DÉ EENLANDEU
ROUWDAG TE NEUNKIRCHEN
Woensdag 15 Februari 1933 Uitgave: VALKHOFF Go. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang Na. 196
BIJZETTING VAN DE
SLACHTOFFERS
Overzicht
BANKKRACH IN
MICHIGAN
Weerbericht
Licht op
5 uur 41 min.
Fa. R. v. d. BURG
L. 1 LU'ÏCX
ABONNEMENTSPRIJS 3 voor Amersfoort 2.10, per maand I 0.75, per
weck (met gra11s verzekering tegen ongelukken) l 0 17
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 515
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERÏÏNTIEN vaD 1-4 reQcls f 105 met ,nbc9rl? van ccn bewijsnummer
elke regel meer f0.25- Liefdadighclds-advertcnUCn voorde
helft van den prijs. Kleine Advcrtentiön „KEITJES"' bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra I 0.05
Van alle kerken der slad luidden
de klokken
Twee kransen van Hindenburg
Neunkirchen, 14 Febr. (V.D.) Terwijl
op den dag van de ramp cle hemel met
zware wolken was bedekt, ligt op den dag
van de begrafenis Neunkirchen in ccn
stralenden zonneschijn.
Het öpruimingswerk is, nadat het groot
ste gevaar was geweken, onderbroken ge
durende de plechtige bijzetting der slacht
offers.
Van. heinde en ver waren tienduizenden
per rijwiel, auto en trciii naar Neunkir
chen gekomeni Een onafzienbare men-
schonmenigt'e bewoog zich door de straten,
eindelooze rijen auto's parkeerden op de
pleinen. Ter regeling van het verkeer wa
ren ongeveer 500 gendarmes naar Neun
kirchen gedirigeerd, die te 1 uur 's mid
dags de toegangsstraten der stad en de
straten in het centrum der stad afzetten.
De aangekondigde communistische de
monstraties waren daarmede onmogelijk
gemaakt. De plechtigheid werd door mid
del van luidsprekers naar cle verschillen
de stadsgedeelten overgebracht.
Nadat des morgens in de kerk van het
Heilige Hart een godsdienstoefening was
gehouden, uaraan o.a. deelnamen vicckan-
selier von Papen, Rijksminister Seldtc, de
Oberpraesidcnt van de Rijnprovincie Dr.
Fuchs en cle president van cle regeerings-
cömmissie van het Saargcbied, Knox, als
mede talrijke vertegenwoordigers van or
ganisaties en vereenigingen, heeft in deii
namiddag tc 3 uur cle eigenlijke begrafe
nisplechtigheid plaats gehad.
,Toen kort voor 3 uur Dr. Moeneh, bis
schop van Trier, die vroeger te Neunkir
chen zijn parochie had, met zijn gevolg
verscheen, waren de lijkwagens reeds op
gesteld.
De plechtigheid begon met liet klokgelui
Van alle kerken der stad. Op het markt
plein stonden de lijkkisten, (52 in getal;
daarachter waren cle verwanten der slacht
offers opgesteld. Links van den kansel zag
men von Papen, Sclcltc, Fuchs, Knox, de
leden van de Saarrcgcering, en vertegen
woordigers van cle Saarautoriteitcn. Ook
1de Fransche minister van Arbeid, Paga-
non, heeft aan de plechtigheid deelgeno
men. Op liet marktplein en in de toegangs
straten hadden zich leden van de N.S.A.P.,
van den Stahlhelm en van arbeidersver-
eenigingen opgesteld.
De Treurmarsch van Beethoven, gespeeld
'door de branchveerkapcl, leidde dc plech
tigheid in. Na zang van den Bond van Ar
beiderszangers besteeg Gen era lsup erin tcn-
dant Stoltenhoff den kansel voor het hou
den van de grafrede. Na hem sprak bis
schop Dr. Moeneh uit Trier. Daarna klonk
Bach's koraal „Wenn icli einmal sol 11'
scheiden" over het marktplein. Langzaam
zette de 6toct zich in beweging naar het
kerkhof. Daar was een groot gemeen
schappelijk graf gedolven, waarin de 62
slachtoffers hun rustplaats zullen vinden.
