Aniersfoorisch Daohlad J^Z
KNUTSELT U ZELF?
Fa.G.A. BEENHAKKER
DELFTSCH-AARDEWERK
l ACHTERBERGH
MEUBILEERING
DE STOOMMACHINE
Een filosofenleven
OVER SINTERKLAAS
INDISCHE FLITSEN
Onbestelbare brieven
Wij hebben een groote sor
teering
BOREN
IJZERZAGEN
HAMERS
SCHROEVENDRAAIERS
DUIMSTOKKEN
St. Jorisstraat 4 Tel. 1667
hb*v
tonaebft{4
ALS GESCHENK DOOR
IEDEREEN
GEWAARDEERD
ALLEENVERKOOP
WESTSINGEL 10-13
door
II. G. CANNEGIETER
Het innerlijke van den mensch doet aan
een stoomketel denken, liet borrelt en
kookt cr van hartstochten. Wanneer er
voor onze gemoedsbewegingen geen uitweg
gevonden werd, zouden wij onder deze in
nerlijke spanning bezwijken.
Onder bet water van den stoomketel
stookt de werkman het vuur. Zoo voelt het
leven bet vuur onder het mcnscbelijk ge
moed. De ketel zou springen, zoo er niet
ergens con uitlaat was. Soms merkt men do
kracht van de waterdamp, wanneer deze
sissend en blazend door de veiligheidsklep
zich omhoog stuwt. Indien de stoomketel
geen andere baan voor de waterdamp had
bereid dan dit gat in de ruimte, dan zou
dje waterdamp zich doelloos in den damp
kring verspreiden.
De veiligheidsklep is de eenige recht-
streekschc uitlaat voor deze waterdamp.
Zooals de tuit van een waterketel, waaruit
de darnp voortdurend en ongehinderd de
lucht m gaat.
Er zijn mcnsclien, die zich zoo n water
ketel tot ideaal hebben gekozen. Zij achten
de rechtstrcekscho uitstrooming van het
gevoelsleven de ware. Men moet zich uitle
ven, beweren zij. En dit uitleven beteckent
dan, dat men spankracht, welke door het
levensvuur in het gemoed ontstoken, onge
breideld moet uiten.
Zooals uit de tuit van den waterketel de
damp zwierig omhoog krinkelt onder me
lodisch gezang, zoo moeten hun gevoelens
zich zegevierend het luchtruim in slinge
ren. Deze menschcn koesteren hun liefde
en hun haat, hun kunstzinnige verlangens
en hun misdadigo neigingen, hun hclsche
begeerten en hun hcmolsche wensch.cn, hun
afkeer, hun drift, hun opstandigheid, hun
zwaarmoedige zuchten en hun brooddron
ken lusten, en zoodra hun innerlijke daar
mee is vervuld, verdragen zij do spanning
niet langer en laten zich gaan.
Zoo'n uitbarsting van dolzinnige drift is
in veler oog een indrukwekkend gezicht.
Het herinnert aan het schouwspel van een
vulkaan, die gaat werken. Maar zooals men
fcich bij een vulkaniscbo uitbarsting maar
het. liefst uit de voeten maakt, houdt men
zich ook op een afstand bij een dergelijke
gemocdsontlasting. Niemand steekt onge
straft zijn hand of zijn aangezicht voor den
tuit van den borrelenden waterketel.
Wie bet doen en laten van de menschhcid
aanschouwt, krijgt vaak den indruk, dat
het vuur onder den ketel der hartstoch
ten slechts flauw brandt. Menschcn zijn
over 't algemeen geen vulkanen of fluitke
tels; menschen zijn rustige, evenwichtige,
kalm werkende en zakelijk redeneerende
wezens, voor wie men niet bang hoeft te
zijn.
Ontstaat deze geruststellende aanblik ech
ter wol door gebrek aan spankracht in het
gemoed? Ik geloof, dat dc spankracht in
het innerlijk der raenschheid sterk genoeg
is. Maar deze spankracht wordt afgeleid en
ondergeschikt gemaakt aan nuttige doel
einden. De menschhcid lijkt niet op een wa
terketel, maar op een stoommachine.
