DE WERELD KIJKT NAAR HITLER
DË EEMLANDÊU
HET GROOTE AVONTUUR ™nepen brocder,iik tezamcu mai'
Licht op
MANNBORG ORGELS
Woensdag 1 Februari 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. «g» Bureau: flrnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 184
ENCELSCHE PERS OVER
„HISTORISCHE SCENES"
De klemtoon ligt op
„nationaal"
HELD OF CHARLETAN?
5 uur 14 min.
L. 1. LUYCX ZOON
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken! f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERÏÏNTIEN van I_4rc9«l* f I-0S met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f 0-25 Llefdadlghelds-advertcntiïn voor dt
helft van den prijs. Kleine AdvertentlCn „KEITJES' bl) vooruitbetaling 15 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Stahlhelm en de nationaal-socialistische
Ook de Fransche bladen sterk onder
den indruk van de betooging
te Berlijn
Naar aanleiding van Hitler's benoeming
tot rijkskanselier is het Maandag in ver
schillende steden tot betoogingen gekomen,
doch over het algemeen is de indruk, dat
het nieuwe kabinet een golf van geestdrift
over het land heeft doen gaan en door de
meerderheid van het Duilsche volk met in
stemming is ontvangen.
Te Frankfort a. d. M. hebben zich eenigc
ongeregeldheden voorgedaan, die echter
door de politie spoedig onderdrukt werden.
Verschillende verkoopers van linksche bla
den moesten het ontgelden. Tc Hirschberg
werd het gebouw van de Volkszeitung fiir
das Ricsengcbirge door een bende van 40 ii
50 nationaal-socialisten aangevallen. Dc po
litie was echter spoedig ter plaatse en wist
een bestorming van het gebouw te verhin
deren. Te Schweinfurt werden drie leden
van het ijzeren front door revolverschoten,
door nationaal-socialisten gelost, ernstig
gewond. Eén hunner werd in hopeloozen
toestand naar een ziekenhuis gebracht. De
daders zijn gearresteerd. Men maakte aan
stalten om het bureau van de Schwein-
furter Volksfreund te bestormen, maar deze
poging kon tijdig door dc politie worden
verhinderd.
De Beiersche bladen nemen over het al
gemeen ten opzichte van het nieuwe kabi
net een afwachtende houding aan. Betoogd
wordt, dat men het nieuwe kabinet naar
zijn daden moet beoordeelen. Beieren zal
zijn rechten als zelfstandige staat weten te
j verdedigen.
Het nieuwe Duitsche kabinet vindt in de
Londensche ochtendbladen over het alge
meen een goede ontvangst. Men wil hot
nieuwe kabinet naar zijn daden beoordee-
i len en Hitier moet thans zijn bckwaam-
j heid als staatsman bewijzen. Het aanblij-
ven van von Neurath als minister van bui-
tenlandsche zaken wordt beschouwd als een
bewijs, dat de buitenlandsche politiek geen
wijziging zal ondergaan. De Times ziet in
het nieuwe kabinet een poging, om het
jeugdige enthousiasme der nationaal-socia
listische beweging te verbinden met de er
varingen van de Duitsche conservatieven.
Hitier heeft thans gelegenheid te toonen,
dat hij nog iets meer is dan een redenaar
en politieke agitator. Het blad erkent, dat
zoowel in Engeland als in Frankrijk de ge
volgen van de regeeringswijziging in
Duitschland met betrekking tot de Duitsche
vertegenwoordiging ter ontwapeningsconfe
rentie met eenige bezorgdheid wordt gade
geslagen, doch rncn moet ook tegenover de
nationaal-socialisten rechtvaardig zijn en
erkennen, dat de nationaal-socialisten in
het vraagstuk der beknotting van Duitsch
land door den vrede van Versailles weinig
meer gezegd hebben dan de strenge consti
tutioneel partijen; alleen hebben zij het
niet iets luider stem gezegd. De Times
hoopt, dat het centfum de nieuwe regee
ring voorloopig passief zal dulden, om de
gevaren, die volgens de opvatting van het
centrum bestaan, tot een minimum te redu-
ceeren. De Daily Tel. is eveneens van oor
deel, dat men van het tegenwoordige kabi
net geen half fascistische dictatuur met
aanvallen op banken en de beurs en anti-
Joodsche progroms heeft te duchten. Hitier
als rijkskanselier is geenszins een nationaal
of internationaal gevaar en het handhaven
van von Neurath is een waarborg voor de
voortzetting van een niet agressieve en op
verzoening gerichte buitenlandsche politiek.