Onder de kransen waren er twee, samen
gesteld uit rozen en witte anjers, die uit
naam van den Rijkspresident waren neer
gelegd. Verder waren cr kransen van de
Rijksregcering, van den Rijkscommisaris
en van de Saarregeering. Koralen en ge
bed en zegen, uitgesproken door de beide
plaatselijke geestelijken, besloten de in
drukwekkende plechtigheid, waarvoor ccn
enorme belangstelling bestond.
Nog vijf dooden geborgen.
Het öpruimingswerk is met de meeste
energie voortgezet. Vijf lijken konden he
den worden geborgen, zoodat thans nog
EEN DER VERWOESTE STRATEN
TE NEUNKIRCHEN.
zeven personen worden vermist. De puin-
hoopen aan dc Saarbriickerstrasse zijn vrij
wel geheel opgeruimd. Op het oogenblik is
men bezig met het sloopen van cle zwaar
beschadigde huizen. Als lugubere signa
len verheffen zich dc overblijfselen van
gas- en bcnzolhoudcrs. De uitgebrande
compensator dreigt in tc storten, zoodat
het noodzakelijk is, dat sommige plaatsen
afgezet blijven.
Gemeld wordt nog, dat aan dc begrafe
nisplechtigheid generaal Graaf Kagcneck
als vertegenwoordiger van den cx-keizcr
heeft deelgenomen.
Deelneming van Nederland-
scho zijde.
Neunkirchen, 14 Febr. (V.D.) Met ei
ken trein kwamen heden tc Neunkirchen
yele belangstellenden aan om doel te nemen
aan de bijzetting van cle slachtoffers der
ontploffingscatastrophc, welke hedenmiddag
heeft plaats gehad. In cle straten der stacl
hangen de Pruisische-en dc rijksvlag half
stok en op vele plaatsen is rouwcrepe aan
gebracht. Uit het gehcele Saargcbied zijn
de landjagers naar Neunkirchen gekomen
om voor cle noocligc afzettingen cn het hand
haven van dc orde tc zorgen.
Dc slad Saarbrückcn heeft tegelijk met
haar betuiging van deelneming een bedrag
van honderdduizend francs voor de nagela
ten betrekkingen der slachtoffers gezonden.
Zelfs in Amerika is dc deelneming van cle
Duitsche kolonies buitengewoon groot.
Maandag werd een telegram onlvangon van
de Duitsche kranten te New-York, waarin
EENJARIGE ZOMERBLOEMEN WELKE
ONDER GLAS WORDEN GEZAAID
Ook voor den siertuin bestellen wc nu dc
benoodigde zaden en planten. Zooals ilc de
vorij-e week reeds opmerkte is dit niet zoo
eenvoudig als voor den moestuin. Immers zijn
er verschillende omstandigheden waarmede
\/e rekening moeten houden. Is de tuin zon-,
nig dan is dat al ccn belangrijke factor voor i
het welslagen. Vooral het mecrendeel der
eenjarige zomerbloemen zijn echte zonnekin
deren. Humusrijke tuingrond en een regel
matige vochtigheidstoestand van den bodem
zijn verder wenschelijk. Voor het laatste is
een diepe grondbewerking bevorderlijk. We
bemesten den grond behoipdijk maar o\erdrij-
ven niet, vooral niet met een stikstofbemes-
ling. De gelukkige bezitters van glas, hetzij
een bloemenkasje, of bak, kunnen een uitge
breider sortiment kwcckcn dan zij die recht
streeks in den vollen grond moeten zaaien.
We kunnen met ccnige zorg ook wel bin
nenshuis, voor het venslog zaaien. Een zon
nige serre is daarvoor opk zeer geschikt.
