J. A. SCHOTERMAN
ST. EMILION
1928 perflesch fl.45. per anker f58.-
DE BANKCRISIS IN AMERIKA
Is 'n arbeidersweer noodig?
Fa.M.R.N.ÖÖSTERVEEli
A. H. VAM NIEUWKERK N.V.
ÉÊBÉ
Éflip I:,
WIJNHANDEL
GEVESTIGD 1878 UTR.STRAA T17
TEL. 145
WAT ETEN WIJ MORGEN?
Discussies op het
S.D.A.P.-congres
Langestraat 42 Tel. 77
PAKJES EN6ELSCHE
CREAM CREAKERS
per i/2 pond
30 cent
fCos?te Beeksts?. 6 Tel. 543 Beekenst.laan 1"
COMPLETE MEUBILEERING 13 MODELKAMERS
HUfVSORHOEKJE
Haar beteekenis voor ons land. Krachtige positie van
het Nederlandsche gelden bankwezen. Wegvloeiing
van groote goudbedragen behoeft onze valuta niet in
gevaar te brengen.
Het snelle tempo, waarin de gebeurtenis
sen in de Ver. Staten zich hebben ont
wikkeld, heeft ook ons land voor een reeks
van vraagstukken gesteld, die nader en Ier
de oogen dienen te worden gezien, al is de
toestand op het oogenblik nog zoo onover
zichtelijk, dat het niet mogelijk is, ecu dui
delijke diagnose te stellen. In de eerste
plaats moet men rekening houden met Je
omstandigheid, dat de uitvoer van gcud an
zilver in Amerika voorloopig tot Donch rJug
is stopgezet, en dat ook de banken tot dien
datum gesloten blijven. De groote vraag is
derhalve, wat na Donderdag zal geschic.ien.
Op tweeërlei wijze zal men kunnen trach
ten, den toestand meester te worden. Zul
men het op een verdere verscherping der
financieele crisis laten aankomen, die den
ondergang met zich zal brengen van een
aantal zwakke bankinstellingen, welke iet
dusverre met rcgeeringsgcld staande ztj.'i
gehouden, doch waaruit, na de noodzake
lijke reorganisaties en de afschrijving van
geleden verliezen, de werkelijk kracht ge
en solvabele instellingen ongedeerd l"
voorschijn zullen komen? Of zal mui dcu
weg van den geringsten weerstand volgen,
en de stabiliteit van de valuta opgaven?
Den eersten weg heeft, naar men weet,
Duitschland in den zomer van 1929 b wan-
deld, toen het zich voor dergelijke moeilijk
heden gesteld zag als die, welke thans in de
Ver. Staten voorkomen. Engeland daarente
gen heeft den gouden 6tandaard opgeofferd,
omdat het meende, dat in het belaag van
Londen als financieel centrum de integrale
handhaving van de solvabiliteit der banken
zelfs vóór de stabiliteit der valuta diende te
gaan.
Voor zoover de toestand op het oogenbiik
kan worden beoordeeld, ziet het er naar uit,
alsof Amerika het voorbeeld van Londen zal
volgen; zekerheid dienaangaande bestaat er
evenwel nog niet en het is nog altijd moge
lijk, dat het niet tot een definitieve ophef
fing \vn den gouden standaard in dc Ver.
Staten zal komen. Hieruit vloeit reeds voort,
dat elke beschouwing over de eventueele
gevolgen van een dergelijken maatregel in
Amerika voor ons land een min of meer
onzekere basis heeft. Aanleiding tot een
overhaaste „vlucht uit den gulden" bestaat
cr in liet huidige stadium stellig niet. In
den monetairen en linancieelen toestand
van ons land, in zijn geheel genomen, is
door de jongste gebeurtenissen in dc Ver.
Staten geen ingrijpende wijziging gekomen,
al heeft ons land natuurlijk groot belang
bij een handhaving van dc stabiliteit van
den dollar. Dc positie der groote Nederland
sche banken onderscheidt zich gunstig van
die van de banken in vele andere landen.
Dat het publiek zich hiervan ten volle be
wust is, blijkt wel daaruit, dat er hier niet
de minste teekenen zijn van een „run" op
dc banken, als die, welke in de Ver. Stalen
de moeilijkheden acuut liceft gemaakt.
