RIJKSDAGGEBOUW NA DEN BRAND NOODVERORDENING UITGEVAARDIGD DÉ EEMLANDEU Beiteelaindscli Overzicht Belangrijkste Nieuws Weerbericht Licht op Woensdag 1 Maart 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 208 PLENAIRE ZITTINGZAAL VERNIELD TEGEN COMMUNISTISCHE TERREUR 6 uur 7 min. L. J. LUYCX ZOON PIANO'S - VLEUGELS Fa. R. VAN DEN BURG AMERSFOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS F" 3 naandtn v°°' Amersfoort 2.10. per maand I 0.75, per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/,. Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderli|ke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 515 PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een Dev. nsnummer elke regel meer f0 25 Llcfdadlghelds-advertcntlCn voord» helft van den prijs. Kleine Advertentién „KEITJES' bi) vooruitbetaling 1—5 regel» 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.— Bewijsnummer extra f 0.05 Na de brandstichting in het rijksdaggebouw. De regee- ring-Hitler als bestrijdster van het linksche terrorisme. Ieder weldenkend mcnsch zal zich ver heugen over eiken slag, die aan het com munisme, zooals dat politiek is georgani seerd en zooals het reeds in Rusland een barbaarsch machtssysteem is geworden, wordt toegebracht. Met den besten wil ter wereld kan men dan ook geen tranen plen gen, nu do regeering-Hitier heeft besloten ten allerschcrpstc tegen de communisten, die een staatsgevaarlijk element vormen, op te treden. De desbetreffende noodverorde ning, die gisteren openbaar is gemaakt en onverwijld in werking is getreden, is weer galoos rigorous en maakt den communis ten liet ontplooien eencr actie, die binnen de grenzen der bestaande wetten valt, thans volkomen onmogelijk, zoodat de bedrijvig heid der links-radicalen alleen nog heime lijk cn illegaal plaats kan vinden. Maar moge do vlag met de swastika thans al op het communistische Karl Liebknechthuis zijn geheschen ten teeken, dat er nu een vol strekt andere politieke wind in Duitschland waait, niettemin i6 er nog geen rechtstreek- eche aanleiding om to juichen. Alleen de onnoozelen van harte klappen als kleine kindertjes in hun roze bandjes, niet besef fend, dat de vuurroode terreur dio inder daad in Duitschland een betreurenswaar dige werkelijkheid bad kunnen worden, thans vervangen is door een rechtsche anti- terreur. Voorzichtigheid en billijkheid ver- bioden wel-is-waar ons reeds nu al te abso luut de voorspelilng te wagen, dat het re giem-Hitier zal uitloopen op een eindelooze ellende, maar merkwaardig blijft het, dat kenners van den toestand in Duitschland, gematigde personen, die anti- communis tisch zijn georiënteerd en die men niet eens van sympathieën voor de sociaal-democra ten kan verdenken, hun hart, dat van vrees en vaar is vervuld, vasthouden. Niemand zal ontkennen, dat de commu nisten in staat zijn zich te buiten te gaan aan een euveldaad en misdadig vandalis me, als hoedanig de brandstichting in het - rijksdaggebouw zonder overdrijving kan worden gekarakteriseerd. Communisten zijn nu eenmaal bij de bestrijding hunner tegen standers weinig kieskeurig en deinzen niet terug voor roof, plundering, moord, dood slag of welke buitensporigheid ook. Maar toch zijn er zonderlinge omstandigheden, die minstens eenigen twijfel doen rijzen, of wel inderdaad de brandstichting het resul taat van een communistisch complot is. Is bet b.v. niet bevreemdend, dat men heeft nagelaten bet rijksdaggebouw extra te laten beschermen, terwijl het materiaal, gevon den bij de huiszoeking in het Ivarl Lieb knechthuis, volgens de mededeelingcn der legeering, repte van een reeks buitensporig heden, die