In dc stoommachine gebruikt men dc
spankracht om den zuiger voorwaarts tc
drijven, welke de machine beweegt. Er zijn
duizenderlei stoommachines welke de onge-
lijksoortigste voortbrengselen vervaardigen.
Maar al die machines worden door een-
zclfden zuiger, welke door de spankracht
van do waterdamp voortgeperst wordt, in
be .\fging gebracht.
Zoo verrichten do mcnsc.ielijkc machines
ook duizenderlei bezigheden. Hoe verschil
lend is de arbeid waaraan onze levende
werkkrachten zich wijden! Maar de mo
tor van al dezo uiteenloopcnde arbeid is
altijd weer dc innerlijke spankracht, die in
cylinders wordt, afgeleid, waarin zij een
nuttig effect kan bereiken inplaats van
door rechtstreckschè ontlasting in dc ruim
te te loor te gaan.
Wij voeden onzen arbeid met enze lief
de on ook met onzen haat. Wij leggen cr
onza onvervulbare verlangens en t uze ver
kropte begeerten aan ten grondslag. Onze
misdadige neigingen dwingen wij tot heil
zaam vernietigingswerk 011 onze hcmclsche
wensclicn helpen ons het op aarde bereik
bare bouwen. Wat perst cr zich al niet sa
men achter dien zuiger van den dagclijk-
schcn arbeid! Lust cn afkeer, opstandig
heid en toewijding, wrevel en vreugde,'do
meest tegenstrijdig© gevoelens breken zich
baan binnen de wanden van dezen cylin
der, waar de rede zc aanwendt tot een
maatschappelijke bestemming.
Ilelaas heeft dit tijdperk van werkloos
heid voor deze innerlijke spankracht geen
voldoende emplooi. De onverbruikte stoom
stuwt zich door veiligheidskleppen naar
buiten. Maar ook deze veiligheidskleppen
schieten te kort. Het gevoelsleven kan zich
ook in zijn rechtstreeksche functie niet vol
doende ontlasten Te zwaar drukt de zorg
op de spontane gemoedsuiting. Zoo men de
stoom niet in goede banen leidt, staat de
machine op springen 1
Bij het derde eeuwfeest van Spinoza op
21 November 1932.
door Prof. Dr. E. Cramer.
Toen Baruch Spinoza 2-i November 1CK52
te Amsterdam werd geboren, woedde nog
de tachtigjarige oorlog. Overal maakten
dc opvattingen dér middeleeuwen plaats
voor een stouter vlucht der gedachten en
vooral in de Nederlanden was bet geeste
lijk en intellectueel leven zeer opgewekt
Ook in liet buitenland staat, men waardcc-
rend en cenigszins verbaasd tegenover bet
vele, dat ons kleine landje in dien tijd op
de meest verschillende terreinen heeft ge
presteerd, niet in het minst om het feit,
dat 't de Spaansoh© overhoersching van
zich af wist te schudden. Daarnaast was
het vooral de schilderkunst, die overal bc
wondering opwekte, terwijl op wetenschap
pelijk gebied twee mannen een wereldver
maardheid hebben gekregen, n.l. Iluygcns,
de natuurkundige cn mathematicus en Spi
noza, de filosoof.
Nederland was in dien lijd vermoedelijk
het eenige land, waar een donker, die zoo
duidelijk en onomwonden allo biccrschcn-
de meeningen tegensprak, geduld kon wor
den. D it wil nog niet zeggen, dat hij zich
geon vijanden heelt gemaakt. IIcl eerst cn
het felst werd hij aangevallen door zijn
eigen geloofs- on volksgenooten, n.l. de .lo
den. Doze hidden in Spanje, het eenige
land, waar zij het in de Middeleeuwen
goed hadden gehad, de vervolgingen der
inquisitie leeren kennen. Doch zijzelf wa
ren even onverdraagzaam als de inquisitie
zelf, cn hoewel dc verdrijving uit Spanje
cn Portugal hen zeer zwaar moet zijn ge
vallen, hoewel do Nederlandschc omgeving
hun een voorbeeld gaf van een voor dien
tijd ongeëvenaarde verdraagzaamheid, toch
hebben zij zich met de grootste felheid ge
keerd tegen een der hunnen, die in elk ge
val een beroemd man was. Ilij werd in
den ban gedaan cn de Joden mochten niet
alleen niet met hem omgaan of zijn ge
schriften lezen, doch hem zelfs niet tot op
een afstand van minder dan vier ellen na
deren. Er werden zelfs aanslagen op hem
g. iocgd. Maar... later, toen deze leerling
van den grooten Franscben filosoof Des
cartes zelf wereldberoemd was geworden,
werd hein een grooto som gelds aangebo
den, als hij af en ice nog eens de. synagoge
wilde bezoeken! Natuurlijk ging bij op
een dergelijk aanbod niet in.