Wat de technische positie van onzen gu)
den betreft, deze is ongetwijfeld bizonder
krachtig. Bij een wettelijk voorgeschreven
minimum-goudfiekking. der bankbiljetten
van 10 is de bnnkbiljettenomloop in vver
kclijklieid voor meer dan 100 door goud
gedekt. Het saldo aan geel metaal, dat be
schikbaar is boven cn behalve het voor
dc wettelijke gouddekking benoodigde be
drag, was dan ook blijkens den weekstaat
der Nederlandsche Bank per 27 Februari
j.l. bijna 3S9 millioen. Zelfs wanneer een
belangrijk deel van de in ons land door
bet buitenland belegde gelden, uit vrees
voor een valuta-depreciatie, mocht worden
teruggetrokken, cn ook van Nederlandsche
zijde kapitaal mocht worden uitgevoerd
dan zal de Nederlandsche Bank op groo'c
schaal goud kunnen afgeven, zonder dat
hierdoor de zekerheid onzer valuta in ge
vaar zal worden gebracht. En uit een door
den president der Nederlandsche Bank af
gelegde verklaring is wel duidelijk geble
ken, dat hij niet van .plan is af te wijken
van de tot nu toe gevolgde jioiitiek tot
handhaving van den koers van den gulden.
Zulk een politiek brengt dc afgifte van
goud met zich, wanneer in een of ander
land onze wisselkoers een punt mocht be
reiken, die den aankoop van goud in Ne-
éerlend aantrekkelijk maakt. Reeds heeft
zich een dergelijk geval voorgedaan, door
dien de gulden t. o. v. den franc beneden
het gouduitvoerpunt was gekomen. Of de
beweging van kapitaal-, resp. goudonttrek
king uit ons land een grootcn omvang zal
aannemen, rnoet worden afgewacht. Bij de
bcoordceling van de mogelijkheid van kapi-
taalvlucht uit on6 land op groote schaal
moet in het oog worden gehouden, dat de
kring van landen, waar het kapitaal een
„veiliger schuilplaats" kan vinden dan hier
te lande, uiterst beperkt is. Wanneer nicn
alles goed nagaat, is er feitelijk niet één
zoo'n land aan le wijzen. Vlucht uit een
land met gouden standaard naar een land,
waar dc val ulo van haar goudanker is ge
slagen, en welks wisselkoers dientengevolge
aan scherpe schommelingen onderhevig is,
zooals dit in Engeland en de Scandinaaf-
schc staten het geval is, lijkt al heel weinig
logisch. Mocht Amerika den gouden stan
daard loslaten, dan blijven als „goudlan
den", behalve ons land, tenminste wat dc
belangrijke financieele centra betreft, nog
slechts Zwitserland cn Frankrijk over. Nu
iG dc Zwitscrschc franc aan een niet min
der sterken druk blootgesteld dan de gul
den, cn wie de verhoudingen in Zwitser
land kent, moet betwijfelen, of de Zwitser-
sclie valuta tegen dezen druk in dezelfde
mate opgewassen zal blijken te zijn als onze
gulden. Rest Frankrijk, naar welk land zich
op het oogenblik de kapitaaluitvoer in
hoofdzaak licht, maar welks financieele po
sitie, vooral in verband met de nog steeds
niet overwonnen begrootingsmoeilijkheden,
stellig niet boven eiken twijfel verheven
kan worden geacht.
Onze beschouwingen samenvattende, ko
men wij dan ook tot dc conclusie:
le dat de positie van ons geld- cn bank
wezen op zich zelf geen aanleiding tot
wantrouwen geeft.
2c. dat dc Nederlandsche Bank blijkens
door mr. Trip gegeven verklaringen haar
politiek tot handhaving van de stabiliteit
van den gulden zal handhaven.
3c. dat wegvlociïng van zelfs aanzien
lijke bedragen goud onze valuta niet in ge
vaar behoeft te brengen.
4e. dat kapitaalvlucht uil ons land moet
worden tegengehouden door het zeer be
perkte aantal landen, dat uit bcleggings-
oogpunt als absoluut „safe" kan worden
beschouwd.
De gevolgen van een eventueele
cïollardepreciatie voor de hou
ders van Amcrikaansche iond-
sen.
Een geheel andere zijde van de mogelijke
opheffing van den gouden standaard in de
Ver. Staten is de vraag, welke directe gc-
\olgen hieruit voor Nederlandsche bezitters
van Amcrikaansche aandcelen en obliga
tion, resp. van in dollars luidende obliga
tion in het algemeen, kunnen voortvloeien.