de communisten binnen afzien- baren tijd zouden plegen? Zelfs een beza digd blad als de N. R. C., waarvan voorloo- pig niet is aan te nemen, dat het als pleit bezorger der communisten zal optreden, beeft in een kritische beschouwing laten uitkomen, dat het geval van den brand er „heel vreemd" uitziet. Beteekent een en ander, dat gelijk ook reeds in de pers veronderstcllenderwijze is geopperd de nalionaal-socialistcn de brandstichting zelf hebben geënsceneerd, om zoodoende over motieven te beschikken, teneinde hun 1eiste tegenstanders, de communisten, door krasse maatregelen buiten gevecht te stel len? Ook deze vraag durven wij, daar geen bewijzen te onzer beschikking staan, niet be vestigend beantwoorden, maar de strijdme- thoden, die de nazi's tot dusver hebben toe gepast, sluiten niet bij voorbaat uit, dat zij onschuldig zijn. Wij hopen dan ook, dat van de zijde der Hitlerianen overtuigend zal kunnen worden aangetoond, dat hun eigen daderschap alleen bestaat in de zieke en misdadige fantasie van insinueerende en wantrouwende tegenstanders. Nochtans lijkt het wel heel onwaarschijnlijk, dat ook de sociaal-democraten, die inmiddels reeds moeten boeten voor bun vermoede of ver meende medeplichtigheid, de hand hebben gehad in de vernieling van het rijksdagge bouw. Nu vlak voor de verkiezingen zou den zij, door zich te laten betrekken in zoo'n extremistische handeling als de bovenbe doelde brandstichting, hun eigen glazen hebben ingegooid. Hoe dit ook zij: er zal voor een rechtvaar dige beoordeeling van de jongste opzien barende gebeurtenissen te Berlijn nog veel móeten worden opgehelderd. Ondertusschen krijgt men den indruk, dat de nieuwe rijks bestuurders alles op haren en snaren zetten om zich voor nu en de toekomst van de macht te verzekeren. Ilct buiten werking stellen van tal van grondwetsartikelen ter bestrijding van terroristische daden, die in de eerste plaats tegen de communisten zijn gericht, maar waarvan de soc.-dem. even eens het slachtoffer worden, verschaft den nazi's en den daarmee verbonden conserva tieven regeeringspartijen daartoe de midde len. De verkiezingen van Zondag, die plaats vinden, terwijl de regeering haar toevlucht beeft genomen tot intimidatiepogingen en een felle anti-terreur, zullen dan ook on mogelijk een juist beeld kunnen geven van de stemmingen en gezindheden van het ar me Duitsche volk, dat van de eene beproe ving in de andere wordt gestort. Alle tribunes uitgebrand, geen ruit heel gebleven B c r 1 ij li, 28 Fcbr. (V.D.) Tegen den mid- dag heeft de dienstdoende Commandant der Politie den persvertegenwoordigers, die voor het Rijksdaggebouw aanwezig waren zonder echter toegelaten te worden, ecnige mededeelingen gedaan omtrent het onder zoek, waarna de pers een rondgang door het gebouw mocht maken. Do groote voor de plenaire zittingszaal gelegen wandelhal met het standbeeld van Keizer Wilhelm'I, is zoo goed als onbescha digd, doch in de plaats van den gang, die van de hal naar de zaal leidt, ziet men een groot geblakerd gat. De muur die do zaal van de hal scheidt, is door het vuur ver nield. Men ziet in de zaal zelfs slechts de kale wanden met meters hoog het verbran de hout, en niets herinnert eraan, dat op deze plaats de monumentale zaal, waarin de Duitsche Rijksdag bijeenkwam, is ge weest. Op de plaatsen waar de banken der afgevaardigden, het spreekgestoelte, het verhoogde podium voor het presidium en dc regeerings-estrade hebben gestaan, ziet men niets meer van dit alles. De geheele grond is bedekt door een verkoolde hout massa en gebogen ijzeren stangen, die uit de overkapping naar beneden zijn gevallen. Er moet in