Iu hoeveel gezinnen kan helaas ditmaal
niets aan Sinterklaas „gedaan", maar dc
mcestcn zullen .toch él hun best doen, dit
heerlijk feest der kinderen een beetje tc
vieren. Want-ai gaan er veel stemmen op
tegen het „oneerlijke om Kinderen voor tc
jokken," tegen allerlei bezwaren die het
Sint-feest aankleven, toch zullen de
meesten dankbaar erkennen, dat het een
aardig lichtpunt is in den somberen De
cembermaand, voor groot cn klein.
We hoéven de kinderen niet al tc ver
schrikkelijk voor te jokken: we kunnen
gewoon vertellen van dien goeden Bisschop
in den ouden tijd, die zóó goed en gul was
op z'n jaardag, dat velen dat na wilden
doen; dat er daarom nu op dien dag véél
van die goede Bisschoppen zijn, die geven
cn weldoen en dat dc groote menschen
Sinterklaas natuurlijk een beetje moeten
helpen, met pakjes maken en cadeautjes
geven, omdat 't ondoenlijk is, alle kinderen
cn menschcn in al die plaatsen te helpen
en te verrassen. Ach, wc kunnen vertellen
wat wc willen, zonder do kinderfanta
sie al tc veel op den proef te stellen en
we zullen natuurlijk wel bedenken, dat dit
feest bedoeld is als iets goeds cn pret
tigs: als een feest van vreugde en verras
singen, niét als een feest om kinderen
te verschrikken en bang te makon. Kies
voor straffen een anderen dag en laat de
kinderen maar zoo lang mogelijk genieten
van bun feest van dien heerlijken Sinter
klaasdag, vol verrassingen. Leer ben later,
als zc wat grooter worden, om ook an
deren te verrassen en help hen wat op weg
om reeds weken van te voren te beginnen.
Het is voor kinderen zoo buitengewoon
heerlijk iets tc mogen maken voor ouderen,
iets te mogen geven cn over een eigenbe-
dachte verrassing zijn ze altijd zoo zeld
zaam voldaan cn gelukkig.
Zet alle zorgen maar even opzij, als het
ook maar eenigszins kan. vier het feest
naar vermogen en als er heelcmaal niets
voor te missen is, neem dan alle hulptroe
pen te baat. Als er huisgenootcn zijn, die
aardig teekenen, zijn er vele mogelijkhe
den: kalenders, teekeningen en schilderij
tjes, telefoonblokkeft, bloenotes en beschil
derde voorwerpen. Wanneer er zijn die van
handwerken en knutselen houden, is er
ook een groot terrein. Want de Lappenkof-
fer cn rommelkast biedt van allest mooie
Ook cm professoraat aan de Hcidclbcrg-
scho universiteit w rd door hem gewei
gerd, w ant hij voelde, dat het onvermij
delijk gevolg daarvan twisten zouden zijn,
die hem van zi|n eigenlijke levenstaak zou
den afhouden. Immers, hij verklaarde open
lijk, dat de mciischenwording van God
voor hem even ondenkbaar was als do
verandering van een driehoek in een cir
kel en een man met zulke opvattingen kon
in dien tijd gocn openbaar ambt beklce
den zonder dat dit dc grootste moeilijk
heden zou uitlokken. Zijn zuiver weten
schappelijke werkzaamheden leverden ech
ter niet voldoende op, om in zijn levens
onderhoud te voorzien Wij kunnen ons
dat goed voorstellen, want ook thans is
er op dat gebied nog weinig veranderd.
