'S AVONDS TUSSCHEN ZES EN ZEVEN
HOMOEOPATHISCHE MIDDELEN
LUNCHROOM V0HK
CREME GEBAK
LUNCHROOM VONK
LETTERKUNDIGE KRONIEK
VARIA UIT DE VOGEL
WERELD
DUSSELDORP EEN PARIJS
IN HET KLEIN
Schrijfmachines
Momenteel enkele zeer
voordeelige koopjes
Fa. H. ELZENAAR
Dr. MADAUS Co.
DRUPPELS f 0.60 POEDERS 0.50
H. M. WATELER—v. DIJK
Hebt U al eens kennis
gemaakt met
VONK'S BEROEMDE
BANKETKOEKJES?
Neemt U eens onze bekende
In vier smaken
Nougatine Mokka
Marasquin Sinaasappel
75 cent per stuk
Concertgebouw
„DE VALK"
P/GROENHUIZEN
\- SCHA.TORJE 4
C. DE JAGER
HOEDEN
DROGISTERIJ „DE GAPER"
W
o\V>
;V.MO°ïÜ
Kort overzicht van do Neder-
landsche Letterkunde door C.
de Dood (N. V. Arbeiderspers,
Amsterdam).
Het zou gemakkelijk zijn, den heer C. de
Dood op dezelfde manier te kritiseoren als
hij het anderen doet. Daarvoor zou niet
meer noodig wezen dan dezo literatuurge
schiedenis aan een bepaald, maatschappe
lijk inzicht te toetsen, en verder in een
korte formule het boek af te maken. Wij
willen de manier van den Heer de Dood
niet volgen. Wij willen beginnen met de er
kenning dat dit literair overzicht een vlot
geschreven stuk proza is, en dat de schrij
ver, vooral in zijne kenschetsing van som
mige zeventiende-eeuwsche figuren (wij
deuken aan Hooft en Huygens) dikwijls
lake dingen zegt. Maar wij moeten toch,
daartegenover, de vraag stellen, of de feiten
dat men eenige zeggenskracht heeft, de
geschiedenis der Nederlandsche litera
tuur (laat ons zeggen grondig) heeft door
gewerkt, en daarboven nog wel eens iets
heeft gepubliceerd, voldoende rechtsgron
den vormen, om als lioovaardig voorlichter
der schare over een tehslotte toch zoo be
langrijk cultuurverschijnsel als de litera
tuur is, naar voren te treden.
De lieer de Dood is de cenige niet, die
zich in onze dagen aan het schrijven van
literatuurgeschiedenissen pn literatuur-his
torische overzichten zet. liet zit min of
meer in de lucht, en de vraag zou gestold
kunnen worden of die voorliefde tot de li-
terair-historischo essay niet samenhangt
met een armoede aan schoppend vermo
gen, die nog altijd min of meer in onze
letteren aanwezig is.
Maar ook indien die armoede niet be
stond, en het vernietigend vonnis aan den
oenen, het verheerlijkend vonnis aan den
anderen kant, waarmede de Heer de Dood
naar eigen wensch en willekeur over le
vende en doode Nederlandsche schrijvers
richt, een kern van juistheid in zich bevat
te, dan nog zou men moeten vaststellen, dat
deze schrijver de autoriteit mist om zouder
nadere toelichting zijn conclusies aan te
bieden aan de goedgeloovige lezers, wien
alle controle over liet oordeel van hun voor
lichter wordt onthouden. Wij geven eenige
voorbeelden uit bet laatste gedeelte van
het boek, dat handelt over de literatuur van
onzen tijd.
e
„Veel lioogcr zoo schrijft de Dood reikt
stellig Mevrouw Ina BoudierBakker, die
zich althans in „Armoede" een waardeer
baar kunstenares heeft getoond. Haar an
dere boeken staan veel lager, wat niet weg
neemt, dat een niet volkomen geslaagd pro-
dukt als „De Klop op de Deur" nog on
langs een geweldig succes heeft gehad. Het
is een oppervlakkig salon-realismc, waar
van trouwens ook Mevrouw Jo van Ammers
Küller een vertegenwoordigster is."