„Een sprong in 't duister."
Terwijl het nieuwe Duitsche kabinet in
Amerikaansclie regeeringskringen kalm
wordt beoordeeld, maakt de openbare mee
ning zich over hot optreden van het nieuwe
kabinet eenigszins ongerust, zooals ook uit
de ontwikkeling van den Duitschen wissel
koers blijkt. Dc bladen achten het tot stand
komen van het nieuwe kabinet oen sprong
in het duister, die nog tot gevaarlijke proef
nemingen kan leiden.
De indruk in Frankrijk.
Ook de Fransche pers neemt in haar be
oordeeling van het nieuwe Duitsche kabi
net over het algemeen een afwachtende hou
ding aan. Er wordt op gewezen, dat men
steeds rekening heeft moeten houden niet
de mogelijkheid van een dergelijke ontwik
keling in dc Duitsche politiek. .De Petit Pa-
risien stelt vast, dat Hitier het gezag op
volkomen wettige wijze heeft verkregen. Hij
is door den rijkskanselier benoemd met
von Papen als peet Le Journal ziet in het
nieuwe kabinet een dictatuurregcering, die
er echter op rekent, dat zij door den rijks
dag zal worden geduld. L'Oeuvre acht de
eerste verklaringen van dc nieuwe regee
ring geruststellend, doch vraagt zich af, of
Hitier werkelijk water in zijn wijn zal wil
len doen en of zijn aanhangers bereid zul
len zijn, dit te slikken.
Do Daily Mail schrijft, dat thans alle
krachten in Duitschland vereenigd zijn, die
besloten zijn het verdrag van Versailles te
verscheuren en Duitschland tot een macht
te maken, die in staat is Europa haar wil
op te leggen.
Dc Daily Express schrijft, dat de gebeur
tenissen thans zullen beslissen of Hitier een
held of een charletan is.
De liberale News Chronicle acht Hitler's
benoeming in het geheel genomen goed en
noodzakelijk.
De socialistische Daily Herald verwacht
weinig goeds van Hitler, die naar dc mce-
ning van het blad een belachelijke figuur is
en dat ook weldra zal bewijzen.
Do Daily Telegraph schrijft, dat het een
verbazingwekkende ontwikkeling is, dat
Hitier thans het eenmaal door Bismarck
bckleede ambt waarneemt. Toen was
Duitschland onder een sterke monarchie in
een periode van expansie cn welvaart ge
treden, die het wonder van de 19de eeuw
was. Thans is de kanselierspost bezet door
een man, die zijn demagogische kunst heeft
gebruikt voor het organiseeren der teleur
gestelde en ontevreden elementen.
De Engelsche pers over de ^histo
rische scènes te Berlijn."
Ook de Engelsche bladen bevatten uit
voerige verslagen van de betooging van
gisteravond voor Von Hindenburg en llitlcr.
De conservatieve Morning Post schrijft
onder het opschrift ..Historische scènes te
Berlijn", dat het leger van hakenkruis-
banieren en de gloed der fakkels op de in
strumenten van de kapellen der stormtroe
pen en de geestdriftige menigte een on-
vergetelijken indruk maakten.
De Daily Telegraph schrijft over een
„overwinningsnacht te Berlijn", die een
mecslecpende cn indrukwekkende betoo
ging was. Het blad wijst erop, dat zich
geen incidenten voordeden en dat de com
munisten, waarschijnlijk in het bewustzijn
van hun verpletterende nederlaag, zich ge
heel hadden teruggetrokken.
Ook alle andere bladen wijzen er op, dat
Von Hindenburg en Hitier gezamenlijk toe
schouwers bij de bctooging waren en dat de
Demonstraties voor de Ber-
lijnsche beurs.