Spinoza verdiende zijn brood met het slij
pen van brillen, waarin hij groote bedre
venheid moet hebben gehad. Rijk werd hij
daar niet mee, doch dat verlangde hij ook
niet. Alleen, ongetrouwd cn met zeer wei
nig behoeften op materieel gebied leefde
hij voort. Iloe zijn leer ook werd aange
vallen, hijzelf keerde zich nooit togen an
dersdenkenden, doch hij was onverbidde
lijk in zijn eisch van volkomen vrijheid
van denken voor zichzelf.
liet scherpste verwijt, dat Spinoza heeft
getroffen, was dat hij een atheïst zou zijn
Hijzelf heeft dit verwijt beslist afgewezen;
voor zij:i besef was God zoo groot, dot er
voor niets anders me or plaats was. Voor
hem zijn dc menschen cn alles," wat wij
waarnemen, slechts een gedeelte van het
Goddelijke Wezen. Hij erkende dus geen
tegenstelling tusschen Gód Vn 'dc w ereld
of do natuur. Deze opvatting week niet
slechts van dc trudTfiofféele af wat zijn
voorstelling van God, .maar evenzeer wat
zijn voóssfélling van dr /hatupr betrof,
want hij stelde God cn dc 'natuur aan el
kaar gelijk. „Deus siv.6-ma.tura", God of de
natuur, was de door hem geformuleerde
spreuk. Hij stelde zich-«dus ook geen per
soonlijk God voor.
Religieus in den eigawMjken zin van hot
"woord kan men dc leer Aan Spinoza dus
niet noemen. De religie is liem vreemd, al
lereerst omdat hij het mcnschchjk denken
een alles overhcerschcnde heteokenis toe
schrijft. Principieel onoplosbare raadsels,
eeuwige mysteries of een bron .van kennis
dip te hóóg is voor liet' mensch'elijk ver
stand, bestaat cr voor hem niet. Het den
ken is voor hom dc eerste functie van al
les wat cr beslaat. Denken en uiteenzet
ting zijn de grondeigenschappen der na
tuur.
Typcerend voor dc allés ovciTiCor&chendc
ml, wel-Uc hij aan het '-scherpe, lógiselic
lapjes voor bloekomslagè'n, naaldenboek
jes, servetzakjes, kussens, kleedjes, nacht
zakken, zakdoekjes met of zonder kantje,
laschjès cn tasschen, scliocnzakkcn cn be
plakte doozen, handschoenen- cn zakdoe
ken soséts, élui's vóór papieren vinger
doekjes cn als men knutselen kan, is cr op
dat gebied veel meer te bereiken.
Men kan z'n krachten beproeven op kin
derspeelgoed: van een kist een poppenhuis
of kamer maken en die geheel „mcubilce-
ren"; men kan ecu pakhuis timmeren of
een garage, een poppenkast of tooncêltjc en
allerlei kleiner speelgoed, terwijl ook voor
grooten veel te knutselen valt, als men
daarin wat bedreven is, of hulp van va
der of grooten krijgen kan. Ach, het is niet
alleen de echte Sinterklaas, die weet te
verrassen, die zoo raden kan wat we graag
hebben, maar met wat gooeden wil en
fantasie kunnen we zelf massa's cadcaux
maken en bedenken en met- weinig geld
velen gelukkig maken.
