ONTWAPENINGSCRISIS TE GENEVE
DË ÊEMLANDEU
Beiteelaedscli
Overzicht
Belangrijkste
Weerbericht
MAHRBORG ORGELS
G.BR0UWEÜ
Woensdag 8 Maart 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang P3o. 214
REGERINGSLEIDERS NAAR
DEV0LKENB0NDSSTAD
AMERIKA'S FINANCIEELE
CRISIS
Geen dollarhandel te
Londen
6 uur 20 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
L. J. LUYCX ZOON
KRUISKAMP 10,3
AMERSrOÖilI
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
vntk (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/,.
Dlcnenland franco per post per 3 maanden i 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels I 1.05 met inbegrip van a CCV/.jsuj. .mcr
elke regel meer f 0.25 Llcfdadlgheidsfjivertentlfj rvr dl
helft van den prijs. Kleine AdvertentlCn „KEITJES' bi) vooruitbetaling 1—5 rept'»
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra I C.C5
De crisistoestand te Genève.
Macdonald's reis naar de Vol
kenbondshoofdstad.
Onmiddellijk na de rijksdagvcrkiczingcn,
die de macht van Hitier hebben bevestigd
en uitgebreid en onmiddellijk, nadat Roo
sevelt het Amerikaanschc presidentschap
officieel heeft aanvaard, hebben Macdonald,
Engelands premier, en sir John Simon, de
Britsche minister van buitenlandschc za
ken, liet plan opgevat, persoonlijk naar
Genève te gaan, om yveer wat schot tc
brengen in dc ontwapeningsconferentie.
Bovendien is het iedereen bekend, dat er
Macdonald bizonder veel aan gelegen is de
belangrijkste beslissingen der ontwapenings
conferentie voor hel begin der economi
sche wereldconferentie naderbij te bren
gen. De laatste vier weken zijn weken van
spanning geweest en dc Gencefschc atmos
feer is er niet bepaald prettiger op gewor
den. liet Chincesch-Japansche conflict
speelt zich wel-is-waar heel, heel in de ver
te af en dc Volkenbondsdelcgaties warén
eensgezind in dc veroordceling van Japans
houding, rnaar aan dit geschil zitten toch
nog allerlei netelige zaken vast: dc ontwa
pening ter zee, dc regeling van de wapen
handel met dc strijdende partijen, enz. Het
zelfde, zij hot. in mindere mate. is het ge
val bij de twee Zuid-Amerikaansche con
flicten (ParaguayBolivia en Columbia
Peru). Üp Europecsch gebied trokken aller
lei belangrijke gebeurtenissen dc aandacht:
*t geval van de wapensmokkelarij van Ita
lic naar Oostenrijk en Hongarije (affaire-
llirtenberg), het sluiten van het nieuwe
hechte pact tusschcn de leden der Kleine
Entente en dc geruchten omtrent een
bondgenootschap tussclien Italië, Hongarije
en üuitschland. Het behoeft geen betoog,
dat al deze feiten nu niet bepaald geschikt
waren om do ontwapeningswerkzaamheden
van Gcnèvc gunstig tc beïnvloeden en in
nog sterkere mate gold dit misschien met
betrekking tot dc rijksdag verkiezingen in
Duitschland. Door een .en ander was de
laatste weken in Genève een zoodanige sfeer
"--ontstaan, dat vruchtbare arbeid "bij voor
baat. was uitgesloten, zoodat zelfs reeds
werd geadviseerd de conferentie tijdelijk tc
verdagen. Tot dat Uitstel is het niet geko
men, doch dc vele zittingen, die inmiddels
werden gehouden, leidden lot vrijwel niets
anders dan procedure-debatten.
Maar thans zijn de rijksdag-verkiezin
gen acjitcr den rug en is in Duitschland een
duidelijke toestand in 't leven geroepen. De
conferentie dient nu spijkers met koppen
te slaan; anders loopt zij uil op een groot
fiasco. Hoe langer hoe meer dringt het tot
iedereen door, dat, wanneer,dc Europoesche
siatcn het nu niet eens worden over de
ontwapening, cr een ontzettende venvar-
"riiig in de Europeeschc politiek zal ont
staan.