Wat de aandeelen betreft, is het een ge
woon verschijnsel, dat een waardevermin
dering van een valuta gepaard gaat met een
stijging der koersen van aandeden van in-
dustricele cn andere ondernemingen, op de
overweging, dat de waarde van dc activa,
terreinen, fabrieken, installaties, voor
raden, uitgedrukt in gedeprcciëerdc va
luta, automatisch moet stijgen, wanneer de
waarde van het ruilmiddel daalt. De moge
lijkheid bestaat, dat een dergelijke .beweging
zich ook in Amerika na een eventueele op
heffing van den gouden standaard zal voor
doen, en door zulk een koersstijging zou
voor Nederlandsche houders van Amcri
kaansche fondsen het als gevolg van een
event, waardevermindering van den dollar
ontstaande verlies in meerdere of mindere
mate gecompenseerd kunnen worden.
Wat de obligation betreft, moet verschil
worden gemaakt tusschen de zonder meer
in dollars luidende stukken en die, welke
voorzien zijn van een goudclausule in den
een of anderen vorm, waardoor cle betaling
van coupons cn aflossing op goudbasis wordt
gegarandeerd. Voor eerstbedoelde dollar
obligation zullen de houders zich er bij heb
ben neer te leggen, dat zj by het verzilveren
van hun coupons een mindere waarde :n
guldens ontvangen dan toen de doliar no.
op parueit stond. Ditzelfde geldt voor die
obligation, die in den misleidenden naam
van „gouddollars" luiden, zonder dat echter
Be eerste loto van de bestorming der banken in Amerika. Be bevolking van Salt
Lake City (Utah) bij een run op de gemeentelijke spaarbank, die haar loketten
gastoten had. Ds opgewonden menigte kon slechts met traangasbommen verspreid
worden.
nader in een goudclausule wordt omschre
ven, wat met zulke „gouddollars" bedoeld
is. In werkelijkheid wordt in Amerika de
aanduiding „Golddollars" slechts gebruikt
om een onderscheid te maken met den
vrocgeren zilveren dollar; recht op uitbeta
ling in goud geeft zij niet.
Op een groot aantal van de op de Arnstcr-
damsche beurs verhandelde dollar-obli-
atiön komt echter wel een goudclausule
voor, zoowel voor verschillende Amerikaan-
sche spoorweg- cn andere obligaticn als
voor de dollarsobligatien van verschillende
buitenlandsche staten cn ondernemingen,
w.o. de dollarlcening van Ned.-Indië cn de
dollarleening van de Koninklijke Petroleum
Mij. Of bij een eventueele depreciatie van
den dollar van Amcrikaansche zijde ge
tracht zal worden, aan de goudclausule te
tornen, is een mogelijkheid, die niet geheel
buiten beschouwing mag worden gelaten.
Naarmate de goudclausule duidelijker om
schreven is, is de kans op „chicaneeren" na
tuurlijk geringer. Voor buitenlandsche geld-
nemers, voor wie de toepassing der goud-
clausule geen verzwaring van lasten zou
beteekenen, is de prikkel om te trachten,
door juridische spitsvondigheden aan de
toepassing van de goudclausule tc ontko
men, minder groot. Het is b.v. uitgesloten
te achten, dat dc Indische regeering zou
trachten, om op dc een of andere wijze aan
de toepassing van de goudclausule te ont
komen, teneinde tc profiteeren van de hier
door ontstaande valuta-winst. Hetzelfde
mag ongetwijfeld voor een lichaam als de
Koninklijke Petroleum Mij. en voor andere
concerns van gelijke standing worden aan
genomen. Voor de coupons en aflossingen
der Indische Iceningcn is zelfs de oorspron
kelijke bepaling, volgens welke betaling al
leen bij een Amcrikaansche bankinstelling
zou plaats vinden, reeds bij een vorige ge
legenheid in dier voege gewijzigd, dat wan
neer de omstandigheden dit wenschclijk ma
ken, betaling ook in Nederland kan ge
schieden, natuurlijk op goudbasis. Voor den
Maart-coupon der 5l/2 %-lecning kon deze
wijze van betaling nog niet worden toege
past, omdat ten tijde van de overmaking
van de coupongcldcn naar New-York het
betalingsverkeer in Amerika nog normaal
verliep. Mocht het lot een opheffing van
den gouden standaard in dc Ver. Staten ko
men, dan zal voor de volgende coupons de
zer lccning, alsmede voor die der andere in
dollars luidende Indische leeningen, de be
taling voor Nederlandsche houders naar
Nederland worden verlegd.
Voor dc Koffietafel.
Jachtschotel.
