1
GROOTE OPRUIMING
REUZE KOOPJES
FIRMA DUIM BURGER
DÉ ÊEMLANDEU
Biaitenlairaclseh
Overzicht
Buitenland
Weerbericht
Licht op
MANNBORG ORGELS
DAM ES MODEZAAK |jj
Woensdag 7 December 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No.
137
RUIM HONDERD D00DEN?
MACD0NALD PLOTSELING
NAAR PARIJS
DE OLIECONCESSIES IN
PERZIË
AMERIKA LIGT OVERHOOP
MET SPANJE
PESSIMISME 0VERHEERSCHT
TE LONDEN
DE VIJFMOGENDHEDEN-
CONFERENTIE
HOOVER'S BOODSCHAP
Drastische bezuinigingen
VERLAAT JAPAN DEN
VOLKENBOND?
4 uur 13 min.
L. J. LUYCX ZOON
A3NHEMSCHEWEG 26
AMERSFQGRTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per
week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17J/j»
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 513
pol 10 nep AnUFRTFWTIFM van 1-4 regels f 1.05'net inbegrip van cid bewijsnummer
rmjQ ucn Hutcnicniicn elk<; rcgcl mecr f0i25. L.cfdad,ghcidvadvcrtcnt.cn voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES bij vooruitbetaling 1 5 regel.
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—, Bewijsnummer extra I 0.05
Von Schleicher is den dans
ontsprongen. Parleraents-
verdaging zoo goed als zeker.
Silct spanning zal menigeen vanochtend
do krant liebben opengeslagen: de locstand
to Berlijn toch was tot op het laatste
oögenblik vrij onzeker, zoodat men nieuws
gierig was, of reeds op den openingsdag
•van 't nieuwo Duitsche parlement een
bfecd front tegen rijkskanselier Von
Schleicher zou oprukken. Dit is niet ge
beurd: de nazi's hebben, zooals wij reeds
veronderstellendcrwijzc hebben geopperd,
den strijd ontweken. Hun partij, hoewel
hog zeer krachtig, is den laatsten tijd be
zig af te takelen en de Ilitlcriancn hebben
liet blijkbaar ditmaal nuttig geoordeeld
liet niet tot een conflict met Von Schlei
cher le laten komen, zoodat deze zich niet
genoodzaakt, zag den rijksdag tc ontbin
den. Nieuwe verkiezingen, die den nazi's
opnieuw ccri niet onbelangrijk aantal ze
tels zouden hebben gekost, blijven derhalve
nu achterwege. Er is gisteren dan ook niet
gestemd over een motie van wantrouwen,
noch is er een poging gedaan om de nood
verordeningen tc annulcercn. Trouwens
reeds in de Angriff, liet orgaan der nazi's,"
was aangekondigd, dat voor Kerstmis in
elk geval de botsing tusscbcn rijksdag en
rijksregecring achterwege zou blijven. Uf
do Hitlerioneij voor de houding, die zij gis
teren hebben aangenomen, reeds vooraf
zijn beloond, is moeilijk uit tc maken, maar
Ijet wordt niet onwaarschijnlijk geacht
dat hun in vooruitzicht is gesteld, dat de
noodverordeningen inzake den socialen
steun en dc loonsverlaging zullen worden
wzacht waarop eveneens het centrum
heeft aangedrongen terwijl men het
evenmin als onmogelijk beschouwt, dat
Von Schleicher aan Hitler heeft beloofd,
dar aunestic wordt verleend aan degenen,
die wegens politieke buitensporigheden
zijn veroordeeld.
>Bloc dit zij: de nazi's hebben uit tactische
overwegingen afgezien van oen stormaan
val en besloten voorloopig een tolc-
recringSpolitiek te voeren, zoo dat Von
Schleicher zich voorloopig zal kunnen
handhaven. Dat ook andere partijen dan
de nationaal-sócialisten bet niet terstond
op een conflict willen laten aankomen,
blijkt ovcrigpns nog uit het feit, dat het
communistische voorstel, om lieden over
dc moties van wantrouwen te laten stem
men, zelfs werd verworpen door die poli
tieke groepen, welke de rcgcering door een
votum van wantrouwen wilden belagen.
Ook het voorste! der sociaal-democraten,
om de regeeringsverklaring vandaag op dc
agr-i ïda tc plaatsen, vond geen meerder
heid. Al deze teckcncn wijzen erop, dat.de
rijksdag de nieuwe rcgcering een kans
wil geven.