En voor de kleintjes, die ondanks alle
verhalen en tegenspraak nog zoo vast aan
Sint gclooven? Die lief hun schoentje zet
ten cn zooveel verwachtingen hebben? Kan
er geen dubbeltje af voor wat suikcrbcest-
jes, chocoladen figuurtjes cn zal cr op den
avond zelf niet iets feestelijks en-huiselijks
komen, als cr een ketel chocolademelk
komt, met wat snoeperij? Zoo ouderwet sell
is een ketel „melk", maar zoo verschrikke
lijk gezellig en als men zich voorgenomen
heeft, heelcmaal niet aan den Sint te doen
dit jaar, dan kan men misschien door al
die opgenoemde dingen tot andere gedach
ten komen cn opgewekt gaan snuffelen,
wat er nog in kast en kist cn koffers is, dat
dienen kan voor presenten. Een wollen das,
een omhaakt'c kleerhanger of kousciiring,
eierhoedjes, vingerdoek- of servetringen,
een schrijfmap, gemaakt van overplakt car
ton (want wie heeft niet een leuke lap
daarvoor?) een gebreid of gehaakt kussen
van wolrestcn, wie heeft niet metéén zin
om te beginnen? Wip kan het over z'n hart
verkrijgen, de kinderen en grooten zóó'n
teleurstelling tc bereiden en wie erkent,
niet, dat het juist zoo heerlijk en goed is,
om zoo'n intiem huiselijk feest tc vieren,
middenin dezen somberen tijd. Zoo'n vreug
dedag vol Verrassingen bindt zoo extra en
zoo'n oase in de woestijn verkwikt jong
en oud. Houdt den Sint in eere, den goe
den Sint die ons in staat stelt zoo heel veel
kleine vriendelijkheden te bewijzen, die
het leven zeldzaam veraangenamen.
B K. - IR
denken toeschrijft, is dc uiterlijke vorm
van zijn voornaamste werk, de beroemde
„Ethica'. Die vorm is aan dc wiskundo
ontleend en alle stellingen van zijn leer
worden op dezelfde wijze als wiskundige
stellingen bewezen. „Hetgeen tc bewijzen
was" is evenals in een wiskundig leer
boek do steeds tcrugkcercnde slotzin van
elk zijner uiteenzettingen. Alle denken be
staat voor hem uit dc onverbiddelijke ket
tinggang van oorzaak en gevolg en dat
geldt ook van do handelingen van deu
nienscli, zoodat cr van een vrije wil in den
eigenlijken zin van het woord geen spra
ke kan zijn. Hoe men ook over deze kwes
ties denkt, en daarover zal cr nooit
eensgezindheid kunnen wezen toch was
er in Spinoza's systeem plaats voor verbo-
\on leerstellingen, zooals de veel bewon
derd© zin uit zijn „Ethica": „De geluk
zaligheid is niet liet loon der deugd, doch
de deugd zelf".
Do invloed vail Spinoza op andere filo
sofen en op de gehcele Wesl-Europcescho
denkwijze is ongetwijfeld zeer groot ge
weest. Lessing cn vooral ook Gocthe heb
ben tot zijn volgelingen behoord. Naast het
gedurfde en logische van zijn leer waren
het vooral dc volkomen eerlijkheid van
zijn karakter, zijn groote moed als het ging
om wat voor hem dc waarheid was en
zijn stille tevredenheid met een zocr een
voudig leven, welke de onverdeelde bewon
dering van het nageslacht hebben verze
kerd. Zijn roem als bekwaam cn scherp
zinnig geleerde wordt nog overtroffen door
zijn roem als ccji waarlijk wijs man.
Men zegt altijd dat cr in Indie makkelij
ker geleefd wordt cn olies „vanzelf" te
recht komt. Natuurlijk rs dat overdreven,
maar een feit is en blijft het, dat de Euro-
pennen zieli daar als liet ware nauwer aan
sluiten, mekaar meer helpen cn trach
ten het zich aangenaam te maken. Wat
trouwens bij hun hard© werken, alleen
maar verstandig en noodig is. In dat land
van zon heeft men vanzelf spoediger zon
nige lichte gedachten en, omdat dc Euro
peanen zich daar als liet. ware nauwer een
mekaar verwant voelen, helpen zc elkander
iii zieke en zorgvolle dagen veel intenser
don men in Holland of elders doet.
In dezen crisistijd treft ons dat bijzon-
dér: als men vrienden heeft, die builen be
trekking raken, is het eerste gebod:- hel
pen. Heel vaak gebêui-t liet, dat een volle
dig gezin bij vrienden intrekt on men ge
zamenlijk tracht deze'periode door te ko
men en gul wordt cr in Indic geholpen.