B e r 1 ij n, 31 Jan. (V.D.) Hedenmorgen
tegen elf uur hielden ongeveer vierhonderJ
personen, waarvan de meesten in natio
naal-socialistischo uniform waren gekleed
terwijl zich ook vele studenten onder hen
bevonden, voor de Berlijnschc beurs een
soort protestdemonstratie, waarbij de beurs
bezoekers werden uitgejouwd en hun kre
ten als „uitbuiters" werden nageroepen.
Van eon paar auto's af werden de beloo
gers toegesproken cn na ongeveer twintig
minuten ging de menigte weer uiteen, zon
der dat het tot ernstige incidenten was ge
komen.
Botsingen tusschcn commu
nisten en nazi's te Halle.
H a 11 e, 31 Jan. (V.D.) Gistermiddag na
het bekend worden van de vorming van liet
nieuwe kabinet verzamelden zich reeds in
dc hoofdstraten van Malle vele men6chcn
en tegen den avond kwam het tot de eerste
botsingen tusschcn nationaal-socialisten en
communisten. Tegen middernacht ontstond
wederom een vechtpartij op de markt en
ongeveer gelijktijdig op den Unterberg.
waar ongeveer 200 menschcn aan het vcch
ten raakten met stoelpooten, spaden enz.,
terwijl uit dc menigte ook geschoten werd.
Een communist werd met een mes gesto
ken, een tweede werd door een kogel ge
raakt cn een derde werd met een spa ern
stig aan het hoofd gewond. De inrichting
van een communistisch partij-lokaal werd
geheel vernield. In totaal werden zeven
personen gewond.
Vanmorgen werden verscheidene com
munisten, die manifesten verspreidden,
waarin werd opgeroepen tot dc algemeene
staking, gearresteerd.
Giooto belangstelling voor
de eerstvolgende rijksdag-
zitting.
B e r 1 ij n. 31 Jan. (V.D.)' Voor dc rijksdag
zitting, waarin llitlcr het program der
nieuwe regeering zal uiteen zetten, bestaat
reusachtige belangstelling. De rijksdagfrac
ties, die over de meeste tribune-kaarten
'beschikken en de administratie van liet
rijksdaggebouw, worden bestormd met ver
zoeken om toegangskaarten uit alle dee len
van het rijk. Het gevolg is, dat reeds than-
alle beschikbare kaarten voor de eerstvol
gende rijksdagzitting zijn uitgegeven.
Geen ongerustheid In dc
Locder.sche city.
Omtrent de ontvangst van het nieuwe
Duitsche kabinet in de Londensche city
weet de Financial Times mede 1e doelen,
dat men m welingelichte kringen gelooft,
dat de nieuwe regceringsvorming geen on
gunstigen invloed zal hebben op de Still
halte-onderhandelingen, die momenteel te
Berlijn worden gevoerd. Bij de huidige sa
menstelling der regeering ligt de klemtoon
Nieuw Fransch kabinet. De
regeering-Daladier geen lang
leven voorspeld.
Op den laatstcn Januari is het aan Da-
ladicr, den links zich oriènteercndcn radi
caal-socialist, gelukt een ministerie samen
te stellen, dat niet in opzienbarende wijze
afwijkt van het kabinet, dat onder leiding
stond van Boncour, dio trouwens als mi
nister van buitenlandsche zaken ook deel
uitmaakt van de nieuwe regeering, zooclat
in de verhouding van Frankrijk tot andere
landen geen wijziging zal intreden.