de zaal een reusachtige hitte hebben gebecrscht, want ook op de plaat sen, die dc vlammen niet konden bereiken, is de kostbare houtbetimmering verkoold of weggebrand. Een zware ijzeren draagstang boven bet presidium is geheel verbogen en Hoe de brand in de groote zittingszaal van hot Rijksdaggebouw huishield. dreigt naar beneden te storten, en zelfs tal van 6teencn in dc muren zijn gesprongen. Op de plaatsen van de regeering en de le den van den Rijksraad, stijgt nog rook uit de puinhoopen. Alle tribunes zijn uitge brand. Aan den kant van de groote publie ke tribune hangt een groot deel van de ge heel verbogen ijzerconstructie van de gla zen overkapping naar beneden. Ook de on geveer dertig meter boven de vernielde overkapping uitstekende koepel van hel Rijksdaggebouw, is beschadigd. De ijzeren draagstangen zijn verbogen of zwartgebrand cn nauwelijks oen ruit is heel gebleven. Ook rondom de zittingzaal heeft het vuur groote schade aangericht. Vooral de wan delgang met de lichtpartijen is ernstig be schadigd. Men bemerkt hier nog duidelijk dc sporen van twee brandhaarden, waarvan één in de voorhal van **ïe zaal van den Rijksraad lag. De zware tapijten in de wandelgangen zijn voor het grootste gedeel te een prooi der vlammen geworden. In het Rijksdag-restaurant kan men eveneens nog dc sporen der vlammen waarnemen. Hier is een portiere in brand gestoken. Het vuur sloeg over naar de daarachter gelegen deur en tastte dc houtbetimmering aan, doch kon nog tijdig gebluscht worden. Verschei dene werkkamers van de pers, die achter de perstribune zijn gelegen, zijn geheel uit gebrand. Behalve tafels, 6toelen en kasten, zijn ook schrijfmachines cn cyclostyles ver nield. Bij het Rijksdaggebouw blijft nog den ge- heelen dag een politie- en brandweer-post, omdat het niet uitgesloten is, dat het vuur, vooral in de puinhoopen van de plenaire zittingzaal, opnieuw gaat oplaaien. Met betrekking tot den brand in het Rijksdaggebouw komen de bladen met ver dere bizonderheden. Er worden steeds weer nieuwe namen bekend van personen die ge arresteerd zijn. Zoo is de vermaarde paci fist en atheïst Lchmann Russbucldt, de stichter der Liga voor Men6chcnrechten, wien onlangs zijn buitenlandsche pas is ont nomen, gearresteerd. Voorts behoort tot de gearresteerden de schrijver Egon Erwin Kisch, zoomede de afgevaardigden Kasper Scholcm en Schubring cn dc redacteur der „Rotc Fahne", Schneller. Bizonder opmerkelijk wordt geacht dat dc chauffeur van een taxi-auto,'welke in de omgeving van liet Rijksdaggebouw parkeer de, in dc middaguren een Nedcrlandsche auto lieeft gezien. Deze auto is geen luxe wagen, maar een van verouderd model. Voorts wordt gemeld, dat een ruit is in geslagen van een ruimte, welko in het ge heel niets met den brand uitstaande heeft. De gearresteerde Nedcrlandsche commu nist," van dor Lubbe, is na 'n urenlang ver hoor uitgeput. Hij is naar de politiegevan- genis overgebracht, waar hij in slaap is gevallen. Dc geheele Scliupo cn crimincelc politic is gealarmeerd. Dc hulppolitic zou zijn op geroepen. Vroegere aanslagen op parle mentsgebouwen. B er lij n,.28 Eebr. (V.D.) Dc brandstich ting in het rijksdaggebouw is de derde op zienbarende aanslag op een parlementsge bouw in de moderne geschiedenis. In 1G0G had Guy Ilawkes de kelderruimten van h^t parlementsgebouw to Westminster met buskruit laten vullen om het gebouw hij de opening door koning Jacobus I met alle afgevaardigden erin in dc lucht te laten vliegen. De samenzwering werd ech ter ecnige dagen van tevoren door een toe val ontdekt en dc deelnemers eraan wer den terechtgesteld. Jaarlijks wordt te Londen do dag van