Bereiding: 400 gr. vleescliresten, 1 K.gJ
gekookte aardappelen, 2 groote uien, 2 d.L,
water, 4 appelen, 1 bouillonblokje, 2 d.L,
melk, 00 gr. boter, wat kruiden, peper, zout
cn nootmuscaat.
Ilak het vleesch aan kleine stukjes. FruitI
de gesnipperde uien in een gedeelte van de
boter lichtbruin, maal de aardappelen fijn I
en snijd dc appelen aan dunne plakjes. Voeg I
het vleesch met dc kruiden cn het opgeloste
bouillonblokje bij de uien.
Vermeng de aardappelen met dc mol',;
zout, noot cn peper naar 6maak. Smeer een
vuurvast schoteltje in met boter. BestrooiI
den bodem en dc zijkanten met pancermedi
en vul het met dc helft van de puree, hier.
op volgt een laagje dunne plakjes appe!,
vervolgens dc gebakken uien met hal
vleesch, daarna weer appelen en ten slotte'
weer purée. Maak liet schoteltje af met po.;
nccrmccl met hier en daar een klontje bo
ter. Zet het ten slotte in den oven om een
mooi bruin korstje te krijgen.
Voor de middagtafel.
Varkensfricandeau (voor 2 dagen).
Aardappelen.
Andijvie.
Gestoofde peren,
Vliegen waarschuwt tegen
experimenten op dit
gebied
Nijmegen, 6 Waart. Hedenmorgen tc 9
uur werd het S.D.A.P.-congres voortgezet.
Het Socialisaticrajiport werd zonder hoofde-
lijke stemming aangenomen.
De landbouwresoiutie werd met een kleine
wijziging eveneens aangenomen.
Het verdere verloop van den ochtend was
jewijd aan dc behandeling van cle voorge
stelde wijzigingen van Statuten en Huishou
delijk Reglement, die werden ingeleid door
den partij-secretaris, den heer Woudenberg.
Uitvoerig wordt gediscussieerd over de voor
stellen tot wijziging van dc inrichting van
het Congres door behandeling der voorstellen
in de gewestelijke vergaderingen.
De congressen zullen clan voortaan slechts
dc groote politieke vraagstukken behandelen,
terwijl alle administratieve kwesties door do
gewestelijke vergaderingen behandeld zullen
worden.
Een voorstel van Amsterdam VI om alle
Congresaangelegenheden eerst in de gewes
telijke vergaderingen te behandelen, waar
door liet partijcongres dus een getrapt ka
rakter zou krijgen, wordt verworpen, waar
na eei~stgenoemd voorstel, dat door het Par
tijbestuur wordt overgenomen, door liet Con
gres wordt goedgekeurd.
Middagzitling.
In de middagzitting behandelt cle partij
voorzitter, de heer J. Ouclcgcest, cle jongeren-
kwestie, naar aanleiding van de opmerkin
gen over het feit, dat cle A.J.C. een Instituut
heeft geschapen voor jongeren tot den leef
tijd van 30 jaar. Het partijbestuur heeft de
jongerënkwestic in onderzoek en zou gaarne
zien, dat het Congres deze zaak voorloopig
in handen van deze instantie zou laten.
Spr. behandelt vervolgens cle voorstellen
betreffende dc oprichting van een Arbeiders-
weer. Ilij ziet hierin verschillende gevaren.
I-Iet lijkt hem ten eerste onjuist, om cle ont-
wapeningspropaganda in uniform te willen
voeren. Voor cle bescherming van socialisti
sche vergaderingen is geen Arbeidersweer
noodig en het. fascisme wordt er door uitge
lokt en vergroot. Spr. stelt voor deze zaak
verder te behandelen in een besloten verga
dering van den Partijraad.
De lieer H. Molendijk (Groningen) bepleit
met klem dc noodzakelijkheid van vorming
van een Arbeidersweer ter bescherming van
cle arbeidersbeweging. Hij beroept zich op
Duitschland, waar „een stel nationaal-socia-
listischc klungels" het werk van generaties
heeft vernield. Er heerscht over cle ontw ikke
ling cler gebeurtenissen in de partij, en voor
al bij de jongeren, groote ongerustheid. (Ap
plaus).
De heer Reinalda (Haarlem) bestrijdt het
standpunt van den heer Molendijk. Zoolang
Nederland een democratische staat is, zal
men zich op het staatsapparaat moeten be
roepen. Bovendien zal men, indien men een
Arbeidersweer vormt, zoo iets goed moeten
doen. Zulk een arbeidersweer zal dus ook
bewapend moeten worden. Spr. vraagt, of
men wel aan dc consequenties hiervan denkt,
Df. W. Banning critiseert do oppervlakkige
wijze, waarop de heer Molendijk deze zaak in
het algemeen en vooral de bestrijding van
het nationaal-^ocialisme heeft besproken. Om
het fascisme te best rij demjnoet men het ken
nen,en cr de oorzaken van weg nemen, doch
geen .gebruik maken van dezelfde middelen.
