m
DÉ ËÉMLANDEU
Liclht op
Woensdag 8 Februari 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 190
REDE VAN JHR.BEELAERTS
TE GENEVE
HET IJZEREN FRONT
DEMONSTREERT
APP0NYI OVERLEDEN
5 uur 28 min.
L. 1. LUYCX ZOON
IBACH PIANO'S
Fa. R. van den BURG
ABONNEMENTSPRIJS pc' maancien voor Amersfoort 2.IO, per maand 1 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/j.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 515
PRIJS DER ADVERTENTIE!) van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
c||ce rCgC| meer fO,25, Liefdadigheids advertentien VOOr d«
helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Het Duitsche standpunt in-
zake ontwapening. Mede-
deelingen uit Engelsche bron.
Naar wij in de Deutsche Allgemcinc Zei-
ïung lezen, publiceert Reuter een uitvoerig
Berlijnsch bericht over de houding der re-
geering-IIitler ten opzichte van het onlwa-
peningsvraagstuk en den Duitschcn eisch
inzake rechtsgelijkheid. De Bcrlijnsche cor
respondent van Router's Bureau verklaart
van toonaangevende zijde te hebben ver
nomen, dat het standpunt der nieuwe rijks-
rcgcering precies hetzelfde is als dat van
de regeer mg-Von Schleicher.
De i tegenwoordige Duitsche regcering
koestert den oprechten wensch aan ds op
losing van het vraagstuk „algemcenc ont
wapening" op den grondslag der rechtsge
lijkheid en dezelfde veiligheid voor alle na
ties nfede te werken. Zij stuurt aan op een
ontwapeningsconventie die gelijkelijk op al
len wordt toegepast en die de tot dusver be
staande verschillen lusschcn de naties defi
nitief uit den weg ruimt. Op de basis der
rechtsgelijkheid zal de Duitsche regcering
er zich niet tegen verzetten haar goedkeu
ring te hechten aan bewapeningsbeperkin-
gen en met andere regeeringen bij het tol
stand brengen ecner werkelijke en duur-
zaJjjp° vredesorganisatie samen tc werken.
Gelijk rijkskanselier Hitler in zijn radio
rede heeft verklaard, zal het Duitsche volk
het van gaiischer harte toejuichen, wan
neer de wereld door beperking barer be
wapeningen voor altijd een vermeerdering
der Duitsche wapens onnoodig maakt. De
sterk bewapende staten hebben derhalve
de beslissing zelf in handen cn zij zijn het,
die de verantwoordelijkheid dragen voor het
lot der ontwapeningsconferentie.
De Rcutcr-corrcspondent verklaart ver
dei-, dat bovenweergegeven uitlating, die
afkomstig is van een hooggeplaatst offici
eel persoon, in dezen zin kan worden uitge
legd, dat rijkskanselier Hitler cn zijn ambt-
genootcn in het kabinet voornemens zijn
met de uiterste middelen, waarover zij be
schikken, aan te sturen op de algemecnc
ontwapening te Geriève. Zij bcteckent te
vens, dat Duitschland, gelijk het steeds heeft
gedaan, erop staat, dat het onvoorwaarde
lijk dezelfde rechten inzake de ontwapening
krijgt als de andere naties en tevens, dat
aan alle militaire beperkingen, die Duitsch
land door „verdragen" werden opgedrongen,
een einde komt.
Met andere woorden: wanneer tc Genève
h.v. wordt overeengekomen, dat geen natie
meer dan duizend militaire vliegtuigen mag
bezitten, dan moet aan Duitschland worden
toegestaan ze in gelijken getale te bezitten
en wanneer de limiet der zware kanonnen
op 500 wordt bepaald, dan moet Duitschland
eveneens het recht worden toegekend over
Ê00 kanonnen te beschikken.
