derhoud van Ilitler met den rijkspresident wordt in «aen officieel bericht gemeld, dat, nadat I-Iitler, den rijkspresident zeer beslist had verklaard, dat zijn partij slechts aan een door hem geleideregeering kan deel nemen, die rijkspresident Hitler als leider •an de sterkste partij in den rijksdag heeft erzochl vast te stellen, of en onder welke oorwaarden een door hern geleide meer derheid, die lot werken in staat is, met een arbcidsprogramma in den rijksdag te. inden is. Ilitler heeft daarop verklaard, dat hij vanmiddag zijn antwoord schrifte lijk aan den rijkspresident zal mecdeelen.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1