DE EEMLANDÊU
Buiteolandscfa
Overzicht
Buiteelaed
Binnenland
Belangrijkste
Weerbericht
MEDEDEELING
R HAGENBEEK
BIJKANTOOR TE AMERSFOORT
Maandag 20 Februari 1933
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 200
JAPANS OPTREDEN IN HET
VERRE OOSTEN
DE DUITSCHE REGEERING
EN DE CENTRUMPERS
VOLKENBOND EN VREDE
5 uur 50 min.
L. J. LUYCX ZOON
Mat Zijden KOUSEN
fijne tinten
f 1.50 per paar
9BACH PIANO'S
Fa. R. van den BURG
ADVERTENTIEN
ABONNEMENTEN
AGENTSCHAP TE SOEST
Ferd. Huijcklaan 22
J. LAMBRECHTS
SOESTERWEG 107
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/j»
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels 1 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0 25. Llefdadighelds-advertentlén voor dt
helft van den prijs. Kleine Adverteotlün „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regel»
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f Bewijsnummer extra I 0.05
Fransch ultimatum aan Oosten
rijk. Wat schuilt achter de
strenge eischen?
Dezer dagen heeft de Fransche gezant
Clauzcl aan de regeering to Weenen een
nota overhandigd in verband met het feit,
dat wapens naar Oostenrijk zouden zijn ge
smokkeld. Tusschen graaf Clauzel en bonds
kanselier Dolfuss was overeengekomen, dat
het document geheim zou worden gehou
den, doch desniettegenstaande heeft de
gevolmachtigdo minister Krofta in het
.Tsjccho-SIowakische parlement mededeclin-
gen over de nota verstrekt. Het meeste op
zien heeft inmiddels het feit gebaard, dat
het officicuse Giornalc d'Italia, hetwelk te
Rome verschijnt, op sensationeele wijze den
tekst der nota, die een ultimatief karakter
draagt, heeft gepubliceerd. Deze publicatie
6êhijnt zoowel te Parijs als te Weenen een
onaangenamen indruk te hebben gemaakt;
van de zijde der bevoegde instanties in bei
de hoofdsteden wordt thans verklaard, dat
het niet zoozeer een nota betreft, dan wel
een aantal eischen, die de Fransche gezant
te. Weenen ruim een weck geleden aan do
regeering-Dol lfuss heeft overhandigd en
waarbij de Engelschc gezant zich schijnt te
hebben aangesloten.
De Franscho regeering beschouwt do wa
pensmokkelarij als een schending van art.
134 van 't verdrag van St. Germain cn van
art. 1 der Oostenrijkschc wet van 1928. Van
de Oostenrijkschc regeering wordt nu gc-
eischt de volgende maatregelen te nemen:
1. Overeenkomstig haar tot dusver ge
dane beloften dient de Oostenrijkschc re
geering er het hare toe bij te dragen, dat de
te Hirtenbcrg en Steyr zich bevindende wa
pens in hun geheel worden teruggestuurd
naar den afzender.
2. Mocht een en ander afstuiten op de
weigering van den afzender, dan moet de
Oostenrijksche regecring overgaan tot ver
nietiging der wapens.
3. De Oostenrijkschc regeering moet den
vertegenwoordigers van Frankrijk en Enge
land het bewijs der terugzending of vernie-
tiging leveren. In elk der twee gevallen
moeten dc Oostenrijksche autoriteiten hun
.Verklaringen onder eedc afleggen.
4. Dc Oostenrijksche regeering moet een
önderzoek instellen, teneinde to constatcc-
ren, of een deel der wapens over de Oosten
rijksche grens verder is vervoerd. Dc uit
komsten van dit onderzoek moeten aan dc
vertegenwoordigers van Engeland en
Frankrijk worden meegedeeld. Wanneer de
vraag bevestigend wordt beantwoord, moet
het aantal wapens, dat verder is vervoerd,
(worden opgegeven.
5. Voor dc algeheele tenuitvoerlegging der
vorengenoemde maatregelen wordt een ter
mijn van twee weken toegestaan.