Tegelijkertijd wordt er officieel de nadruk
öp gelegd, dat dit niet beteckcnt, dat
Duitschland onmiddellijk vliegtuigen of ka
nonnen tot het toegestane maximum zou
willen vervaardigen. Duitschland heeft niet
'de middelen cn ook koestert het niet den
wensch dit tc doen, maar liet theoretische
recht, zulks tc doen, moet het worden toe
gestaan. Wanneer aan den anderen kant de
ontwapeningsconferentie erin slaagt een
accoord tusschen de naties tot staiul tc
brcng.'n, waarbij wordt bepaald, dat bene
den den stand, die Duitschland in 't ver
drag van Versailles is opgelegd, moet wor
den ontwapend, dan is Duitschland onmid
dellijk bereid tot een nog lager niveau tc
ontwapenen. Mocht echter de ontwapenings
conferentie, tegen de verwachtingen in, als
uitvloeisel van de weigering om Duitsch
land de rechtsgelijkheid toe te staan, uit-
loopen op een mislukking, dan zal Duitsch
land, naar men te Berlijn van oordcel is,
vrijelijk dc stappen mogen doen, die liet
noodig acht om de veiligheid van het land
Jte waarborgen.
frankrijk's finantieel herstel.
Par ij s, 7 Febr. (V. D.). In de financicclc
.Commissie der kanier hebben Lamoureux
en Bonnet uiteengezet, dat de regcering
hoopt in drie étappes een financieel herstel
Ite kunnen bewerkstelligen. Dc eerste étap
pe wordt gevormd door het thans aan de
orde zijnde ontwerp. Verder zal nog wor
den voorgesteld over tc gaan tot maatrege
len, waardoor nog 1600 millipen zullen wor
den gevonden. Teneinde liet dan nog blij
vende deficit te dekken, stelt men voor de
amortiseering een jaar lang op tc schor
ten.; In dc derde étappe is de regeering
voornemens een leaning tc sluiten ter con
solidatie, ter verlichting van dc schatkist,
lnaar wil dit slagen, dan zal men het ver
trouwen cn daarmede de lust tot sparen
moeten herstellen.
Bonnet verklaarde, dat aan het eind van
'deze maand het deficit 6400 milliocn zal
bedragen, waarbij dan reeds rekening ge
houden wordt met de ontworpen maatre
gelen. Door de verhooging van hot maxi
mum der schatkistbiljetten zal de minister
aan dc behoeften kunnen voldoen, maar
Voorzichtigheid is geboden.
Besprekingen over het Fran
sche ontwapeningsplan
Felle critiek geoefend
Genève, 7 Februari. (V.D.) Dc Hoofd
commissie der Ontwapeningsconferentie
heeft Dinsdag de algemecne beschouwingen
over het Fransche veiligheids- cn ontwape
ningsplan voortgezet.
De minister van Buitcnlandsche Zaken
van Züid-Slavic, Jeftitsch, verklaarde dat
het Fransche plan een volkomen systeem
biedt voor den vrede en de internationale
veiligheid, dc autoriteit van den Volken
bond consolideert cn het mogelijk maakt
raadsbesluiten tegen „aanvallers" ten uit
voer tc leggen. De ontwapening kan slechts
worden bereikt door dc uitbreiding der
huidige veiligheidsgaranties.
mesm
it
K
IN
»-
v~
JL-
beelaerts van blokland.
De vertegenwoordiger van Hongarije, ge
zant Mazirovifsch, legde er den nadruk op,
dat zijn regeering zich aansluit hij dc cri-
tieken op cn do bezwaren tegen het Fran
sche plan. Hongarije cisclit een effectieve
cn directe verlaging van alle bewapenin
gen.
Do Nederlandsche minister van Buitcn
landsche Zaken, Jhr. Mr. F. Beelaerts van
Blokland heeft in de Hoofdcommissie der
Ontwapeningsconferentie in ccn vrij uit
voerige redevoering, waarnaar door de aan
wezigen met grootc belangstelling werd ge
luisterd, scherpe critiek geoefend op het
Fransche plan cn het bekende Nederland-
sche standpunt nog eens uiteengezet, dat
nieuv*' veiligheidsgaranties geenszins nood
zakelijk zijn en dat de ontwapening bij de
huidige veiligheidsgaranties kan cn moet
worden doorgevoerd.