Het zijn ook deze overwegingen, die Mac
donald ertoe hebben gebracht ten spoedig
ste naar Genève tc vertrekken, orn tc red
den wat cr nog gered kan worden. Alge
meen wordt aangenomen, dat de staatslie
den der verschillende landen eerst onder
ling voeling met elkaar zullen zoeken, ten
einde een uitweg tc vinden. Dc Gcnecfsehc
correspondent der Frankfurter Zcitung
somt ccnige belangrijke punten op, die in
dc eerste plaats in aanmerking komen als
besprekingsobjecten: een Europcesch vci-
li'gheidspact, een permanente ontw apenings-
commissie met bepaalde contróle-bcvocgd-
heden, zoowel ten aanzien van alle ontwa-
peningsmaatrcgclen, als met betrekking tot
den wapenaanmaak en den wapenhandel,
de internationaliseering in ecnigerlei vorm
van de burgerlijke luchtvaart, afschaffing
vpn bombardementsvliegtuigen en algemeen
verbod van bommenwerpen en last not
least het vraagstuk der rijksweer in
vjerband met de plannen inzake een nieuw
lègertype met korten diensttijd en dc eisch
dei- Duitscliers nopens een inkrimping van
dc legers der andere landen en dc beper
king der zware aanvalswapens. Dit is een
reeks uiterst gewichtige en uiterst netelige
vraagstukken, ten aanzien waarvan do mee
ningen nog ten zeerste uitecnloopen, doch
die alle dringend een oplossing cisehen. Het
is inmiddels dc vraag, of de verschillende
partijen onderling bereid zijn zoodanige
^Ronccssics te doen, dat ter conferentie een
•.positief resultaat wordt bereikt. De Engcl-
.'•Jsche premier schijnt nog altijd aan de mo-
[gelijkheid van'een accoord te geloovcn; an
ders zou hij stellig niet de moeite nemen
naar Genève te reizen. Bovendien weet ieder
'wmen denkc slechts aan Lausanne dat
Macdonald zeer hardnekkig kan zijn, wan
neer het erop aankomt bcpaal'lc doeleinden
te bereiken en dat hij daarbij een grootc
handigheid aan den dag weet t' leggen.
Heel dc wereld hoopt clan ook, dat de uit
komst der Britsche interventie een door
allen aan\aarde regeling zal zijn, die voor
al culmineert in de opheffing der Fransch-
Daitsche tegenstellingen.
Zullen Uilier en Mussolini
eveneens verschijnen?
L o n cl e n, G Maart. (V. D.) Dc staatssecre
taris van het ministerie van buitenlandschc
zaken Anthony Eden is vandaag van Lon
den naar Gcnèvc vertrokken, waar hij de
leiding op zich zal nemen der Britsche
delegatie ter ontwapeningsconferentie.
Dc Britsche rcgccring heeft dc regeerin
gen tc Washington, Parijs, Rome en Berlijn
op dc hoogte gesteld van het aanstaand be
zoek \an premier Macdonald aan Gcnèvc en
het is tc hopen, dat Mussolini en Iiitler er
toe gebracht zullen kunnen worden ook
naar Gcnèvc 1c gaan, om daar te con force
ren met hem en sir John Simon.
Mussolini heeft cr tot nu toe systematisch
van afgezien persoonlijk de Volkenbond*-
vergadering bij tc wonen, maar verwacht
wordt, dat hij met het oog op den critieken
toestand der ontwapeningsconferentie in
Genève aanleiding zal vinden af te stappen
van zijn tot nu toe ingenomen standpunt.
Genève, G Maart. (V. D) Staatesccrcta-
ris Eden is hedenmiddag uit Londen hier
teruggekeerd. Over de voortgezette onder
handelingen van het Engelsehc kabinet in
zake het verdere lot der ontwapeningscon
ferentie wordt van Engelsclic zijde mede
gedeeld, dat een scherp omlijnd plan voor-
loopig niet bestaat. Macdonald heeft slecht9
in talrijke besprekingen met Berlijn, Parijs,
Rome en Washington gewezen op het be
lang van een bijeenkomen van dc leidende
kabinetsleden te Genève. Macdonald en.Si
mon hopen aan het eind van deze week. te
Genève aan te komen. Na dc aankomst van
Norman Davis zullen dan do. besprekingen
volgende wcok beginnen. Zij zullen plaats
hebben in den vorm van particuliere onder
handelingen tusscheji dc mogendheden. .Vol-
gciis Eiigclsclie mcdedeelingen wordf'bijzón
dere waardo gehecht aan een ontspanning
van de Duitsch-Fransche betrekkingen. In
internationale kringen duiken steeds, weer
hardnekkige geruchten op, dat Iiitler en
Von Papen aan deze besprekingen zullen
deelnemen. Verder verluidt, dat in dal' ge
val ook Mussolini naar Genève zou komen.