Het had er een oogenblik den schijn van,
dat het nieuwe kabinet een geheel ander
karakter zou dragen, daar Daladicr's on
derhandelingen met dc socialisten, wie»
niet minder dan vijf portefeuilles werden
aangeboden, een oogenblik leken te zullen
slagen. In den loop der besprekingen bleek
echter naderhand, dat Daladicr, die tot ver
scheidene concessies bereid was, in de
oogen der socialisten nog te weinig bood
en niet zijn algeheelc goedkeuring kun
hechten aan de negen voorwaarden, van
welker vervulling de socialisten ten vorig^n
jare hun deelneming aan dc regeering af
hankelijk hadden gesteld. Daladicr zelf zou
misschien nog wel verder zijn gegaan,
doch hij heeft geluisterd naar de waar
schuwingen van Her riot en Sarraut, dje
vreesden, dat een tc nauw contact met de
socialisten momenteel Frankrijke belangen
niet zou dienen. Bovendien zou het ze«r
dc vraag zijn geweest, of een roode regee
ring, zooals Da la dier die zich aanvanke
lijk had voorgesteld, wel een lang leven be
schoren zou zijn geweest. Dat van een sa
mengaan tusschcn radicaal-socialisten en
sociaal-democraten tenslotte niets is geko
men. hield voornamelijk verband met den
eisch der kaatsten, dat de militaire Uitga
ven aanmerkelijk zouden worden besnoeid,
terwijl de socialisten tevens vurige voor
standers waren van afschaffing der effec
ten aan toonder. Het feit, dat Hitler inmid
dels Duitsch rijkskanselier is geworden,
zal voor Daladicr stellig mede een der re
denen zijn geweest, dat hij aan de Fransche
defensie thans niet wilde laten tornen.
Ondertusschen is het kabinet van Dala
dier, waaraan bekwame mannen als Bon
net (financiën) en Lamoureux (begrooting)
zijn verbonden, een minderheidsregecring,
waarvan men algemeen aanneemt, dat zij
spoedig tot het verleden zal behooren. Het
komt er voor de Fransche regeering nu in
de eerste plaats op aan om het neteligste
vraagstuk, het in evenwicht brengen eer
bcgrooting, op te lossen. Volgens dc laatste
berichten uit Parijs is Bonnet, de opvolger
van den minister van financiën Chérpn,
tot dc gevolgtrekking gekomen, dat zijn
voorganger het budgetair tekort te hooi
had aangeslagen: het zou in werkelijkheid
slechts zes milliard francs bedragen. Naar
verluidt, wil Bonnet thans trachten dit te
kort tc dekken door het opnemen van een
lccning ten bedrage van 3s/2 milliard francs,
terwijl de rest weggewerkt zal moeten war
den door bezuinigingen (IV2 milliard) cn
nieuwe belastingen (1 milliard). Het schijnt,
dat Bonnet tevens voeling heeft gezocht
met gedelegeerden van oud-strijders-bon
den, met wie hij het eens heet tezijn.ge
worden over een bescheiden korting op Je
uitkecringen. Wat dc salarissen der amb
tenaren betreft, zal vermoedelijk een nieu
we progressieve schaal worden ingevoerd.
De toekomst zal nu moeten leeren, zelfs
wanneer de Senaat welwillend 6taat tegen
over dc nieuwe regeering, of deze een blij
vende meerderheid in de Kamer zal vin
den. Bijna niemand is echter te dezen op
timistisch gestemd, zoodat haar een zeer
korte levensduur wordt voorspeld. Dala
dier speculeert er misschien op, dat de
volksvertegenwoordiging, doordrongen vnn
don ernst der situatie, die geen aaneenscha
keling van kabinetscrises verdraagt, d't
maal wat door de vingers zal zien, doch
dit zou wel eens op een misrekening kun
ncn uirloopcn, gelijk ook het lot bewijst
van het kabinet onder leiding van Bun-
cour, die dezelfde verwachtingen koester le.
meer op het woord nationaal dan op socia
listisch.
n overeenstemming biermede schrijft
Financial News, dat zoolang het kabinet in
zijn huidigen vorm bestaat, noch de city,
noch iemand anders eenige reden tot be
zorgdheid zal hebben.
Telegram van Hitlor aan
Dollfuss.
Berlijn, 31 Jan. (V.D.) Rijkskanselier
Hitier heeft het volgende telegram gcicht
aan den Ooslcnrijkschcn bondskanselier
Dollfuss;
„Door den rijkspresident geroepen aan
het hoofd der Duitsche regeering, haa-t ik
mij u, mijnheer de bondskanselier, de har
telijkste wcnschen voor de welvaart van
het Duitsche broedervolk in Oostenrijk te
doen toekomen".
Een vlagincident in Lippo.