\Y/el moet men steeds het in aarde pannen
of kistjes gezaaide, afdekken met glasruit,
om temperatuurschommelingen en uitdrogen
van den grond, zooveel mogelijk tegen te
gaan. Ook bij het zaaien in bakken of kassen
is dit voor fijne soorten gewenscht. Bij zon
nig weer schermen we, b.v. door een cou
rant over het gezaaide te leggen. Vooral het
ontkiemde zaad en de nog zeer jonge plant
jes verbranden spoedig. Oudere zaailingen
worden zoo spoedig mogelijk aan dc zon ge
wend opdat ze krachtig op zullen groeien.
Dc onder glas gezaaide plantjes worden, zoo
dra we ze kunnen hanteeren in andere kist
jes of in den vollen gron$ van de bak ver-
speend en totdat het gevaar voor nachtvors
ten is geweken, onder glas gehouden. Dan
v/orden de sterkste soorten buiten uitge-
plaht, terwijl de zwakker groeiende voorloo-
pig nog in potjes onder glas verder worden
gekweekt. De volgende soorten kunnen van
af nu onder glas worden gezaaid: Begonia,
Petunia, Verbena, Heliotroop, Argeratum,
Cclosia of hanckam, Calceolaria of panlof-
fclbioem, Salvia splcndcns cn grootbloemigc
dubbele anjers. Bovenstaande soorten
eischc-n veel zorg maar bloeien dan ook den
geheclen zomer.
Soorten welke minder zorg vragen, maar
ook liefst onder glas moeten worden opge
kweekt, zijn: Antirrhinum of leeuwenbekken,
dit is wel ccn der meest aanbevelenswaar
dige soorten: asters, Violieren, Chineesche
anjers, Mimulus, Memesia, Nicotiana of sicr-
tabalc, Phlox, Druinmondi, een laagblijvendc
en doorblocier.de vlamblocm, Scabiosa, Ta-
getes of Afrikanen' cn Zinnia. Een volgende
keer iets over de in den vollen grond tc
zaaien soorten.
het stadsbestuur verzocht werd onmiddellijk
dc namen der slachtoffers naar New-York
to seinen.
Do Nedcrlandschc gezant tc Berlijn heeft
eveneens, zijn deelneming betuigd.
De spanning in het Verre Oos
ten. Amerika laat zijn Atlan
tische vloot voorlocpig in den
Stillen Oceaan.
Wij eindigden gisteren ons overzicht met
de opmerking, dat dc Vereenigde Staten
hun Atlantische vloot voorloopig in den
Stillen Oceaan laten. Volgens mededeel m-
gen van den Amcrikaanschen admiraal
Pratt belcekent dit voorloopig: één
jaar. Deze verordening van den marinestaf
is, in verband met hetgeen zich de laatste
tijden in het Verre Oosten afspeelt, inder
daad van wereldpolitieke betcekenis.
Nog gedurende de Washingtonsche con
ferentie heeft de Amcrikaanschc regeering,
in December 1921, liet aanzijn gegeven aan
de ..Vereenigde-Staten-vloot", waardoor
Amerika dc mogelijkheid werd geboden,
dank zij het bestaan van het Panamaka
naal, de beide doelen der vloot, die onder
scheidenlijk voor den Vtlantischen en voor
den Stillen Oceaan zijn bestemd, ten Oos
ten of Westen van liet kanaal ten spoedig
ste samen tc trekken.
Van deze mogelijkheid word voor den
eersten keer in het jaar 1925 gebruik ge
maakt, toen 700.000 ton Amcrikaansche
scheepsruimte inet dertien admiraals aan
boord in den Stillen Oceaan verschenen, bij
dc Hawaii-eilanden grootc manoeuvres
hielden en daarna een bezoek brachten aan
dc Engclsche dominions Australië cn Nieuw
Zeeland, een handeling, waartegenover men
in Engeland zeer wantrouwend heeft ge
staan.