Ander citaat:
„Dicht bij dezen schrijver staat de gron-
dig-werkende psycholoog Nico van Such-
telen met zijn Stillen Lach en Quia Absur-
dum. Noemen wij meer namen: Gerard van
Hulzen, Henri Borel, Herman Robbers,
Maurits Wagenvoort, Jacques van Looy,
allen vertegenwoordigers van een min of
meer radicaal burgerdom, allen ook salon-
realisten, die geen kind aan 't schrikken
zouden maken. Tot dezelfde groep behoort
in wezen Alie Smeding, wier banale stoutig-
heidjes zelfs een oogenblik voor ernst zijn
gohouden (gelukkig is dat alweer voorbij)."
De eenvoudige arbeider, voor wien dit
literair overzicht blijkbaar geschreven is,
zal eenige nuchtere vragen stellen: Waar
om heeft Ina Boudier-Bakker zich in „Ar
moede" een waardeerbaar kunstenares ge
toond, en in haar latere werken niet?
Waarom is dat „produkt" van den laatsten
tijd, dat zooveel succes heeft gehad, niet
geheel geslaagd? Waarom zijn de dames
Boudier-Bakker en van Ammers-Küller ver
tegenwoordigsters van het salon-realisme?
Welke verwantschap vertoonen de auteurs
Borel, Robbers, van Looy enAlie Sme
ding, die hier voor de eerste maal in één
adem worden genoemd? De schrijver blijft
voortdurend het antwoord aan zijne lezers
schuldig.... Hij onthoudt ons in belang
rijke gevallen de motiveering van zijn voor
keur (waarom verschijnen Querido, de Jong
cn Pauwels ongeveer als de grootsten van
de huidige schrijversgeneratie?) en daarom
dwingt hij zijn lezers hem te gelooven op
Wij zijn ware van dergelijke literatuurge
schiedenissen, zooals er zoovelen vóór dc
Dood zijn geschreven, en waaromtrent wij
vreezen, dat zij met de Dood den dood niet
hebben gevonden. Welke waarde hebben
dergelijke autoritaire aanteekeningen voor
de verheldering van het literair begrip, dat
begrip moge dan burgerlijk dan wel sociaal-
demokratisch georiënteerd zijn?
Men behoeft liet met de raeeningen van
een schrijver niet eens te zijn, om hem to
kunnen waardeeren. Indien de lieer de
Dood verwijst naar „inhoud" en „strekking"
als kriteria bij dc beoordeeling van lite-
reire schoonheid, dan kunnen wij dat an
ders zien, maar zoo hij er in slaagt van
zijn standpunt uit, ons de literatuurgeschie
denis in een bepaald licht te doen aan
schouwen, dan kunnen wij hem, bij allo
verschil van opvatting, als persoonlijkheid
erkennen. Het uitgangspunt van den
Heer de Dood is de socialistische gedachte...-
„Een groótsche literatuur groeit niet op den
bodem van weelde, overvloed en daarmee
samenhangende verfijning", zoo schrijft hij
op blz. 141 van zijn geschrift, „zij wor
telt uitsluitend in de wilskracht van een
omhoog-strevende klasse-in-verzet. Daarmee
behoort alle 60ciaal-demokratische litera
tuur bij de bokken en alle niet-sociaal-de-
mokratische literatuur bij de schapen, en
een toetreding tot het partij-lidmaatschap
wordt voor den literator al een belangrijke
schrede in dc richting der waardcering van
dezen kritiltus.
Maar wij vragen alweder: Waarom?
Waarom? Indien waarlijk het proletarisch
klasscbewustzijn de kenbron is van literai
re schoonheid, zet ons dit dan eerst eens
theoretisch uiteen. Dc schrijver echter
tracht op een geheel andere manier zijn
ideologie zich te doen aanpassen bij de li
teratuur clio hij van een zuiver kunstzin
nig standpunt kan waardeeren. Wie goed
of belangrijk werk geschreven heeft, wordt
ocnvoudig op de een of andere manier bij
dc sociaal-demokratie ingelijfd. Twee merk
waardige voorbeelden daarvan geven dc
verheffing van Van Meerlant tot een prae-
historischen S.D.A.P.'er, en de gedeeltelijke
inlijving van Albert Verwey, op grond van'
een anti-oorlogsgezind gedicht.