De afzonderlijke militair technische voor
stellen van het Fransche plan noemde Jhr.
Beelaerts vergaand genoeg. Hij kantte zich
vervolgens nadrukkelijk tegen het Fran
sche plan een Volkcnbondslegcr te organi-
cscrcn cn het zware oorlogsmateriaal in
verschillende landen ter beschikking van
den Volkenbond to stellen. Een dergelijke
maatregel noemde spreker slechts een voor
wendsel voor een bewapeningsvermeerde-
ling en leidt onmiddellijk tot het behoud
van al het zware nanvalsmatcriual welker
volkomen vernietiging dc Nederlandsche
regeering noodzakelijk acht. Minister Bee
laerts richtte zich vervolgens tegen het
Fransche voorstel een veiligheidssysteem
met de verschillende groepen van staten te
vormen cn legde er den nadruk op dat dc
groote koloniale mogendheden in een on
draaglijke positie zouden komen, ingeval
de wereld zou worden ingedeeld in afzon
derlijke districten met verschillende veilig
heids- cn ontwapeningsverpliehtingcn. Met
referte aan de weigering der Engelsche re
gcering deel to nemen aan nieuwe veilig
heidsgaranties, verklaarde Beelaerts, dat de
Nederlandsche familie niet kan toestaan,
dat Engeland uit dc Europcesche familie
zal worden gestooten.
Minister Beelaerts sprak vervolgens zijn
grootc voldoening uit over dc regeling der
kwestie van dc rechtsgelijkheid d.d. 11 De
cember en legde er den nadruk op, dat de
door dc gcheole openbare meening ter we
reld zoo dringend gcèischtc beslissingen
thans spoedig moeten worden getroffen. De
overdreven bewapeningen zijn een der voor
naamste oorzaken van de huidige algemec
ne verontrusting en crisis en de zware be
wapeningen leiden onmiddellijk tot een al
gemecne catastrophe, welke slechts kan
worden vermeden door dc nakoming der
plechtige verplichtingen van art. 8 van het
Volkenbondspact. Minister Beelaerts wend
de zich vervolgens tegen de international i-
secring der civiele luchtvaart en hij wees
daarbij alle maatregelen van de hand, wel
ke hinderlijk zouden zijn voor de ontwik
keling van dc civiele luchtvaart.
Spreker besloot dat het resultaat der ont
wapeningsconferentie slechts een compro
mis kan zijn. De Nederlandsche regeering
is bereid mede tc werken, evenwel slechts
on voorwaarde, dat niet alleen ccn beper
king maar ook een verlaging worde be
reikt.
INCIDENT IN DE FRANSCHE KAMER.
Afgevaardigde breekt zijn arm.
P a r ij s. 7 Fcbr. (II. N.) De Kamer heeft
vandaag beraadslaagd over dc amnestiewet,
waarbij do amendementen van den afge
vaardigde Pcrnot, om met de vcrleening
van de amnestie niet het wederaanstellcn
van ontslagen ambtenaren gepaard tc laten
gaan, verworpen werden.
De minister van justitie wees er
op, dat tot nu - toe bij iedere amnes-
ticvcrlecnning het aan dc regeering vrijge
laten is, de ontslagenen al dan niet weder
aan tc stellen. In de zitting van heden deed
zich ccn incident voor. Een socialistische
afgevaardigde raakte slaags met den par
lementairen medewerker van het blad
L'Ordre, die oyer hem in miii'dcr vleiende
bewoordingen had geschreven. De afgevaar
digde kwam daarbij tc vallen en brak zijn
arm. De vereeniging van do parlementaire
pers heeft bij den voorzitter van dc Kamer
geprotesteerd, die dc zaak bij het bureau
van dc Kamer aanhangig zal maken.