De behandeling van deze zaak brengt dc
gemoederen eenige malen hevig in beweging
en de voorstanders bepleiten de Arbeiders
weer even hartstochtelijk als de tegenstan
ders haar bestrijden.
De lieer W H. Vliegen (Partijbestuur),
wijst op cle voorbeelden in het buitenland. In
Duitschland heeft men een arbeidsweer ge
stichting den vorm van den Reichsbanner,
die het facisme niet hetëft kunnen neer
slaan, doch zelf werd neergeslagen.
In Oostenrijk namen de socialisten zelf het
initiatief tot oprichting van den Schulzbund
met het gevolg, dat de fascistische Heim-
w ehren werden gevormd, die den Schutzbund
hebben overvleugeld. Waarom zou men den
strijd van het gebied des gecstes overbren
gen op een terrein, waarop men het zeker
zal verliezen
Spr. vindt het voorstel tot behandeling van
deze kwestie in den Partijraad reeds te veel
eer, maar zal zich er niet tegen verklaren,
omdat hij er een poging in ziet, degenen, die
met plannen tot oprichting van een arbei
dersweer ronclloopen, daarvan af te brengen.
De heer G. Zvvcrtbroek (Partijbestuur)
dringt, als ecnig# voorstander van het plan,
op spoedige behandeling van cle zaak in den
Partijr&ad aan.
Spr. vvcnscht niet anders dan een afweer-
organisatie tegen het facisme, niet tegen
burgerwacht en Vrijwillige Landstorm, die
wettige organisates zijn. Met vorming van
een arbicdersvvcer bedoelt spr. slechts een
waarschuwing aan diegenen, die thans ook
in Nederland bezig zijn, met dc vorming van
fascistische terrcurorganisaf i es.
De lieer Oudegeest sluit de discussies met
dc opmerking, dat cr waarschijnlijk weini
gen in de zaal aanwezg zijn, die zoo vaak
in direct levensgevaar hebben verkeerd als
spr. Toch heeft hij nog nooit dc behoeft?
aan afweer gehad. Spr. herinnert aan lieij
sociaal-democratische voorstel in de Tweed-
Kamer tot ontbinding van alle partculien
gewapende corpsen, waaruit wel blijkt, da:;
het Partijbestuur ook op dit gebied actief nl
Het voorstel tot bespreking van de kwe*
tie cler arbeidersweer in een vergadering
van den Partijraad wordt tenslotte z. h. t.
aangenomen.
Na een opwekkend slotwoord van de»
heer Oudegeest gaat het Congres te vier uur
uiteen, onder het zingen van de Internat^
nalc.
NOODLANDING.
V'llclaml; -7"Maart. Vanmiddag te
omstreeks half vier heeft het militaire
vliegtuig D. 30 uit De Kooy wegens gebrd
aan benzine een noodlanding moeten m
ken op het Oostelijk deel van het eilari
Het toestel kwam op een weiland terecht
waar het in botsing kwam met een om
heining. Hierdoor werd het landingsgestel
beschadigd.
Do vlieger bekwam geen letsel. I-Ict vlieg
tuig zal met een loodsvaartuig naar du
Helder worden teruggebracht.
VIERJARIG KIND OVERREDEN
EN GEDOOD.
II edel, 7 Maart. Vanavond te ongeven
zes uur geraakte het vierjarig dochtertw
van den hear W. Ilofmans op den Rijksweg
onder een in voile vaart voorbijrijdend?
auto. Het kind werd met verbrijzelden
scbedel opgenomen cn overleed na énkeU
oogcnblikkcn.
Voor goede Meubelen steeds bij Nieuwkerk.
Wij hebben steeds een uitgebreide sorteering Huiskamer-, Slaapka
mer- en Salonmeubelen, Linoleums, Karpetten, Loopers, Tafel en
Divankleeden.
Ir'',
WI '1
Praatziek bezoeker (tot suppoost in schilderijen-
museum): „En als er nou bijvoorbeeld bier eens brand
uitbrak welke zes schilderijen zou je dan in veilig
heid brengen
Suppoost_De zes het dichtst bii de deur, meneer.-
(Humorist).