Intusschen blijkt de willekeur waarme
de de schrijver te werk gaat niet alleen bij
zijn geforceerde annexaties, maar spreekt
hij zich uit in de algemccno manier, waar
op hij experimenteert. Want wat ons sterk
getroffen heeft in dit geschrift, was dat
de kritikus een stuk knipt uit liet. werk
van een besproken auteur, een liecl klein
stuk maar, dikwijls een enkel gedicht of
een kort stuk proza, om dan liet slachtof
fer, dat dat gedicht of dat proza schreef,
op het door den Ilcor de Dood gekozen
fragment te veroordeelen of te verheerlij
ken. Is dat een juiste methode van litera-
tuurbeoefening? Mag men, zooals de Dood
deed, in enkele bladzijden de figuren van
Kloos cn van Dcysscl kenschetsen, naar
aanleiding van knipsels uit hun werk? Zijn
die knipsels karakteristiek? Het is aan den
I-leer de Dood om dat te bewijzen, maar
het bewijs blijft uit.
De Ooievqarssterite aan den
Kamborg in de Drakensber-
gen (Z.-Afr.).
In liet voorjaar van 1931 maakten de dag
bladen melding van een groot onheil, den
ooievaars in Zuid-Afrika overkomen, waar
bij duizenden dier vogels te gronde zou
den zijn gegaan. Hierover deelt nu dr. J.
Wittman (Vrijheid, Natal) een cn ander in
„Der Vogelzugmede.
Toen dr. W. zich in Januari j.l. ter plaat
se van den ramp ophield om naar ringen
te zoeken, trof hij daar een zijner oud-lccr-
lingen, den heer J. II. v. d. Westhuizen aan,
die hem het volgende vertelde.
Do boer v. d. W. bevond zich op het tijd
stip van het onheil in zijn huis, ongeveer
500 schreden van de noodlottige plek ver
wijderd. ILij zag hoe dé ooievaars in wilde
liaast nog trachtten den hagelstorm te ont
wijken. Slechts aan 172 van hen is dit niet
gelukt. Van duizend-tallen omgekomen ooie
vaars is dus in casu geen spréke.
Enkele resultaten van het rin
gen van vogels, in Engeland
verkregen.
lu i'JJl werden in Engeland 29554 vogels
geringd. Sinds liet begin daarmede, in 1909
bedraagt het totaal 316955. De ontvangst
van terug-meldingen wisselt bij verschillen
de soorten sterk af. De hoogste percentages
betreffen twee roofvogel-soorten: slechtvalk
(23.3 pcrc.) en smclloken (21.8 perc.); terwijl
van 494 geringde torenvalken er 49 tcrug-
vermcld werden.
Daartegenover staat dc Zwartkop-luinflul-
ter met geen enkele terug-melding van de
517 geringde voorwerpen; van alle bosch-
zanger-soorten en van vele vinkachtigen
zijn de terug-meldingen uiterst gering.
Slechts twee der 496 geringde nachtegalen
en 1 der 507 geringde Noordsche zeezwa
luwen werden teruggemeld. Van de 22943
geringde boerenzwaluwen werden er maar
1G3 (0.7) perc.) terug-gemeld; deze terug
meldingen, lioe gering ook, wierpen een
niouw licht op dc uitgestrektheid van den
trek Zuidwaarts cn op den terugkeer der
vogels naar hun geboorteplaats. Van de
37.225 geringde zanglijsters werden cr
slechts 481 (1.4 perc.) törug-gcmeld.
Een zeldzame gast heeft ons
na 10 jaar weer eens be
zocht
In „De Levende Natuur" van 1 December
j.l. wordt vermeld, dat op 14 October 1.1.
tusschen Nijmegen en Grave (hij Neeras-
selt) twee exemplaren van den ibis zijn ge
schoten. Ook op Schouwen werd er een ge
zien. „doch gelukkig niet geschoten", zoo
als dr. Jac. P. Thijssc terecht tocvuegt.