De politieke moord raast door
steden en dorpen, zegt
Otto Wels
Berlijn, 7 Februari (V.D.). Het IJzeren
Front heeft zijn oorspronkelijk tegen Zon
dag j.l. vastgestelde manifestatie gehouden
tegen de regeeringsvorming. Daar alle or
ganisaties van het IJzeren Front, van dc
sociaal-democratie, van de vakvereenigin-
gen cn arbeiderssportbonden, doch ook vele
duizenden communisten meemarcheerdcn
kou de Lustgarten niet alle deelnemers be
vatten. Talloozen moesten in de omgeving
van den Lustgarten blijven.
Dc districtsvoorzittcr Kunstlcr opende dc
bijeenkomst met een herdenking van dc
dooden, waarbij hij in het bizonder den so-
ciaal-democratischen burgemeester: van
Stassfurt memoreerde.
Als voornaamste spreker is opgetreden
de voorzitter der S.P.t).; Otto Wels. Hij
werd luide toegejuicht, toen liii het spreek
gestoelte betrad: Freihcit! rieden de soci
aal-democraten, Rood Front! dc communis
ten.
Wels wees er op dat door dc overweldigende
politieke gebeurtenissen thans dc arbeiders
klasse van Berlijn op straat is od een wijze
als zelfs in November 1918 niet hot geval is
geweest. Dc politieke moord raast door ste
den en- dorpen. De leider der nationaal-socia
listen heeft in zijn oproep, waarvoor dc ge-
heele Duitsche Rijksrcgecring verantwoor
delijk is, weer gesproken over de Novem-
ber-misdadigers. Het volk zal zich daarover
op 5 Maart uitspreken. Van daden der nieu
we regcering is nog niets te merken. Wels
besloot met dc woorden: De leuze waaron
der wij thans strijden zij Volk van Duitsch
land bescherm je rechten!
Ook aan het einde der redevoering hoor
de men veelal: Rood-front-geroep.
Dc meeting ging reeds in den Lustgarten
uiteen, daar ccn gesloten afmarsch door
dc politie was verboden. Niettemin vorm
den zicli hier en daar groepjes, die even
wel door dc politie werden verspreid.
NEERSTORTENDE ROTSMASSA
ONDERBREEKT HET TREINVERKEER.
Brünncn, 7 F c b r. (H.N.) Ten Zuiden
van de eerste spoorwegtunnel van de Axel-
lijn is een rotsmassa van naar schatting
300 kubieke Meter naar beneden gestort,
waarvan een gedeelte in het Vicrwoudste-
denmecr is terechtgekomen, een ander ge
deelte echter over den betonnen bescher
mingsmuur op de Axenstrasse terecht kwam
cn de spoorlijn versperde. Het directe ver
keer op de spoorlijn tusschen Brünnen en
Fluclcn is daardoor onderbroken. Het wordt
met behulp van de stoombootcn door over
stappen gehandhaafd.
AUGUST MESNAGER OVERLEDEN.
P a r ij s, 7 Fcbr. (V.D.) Op 70-jarigcn
leeftijd is gisteren te Parijs overleden
Auguste Mesnager, een der bekendste Fran
sche ingenieurs cn een der meest gezagheb
bende deskundigen op het gebied van het
onderzoek naar den weerstand van mate
rialen.
DE NON-STOP-VLUCHT NAAR
KAAPSTAD.
Londen, 7 Febr. (V.D.). De Fairey Na
pier Longrangc-eendekker, waarmede een
poging wordt gedaan een nieuw wercld-
non-stop-vlucht record te vestigen, is van
middag de kust van Nigeria gepasseerd.
Er waren toen ongeveer 3600 van de 6198
mijlen afgelegd, d.i. een gemiddelde uur-
snelheid van 110 mijlen.
OPSTANDELINGEN IN MANDSJOERIJE
GEVANGEN GENOMEN.