De Oostenrijksche regeering schijnt op
het standpunt te staan cn vermoedelijk
zal dit standpunt ook worden weergegeven
in de antwoordnota dat het Italiaansche
wapentransport naar Oostenrijk een parti
'.cuHere aangelegenheid was, dat men den
wapenfabrieken niet wilde beletten repara
tieopdrachten uit te voeren, dat slechts de
financieele autoriteiten en niet do regeering
van het transport op de hoogte waren ge
bracht en dat van een schending van het
ijj vredesverdrag niet kan worden gesproken.
Inmiddels zal ook de vraag beantwoord
L'moeten worden of cn zoo ja hoeveel
wapens in tusschen verder zijn doorgezon
den naar Hongarije of waar naar toe ook.
Hoe de Oostenrijksche regecring over de
aangelegenheid denkt, kan verder worden
afgeleid uit het feit, dat Winkler, de Oosten
rijksche vice-kanselier, te Klagcnfurt (Ka-
rinthie) in een rede de opmerking heeft ge
maakt, dat de wapenaffaire Oostenrijk in 'n
buitengewoon moeilijke positie heeft ge
bracht. Z.i. zijn er in 't ultimatum eischen
gesteld, die onvereenighaar zijn met de on
afhankelijkheid van den staat en de waar
digheid van den staat aantasten. Hij meen
de dan ook, dat het ultimatum moest wor
den afgewezen.
In een deel der Oostenrijkschc pers wordt
er bovendien op gewezen, dat nergens wordt
gerept van een verbod van doorvoer of re
paratie van wapens. Tevens wordt onthuld,
'r dat de hoeveelheid oorlogsmateriaal, die in
1932, dus in 't jaar der ontwapeningsconfe
rentie, uit Tsjecho-Slowakije naar Joego-
Slavic i6 gestuurd, voldoende zou zijn om
I een geheel legercorps te bewapenen. In de
voorafgaande jaren moeten dc hoeveelheden
nog grooter zijn geweest, doch niemand
- beeft zich daarover opgewonden. De reden,
I waarom do Kleine Entente, vooral Praag,
zich zoo- boos maakt aldus wordt eraan
toegevoegd heeft met de vredesverdragen
niets te maken. De Reichspost, het bekende
christelijk-sociale blad, meent dan ook, dat
men op Weenen een druk wil uitoefenen,
teneinde Oostenrijk ertoe te brengen zich
bij de Kleine Entento aan te 6luiten. In
Italië is de verontwaardiging vooral hevig
en begint men nog meer dan reeds het ge
val was in te zien, dat men o.a. het oog had
op Oostenrijk, toen de drie ministers van
buitenlandsche zaken der Kleine Entente te
Genève or den nadruk op legden; dat het
nieuwe hechte blok der drie staten voor uit
breiding vatbaar was cn dat ook andere
landen in de politieke combinatie konden
Worden opgenomen.
De Chineesche regeering van zins
alle aanvallen gewapender
hand af te weren
De aanval op Jehol begonnen
Genève, 18 Februari. (II.N.) .Maarschalk
Tsjang Hsoo Liang heeft uit Jehol telegra
fisch door bemiddeling vnn den permanen
ten vertegenwoordiger van China een nota
aan den secretaris-generaal van den Vol
kenbond doen overhandigen, om deze ter
kennis tc brengen van allo mogendheden,
dio lid van den volkenbond zijn- In deze
nola wordt gezegd, dat dc Chineesche re
gecring haar troepenconcentraties heeft
voltooid om den aanval van Japan af le
weren.
Dc hoop op het behoud van den vrede is
door het optreden van Japan in de provin
cie Jehol vernietigd. Dc Chineesche regee
ring is vast besloten mot alle haar ter be
schikking staande middelen dc Japansche
aanvallen af tc weren cn wordt daarbij
door het gcheclc Chineesche volk gesteund.
Londen, 18 Februari. (H.N.) Volgens
een bericht uit Tsjingtao zijn reeds moer
dan 5000 soldaten van maarschalk Tsjang
Hsoc de provincie Jehol binnengerukt.