De t mold, 31 Jan. (V.D.) In de gemeente
Bösingfeld drongen gistermiddag eenige
Nationaal-Socialisten het raadhuis binnen.
Van do twee te Bösingfeld gcstationncer-
de veldwachters patrouilleerde één buiten
het dorp, terwijl de tweede tegenover de
indringers machteloos was. De nationaal-
socialisten heschen de Hakenkruis-vlag en
verbrandden de zwart-rood-gouden vlag der
republiek, die zij in bet raadhuis haJden
gevonden, op het plein ervoor. De landraad
stelt een onderzoek naar dc zaak in.
Communistisch stakingspa
rool te Hamburg niet opge
volgd.
Hamburg, 31 Jan. (V.D.) Vanmorgen
vroeg hebben communisten te Hamburg bij
de tramremises Denhaide en bij de San Isec
getracht met geweld het uitrijden der
trams to verhinderen. Tal van ruiten van
tramwagens werden ingeworpen en de po
litie kwam er aan te pas om de rust te her
stellen. Een der leiders van het verzet werd
gearresteerd.
In de Hamburgsche haven verspreidden
dc communisten manifesten, die een oproep
tot verzet aan het proletariaat inhouden.
De manifesten zijn in beslag genomen, zoo
dat verdere verspreiding ervan als hoog
verraad kan worden beschouwd. In de ha
ven van Hamburg is men, ondanks dc
communistische leuzen vanmorgen nor
maal aan het werk gegaan. De communis
ten zijn voornemens hedenmiddag een groo-
te bctooging te houden op den Lü beek er
Torplatz.
Oproep van Adolf Hitlor aan de
nationaal-socialistische partij.
B-c 1* 1 ij n, 3 1 Jan. (V. D.) Adolf Hitler
heeft een oproep gericht aan alle leden der
nationaal-socialistische beweging, waarin
hij 0. a. zegt dat e«?n weergalooze politieke
strijd van veertien jaar thans tot een groot
succes heeft geleid. Hij zelf werd door den
rijkspresidenf tot rijkskanselier benoemd,
terwijl nationale organisaties en partijen
zich aaneensloten in den gcmeenschappc-
lijken strijd voor hel herstel van Duitsch
land. De eer om voor de Duitsche geschie
denis bij dit werk een leidende functie te
rnogen beklecdcn, dankt Hitler naast het
besluit van den generaal-veldmaarschalk
aan de trouw cn aanhankelijkheid zijner
partijgenooten, die hem trouw zijn gebleven
in de dagen van geluk cn in de dacren van
nederlagen. Hitier eindigt zijn oproep met
een beroep op zijn partijgenooten orn hem
het oude vertrouwen te blijven schenken in
den strijd voor een Duitsch rijk van eer cn
vrijheid en socialen vrede.
Vergadering van het partijbe
stuur der S. P. D.
B e r I ij n3 1 Jan. (V. D.) Aan de ge
meenschappelijke zitting van partijbestuur
en partijraad der S P. D., die hedenmiddag
werd gehouden, namen ook de vertegen
woordigërs van het IJzeren Front en de le
den der sociaal-democratische rijksdag-
fractie deel. Het rijksdaglid dr. Rudolf
Breitscheid verklaarde, dat de huidige re
geering dc rcactionnairste was, die men
ooit had gehad Do arbeidersklasse stond
gereed voor den afweerstrijd tegen alle met
de grondwet in strijd zijnde pogingen en
zoude «alle beschikbare middelen in dezen
strijd gebruiken. De oppositie der sociaal
democratische partij tegen het nieuwe ka
binet was vanzelfsprekend. De S. P. D. zou
zich haar tactiek niet door tegenstanders
laten voorschrijven, doch zelf bepalen, wan
neer en hoe zij haar krachten zou gebrui
ken. De sociaal-democratie koesterde den
wcnsch, in dezen strijd in goede betrekking
met de communistische arbeiders te staan.
Discussie werd op de rede van Breit
scheid niet gehouden. De vertegenwoordi
gers van de bij het IJzeren Front aange
sloten organisaties beperkten zich tot betui
gingen van solidariteit.
Communistische oproep tot al
gemeeno staking in het Ruhr
gebied.