Moekden, 7 Febr. (V.D.). De Japansche
troepen zijn er in geslaagd Keiiueen, Njoet-
sjang en Liaotscho van Chineesche opstan
delingen tc zuiveren. De Japanners hebben
•4000 opstandelingen ontwapend en 10.000
geweren buit gemaakt.
Groote verslagenheid in
Volkenbondskringen
Vermaard Hongaarsch politicus
Genève, 7 Februari. (V.D.) Graaf Albert
Apponyi, dc bekende Ilongaarsclic politi
cus, is Dinsdagmiddag in hotel Residenz al
hier op 87-jarigcn leeftijd overleden.
Graaf Apponyi werd te Weenen geboren
als zoon van don Ilpngaarschen hofkansc-
licr en latercn president van het Opperste
Gerechtshof, graaf George Apponyi. Sinds
1872 was hij lid van het Honganrschc Huis
van Afgevaardigden, eerst als lid der Con
servatieve Partij, later als leider der oppo
sitie. In het jaar 1899 keerde hij tot dc ro-
geeringsmeerderheid terug. Van 1901 tot
1904 was hij president van hét Huis van
Afgevaardigden. Van 1906 tot 1910 was dc
thans ontslapene Minister voor Onderwijs
cn Ecrc-dicnst, eyenals in het jaar 1917 na
het aftreden van Tisza. Hij heeft, deel uit
gemaakt, van de Roodc Kruis-missie. Na
APPONYI
den oorlog werd Apponyi lid van dc Hon-
gaarsche delogatie naar do vredesconferen
ties, als zoodanig trad hij als voorzitter der
delegatie op. In verband met zijn zienswijze
trad hij nog voor do ondcrtcckening van
het verdrag van Trianon af. In 1924 werd
hij de eerste vertegenwoordiger van Hon
garije bij den Volkenbond, waar hij door
zijn indrukwekkende bctoogen de openbare
meening over de geheele wereld gunstig
voor Hongarije heeft beïnvloed.
De tijding van Apponyi's overlijden heeft
in Volkcnbondskringcn groote verslagen
heid gewekt.
Even tevoren had de voorzitter der Ont
wapeningsconferentie, Henderson, namens
dc Ontwapeningsconferentie ccn schrijven
tot den graaf gericht, waarin hij do hoop
op een spoedig herstel uitsprak. Namens
Hongarije werd den voorzitter dank ge
bracht voor dit bewijs van sympathie.
Later deelde Henderson mede, dat „zijn
oudo trouwe vriend graaf Apponyi" zoo
juist was overleden. De aanwezigen verhie
ven zich ten leeken van rouw van hun ze
tels, waarna gedurende ccnige minuten
stilte werd in acht genomen. Henderson
verzocht vervolgens den vertegenwoordiger
van Hongarije zijn regeering en dc familie
van den overledene zijn condolcantic te be
tuigen. De zitting werd hierna geschorst.
Voorloopig zal het stoffelijk overschot
van graaf Apponyi worden bijgezet in de
Notre Dame-kérk om dan over enkele da
gen naar Hongarije tc worden overgebracht
KAN HITLER AFZIEN VAN ZIJN
SALARIS?
Berlijn, 7 Febr. (V.D.). Van bevoegde
zijde wordt gemeld, dat het de vraag is of
een rijkskanselier of oen rijksminister af
stand kan doen van zijn tractemcnt. Hitler
zal waarschijnlijk zijn tractemcnt ter be
schikking stellen van de nagelaten betrek
kingen van doodgeschoten nationaal socia
listen en politiebeambten.
HET VERHOOR VAN DEN
„SERGEANT-AT-ARMS".