Japansch-Chineesche scher
mutselingen.
M o e k d en,.18 Fcbr. (V. D.) Gisteren vond
een reeks van schermutselingen plaats tus
schen Japansche en Chineesche troepen In
het district Toengliao-Kailoc. Een Japan
sche cavallerje-afdeeling rukt op in de rich
ting van Loebai.
Matsoeoko naar Japan terug.
Londen, 18 Februari. (H.N.) Volgons
een bericht uit Tokio zal Matsoeoko, de
leider der Japansche delegatie te Genève
opdracht ontvangen, om voor het einde van
dc maand Genève te verlaten en over Si
berie naar Japan terug te kceren, teneinde
deel le nemen aan dc beraadslagingen van
de regeering over een eventueel uittreden
van Japan uit den Volkenbond.
De kabinetszitting van heden is afgezegd,
aangezien het kabinet gisteren reeds zijn
houding omtrent Japans optreden te Ge
nève cn in Jehol heeft vastgesteld. De mi
nister-president zal morgen naar Okitsoc
vertrekken, om het besluit van het kabinet
ter kennis tc brengen van vorst Saioji, den
oudsten Japanschcn staatsman, die in le-
von is.
De Japansche aanval op
Jehol begonnen.
Sjanghai. 19 Februari. (V.D) Volgens
een bericht uit Tsjende, de hoofdstad der
provincie Jehol. is de aanval der Japanners
op de provincie Jehol in den nacht op
Zondag in de richting Tockljau-Kailoe en
Toenljau-Tansjan ingezet. De Japanners
hebben herhaalde malen de Chineesche
stellingen bestormd, doch zij werden terug
geslagen. De gevechten duren voort.
Dc Mandsjoerijschc regeering heeft thans
reeds den plaatsvervangenclen minister van
Oorlog, Tsjingsjoengi benoemd tot gouver
neur-generaal van de provincie Jehol.
Geen vrijwillige ontruiming
van Jehol.
Sjanghai, 18 Febr. (V.D.) Van offi-
cieele Chineesche zijde wordt verklaard,
dat de berichten over een vrijwillige ont
ruiming van Jehol niet in overeenstemming
zijn met de feiten.
Japanners eischen ontrui
ming van Kailoe.
Londen. 18 Feb r. (V D.) Volgens een
telegram uit Peking hebben do Japanners
een ultimatum aan den Chineeschen bevel
hebber in Kailoe in Noordoost Jehol ge
richt, waarin zij de onverwijlde ontruiming
van de stad eischen. Bij weigering zou on
middellijk tot den aanval worden overge
gaan. Dc Chincezen hebben besloten, aan
het ultimatum geen aandacht tc schenken.
Japan treedt voorloopig niet
uit den Volkenbond.
Londen, 19 Februari. (V.D.) De Japan
sche premier Saito heeft den correspondent
van Sunday Chronicle tijdens de reis van
Tokio naar Okitsoe, waar hij met prins
Saionji een bespreking zal hebben, een on
derhoud toegestaan.
Op het oogenblik. aldus Saito, zal Japan
nog niet uit den Volkenbond treden. De be
slissing zal eerst later genomen worden,
wanneer het rapport der commissie van
negentien definitief door den Volkenbond
zal zijn aangenomen en de Japansche re
geering de kwestie zorgvuldig zal hebben
bestudeerd. Saito verklaarde voorts dat
Japan de erkenning van den nieuwen staat
Mandsjoekwo in geen geval zal teniet doen.
DE AMBTENAREN STAKING TE PARIJS.
Ook de posterijen en do ver
keersmiddelen erbij.
Parijs, 19 FObiv (WD.). De ontevreden
heid der ambtenaren met de door de finan
cieele commissie van den Senaat aangeno
men belastingmaatregelen zal Maandag
voorloopig haar hoogtepunt bereiken in een
partiecle staking in alle stedelijke cn staats
bedrijven te Parijs.