Guy Ilawkes nog als volksfeest herdacht. In liet jaar 1906 stortte te St. Petersburg een gedeelte van het plafond in de zitting zaal van de Doema boven do banken van do rechtsche fracties naar beneden. Het onderzoek wees uit, dat cenige dakbalken waren doorgezaagd, doch dat het plafond- gedeelte ie vroeg naar beneden was geko men. Indien de afgevaardigden in de zaal waren geweest, zouden velen hunner door de zware balken zijn gedood of verminkt. Een mededeeling van de C.P.H. De Duitsche pers geeft het signalement van een v. d. Lubbo die te Leiden heeft ge woond en die beschuldigd worgt het ge- VAN DER LUBBE. Hef resultaat van de huiszoekingen in het Karl Liebknechthuis Vergaande volmachten aan de rijksregeering B c r 1 ij n, 2S Februari (V.D.) De Rijksre geering heeft Dinsdag besloten een nood verordening uit te vaardigen tot bescher ming van Volk en Staaf, welke dc Rijks regeering vérgaande volmachten geeft. Bij paragraaf 1 worden tot verweer le gen communistische daden van terreur de artikelen van de Rijksgrondwet, welke be trokking hebben op do waarborging der persoonlijke vrijheid, de persvrijheid, de vrijheid van vergadering, huiszoekingen er. in beslagnemingen, buiten werking ge steld. Paragraaf 2 bepaalt, dat de Rijksregee ring de oevoegdheden der opperste lands- autoriteitcn in zooverre tijdelijk kan waar nemen als in een land niet de maatregelen getroffen zijn tot herstel van de openbare veiligheid cn orde. Op grond van deze bepaling kan de re geering de uitvoerende macht in de lan den op zich nemen. In verdere artikelen van de verordening wordt gedreigd met gevangenisstraf fen, subs, hoogo geldboeten, degene die geen gevolg geeft aan sommaties de orde en rust te herstellen. Met den dood wordt ge straft degene die hoogverraad pleegt, gift- mengt, brandsticht, aanslagen op spoorlij nen c.d. pleegt. Met den dood of tuchthuis straf wordt gestraft hij die opwekt tot het dooden van den Rijkspresident of leden der regeering, eveneens degene die zulk een daad zou bedrijven, voorts degene die tot ernstig oproer opruit, met het wapen in dc hand wordt gearresteerd, vrijheidsberoo- ving pleegt om zicli politieke gijzelaars te verschaffen. Dc regeering verklaart dat door deze ver ordening de verkiezingsstrijd niet zal wor den belemmerd, doch dat met het oog op het groote gevaar, dat bestaat met alle middelen moet worden opgetreden. Dc Rijkspresident heeft Dinsdagavond de door het kabinet voorgestelde verordening tot bescherming van Volk cn Staat onder teekend. De verordening treedt daarmede direct in werking. De plannen der communisten. Dc verordening tot bescherming van Volk en Staat is uitgevaardigd na het rap port dat Rijksminister Goering Dinsdag in do kabinetszittiug heeft uitgebracht, be treffende het bij de communisten ontdekte materiaal. Dit materiaal zou het bewijs hebben geleverd, dat de communisten ge heel systematisch daden van terreur voor bereidden. De regeering is tot do overtui ging gekomen, dat deze acties voor staat cn volk een ontzaglijk gevaar vormen, waarom besloten werd direct handelend op te treden. Bij de in de kelders van het Karl-Liebknechthuis gevonden documenten bevinden zich o.m. plannen voor de aan houding van gijzelaars en wel van vrou wen en kinderen van zekere persoonlijk heden. De plannen zouden voorts nauw keurige aanwijzingen bevatten voor brand stichtingen in openbare gebouwen en in lichtingen bevatten betreffende terroris tische groepen, welke op bepaalde plaatsen zouden worden opgericht. Met dc brandstichting in den Rijksdag is onomstootelijk het bewijs geleverd, al dus wordt verklaard, dat de communis tische Rijksdagafgevaardigde