E s s e n, 3 1 Jan. (V. D.) De communis
tische pers in het Ruhrgebied publiceert
een oproeping van de districtsleiding der
K. P. D., waarin o. a. gezegd wordt: „Legt
de bedrijven stil. Antwoordt direct op den
aanslag van de fascistische uitvoerders van
de staatsgreep met de staking, met de mas
sastaking, met de algemeene staking".
Ook in manifesten wekken de communis
ten tot algemeene staking op, doch behou
dens enkele onbclcekcnde onlusten wordt
nergens aan hun parool gevolg gegeven. Te
Essen is de voor Woensdag aangekondigde
BINNENLAND.
De toestand in Duitschland.
(Eerste Blad, pag. 1).
Daladicr vormt een nieuw kabinet.
(Eerste Blad, pag. 3).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer behandelt de wijziging
van de Kieswet.
(Tweede blad pag. 1).
Do te den Haag verbrande vrouw Is over
leden.
(Tweede Blad. Pag. 1).
Auto te water gereden. Eén doode.
(Tweedo Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Vergadering van den gemeenteraad.
(Tweede Blad, pag. 2).
Dc nieuwe verbrandingsoven van den
reinigingsdienst.
(Tweede Blad, pag. 4).
liet fccstconccrt van het Mannenkoor.
(Tweede Blad, pag. 4).
Hoogste Barometerstand: 771.7 te Weenen.
Laagste Barometerstand: 725.5 tc Seydis-
fjord.
Verwachting: Krachtige tot matige, Z.W.
tot W. wind, betrokken tot zwaar bewolkt,
mogelijk later opklarend, tijdelijk regen,
aanvankelijk zachter, later waarschijnlijk
zelfde temperatuur.
Het dcprcssicgcbicd bij IJsland heeft
zich uitgediept en zich vooral naar de Brit-
sche eilanden uitgebreid. Ook over Scandi
navië is dc barometer dalende, dc "kern
van liet hoogc drukgebied, die gisteren over
Zuid-Frankrijk lag, heeft zich naar Zuid-
Du ilschland cn Zwitserland verplaatst. Ten
gevolge van de daling, van do luchtdruk in
het N.W. en de stijging in het Z.O., is het
luchtdruk verval in onze omgeving sterk
toegenomen. Het stormt in het Kanaal en
dc Noordzee met de daaraan grenzende
kustgebieden. In Zuid-Frankrijk, Zwitser
land en Zuid-Duitschland is het rustig weer
De temperatuur is daar weer een weinig
gedaald. Door dc Britscho eilanden, onzo
omgeving. Noord-üuilschland en Denemar
ken zijn de temperaturen gestegen; op uit
zondering van Breslau, was hedenmorgen
geheel Duitschland vorstvrij. Slechts in
Lapland en Finland was de vorst nog van
eenige betcekcnis.
Dc luchtdrukverdecling en haar verande
ring wijst op verdere aanvoer van warmer
en vochtiger lucht uit Z.W. tot W. rich
tingen. Daarbij zal tijdelijk regen optreden
en des nachts de temperatuur stijgen. In
de afgeloopen 24 uur viel vooral aan do
Noorsche kust en de Brits,che eilanden
veel neerslag. Blacksod in Ierland had 31
m.M.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Dames, costumières,
U vindt bij ons niet alleen een uit
gebreide collectie STOFFEN, maar
ook alle bijbehoorende garneering
en fournituren.
Het toonaangevende fabrikaat.
Complete collectie.
FIRMA R. VAN DEN BURG,
Arnh.straat. Gevestigd sedert 1887.
communistische betooging door den politie-
president verboden.
Naar aanleiding van de communistische
slakingsoproep schrijft de sociaal-democra-
tische pers in het Ruhrgebied o. a.. dat de
Duitsche arbeidersklasse dc parolen dor
K. P. D.. niet zal opvolgen. Dit staat vast,
dat de sociaal-democratie en de moderne
vakhonden hun eigen strijdmethode hebben.
Zij beschouwen de algemeene staking niet
zooals de communisten als een goedkoope
politieke reclame, doch voor hen blijft dc
algemeene staking het uiterste middel.