Speciale commissie voor kolo
niale troepen.
Gcnèvc, 6 Maart. (V. D.) Dc hoofdcom
missie heeft op voorstel van Madariaga be
sloten een commissio tc benoemen, samen
gesteld uit de vertegenwoordigers der kolo
niale mogendheden cn Duitschland, die zich
zal bezig houden met dc bestudeering van
de wijze, waarop de algemccnc ontwape-
ningsmaatrcgclen op dc koloniale troepen
kunnen worden toegepast.
Xadolny verdedigde dc stelling, dat de
koloniale troepen, die zijn gostationncerd in
bet moederland of in dc nabijheid van het
moederland, een integraal deel van de na
tionale strijdkrachten vormen cn derhalve
in dc algcmcenc ontwapening zijn begre
pen. Verder verklaarde hij, dat Duitschland
verlangt in de bijzondere commissie zitting
te hebben. De vertegenwoordiger van Italië
sloot zich bij het Duitschc voorstel aan. Na
de stemming verklaarde Sarraut, dc Fran-
sche minister van koloniën, dat hij dc deel
neming van Duftschland in dc commissie
begroette. Bij de oplossing van dc gchecle
kwestie moet men hot oog gericht houden
niet op het heden, maar op een toekomstige
ontwikkeling. Frankrijk ziet; den. dag ko
men, waarop zekere Europccsche mogend
heden, die thans nog geen koloniën heb
ben, aan liet algemeene werk zullen deelno
men cn wel speciaal aan bet ontsluiten van
groote gebieden in Afrika.
Hoofdcommissie vordaagd tol
Donderdag. Zitting der
luchtvaartcommissie uitge
steld.
Genève, 6 Maart. (V. D.) Dc hoofdcom
missie der ontwapeningsconferentie heeft
heden, het onderzoek van de beginselen voor
do effectieve toepenböstanddcelcn geëindigd
cn dc bcsludcering in details aan dc com
missie voor dc effectieven opgedragen. Deze
commissie kreeg verder de opdracht een op
somming van dc troepensterkten der ver
schillende landen te geven. Dc Duitsche ge
delegeerde verlangde, dat bij dc definitieve
vaststelling van dc troepensterkten in over
eenstemming met art. 8 van liet Volken-
bondspact volledig rekening zou, worden ge
houden met do bijzondere veiligheidsvoor
waarden van .iederen sta^t.
Op voorstel van den vertegenwoordiger
van Pe'rzië werd besloten, dat de vaststel
ling der troepensterkte slechts zou plaats
hebben, na den betrcffondcn staat gehoord
te hebben.
Daarna word de hoofdcommissie verdaagd
lot Donderdag, wanneer dc debatten over do
kwestie van liet oorlogsmateriaal zullen be
ginnen.
In. de luchtvaartcommissic is hot Fran-
sclic voorstel tot instelling van een interna
tionale luchtpolitie hqhandeld. Daar het
plan echter niet geheel was uitgewerkt, zijn
dc besprekingen na korten tijd uitgesteld.
Italiaanschc bemiddeling?
Londen, G Maart. (V. D.) In verband
met den uitslag der Duitsche rijksdagver
kiezingen maakt incn zich hier ccnigszins
bezorgd over een reactie daarvan op de ont
wapeningsonderhandelingen. In dit verband
wordt vooral belang gerecht aan de reis van
den Italiaanschcn ambassadeur Grandi naar
Rome, vanwaar hij waarschijnlijk binnen
enkele dgen naar Londen zal tcrugkeeren.
Men vermoedt, dat sir John Simon Grandi
drie verlangens heeft meegegeven, n.l. vast te
stellen of Mussolini misschien geneigd is
persoonlijk naar Genève te komen, een tege
moetkomende politiek van Italië jegens
Frankrijk te verdedigen en inlichtingen iti
te winnen over de vraag in hoeverre de
Italiaanschc politiek bereid kan zijn tot een
bemiddelende rol in het ontwapenings-
vraagstuk tegenover Duitschland.
In Italiaanschc kringen betwijfelt men
zeer sterk of Mussolini naar Genève zal wil
len komen.