Als men pas als jonge menschen in
het zonneland komt, heeft men het haast
altijd eerst wat moeilijk, vooral ook op fi
nancieel gebied.
Maar het spreekt bijna vanzelf, dat men
daarin geholpen wordt cn zooiets doet
warmte gevend en prettig aan. Zoodat men-
cenmaal zelf er „beter voorstaand", dat
dankbaar onthoudt en op zijn beurt weer
klaar staat voor anderen, waardoor bijna
vanzelf die geest van hulpvaardigheid cn
sqamhoorighcid ontstaat in Jan Oost.
Lichter vat men het leven cr meestal op
en als men een enkele maal leest over
con brand dan staat cr bijna altijd bij
dat de betrokkene niét tegen brand was
verzekerd. Solide huisvaders hier slaan dc
handen in mekaar cn snappen zooiets niet;
zouden fel-verbaasd zijn als ze hooren, dat
er in Indie heel weinig Europeanen tegen
brand zijn verzekerd. Roekeloos en dom
vindt men dat, maar cr is in Indié zèlden
brand in de Europecscho buurten, omdat
men ten eerste de keuken nooit in huis
heeft en er weinig meer met olie- of gaso-
linelampen wordt gewerkt.
Van kortsluiting, met brand als gevolg,
hoort men zcldcft cn het is een soort bc-
minlijk optimisme, dat weinig Europeanen
in Indic de moeite en kosten maken, een
brandverzekering te sluiten.
Maar juist zulke lichtere opvattingen ma
ken het leven der Europeanen in Indió
lichter en aangenamer want zorgen en tob
ben verouderen een mensch noodeloos. In
dische jaren tellen tóch al dubbel, dus als
men Indischen menschen vaak luchthar
tigheid verwijt, is dat eigenlijk iets goeds.
Omdat een fleuriger, lichter levenskijk daar
dubbel noodig is, wil men niet stokoud
worden vóór zijn tijd.
B. K. - II.
HET PROCES VAN DE R. C. A.
Op 15 November is er een uitgebreid pro
ces begonnen door dc regeering der Ver-
eenigde Staten togen dc Radio Corporation
of America en 13 dochterfirma's daarvan,
die ervan beschuldigd worden de wet tegen
monopolies en trust te hebben overtreden.
Honderden deskundigen zijn als getuige op
geroepen, o.a. de nieuwe president Roose
velt, die in 1919 met de pas opgerichte R. C.
A. in relatie heeft gestaan. In dit verband
vestigen wij voorts de aandacht op het feit,
dat in Canada de fabrikanten van radio-
lampen door do regeering worden vervolgd,
omdat zij op onwettige wijze de prijzen op
een hoog peil trachten te houden.
Een interessante reportage van onzen
Berlijnschc correspondent.
Op dc groote sorteertafel van het Berlijn
schc hoofdpostkantoor ligt een brief met liet
ontroerend kinderlijke, doch met dat al on
voldoende omschreven adres: „Aan 't Korst
mannetje". Dc ambtenaar, die misschien
zelf kinderen heeft, draait hein om en om.
Een afzender staat er ook niet op vermeld.
Hij verdwijnt dus in den prullemaud, zoudt
u denken? Neen dat in seen geval. Het is
een brief, die aan de zorg der posterijen is
toevertrouwd. Het'verschuldigde porto is ci
voor betaald. Ho© nietszeggend dus hei,
adres is, hoe onleesbaar liet handschrift, hou
beschadigd misschien de enveloppe, er
wordt een onderzoek ingesteld waarvan do
onkosten soms 100 of 10Ö0 maal zoo hoog
zijn als dc waarde van den postzegel. In het
bovengenoemde geval is het. inderdaad ge
lukt om den brief (zij het. ook na veel moei
te) te bezorgen aan den persoon voor wicu
hij eigenlijk was bestemd, n.l. aan den va
der van het kind, die zoodoende nog op tijd
het verlanglijstje in handen kreeg. Doch die
brief is er nog maar één van dc drie mi!-
liocn, welke jaarlijks met een onvoldoende
of onjuist adres in handen van de DuHschq
posterijen worden gqsleld.