Zaterdag is besloten, dat" de „métro", dc
eleclricitcits cn gasbedrijven, zoomede de
posterijen c.d. overheidsbedrijven voor een
uur, tussohen 10 cn 11 uur zullen worden
stilgelegd als laatste waarschuwing aan de
regeering. Dc postbeambten hebben dc be
doeling Maandag in den loop van den dag
een of twee bestellingen tc laten vervallen
In regecringskringen wordt er de nadruk
op gelegd, dat alle maatregelen zijn getrof
fen om stagnatie in dc verschillende bedrij
ven te voorkomen.
Een verbod dat later weer
werd ingetrokken
Berlijn, 18 Febr. (V.D.) De Germania,
het algemeene Katholieke orgaan voor
Duitschland cn de Markische Volkszcitung,
het blad der Berlijnsche Katholieken, zijn
voor d«-ie dagen verboden tot cn met a.s.
Dinsdag.
K e u 1 e n, IS Febr. (V.D.) Op grond van
den in dc Centrumpers verschonen oproep,
die was onderteekend door een gcheclc
reeks katholieke vereenigingpn, is buiten
de Germania ook voor een aantal Cen
trum-bladen in Westfalen en Rijnland een
verbod uitgesproken. Oberpresident Gro-
nowski uil Miinster heeft getracht intrek
king van dit verbod te verkrijgen bij het
ministerie van binnenlarrdsche zaken tc
Berlijn. Daar d» onderhandelingen zijn
mislukt, heeft hij om zijn ontslag verzocht.
Nader wordt gemeld, dat de bladen, die
don oproep der katholieke volksvereenigin-
gen hadden gepubliceerd, voor den tijd van
drie dugen zijn verboden.
Hat verbod weer ingetrokken.
Berlijn, 19 Februari. (V.D.) Wij verne
men, dat Zondagochtend een bespreking
heeft plaats gevonden tusschen den vroege-
ren rijkskanselier dr. Marx, den voorzitter
van de volksverceniging voor het Katho
lieke Duitschland, cn secretaris generaal
Volkel ter eenre zijde cn rijkskanselier
Gocring ter andere zijde, naar aanleiding
van de pub'icatie der proclamatie van dc
Katholieke organisaties, hetgeen aanleiding
gaf tot het verbod van een aantal Cen
trumbladen. De vertegenwoordigers van
het Centrum hebben verklaard, dat het
niet in dc bedoeling heeft gelegen dc re
geering verachtelijk te maken of to be-
leedigen. Veeleer ging het er om den ernst
der politieke ontwikkeling tot uiting tc
brengen.
Op grond van deze verklaring der beide
Centrum vertegenwoordigers werd in de be
spreking door rijkscommissaris Gocring
verklaard, dat hij de verboden zou intrek
ken, hetgeen Zondag nog in den loop van
den dag is geschied.
Berlijn. 19 Februari. (V.D.) De offi-
cieeie Pruisische persdienst meldt, dat het
verbod dor Contrumbladen is ingetrokken.
Rijksminister Goering richt evenwel een
waarschuwing tot de betrokken bladen
geen boleedigende verklaringen af tc druk
ken, aangezien zulks ongunstige gevolgen
mot zich zou brengen.
Het verbod zelve was geschied omdat de
gepubliceerde proclamatie een niet te kwa-
lificeeren aanval tegen de rijksrcgcering
beteekent.
Het is niet juist, dat bet verbod het
begin is van een aanval op liet Katholieke
volksdeel van Duitschland.
DE RAMP TE NEUNKIRCHEN.
Het onderzoek naar de oor
zaak.
Ncunkirchen, 18 Februari. (H.N.) De
arbeidsinspectie heeft over dc vermoede
lijke oorzaak van de ontploffing van den
gashouder een rapport uitgebracht, waar
in wordt meegedeeld, dat de mogelijkheid
bestaat, dat de eerste kleine ontploffing
veroorzaakt is, doordien een arbeider met
een hamer op een buitenbuis van den gas
houder heeft geslagen. Deze buis werd op
het oogenblik, dat dc ontploffing plaats
had, gerepareerd en was dus buiten ge
bruik. Het is echter mogelijk, dat door een
of andere oorzaak toch gas in de buis is
gekomen, dat door ce.n slag rnet een hamer
op de buis tot ontploffing kan zijn ge
bracht.