■Een bizonderheid der politieke situatie
te Berlijn is, dat de nazi's zich nog mecr
dan tot dusver van Hugcnbcrg's groep, dc
Duitsch-nationalcn, hebben afgewend en
meer aansluiting hebben gezocht bij de
Duilsche volkspartij. Deze bestaat nog
maar uit weinig leden, maar met den
cenigen Ilannoveraan, de Duitsche boeren
partij en dc Christelijk-söciulen vertegen
woordigen zij een macht van ongeveer
twintig stemmen, die meermalen den door
slag kan geven. Zooals men weet, beschik
ken Bciersche Volkspartij, centrum en na
zi's gezamenlijk niet over dc meerderheid
van de stemmen in den rijksdag. Deze kan
echter wel worden gehaald, wanneer voren
genoemde kleine middenpartijtjes zich Jhi
lttn aansluiten. Onder deze omstandighc
dfii is liet aan ic nemen, dat Von Sclilci
cb'T het zal weten door tc zetten, dat de
iBksdag tot na Kerstmis, vermoedelijk me
dio Januari, wordt verdaagd. Hij heeft dus
reeds terstond een belangrijk succes be
haald, dat gelijk slaat met een motie van
vertrouwen.
■Tokio, 6 c c. (V. D.) Officieel wordt
medegedeeld, dat de volledige bemanning,
tér sterkte van 120 koppen, aan boord van
dbn gezonken torpedojager Sawarabi was,
zoodat men kan aannemen, dat 106 opva
renden zijn omgekomen, daar tot dusver
slechts li werden gered. De plants van de
ramp ligt op ongeveer honderd zeemijlen
van Formosa. De redding van de ovcrlc
ven den geschiedde door drie torpedojagers,
diic onmiddellijk naar dc plaats van cle
ramp waren gegaan.
Belangrijke besprekingen inzake
het schuldenvraagstuk
G c n v c, G Dec. (V.D. Na een telefonisch
onderhoud met zijn kabinetsleden heeft
Macdonald besloten, vanavond tezamen met
Hcrriot naar Parijs le vertrekken, waar hij
den Engclschcn kanselier van dc schatkist,
Neville Chamberlain, zal ontmoeten. Mor
gen en Donderdag zal Macdonald op dc
Britschc ambassade tc Parijs belangrijke
besprekingen hebben met Chambcrlein in
zake de onderhandelingen over dc Engclscli
Amerikaansche schuldenkwestie, die van
zoo groot belang is, dat alle andere vraag
stukken er voor moeten wijken. Macdonald
hoopt Donderdagavond weer uit Parijs te
vertrekken en Vrijdagmorgen tc Geneve te
rug te kecren.
Parijs, f» Dec. (II. N.) Volgens de Peiil
Paricien heeft do Amerikaansche rcgecring
officieus voorstellen aan Engeland gedaan
voor de betaling van den Dcccnibertcrmijn,
die hierop neerkomen, dat dc betaling zal
geschieden in obligaties met een looptijd
van drie jaar, zoodat dc betaling niet in
contanten behoeft plaats tc hebben.
Engeland zal maatregelen nemen ter
bescherming zijner belangen
Lo nel c li, 5 December (V.D.). De actie dor
Perzische regeering met betrekking lol hot
opzeggen van dc concessies der Anglo-
Pcrzisehe Pctroleum-rnaatschappij op 27 No
vc-mbcr heeft aanleiding gegeven tot een
aantal vragen aan den minister van buiten
landsclic zaken.
I)e onderstaatssecretaris, Anthony Eden,
verklaarde in zijn antwoord, dat dc Brit
sche regeering alle omstandigheden goed
kent en ook weet, dat de concessie defini
tief voor den tijcl van 00 jaren, ingaande
1901, was verleend.
Den 2dcn December heeft dc Britschc ge
zant tc Teheran in opdracht der regeerfng
stappen gedaan bij de Perzische rcgecring,
waarbij hij op den ernst van het geval heeft
gewezen en de hoop uitsprak, dat dc zaak
in der minne zou worden geregeld. De Brit
schc rcgecring zou anders niet nalaten alle
wettige maatregelen te nomen ter bescher
ming van liaar rechtvaardige cn onbetwist
bare belangen. Dc Perzische rcgecring is
er tegelijkertijd van op dc hoogte gesteld,
dat dc Britsche regeering niet zal dulden,
dat eenigc schade wordt berokkend aan de
belangen van maatschappijen, die in Per-
zie het bedrijf uitoefenen.
as hi lig to n, 0 Dcc. V. LE). Van dc
zijde van het Amerikaansche staalsdepar-
tcnicnt wordt medegedeeld, dat dc Ameri
kaansche ambassadeur in Spanje Lauglilin
ongetwijfeld uit Madrid zal worden terugge
roepen en dat dc diplomatieke betrekkingen
tusschcn dc Ver. St. en Spanje ernstig ge
vaar zullen loopen, wanneer het Spaansche
parlement besluit om dc indertijd door ko
ning Alfonso aan de International Tclcphon
and Telegraph Company verleende con
cessies, waardoor deze onderneming in
Spanje een zoo goed als monopolistische
positie inneemt en bijna het gchcelc tele
graaf- en telefoonverkeer in handen heeft,
op tc heffen cn de Spaansche telefoon en
telegrafie le socialisccren.