In Januari 1932, toen dc Japansche-Ame-
rikaansche spanning in zekeren zin haar
hoogtepunt had bereikt als uitvloeisel van
het offensief der Japansche troepen op
Tsjintsjau, in liet Zuid-Westen van Mand-
sjoerije, waarover dc Vereen. Staten zich
afkeurend hadden uitgelaten, werd de At
lantische vloot opnieuw in den Stillen Oco-
aan met dc Pacific-vloot vcreenigd.
Deze concentratie zou aanvankelijk
slechts tot Juni van liet vorige jaar wor
den bestendigd, nadat offensieve ma
noeuvres op dc Hawaii-eilanden cn vloot-
oefeningen aan de Californische kust waren
uitgevoerd. Deze samentrekking van vloot-
eenheden werd echter oorspronkelijk tot
October 1932 en tenslotte tot de manoeu
vres, die in 't begin van dit jaar worden ge
houden, verlengd. Op het oogenblik vinden
do vlootoefeningen reeds op groote schaal
plaats.
Ken verkcnncrsvloot zal van de Hawaii-
eilanden uit gelukkig is dit alleman! nu
nog slechts „spel" een aanval doen op do
Californische- kust, die door do voornaam
ste strijdkrachten der Amcrikaansche vloot
wordt verdedigd
Aan deze manoeuvres wordt deelgeno
men door 122 sclicepseenhcden, waaronder
zich de beide grootc moederschepen voor
vliegtuigen, de Lexington cn Saratoga, be
vinden, benevens liet nieuwe grootc mari
neluchtschip dc Acron.
Aanvankelijk heeft het in de bedoeling
gelegen na afloop van deze manoeuvres
dc Atlantische vloot weer terug te laten
keeren naar dc plaatsen, waar zij eigen
lijk thuis hoort cn waar maar enkele
oudere oorlogsschepen, die hoog noodig ge
repareerd dienden tc worden, waren ach
tergeblcven.
Zooals steeds liet geval is, wordt ook
nu weer liet, met een jaar verlengde ver
blijf der Atlantische vloot in den Stillen
Oceaan gemotiveerd door erop te wijzen,
dat zuinighcidsoverwcgingen bij deze b<*
Missing een rol hebben gespeeld.
Dc Deutsche Allgeracine Zeitung cn
zoo denken er velen over is echter van
oordeel, dat het nauwelijks aan twijfel on-
derhevig is, dat politieke overwegingen den
doorslag hebben gegeven, toen dc maat
regel werd genomen en dat de toestand in
het Verre Oosten de aanleiding voor der
opzienbarenden stap is geweest.
Ondertusschcn is men in Amcrikaansche
regeerings- en marinckringcn zich volko
men bewust van dc moeilijkheden, die een
evcntiicclc aanval van dc Amcrikaansche
vloot via den Stillen Oceaan op Japan met
zich mee zou brengen. Het schijnt, dat
men uit bezorgdheid voor een snel optre
den van lichte Japansche marinestrijd
krachten niet zoozeer meer het oog houdt
gericht op den kortsten weg over den Stil
len Oceaan langs de lijn Hawaii-eilan
denGuamiPhi lippijnen maar, wan
neer de noodzaak daartoe zou bestaan, zou
willen probecrcn Japan te naderen via de
talrijke eilandengroepen in het Zuidelijke
gedeelte van den Stillen Oceaan. Hiermee
is de mogelijkheid aangeroerd van een
Amerikaansch-Japanschen oorlog ter zee,
dien beide staten echter stellig zoo lan;
mogelijk zullen trachten tc voorkomen.
Volledige verwarring in het gekb
verkeer te Detroit
Cheques overal geweigerd
Detroit, li Febr. (V.D.) Do gouverneur
van den slaat Michigan heeft na een be
spreking met dc voornaamste.bankiers be
sloten een moratorium van voorloopig
acht dagen af tc kondigen voor den staat
Michigan, die de reputatie heeft ccn der
rijkste industricclc staten van Amerika tc
zijn.
Alleen de stad Detroit is'reeds voor meer
dan 650 milliocn dollars bij lvct inörato-
rium betrokken.