Washington, 7 Febr. (V. D.) De
sorgeant-at-arms van den Amerikaanschen
Senaat, David S. Barry, die verleden week
door den senaat in zijn functie geschorst
werd, omdat hij in een tijdschriftartikel
leden van het Amerikaansche congres van
corruptieve practijken had beschuldigd, is
gisteren gehoord door de juridische com
missie van den senaat. Terwijl de meeste
commissieleden hem vrij opgewonden cn
verontwaardigd verschillende vragen stel
den, verdedigde Barry zich met grootc
kalmte, door erop te wijzen, dat niemand
er ooit aanmerking op had gemaakt, dat,
zooal? den meesten senatoren wel bekend
was, den studenten op de universiteit reeds
werd verteld, dat de corruptie in hot con
gres algemeen was. Voorts las Barry een
citaat voor van den dcmocratischen senator
Glass van Virginia, die in den senaat zelf
had verklaard, dat de bankiers „sommige
congresleden hadden gehuurd" om hen te
bewegen tegen de door Glass voorgestelde
bankwet te stemmen.
BUITENLAND.
Graaf Apponyi overleden.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Bede van Jhr. Beelaerts te Genève.
(Eerste Blad, pag. 1).
WEST-INDlE.
Ongeregeldheden te Paramaribo.
(Tweede Blad. pag. 3).
BINNENLAND.
Zitting van Eerste en Tweede Kamer.
(Tweede Blad., pag. 1.)
Felle brand tc Amsterdam.
(Tweede blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Dc heer Hoyack spreekt voor dc Theoso
fische Vereeniging.
(Eerste Blad, pag. 3).
Bazar ten bate van Barlimcüs.
(Eerste Blad, pag. 3).
Dc heer Dc Kadt spreekt voor do O.S.P.
over dc overwinning van Hitier,
(Eerste Blad, pag. 3).
Propaganda voor het Ned. Fabrikaat.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ncd. Met. In
stituut tc Dc Bilt.
Hoogste barometerstand: 76S.8 tc Biaritz.
Laagste barometerstand: 738.8 te Vestma
nen*.
Verwachting: Zwakke tot matige, Z.W.
tot Z. wind, nevelig tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk cenige regen, later iets kou
der.
De lioogc drukking blijft zoowel in het
Z. als in het O. toenemen en de activiteit
van dc depressie op den Oceaan schijnt te
verminderen. In Noord-Scandinavié is dien
tengevolge de vorst plaatselijk nog toegeno
men, in Midden- cn Zuid-Scundinavh* afge
nomen. In Oost-Duitschland toegenomen.
Verdere toeneming van de hooge drukking
om dc Oostzee is to wachten, zoodat het
vorstgebied zicli waarschijnlijk langzaam
Westwaarts zal uilbreiden, zonder voorloo
pig onze grenzen nog tc naderen. Op dc
Britsche eilanden is liet weer zacht en re
genachtig. In Scandinavië valt weer bieren
daar sneeuw. In Duitschland cn Frankrijk
valt op vele plaatsen regen of motregen,
terwijl in Duitschland ook herhaaldelijk
irtist voorkomt. De windkracht is over het
algemeen afgenomen, ook ten N. van IJs
land, maar uit Noord-Groenland wordt 40°
vorst gemeld.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Dames, costumières,
U vindt bij ons niet alleen een uit
gebreide collectie STOFFEN, maar
ook alle bijbehoorende garneering
en fournituren.
Voortreffelijk in elk opzicht.
Vraagt catalogus en condities aan
bij den vertegenwoordiger
ARNH.STRAAT.
russische walvischvaarders
verbeurd verklaard.
Tokio, 7 Febr. (V.D.). Besloten is, dat
drie Sovjet Russische walvisclivaarders,
welke dc gesloten haven van Futami, in de
verboden zone der Bonin eilanden, op 3 Ja
nuari zijn binnengevallen met het doel
steenkolen cn water in tc nemen, verbeurd
verklaard zullen worden wegens overtre
ding van dc wet op de scheepvaart. De
schippers hebben ieder 1000 Yen boete ge
kregen. Het „moederschip" Aleut is vrijge
laten.
de vlucht van mollison.
Londen, 7 Februari (V.D.). Mollison is
vanmorgen te Agadir aangekomen. Na een
oponthoud van twee uren is doorgevlogen
naar Villa Cisncros, dat 650 mijlen verder
ligt.