Fransch crediet voor Neun-
kirchen.
Dc Fransche Kamer heeft eenparig het
voorgestelde crediet van 500.000 francs
voor de slachtoffers van Ncunkirchen
goedgekeurd.
ECUADOR MOBILISEERT.
Santiago de Chili, 19 Februari (V.D.).
Te Santiago zijn berichten ontvangen vol
gens welke alle dienstplichtige mannen tot
35 jaren in Ecuador worden gemobiliseerd.
DE MUITERIJ OP DE ZEVEN
PROVINCIËN.
Verbodsbepalingen voor de
marine.
Batavia. 18 Febr. (Aneta). In verband
met dc ernstige gebeurtenissen, welke zich
in de afgeloopcn weken hebben voorgedaan,
heeft dc commandant van de zeemacht de
\olgendo verbodsbepalingen uitgevaardigd!
lo. bijwoning van allo openbare en besloten
vergaderingen van politieleen aard en van
vergaderingen, waarin do maatregelen van
de overheid zullen worden besproken; 2o.
deelneming aan beloogingen van politieken
aard; 3o. bijwoning van bcstuurs- of 'cden-
vcrgadcringcn eener organisatie van Euro-
pecschc of Jnlandsehc militairen der zee
macht, tenzij de commandant der marine
tot het houden van zulk een vergadering,
eventueel onder de door hem tc stellen voor
waarden, toestemming heeft verleend.
Schriftelijke vragen over
ir. Cramer.
Batavia, 18 Febr. (Anctn). Het lid van
den Volksraad nr. Hart heeft do schrifte
lijke vraag tot de regeering gericht, of zij
niet van meening is, dat in verband met het
feit, dat dc Ncderlandscli-Indischo ambte
naar op non-activitpit ir. Cramer in het
openbaar uitdrukkingen zou hebben ge
bruikt, waarin hij zijn vreugde uitsprak
over het gebeurde aan boord van do Zeven
Provïncin, allo termen aanwezig zijn 'om
dien ambtenaar oneervol uit 's lands dienst
le verwijderen.
Arthur Henderson over de
ontwapeningsconferentie
Dc afdceling Haarlem van -de Verceniging
voor Volkenbond cn Vrede, hoeft in ant
woord op een telegram aan de ontwapc-
nings-confcrentie, waarin zij aandrong op
spoedige resultaten, een brief van den vol
genden inhoud van president Arthur Hen
derson ontvangen:
„Ik dank U voor den aandrang ten aan
zien van ontwapening, met den terugkeer
\an Duitschland ter conferentie en met het
materiaal dat wij ter onzer beschikking
hebben. Als resultaat van dc werkzaamhe
den cn besprekingen van het afgeloopen
jaar hoop ik oprecht, dat. binnen ongeveer
3 maanden dc conferentie in 6taat zal zijn
de vitale beslissingen te nemen, waarvan
haar succes tenslotte afhangt. Als deze
verwachting werkelijkheid wordt, geloof ik,
dat wij in staat zullen zijn een ontwape
ningsconventie op te stel'cn en goed to keu
ren, die nog dit jaar geteekend cn bekrach
tigd kan worden en die zich waardig zal
aansluiten bij het streven van allo volken
naar werkelijke vrede' en ontwapening. Ten
zeerste hoop ik, dat gij voort w ilt gaan met
ons al uw hulp en steun tc geven in dc cri-
tickc maanden die voor ons liggen."
HARDHANDIGE WIJZE OM EEN BUREN
RUZIE OP TE LOSSEN.
Met geweer en revolver
geschoten.
Herpen, 18 Febr. Naar aanleiding van
een burentwist werden de gebroeders Sup
pers, alhier, hedenmiddag tc ongeveer half
drie beschoten door hun buurman, den ge
pensioneerden O.-I. militair V. en diens
vrouw. Dc man loste een schot uit een
jachtgeweer, terwijl de vrouw met een
revolver schoot.