De Amerikaansche beleggingen in ge
noemde onderneming worden geschat op
65 milliocn dollar, liet staatsdepartcment
acht den toestand zeer ernstig.
INTERNATIONAAL GELDSTELSEL
BEPLEIT.
Parijs, fi Dec. (V. D.) Dc directeur-
generaal van de bank voor internationale
betalingen te Bazel, Quosncy, heeft gister
avond te Parijs een lezing gehouden over
de eischcn, die aan de komende economische
wereldconferentie gesteld dienden te wor
den. Ei moest een internationaal gcld-
systccm komen om den transacties tus-
selien do verschillende landen een vaste
basis tc geven cn om een catastrophalen
val van den goudprijs tc voorkomen. Ver
der was hij van mcciiing, dat slec'chts een
nieuwe regeling van het schuldenprobleem,
rationaliseering van de wercldposilic cn
een ingrijpende reorganisatie van het
taricfstclscl tot economisch herstel cn een
gezonden cconomischen wercldtocstond
konden leiden. liet voornaamste doel, dat
do economische wereldconferentie zou moe
ten bereiken, achtte hij de tol-standkoming
van een scheidsgerecht, welks besluiten
voor alle staten ten aanzien van een aantal
economische en financicclo kwesties bin
dend moesten zijn. liet was dc taak der re
geeringen om hun volken duidelijk te
maken, dat ook de nationale souvereiniteit
van een land in het wereldbelang gicnzcn
heeft.
E oude n, G Dcc. (V.ü.) Dc diplomatieke
medewerker van de Daily Telegraph deelt
mede, dat in diplomatieke kringen te Lon
den de vooruitzichten voor dc besprekin
gen tusschcn dc vijf groote mogendheden
tc Geneve en de vooruitzichten der ontwa
peningsconferentie zeer pessimistisch be
oordeeld worden. Bijna niemand verwacht
dat dc Duitscli-Franschc besprekingen op
heldering brengen er. bovendien betwijfelt
men of Duitschland zich accoord zal ver
klaren met een beslissing, dio slechts een
zeer geringe mate van ontwapening brengt.
Eeri dergelijke conclusie. zal den Duitschen
ciseh van rechtsgelijkheid niet bevredigen.
De Morning Post woel tc melden, dat dc
Engclsche rcgcering voorstandster is van
dc door Amerika voorgestelde voorloopige
ontwapenings-rcsolulie, op voorwaarde, dat
Duitschland er aan mee zal doen. Het voor
deel hiervan zou zijh, dat men een periode
van rust zou krijgen, terw ijl later nog voor
bereidingen voor een betere resolutie dan
in dc tegenwoordige atmosfeer kan worden
verkregen, getroffen kunnen worden.
In dc Daily Telegraph schrijft Pertin ax,
dat Norman Davis cenige „overeengekomen
punten" iti dc resolutiè w il opnemen, Waar
mee llerriot niet accoord kan gaan, zoolang
dc vciligheidskweslic niet is opgelost. In
geval Duitschland niet 'u staal is het Ame
rikaansche voorste! té aanvaarden, cischt
Hcrriot, dat het niettemin door de andere
mogendheden wordt aangenomen. In En
gclsche kringen beschouwt men zulke stap
pen, waardoor men Duitschland zeker niet
tot terugkeer naar de ontwapeningsconfe
rentie beweegt, als volkomen dociloos. Naar
verluidt, zou Hcrriot van Von Neuralli een
nauwkeurige verklaring verlangen omtrent
de voorstelling, die Duitschland zich maakt
van dc practischo verwezenlijking van zijn
gclijkgcrcchtigdheidscisch.