De naam „ibis" zul allicht bij een of meer
der lezers de gedachte opwekken aan den
heiligen vogel van dien naam der oude
Egvptenaren of aan eenige andere exotische
soort. Hier betreft bet echter voorwerpen
der eenige óók in Europa levende soort
(Ibisfalcinellus Temm.) der ibissen-
familie. Dezo ibis is bruinrood gekleurd;
rug, staart en vleugels (de schouders uit
gezonderd): metaal-groen, met bronzen en
purperen weerschijn. De gekromde snavel
(in vorm aan dien van den wulp herin
nerende) cn pootcn: donkergroen. Oogcn:
bruinrood. Grootte: ongeveer van den nacht-
reiger (kwak). Hij bewoont het warme wes
telijke Azië, Noorcl-Afrika tot Senegambië
en het Zuidoostelijke deel van Europa. De
grootste kolonie, in Hongarije, telt thans
circa 500 paren. In den trektijd dwaalt hij
nu cn dan tot op groote afstanden van zijn
„home" af. Wat ons land betreft, zag men
den ibis in verschillende provinciën, in 1812,
1815, het begin der 40er jaren, 1850 (of *51;,
1873, 1893, 1900, 1901 en 1903. In Gelderland:
bij Harderwijk in 1888; te Velp (Daalhui
zen) in 1901; te Vaasscn in 1903.
Na 1922, toen bij Kaalte (Ov.) ccn exem
plaar is buitgemaakt, is deze vogel voor
zooverre ik heb kunnen nagaan hier te
lande nu dit jaar voor het eerst weer eens
opgedoken.
Het is wel to betreuren, dat nog maar
Steeds vogels, nu .reeds 20 Jaar lang door
art. 1 -) der Vogelwet beschermd, geschoten
worden door personen, die niet in het bezit
zijn der vergunning, bedoeld bij art. 16 dier
wet. Men mag verwachten, dat de onlangs
benoemde commissie tot herziening der Vo
gelwet óók aan dit punt haar aandacht zal
wijden.
A. A. VAN PELT LECIINER.
Arnhem. Januari 1933.
Dr. W. kon geen enkelen ring meer vin
den. Zijn er wèl geringde voorwerpen on
der de slachtoffers geweest, dan zoo zegt
hij hébben de vlak in dc nabijheid wo
nende Kaffers zich stellig onmiddellijk na
de ramp van die ringen meester gemaakt,
wat ze natuurlijk ontkenden.
Dit artikel beschermt namelijk óók alle
niet als broedvogel tot onze Fauna behoo-
rende, in Europa in het wild levende vogel
soorten.
DE CRISIS IN DE VEREENIGDE STATEN
In ccn der Engelsche dagbladen konden
we onlang6 het volgende bericht lezen, dat
bockdeelen spreekt over don financieelcn
toestand in Amerika.
„In sommige groote steden van de V. S.
worden 6edert cenigen tijd magazijnen ge
opend volgens het model van de „oenheids-
prijswinkcls", waar uitsluitendpakken
aandeden van do grootste industrieclc on
dernemingen des lands verkocht worden.
Dc nieuwe handel is ongetwijfeld één der
wonderbaarlijkste gevolgen van de kolos
sale inzinking der beurskoersen der Wail
Street markt.
De „pakken" bestaan ieder uit 23 ver
schillende shares cn hot etiket op den om
slag geplakt, luidt: „Een Bundel Ameri-
kaansche Toekomst". Die „bundels toe
komst" gaan er in als koek en de koopers
zijn allemaal ouders, die bun kinderen een
toekomstkans willen geven, of wel kleine
spaarders, die 50 of 60 dollar wagen, in
dc hoop van een economische opleving.
Bij den verkoop wordt de naam van den
kooper op ieder aandeel geschreven, en
het is vermakelijk om te zien hoe die be
scheiden lieden stralen van voldoening bij
do gedachte dat zij eigenaar worden van
cenige shares, die den naam dragen van de
voornaamste trusts van Amerika. Zij twij
felen overigens niet, dat hun „pak", binnen
afzieiibarcn tijd, honderdmaal meer waard
zal zijn, dan de prijs dien zij cr voor be
taalden; in afwachting ziet de Beurs van
New-York met geen goed oog, dat aando
len verkocht worden zooals gewone krui
denierswaren. Voor het oogenblik heeft de
Beurs aan iederen effectenmakelaar ver
boden met do handelaars in „toekomét-
bundels" zaken te doen, onverschillig, wel
ke de aard der operatie ook zij. Maar deze
laatsten laten zich niet intimideeren en
zij hebben een klacht ingediend tegen den
president der beurscommissie.