Torglcr, zich met den gearresteerden brandstichter, zoo mede met eenige andere personen geduren de eenige uren in het Rijksdaggebouw heeft opgehouden. Dat de overige brand stichters niet gepakt konden worden, komt, naar de meening der bevoegde instanties, doordat zij ontkomen moeten zijn door de onder-de-grondschc verwarmingsleidingen, welke leiden naar het paleis van den Rijks president. Het rapport van Goering beves tigt voorts dat twee personen in het ge bouw zijn gearresteerd, die hebben getracht te lelefonceren en de brandstichting te doen voorkomen als een daad van Rijks minister Goering. Bij het verhoor dezer beide personen zou, volgens het rapport van Goering, gebleken zijn, dat zij in rela tie staan met de S.P.D. cn do sociaal-de mocratische pers. S.A.P.-leider Dr. Eckstein ge arresteerd. Naar wij uit betrouwbare bron vernemen, is Dinsdag de leider der Brcslausche So cialistische Arbeiderspartij, Dr. Eckstein gearresteerd. Betreffende de motieven kon niets worden medegedeeld. Hakenkreuz-vlag op Karl Lieb- knecht-huis. De „AngrifF' meldt: Dinsdagavond tegen half zeven werd op het Karl Liebknecht huis de Hakenkreuz-vlag geheschen. Een S.A.-stormtroap stond aangetreden voor het gebouw. De stormleider weed in een korte toespraak op de beteekenis van de zen dag en verklaarde, dat met het hij- schen van de Hakenkreuzvlag op het Karl Liebknecht-huis het werk van Horst Wes- sel in vervulling is gegaan- BUITENLAND. De brand in liet rijksdaggebouw. (Eerste blad, pag. 1)< Noodverordening tegen do communis tische terreur in Duitschland. (Eerste Blad, pag. 1). BINNENLAND. Do moordzaak Eschauzicr. (Tweede Blad, pag. 3). SPORT. Dc Zwaluwen verliezen te Brussel. (Eerste blad, pag. 2). Laagste barometerstand: 750.1 te Valentia. Verwachting: Zwakke tot matige, Z.O. tot Z. wind, toenemende bewolking, weinig of geen regen in het N.O., in het Z.W. meor kaii3 op regen; iets zachtor. Dc liooge drukking bij IJsland neemt vrij snel af en die in Scandinavië blijft zich Z,-waarls bewegen. Op den Oceaan ver toont zich een omvungrijk lager drukge- bicd, dat zich N.O.-waarts uitbreidt, zoo dat thans de kan9 op zacht weer tooneemt Op de Britsche eilanden waait hot krach tig uit Z.O. en valt op veel plaatsen regen. In Zweden en in Noord-Noorwegcn neemt de vorst too. Ook in Duitschland is bij heldere of nevelachtige lucht do vorst overal toegenomen. In Zuid-Frankrijk steeg de temperatuur tot hoven normaal en is dc lucht bijna overal betrokken of nevelig. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 De Stoffenafdeeling is rijk voor- zien van nieuwe dessins en kwali teiten in al wat de modeplaat te zien geeft. Arxih.straat. Importeurs van Bechstcin, Blüthner Grotian Steinweg. bouw van den Rijksdag te Berlijn te hebben in brand gestoken. Medegedeeld wordt, dat hij lid zou zijn van de Communistische Par tij Holland. De C.P.H. deelt ons mede, dat een zekere van der Lubbe een tijd lang lid is geweest van den Communistisëhen Jeugdbond en van de C.P.H. te Leiden. Bijna twee jaar geleden onttrok hij zich door bedanken aan een royement, dat door zijn optreden onvermijdelijk was geworden. Sedert dign heeft hij dc C.P.H. op allerlei wijzen door verwarring stichtend optreden, bestreden. Eind 1931 heeft hij nog in Enschede ge durende de textielstaking do C.P.H. en do stakingsleiding bestreden. Het signalement uit de Duitsche persbe richten komt echter niet overeen met dat van bovenbedoelden persoon. Een van der Lubbe, die beantwoordt aan dit signale ment, is niet bekend. De Brandweer brengt den inventaris ia veiligheid.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 1