De gebroeders S. zijn door een schot uit
het jachtgeweer getroffen. Daar de afstand
vrij groo was (ongeveer 202 M.) waren de
verwondingen slechts licht. V. is gearres
teerd, dc vrouw heeft men op vrije voeten
gelaten.
Het gebeurde verwekte in het anders zoo
stille dorpje groote opwinding.
Nader vernamen wij, dat vooral de buur
dames niet op bijster goeden voet stonden,
de gebroeders S., ongeveer 30 jaar oud, had
den onlangs met steenen gegooid, waarop
V. en zijn vrouw met de vuurwapenen ant
woordden.
V. zal ter beschikking van dc Justitie
worden gesteld.
COMMUNISTISCHE RECLAME OP EEN
SCHOORSTEEN.
'sGravenhage, 19 Febr. Hedenoch
tend kwam men tot de ontdekking, dat op
den 53 M. hoogen schoorsteen van het ge
meenteziekenhuis aan den Zuidwal een
communistische reclame was aangebracht.
Van een hoogte van 30 M. af was met
groote letters in zwarte verf tot onder aan
toe geschilderd: „Leest de Tribune". Het
was voor de geheele omgeving duidelijk
zichtbaar. Bij den nieuwbouw, waar nog
wordt gewerkt, was een pot met teer achter
gelaten. De politie 6telt een onderzoek in
naar de daders.
STADSNIEUWS.
Protcstvergadoring van voorstanders
het Sportfondsenbad.
(Eerste Blad, pag.
SPORT.
U.V.C. wint met 2—0 van Z.N.C.
(Twcedo Blad pag.
Amsvordc verliest van D.O.S. mot 2-
(Twccdo Blad, pag.
Dc Amersfoortsche Boys slaan A.P.
met G3.
(Tweedo Blad, pag.
vun
3).
2).
-1.
2).
AV.C.
1).
A.M.II.C. slaat Amsterdam II mot 2-
(Tweedc Blad, pag.
I—1.
2).
Medegedeeld door liet K.N.M.I. tc De Bilt.
Hoogste barometerstand 772.5 to llapa-
randa.
Laagste burometerslund 74G.G tc Mar
seille.
Verwachting: Zwakke tol matige N. tot.
W. of Z.W. wind, ncvolig tot zwaar be
wolkt of betrokken, waarschijnlijk sneeuw-
huitjes, lichte vorst tot om hot vriespunt
des nachts, overdag lichte dooi.
Dc hooge druk, die Zaterdag over IJsland
was gelegen, heeft tijdelijk plaats gemaakt
voor eon depressie, dio zich Z.O.-waarts
of O.-Z O.-wanrts beweegt ,cn thans baar
kern bij de Shetlnnds en de Faroer vor-
loont. In Schotland cp in het N. van Ier
land daalt de barometer flink. In Noord-
Frankrijk is hij echter stijgende, zoodat
een omslaan van den wind naar W,-rich
ting bij ons waarschijnlijk is. Dit beteekent
toename van bewolking met kans op
snecuwbuitjes, terwijl dc vorst des nachts
wat af zal nemen. Over, het gcheclc waar
nemingsgebied zijn dc temperaturen bene
den do normale waarde. Gemiddeld zelfs
5,2° C., wat een zeer groote afwijking is.
In Scandinavië en Finland is dc vorst zeer
streng. Ook in Polen komt strenge vorst
voor. In Duitschland en Noord-Frankrijk
vroor het matig. In Zuid-Frankrijk, Enge
land. Ierland en ons liind licht (De Bilt had
5°, Maastricht G° vorst). Over de Middel-
landsche Zee ligt een diepe depressie die
over Z.-Frankrijk krachtige en gure N. tot
N.O. winden brengt. Over het algemeen viel
weinig neerslag. Alleen La Coruna, Calais
en Thórshuvn tapten hoeveelheden boven
5 m.M. af.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Voortreffelijk in elk opzicht.
Vraagt catalogus en condities aan
bij den vertegenwoordiger
ARNH.STRAAT.
tn
worden ook aangenomen
door ons
en ons