Intusschen verkoopen zij druk „toekomst
'in pakken", vat wel eeus, voor de. onnoo
zele koopers, „katten in zakken" zouden
kunnen blijken te zijn
Waarom noemen zij Dusseliorjj een „Klcin-
Parije"? Onlangs heeft iemand het mooie
woord gesproken: „De Dusseldorper Kö-
nigsallee is de Kurfürstendamm van 't Wes
ten"
's Avonds tusschen zes en zeven
Men moet de wandeling natuurlijk niet op
de KönigeaUeo beginnen cn aldaar eindi
gen. Dit kan men, bijvoorbeeld, evengoed
in de Schadowstrasse met haar talrijke,
elegante zaken, warenhuizen cn koffiehui
zen. Of op het Corneliusplein. Of in de
oude stad. Wie gezonde liuiskost lust, zoo,
bijvoorbeeld, de Dusseldorpsche specialitei
ten als „Halve Halm met- Kompott", of
„Iticfkooke", of „Blootwooscht met Zwicbe
le" cn eigen gebrouwd licht, een weinig
bitter smakend bier, wie van scheve gevels
houdt en kromme straatjes, wie het roman
tische zoekt die onderneme ccn wande
ling door dc oude wijken van Dusseldorp!
Het zal hem niet berouwen! Voor devreem
delingen zij hier verraden, dat „Halve Halm
met Kompott" geen goed gebraden haantje,
maar een kaas uit Mainz met een glas
kummel is. „Riefkooke" zijn bruingebakken
aardappelkoeken en „Blootwooscht met
Zwiebele" is met broodkruimels en meel
bewerkte bloedworst, welke met gezellige
spek-dobbelsteentjes is getooid en met drie
of vier schijven ui is gegarneerd en den
dorst moet prikkelen. In liet oude Dussel
dorp vindt men herbergen, welke reeds drie
eeuwen oud zijn.
Meer in liet centrum der stad, in de na
bijheid van den Corneliusplatz, liggen dc
groote restaurants en hotels. De restau
rants van Dusseldorp zijn bekend om huil
rijke keus en hun lage prijzen.
Wat doet men na de avond
wandeling? Men gaat na
tuurlijk naar den schouw
burg! Dusseldorp bezit een
bepaalde en bekende schouw
burg-traditie, welke op de
namen Immermaim en
Louise Dumont is gegrond
vest. In dc stedelijke schouw
burgen worden uitstekende
opera-voorstellingen gege
ven. Gedurende het Richard
Wagner-jaar wil men hier
den „Ring", „Parsifal" mo
derneopera's uit één bedrijf
en verschillende nieuwe
werken opvoeren. In de ope-
rette-théatere worden de
nieuwste werken van het
seizoen opgevoerd. Op het
oogenblik is „Das Lied der
Liebe" liet groote succes.
Voorts kan men te Dussel-
p dorp 6teeds zeer verzorgde
Dc Königsallee te Dusseldorp bij nacht. voorstellingen van klassieke
De Königsallee een der mooiste
straten van Duitschland
Men schrijft ons:
Dit staat vast: In geen andere West-
Duitschö stad ziet men zooveel automobie
len, wier nummerplaten verraden, dat zij
uit andere steden en uit hetbuitenland
komen, clan 's avonds tusschen zes en ze
ven op de „Kö" Waarbij men weten
moet., dat „Abends zwischen sechs und sie-
ben" het begin is van een populair, voor
Dusseldorp gecomponeerd lied en dat de
„Kö" niets anders ie dan de vermaarde
Königsallee te Dusseldorp, welke algemeen
geldt als een der mooiste straten van
Duitschland.
,,'s Avonds tusschen zes en zeven
is bet Dusseldorper leven het mooist. Op
do „Kö" bevinden zich de elegante winkels
met alle mode-artikelen, welke u verraden
wat mode is en wat morgen zal worden
gedragen. Dames blijven hier o zoo gaarne
staan kijken cn dit worden dan voor de
hccren vaak „kostbare' ougenblikkcn. Men
beweert vaak m Duitschland, dat do vrou
wen en de meisjes van Dusseldorp van een
bijzonder slag zijn. Dat is zeker geen on
verdiend compliment. Alen wage slechts
clcn Nederlanders, Belgen en Franschcn
en moderne tuoneelwerken bijwonen. Een
schouwburgplaats is overigens te Dussel
dorp niet duurder dan een bioscoopplaats!