Directe aanleiding lot dezenmaatregel
van den gouverneur zijn dc betalingsmoei
lijkheden bij dc Union Guardian Trust
Company, welker ineenstorting het bank
roet van talrijke particuliere banken heeft
veroorzaakt. Naar verluidt, zou Edsel Ford
één der voornaamste aandeelhouders zijn
der Union Guardian Trust Company.
De positie van dc auto-
industrie.
Nader wordt gemeld, dat de Union Gar-
dian Bank sedert het begin van 1932 door
Ford werd gecontroleerd. Zij vormde dc
uggeraat van het bankwezen in den staat
Michigan. In dc laatste weken kwam de
Bank in moeilijkheden. Sedert Zaterdag
werden ononderbroken steeds nieuwe* con
ferenties gehouden, waaraan werd deelge
nomen door vertegenwoordigers van dc
Federal Reserve Banken, van het Ford
concern en van den grooten concurrent van
Ford, Walter P. Chrysler. Toen na afloop
der conferenties vanmorgen geen andere
uitweg meer overbleef, onderteekendo de
gouverneur het mora tori urnbesl uit.
Nog meldt men ons:
De bankkrach in Michigan, den groot
sten industriestaat der Vereenigde Stalen,
blijkt van enorme economische betcekenis
te zijn. Tc Washington heeft een vergade
ring plaats gehad, waaraan werd deelge
nomen door Hoover, den minister van
Handel Mills, den gouverneur van dc Fe
deral Reserve Bank Harrison en den direc
teur van de Federal Reserveboard Eugene
Meyer. Beraadslaagd werd over dc maat
regelen, die ccn volledige instorting van
het bankstel in Michigan zouden kunnen
verhinderen. Dc Federal Reserve Board en
dc Finance Reconstruction Corporation
zullen te dien einde samenwerken.
Te Dretroit hcerscht in het geldverkeer
een volledige verwarring. In geheel Michi
gan heeft de bevolking nog wel lot het
einde van de weck klein geld, maar
cheques worden overal geweigerd. In thea
ters, bioscopen en restaurants hoopen zich
roote bedragen aan gemunt geld op. Een
sterke politiemacht bewaakt dc kassen
van banken en theaters. Dc Federal Reser
ve Bank te Chicago heeft onder strenge
bewaking 20 milliocn dollar in goud naar
Detroit gezonden. Dc staats- cn stadskas
sen te Detroit waren Woensdag niet in
staat looncn en salarissen volledig uit te
betalen. Uitgezonderd in liet Noordelijke
stadsdeel zijn in Michigan alle banken ge
sloten. De gouverneur van Michigan gaf
uitdrukking aan de hoop, dat dc bondsre-
geering het bankstelsel van Michigan zal
redden. Op grond van dc Finance Recon-
strution Act worden 308 banken en spaar
kassen in Michigan gesteund.
De bankkrach te Detroit is, naar thans
bekend wordt, veroorzaakt, doordat Ford
weigerde, verdere crcdictcn van de Finan
ce Reconstruction tc laten opnemen, om de
Union Guardian Bank tc redden. De an
dere groote clienten der bank, waaronder
zich General Motors en Chrysler bevinden,
hadden het opnemen van verdere credieten
goedgekeurd. Ford evenwel nam zijn te
goed van Vh. milliocn dollar terug; daarna
staakte de bank haar betalingen. Tegelijk
met dc banken kondigden de Gas-, Licht-,
Electriciteits- en Telefoonmaatschappijen
ccn moratorium van acht dagen aan.
BUITENLAND.
Engelands schulden aan Amerika.
(Eerste Blad, pag. 2).
Rouwdag tc Neunkirchen.
(Eerste Blad, pag. 1),
Bankkrach in Michigan.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Dc brand op dc P. C. Ilooft.
(Tweede Blad, pag.
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Soest
(Eerste. Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Lezing van Robert Aron over '„Lc Cinéma
et la Vie."
(Eerste Blad, pag. 3),
Medegedeeld door liet Kon. Ned. Met.