Het grootste \gcdeclte van die brieven
wordt tenslotte toch nog aan do geadresseer
den ter hand gesteld, doch wat daarvoor
eerst allemaal gedaan moet worden, daar
zou men een spannende detective-roman
over kunnen schrijven. Zoo was cr eens een
prentbriefkaart' in de bus geworpen, waarop
aan de andere zijde een vurige liefdesver
klaring van „Emma" stond, doch zonder
adres. De foto stelde een oud gebouw voor
met vele verdiepingen, waarvan één raam
met een kruisje was gemerkt.
Daarnaast stond: „hier wpoii ik." Nu va
ren er in die stad vele huizen, die er onge
veer zoo uitzagen. Met behulp van een lou
pe kwam men echter het huisnummer tc
weten en nadat het gebouw was gevonden,
kon men de afzender, die nog steeds dezelf*
de kamer had het adres vau „Emma" opge
ven. Zoo kreeg deze vele weken na dato do
briefkaart toch nog in handen.
Zooals wij reeds zeiden, komen er juai-
lijks S milliocn onjuist of onvolledig ge
adresseerde brieven in handen der Dintsche
posterijen en wel 500.000 te Berlijn, 140.000
te Leipzig, cn 210.000 tc Münchcn. Sommige
adressen zijn zelfs opzcttolijk onleesbaar
gemaakt. Over het algemeen worden dc
brieven desondanks aan de geadresseerden
bezorgd, doch liet is niet altijd mogelijk. En
dan verdwijnen zc in een aantal kasten, dio
in den wandeling het brievenkerkhof wordt
genoemd. Daar blijven ze 4 k 6 weken en
dan worden zo verbrand, na eerst geopend
tc zijn om mogelijke aanwijzigingen of inge
sloten geld niet verloren tc laten gaan. Het
geld wordt bewaard en is na verloop van
een bepaalde termijn het eigendom van een
steunfonds, dat daardoor niet minder dan
700 Mark als gemiddelde ontvangt.
Wij vroegen den ambtenaar, die belast vos
niet het openen der voor verbranding be
stemde brieven, van wat voor menschen zo
in hoofdzaak afkomstig waren. Hij glim
lachte: „Vergeetachtigheid schijnt in het bij
zonder een eigenschap van verliefde men
schcn te zijn, want vier vijfde van de ver
brande epistels zijn liefdesbrieven. De twee
de groote post wordt gevormd door de mas
sazendingen van groote firma's of adresbu-
reaux. Doch wat ik mij nooit kan begrijpen,
is dat menschen bankbiljetten per brief ver
sturen on or dan nog een onvoldoende
adres op zetten. Ze hebben liun verdiende
loon, want zc hadden een postwissel moeten
nemen, en wij kunnen er arme menschcn
mee helpen. Ik mag er dus niet over klagen,
maar onbegrijpelijk blijft het."
Dc menschcn verzorgen met dat al hun
brieven nog heel wat beter dan hun post
pakketten. Slordig dichtgcbondo», en zon
der zorg verpakte, onvoldoende geadresseer
de postpakketten zijn aan dc orde van den
dag. Dozijnen ambtenaren doen niets anders
dan de verscheurde omhulsels verwijderen
cn door stevig pakpapier vervangen, uitpui
lende dingen naar binnen stoppen en...-
hondorden pakketten openen om te zoeken
naar het duplicaatadres, dat zich in elk
pakket moet bevinden. Dikwijls is dit zoo
ken echter vruchteloos.
Er zijn behalve brieven ook postpakket
ten die met den besten wil van de wereld
onbestelbaar blijven. Ze komen in een cen
trale. waar de pakketten met spoedig be
dervende levensmiddelen worden uitgezocht'
en verzonden naar dc dagelijks gehouden
verkoopingen. Do andere pakketten worden
geregistreerd met een zoo nauwkeurig moge-
lijke opgave van hun inhoud en komen
eerst na vier waken onder den hamer. Dc
opbrengst der verkoopingen komt eveneens
ten goede van het steunfonds, zoorlat de on
verbeterlijke slordigheid cn vergeetachtig
heid van vele menschen tenmiste nog ergens
goed voor is.