Geneve, G Dcc. (II. N.) In dc namid
dagzitting van dc vijf inogendheden-confc-
rentie heeft, naar verluidt, von Ncurath
uitvoerig cle gronden uiteengezet, waarom
het Fransch-Amcrikaansche voorstel voor
Duitschland onaannemelijk is. Dc beraad
slagingen werden kort onderbroken, om
thee te gebruiken, gedurende welken tijd
men zich vertrouwelijk onderhield. Dc in
druk in internationale kringen is, dat alles
in het werk wordt ges'cld, om een afbreken
der onderhandelingen te vermijden. In hoe
ver daarbij nieuwe voorstellen, eventueel
ook van Duitsche zijde, zullen bijdiagen.
cm den principicclen toestand ten opzich
tc van het Duitsche standpunt op te hel
deren, is nog onzeker. Hcrriot cn Mac-do
nald vertrekken vanavond met den zelfden
trein naar Parijs, waar zij morgen don En
gclschcn minister van dc schatkist Neville
Chamberlain zullen ontmoeten, zoodat men
aandringt, dat het vertrek van Macdonald
in verband mot een crnsligo ontwikkeling
in dc Engelsch-Amerikaansclic onderhan
delingen over liet vraagstuk der oorlogs
schulden verband houdt. Beide staatslie
den zijn voornemens Zaterdag (c Genéve
terug tc keeren.
HA VEN ARBEIDERSSTAKING TE
LE HAVRE.
Parijs, G Dec. (V.D.) Ondanks dc bc-
midrieling van den minister voor de koop
vaardij, de Chappcdelainc, wordt de haven-
ai beideisstaking tc Lc Havre voortgezet,
aangezien geen overeenstemming kon wor
den brcikt mét wc werkgevers, die hun
eisch tot loonsverlaging handhaven.
Gisteren moesten twee schepen, die Zon
dag tc I.e Havre waren bjnncngcloopen.
weer vertlekken, zonder dat hun lading
w as -gelost.
Belangrijke mededeeling inzake de
schuldenkwestie
usli i ng ton, 11 Dcc. (V.D.) lieden
heeft president Hoover ui het Congres de
gebruikelijke jaarlijkechc Boodschap voor
gelezen.
Hij verklaarde, dat dc tot nu toe geno
men maatregelen on dc crcdicten van de
Finance Reconstruction Corporation dc
behoeftige bevolking in den komenden win
ter voor honger en koude zullen bewaren.
Dc w erclddcprcssic zonder weerga heeft
gedurende liet gchcelc jaar aangehouden
en in den laatsten winter cn vooral in den
herfst tengevolge van den toestand in
Europa verscheidene zeer ernstige crises
veroorzaakt. Dc getroffen noodmaatregelen
hebben echter Amerika behoed voor een
economische instorting en sedert Juli is
ccn zekere verbetering in den cconomi
sclicu toestand getreden.
Voor het weder op gang brengen van het
economische leven zijn noodig:
1. Een drastische bezuiniging op
kosten van staatsbeheer.
2. Ken geheel nieuwe organisatie van
het Amerikaansche bankstclsel, welks te
kort schieten door do economische crisis
belangrijk is verergerd.
3. Een uitdrukkelijke, oprechte samen
werking niet dc andere naties ten einde te
komen tot stabilisecring van dc prijzen der
grondstoffen door verbruik cn tot herstel
van liet algemeen vertrouwen.
lloovcr kondigt dan een bezuiniging op
dc begrooting van 5SU milliocn dolar aan
cn beveelt het handhaven van liet dit jaar
ingevoerde systeem aan, volgens hetwelk
de regeeringsambtcnaren verplicht zijn.
onbetaalde verlofdagen tc nomen, hetgeen
practise!» overeenkomt niet een vijfdaag-
schc werkweek. IIij beveelt dit stelsel ook
bij dc particuliere bedrijven aan, om lc ge
raken tot een betere arbeidsvcrdccling.
Verder stelt hij voor een nieuwe salaris
verlaging tot 11,8% en dc afschaffing van
onnoodige uiikeeringcn aan norlogsdcelnc-
mers. I)c opbrengst van de in Juli inge
voerde belastingen is teleurstellend "ge
weest, weshalve er reden is voor dc invoe
ring van een algémeene produeenlenbclus
ting, die echter de industrie van levens
middelen en van goedkoope klecding niet
zal verzwaren. Hoover verdedigt eveneens
het samenvoegen van verschillende rcgcc-
ri ngs ins tan ties.
Mat betreft dc (flitwapening verklaart
Hoover, dat de regccring der Vorecnigde
Stater: er naar streeft, dat dc sterkte van
dc verdedigingswapenen der andere mo
gendheden wordt verhoogd, dc sterkte der
aanvalswapenen daarentegen verminderd.
Daardoor zou dc stabiliteit iu het wereld
gebeuren worden bevorderd, evenals de
algemeene welvaart.