Plet „Deutsche Theater am Rhein", de na
latenschap van de onlangs overleden Louise
Dumont, kondigt interessante voorstellin
gen aan van „Der General unci das Gold'
cn „Margrit durch drei". Ook komen hier
gezelschappen van elders voorstellingen
geven.
Dusseldorp, de stad der Kunst! Dc ste
delijke musea, dc kunstacademie van den
staat, de particuliere verzamelingen met
haar rijkdommen noodigen den vreemde
ling uit tot een bezoek. In stille bewonde
ring staat hij voor „Marias Hemelvaart'
van Rubens, cle trots van de Kunstacade
mie en van bet gemeentebestuur! Ook de
„Malkasten" wordt door den vreemdeling-
niet vergoten. Hier inden de carnavalre-
douten plaats, die ook ditmaal het hoogte
punt van het seizoen beloven te worden
Het carnav al te Dusseldorp! Daar het dit
maal iets later clan gewoonlijk'valt en de
voornaamste feestdagen dus pas tegen ein
de Februari moeten worden verwacht, vin
den ook de „vergaderingen der carnaval-
verecnigingen" voornamelijk einde Januari
en in Februari plaats. De kunstenaars van
het atelier-gebouw Stockum geven op i
Februari één hunner traditioneele „Ar-Bi
Ma-feesten". De groote redoute van den
„Malkasten" wordt op Zaterdag van carna
val gehouden. Talrijke andere fcestelijkhe
den worden aangekondigd. Voor 11 en 12
Februari wordt een „winterkermis" voor
bereid, welke in alle lokalen en zalen der
stad zal worden gevierd. Vele vereenigingen
kondigen voor die gelegenheid feesten aan.
Ook bestaat liet plan een grooton reclame
optocht te houden, waarin men allerlei
Dusseldorper typen, zooals de vermaarde
„Radsclilii'gcrte zien zal krijgen. Op den
Hindcnburgwall zal men zelfs een wedstrijd
van jonge en oude „Radschlager" kunnen
bijwonen!
Kernspreuk.
Wat een Franscbman lot een Fransch-
man stempelt, een Engelschman tot een
Engelschman, wat van elke natie een eigen
natie maakt, zijn niet de uiterlijkheden,
maar de innerlijkheden, het is de ziel. De
innigste uiting van de ziel is cle taal. Wie
de taal wegneemt, neemt juist datgene
weg waardóór elk is wat hij is, want élk
is, wat zijn ziel is
Senator Langcnhoven, Zuid-Afrika's
meest populaire auteur, wiens plotseling
overlijden een groot verlies voor de Unie
van Z. A. is, heeft in zijn testament de be
schikking gemaakt, dat zijn schedel na 30
jaar opgegraven en aan de Universiteit
van SteHcnboscli gegeven moet worden.
Langestraat 84 Telefoon 528
ilcschjes a 10 gr.
DROGISTERIJ.
Apoth. Ass.
Hcndr. v. Viandenstr. 30. Tel. 1313.
Telefoon 281
Groote en kleine zalon
disponibel
voor feesten, partijen enz.
"•is' l5W5^
BANKETBAKKER EN KOKf
AMERSFOORT0
Kalfsvleeschcroquetten
Voor het ijsfeest, gevulde
koeken Zwolsche koeken enz.
Zondags geopend van 113 uur
LANGESTRAAT 19
ONTVANGEN DE
NIEUWE COLLECTIE
DAMESKAPSALON
Tel. 435
Utrechtscheweg 77
Vakkundige en
aangename bediening
JULIANAPLEIN 4. TELEFOON 635
NAAST APOTHEEK HAAN
In voorraat!:
Deveo-Occulta Spatader- en Stonn-
kousen zonder gummi en
Lasticflor elastieken kousen met
gummi. Pracht kousen, welke aan
alle verwachtingen voldoen per paar
18.75.
TELEFOON 910
LANGESTRAAT 56