Parijs, 7 Maart. (V. D.) In de laatste
kabinotszitting werden dc plannen voor een
reis. van Daladier naar Genève besproken.
Eèn beslissing schijnt nog niet te zijn geval
len. In politieke kringen neemt men aan,
dat dc bespreking tusschcn Daladier cn
Kiel viert den ^ag van de ontwakende natie." Eon fakkelstoet voor het feestelijk
verlichte Raadhuis.
Macdonald togen bet einde van dezo week
te Parijs zal worden gehouden cn. dat beide
staatslieden dan gezamenlijk naar Genève
zullen reizen. Waarschijnlijk zal ook de
kwestie der Amerikaanschc crisis hijrbij
van invloed zijn.
De Duitschc ambassadeur had een lang
durige bespreking mot den Fransclien mi
nister-president cn den Fransclien minister
van buitenlandsche zaken over het voorge
nomen contact tusschcn beide mogendhe
den.
liet vraagstuk van de uitbetaling
der loonen
Geen sluiting der banken op de
Philippljnen.
Manilla,? Maart. (V. D.) Do gouverneur
van do Philippijncn, Theodore Roosevelt,
heeft telegrafisch ter kennis van dc bevoeg
de autoriteiten to Washington gebracht, dat
de bankeif op de Philippijncn in uitstekende
conditie vorkcercn en dat sluiting om geen
enkele reden noodig is, zOodat zij op de
Philippijncn geopend zullen blijven.
Het noodgeld.
W ashinglon, 7 Maart. (V. D.) In over
leg met president Roosevelt is thans beslo
ten, dat het noodgeld, hetwelk men voor
nemens was in circulatie te brengen, zal
worden uitgegeven door de plaatselijke
clearinghouses cn gegarandeerd zal worden
door de liquide activa der verschillende be
trokken banken. Men hoopt echter alge
meen, dat het noodgeld in het gchcelc land
zal worden gebruikt en niet slechts plaatse
lij ko waarde zal hebben.
In New-Yorkschc beurskringen verwacht
men, dat dc eigenlijke circulatie van het
noodgeld morgen zal beginnen. Men schijnt
het plan, om de uitgifte te doen geschieden
door de regeering te Washington zelf, to
hebben laten varen. Dc banken mogen nog
slechts goud uitkcércn voor het financieren
van verschepingen cn wel speciaal voor
voedseltransporten, opdat de levensmidde
len voorziening geen gevaar loopt en voor
het uitbetalen van loonen. Dc reconstruc
tion finance corporation heeft de uitgifte
van nieuwe crcdictcn voorloopig gestaakt.
IIct parlement van den staat New-York heeft
gisteravond tc Albany vergaderd en beslo
ten een fonds van 1500 milliocn dollars tc
vormen, ten einde de deposito's der banken
te beschermen cn een normale afvloeiing
van geld uit. New-York, het financieele cen
trum der wereld, mogelijk te maken. Het
fonds zal den naam dragen van New York
State Depositors Corporation. Dc Ncw-
Yorkscho banken zullen 10 van haar bc
schikbare middelen erin moeten bijdragen.
De gouverneur van den staat New-York,
Lebmann, kreeg tenslotte vérstrekkende
volmachten om evcntucol nog andere maat
regelen te nemen ter bestrijding van de
bankcrisis. Tc Miami in den staat Florida
hebben zeven bunken staatssecretaris
Woodin vergunning gevraagd om geopend
te blijven, teneinde te kunnen voorzien in de
behoefte van staat cn gemeenten en van de
ongeveer 150.000 vreemdelingen, die dc bad
plaats bezoeken. In liet verzoek werd mede
gedeeld, dat de betrokken banken over
ruimschoots voldoende middelen beschik
ken en geen clearinghousc-certilicaten noo
dig hebben.
Roosevelt wordt door allo partijen
gesteund
New-York, 7 Maart. (H.N.) Dc gou\cr-
neurs van 37 bondsstaten cn vertegenwoor
digers der overige bondsstaten hebben hun
instemming betuigd met een motie, welke
door een aantal toonaangevende personen
is voorgesteld, om zonder onderscheid van
partij Roosevelt te steunen bij dc bestrij
ding van dc crisis. Tot de onderteekenaars
van deze motie behooren o.a. All Smith, de
vroegere gouverneur van den staat New-
York; Butler, de president van de Colum-
bia-universiteit; Willard, de president van
den Baltimore en Ohiospoorweg en Green,
de voorzitter van het Amerikaa-usche vak-
vereenisringsverbond.