ïnst. te Dc Bilt.
Hoogste Barometerstand 771.1 tc Valcntia.
Laagste Barometerstand 748.5 tc Memel.
Vorwacliti n g: Matige, tot zwakke, W.
lot N. wind, gedeeltelijk bö'vyplkt, waar
schijnlijk nog enkele lichte sneeuw- "f ha-
gclbuitjes. lichte vorst des nachts, overdag
weinig verandering in temperatuur.
De depressie in liet N.Q. verplaatste zich
naar dc golf van Riga en valt geleidelijk
op. Het gebied van liooge luchtdruk in liet
W. ging voort met langzaam af tc nomen,
terwijl in het Z. een uitgestrekt depressie-
gebied ligt, dat van de Azorcn tot in het
W.-deel der Middcllandsche zee reikt. Hoe
wel het van West naar Oost gerichte lucht-
drukverval over dc No'orsclio zee. cn de
Noord en Oostzee afnemende is, stormt het
nog zwaar langs dc Noorsclic kust. In de
bovenlucht komen zeer lage temperaturen
voor, die op 51)00 M. van minus 35° C. in
West cn Mitlden DuitsCliland afnemen tot
minus 45° C. in Oost Duitschland. Op het
'vaste land was alleen in Denemarken en
Bretagne de ochlendtcmperatuur bovón hot
vriespunt. Zelfs op Thorshavn en langs de
Noorsche kust komt nóg vorst voor. Vogl
stations melden lichte neerslag, slechts en
kele echter meer dan cenigc iri.M. Het laat
zich aanzien dat het buiige weer zal op
houden en dat de thermometer in dc naclii
wellicht nog ict6 lager zal komen doch over
dag boven het vriespunt zal stijgen.
BECHSTEIN PIANO'S
Het ideaal van den waren muziek
liefhebber. De vertegenwoordiger
ARNH.STRAAT
GENERAAL TINGSJAO VRIJ
GESPROKEN.
Tokio, 14 Febr. (V.D.) Uit Tsjantsjocn
wordt gemeld, dat dc voormalige opperbe
velhebbers van de bewakingsgroepen aan
den Chineeschen Oosterspoorwtg generaal
Tingsjao, die wegens muiterij voor den
krijgsraad terecht 6tond, vrijgesproken en
onmiddellijk in vrijheid gesteld. De vrij
spraak wordt gemotiveerd door dc bijzon
dere omstandigheden, waaronder dc gene
raal tot de geïncrimineerde daden van ver
zet kwam, terwijl hij zich bovendien korten
tijd later had overgegeven. Tingsjao legde
vervolgens den eer van trouw jegens de
Mandsjocrijsche regeering af
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Dames, costumières,
LI vindt bij ons niet alleen een uit
gebreide collectie STOFFEN, maar
ook alle bijbehoorende garneering
en fournituren.
NIEUWE MOEILIJKHEDEN MET LOEBE
Berlijn, 11 Febr. (~\D.) De Ubcr-
wachungsausschue's van den rijksdag is
Dinsdagmiddag weer bijeengekomen; nadat
de voörzittc-, dc soc.-dem. afgevaardigde
Loebc, de zitting lvad geopend, verhief de
woordvoerder van de nat.-soe. leden der
commissie, dr. Frank, zich van zijn zetel
on protesteerde opnieuw ten sterkste tegen
den voorzitter. Frank ging tenslotte naar
Loebc toe en drong hem ter zijde. Het kwam
tot een botsing tusschcn nazi's en andere
leden der commissie. Alle leden der com
missie, behalv6 de nazi's, verlieten de zaal.
COMMUNISTISCHE CENTRALE TE
DETROIT.
De politie te Detroit heeft een inval ge
daan in een communistische centrale. Er
werden aanwijzingen uit Moskou gevonden
betreffende de onverwijlde organisatie van
een massastaking in de Amerikaansche
automobielindustrie. Twee communistisch®
leiders en een vrouw zijn gearresteerd.