Hoover behandelt ook de schuldenkwes
tie cn maakt daarbij in het kort melding
van ile Engclsche cn Franschc nota's, als
mede van het antwoord van dc Amerikaan
sche regccring. Hij verklaart, dat hij aan
dc debiteuren heeft medegedeeld, dat hij
liet Congres wegen zal aanbevelen, waar
langs desnoods tijdelijke Iransfcrmocilijk-
liedcn in verband met de Dccembcrbetalin-
gen zouden kunnen worden opgeheven.
In dit verhand kondigt lloovcr een spe
ciale boodschap ,aan. die dc kwestie der
oorlogsschulden uitvoerig zal behandelen.
Voor wat betreft liet Haagschc Hof van
Arbitrage, dc anli-trustwct en de talrijke
binnonlandschc hervormingen verwijst
Hoover naar zijn vroegere Boodschappen.
Do details van het economisch program
ma worden tegemoet gezien in een speciale
Boodschap, die men eerstdaags verwacht.
Hei herhaalt zijn dreigement
Tokio, G Dec. V. D.) In verband niet
dc telegrammen uit Genéve, \olgens welke
men aldaar niet geneigd zou zijn aan dc
wenschcii van Japan inzake Mandsjocrije
tegemoet te komen, wordt in officiècle Ja-
pansche kringen verklaard, dat de cenige
oplossing voor Japan de erkenning van
Mandsjoekwo is. Japan zou slechts ongaar
ne uit den Volkenbond treden, doch lint zou
dit moeien doen, wanneer men Mandsjoe
kwo de onafhankelijkheid weigert of Japan
voor een andere ongunstige beslissing
jilaatst.
BUITENLAND.
Dc besprekingen tusschcn de vijf groote
mogendheden tc Genéve.
(Eerste Blad, pag. I).
Zal Japan dén Volkenbond verlaten?
(Eerste Blad. pag. 1).
Dc ondergang van den Japanschen tor
pedojager.
(Eerste Blad. pag. 1).
De rijksdagzitting geopend.
(Eerste Blad, pag. 2)
Belangrijke boodschap van Hoover aan
liet Congres.
(Eerste Blad, pag. 1)
Uitspraak in liet proces Wackcr.
(Eerste Blad, pag. 2)'
BINNENLAND.
Te Amsterdam zijn oen moeder cn twee
kinderen door gasverstikking om het leven
gekomen.
pag. 2).
zaïting van dc Tweede Kamer.
r pag. 1).
Medegedeeld door liet K. N. M. I. te Dó
Bilt.
Hoogste buromcLcrstand: 77LO 'te Sarna.
Laagste barometerstand: 750.3
te La Corn na.
Verwachting: Matige, aan de kust tijde
lijk krachtige, N. Tot N.O. wind, gedeelte
lijk bewolkt, wellicht cenige sneeuw, lichte
vorst tot temperatuur om liet vriespunt.
De liooge drukking heeft zich vooral over
Scandinavië sterk uitgebreid, plaatselijk
iccds tot boven 775 m.M. en dn tcmpcra-
luur daalde in hei N. tot meer dan 25°
onclcr 0, zoodat in verband met dc depres
sie in dc golf van Biscayc, die zich hand
haaft, de vorstkanson 'stijgen. Er is nog
weinig sneeuw gevallen iri Scandinavië,
maar het N.O.-waarts aftrekken van de
depressie hij IJsland duidt aan, dat de lioo-
gc druk nog zal toenemen cn liet overschot
van de depressie uit Duitschland verdrij
ven. Over liet algemeen is dc lucht nog
zwaar bewolkt. Alleen in Scandinavië
piaalselijk helder geworden. Do wind is
op liet vasteland tot Duitschland beperkt.
In Zuid-Duitscbland valt sneeuw. In do
golf van Biscayc woedt een Oostcrstorm.
Op de Britsche eilanden is in liet N. bij
kalm weer dc temperatuur tot 8° vorst
gedaald.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
HANDSCHOENEN:
Nappa gevoerd f 2,75 met bont-
rand f 3,25 en hooger.
Nieuwe modellen in suède en
chevreau.
Het toonaangevende fabrikaat.
Complete collectie.
FIRMA R. VAN DEN BURG,
Arnh.straat. Gevestigd sedert 1887.
HUIZEN EN SCHUUR PROOI DER
VLAMMEN.
1 r a ii k fort a.d. M., G I) c c. i II. N.) Dour
een hevigen brand zijn te Dettelbach aal.
Main twee' lruizcn cn acht schuren in de
asch gelegd. Voort* bekwamen twee andevo
woonhuizen zoon waterschade, dat zij om
vergehaald moesten worden. De aangerich
te schade wordt op 100.000 Mk. geraamd.
Men \eimoedt, dat brandstichting heeft
plaats gehad.