Roosevelt's maatregelen.
N e w-Y o r k, 7 Maart. (WD.) Roosevelt
heeft verklaard, dat de valuta der Vereenlg-
de Staten geenszins in elkaar is gestort.
De moeilijkheden zijn slechts het gevolg
van een corrupt cn cn gewetenloos bank-
stelscl. Dc voornaamste taak der regeering
Roosevelt bestaat daarin eqrst door nood
maatregelen op korten termijn de huidige
moeilijkheden te overwinnen cn daarna het
volksvertrouwen ie herstellen door een
volkomen reorganisatie van het Amerikaan
sche bankstelsel op de basis van federalis
me. Men hoopt dat dc moeilijkheden neg
slechts enkele dagen zullen duren.
Uit Miami (Florida) wordt gemeld, dat
150.000 bidgaston niet kunnen vertrekken.
In eenige theaters en op sportvelden
wordt de entreeprijs in natura voldaan.
BUITENLAND.
Na de rijksdagverklozingen.
(Eerste Blad, pag. 2).
Do financieele crisis in Amerika.
(Eerste Blad, pag. 1).
Ontploffing
slachtoffer-:.
Tcrvueren eisclit vijf
(Eerste Blad. pag. 3\
BINNENLAND.
De lieer Albarda interpolloert in de
Tweede Kamer over de muiterij op do Zeven
Provinciën.
(Tweede Dlad, pag. 1\
Het congres der S.D.A.P.
(Tweede Blad, pag. 2.
Minister TerpstVa's memorie van antwoml
inzake do Ondcrwijsbegrooting.
(Tweede Blad, pag. 3).
Minister Bcclaerls over onze verhouding
tol België. (Tweede Blad, pag.. 3)!
STADSNIEUWS.
De Lichtcnbcrg-Bazar in de Markthal ge
opend. (Eerste Blad, pag. 3\
Afscheid van W. R. Schwcmmcr als voor
zitter van den Bond van Koffiehuis cn
Restauranthouders.
(Eerste Blad, pag. 3)
Ook voor onze stud wordt plaatsing van
publieke telefooncellen overwogen.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Met. Inst, tc de
Bilt.
Hoogsto barometerstand 770.7 tc llelsing-
fors.
Laagste barometerstand 713.7 tc Vestma
nen*.
Vcrwachting: Zwakke veranderlijke
wintf, nevelig tol licht of half bewolkt,
droog weer, weinig verandering in tempe
ratuur, dés ochtends temperatuur om het
vriespunt.
Dc stijging van 'den luchtdruk in liet gc
hecle waarnemingsgebied; die gisterenmor
gen overal werd gemeld, hield gedurende
hel- gelieclc etmaal aan. In de beide gebie
den van hoogen luchtdruk in Finland en
Spanje steeg dc luchtdruk lot boven 775
in het N.O. zelfs tot 780 hiiri. Op dén Oce
aan ligt een uitgestrekt depressiegebied
met minima bonoden 735 mm. ten W. van
IJsland cn op 18° N.B. cn 38° W L
Waar de nacht heldor was, daalde de
temperatuur hier en daar zelfs tot even
onder liet vriespunt cn vormde zich bij de
hcerschende zwakke winden mist. In Fin
land cn in Zweden werd dc vorst iets min
der streng. Op het vaste land cn in Scan
dinavië zijn ilc barometers nog stijgende.
Bij IJsland cn in bet \Y. van ler'and echter
dalende.
Terwijl dus in liet W. dc strooming uit
Z. tot Z.W. aanhoudt,, zullen dc w inden op
het vaste land uitcenloopon cn vast blij
ven, cn liet weer nevelig cn overdag zonnig.
LAHGESTRAAT 40-51 TELEFOON 190
CORSELETTES
cok met binnenband. Van f
tot f 17,50.
Verschillende fabrikaten.
1.95
Hot toonaangevende labrlkaat.
Complete collectie.
FIRMA R. VAN DEN DURG,
Arnh.straat. Gevestigd sedert 1887.
Wenscht ge 't beste voor Uw tuin
Bloemen en ook planten, beide?
Kiest 't betrouwbaar adres
KWEEKERIJ DE „HQRSE WEIDE"
