VAN HITLER
VJSKSi
Vrijdag 24 Maart 1933 'AMERSFOORTSCH DAGBLAD 31e Jaargang No. 228
MACHTIGINGSWET
AANVAARD
entrum steunt N.S.D.A.P.
SALON
WESTERMEIER
COIFFURE
DERDE BLAD
Kou in het Hoofd
richt zich aldus Hitier noch
tegen den Rijksdag, noch
tegen den rijkspresident
er lijn, 23 Maart (V.D.). Tör gelogen
id van de Rijksdagzitting in de Kroll
iera waaien van dc vier hoektorens van
ongebruikt liggende Rljksdaggebouw
zwart-wit-roode en do hakenkruisvlag
Ook de Kroll Opera is met deze kleu
bevlagd. Sterke afdeelingen politie on
Élppolitie hebben de omgeving van beide
louwen afgezet en overvalauto's cn rno
[estafettediensten rijden hoen on weer
schcn belde gebouwen cn over do Köriigs
Itz. Honderden kljklustigen staan achtjr
politieafzetting. L)^ drie commi66ies, die
nmorgen vergaderd hebben, zijn in hat
ksdaggobouvv bijeen gekomen. Hot Se
Jj-ren Convent vergaderde to óón uur ech-
T in de Kroll Opera.
^'óor tsveo uur zijn de afgevaardigden
Ids in de zaal verschenon, do nationaal-
Iciallston allen In partij uniform mot hot
Ijine hemd. De tribunes voor genoodigden
1 belangstelicnden zijn eveneens gehoel
[vuld. Alt» kort voor twee uur Rijkskan-
[lior Hitier verschijnt en zich naar zijn
hats in do afgevaardigden-banken tue
5Ten de overigo loden van zijn fractie bc
eft, wordt hij door do nationaal-socialis-
met heil-geroep ontvangen. Vice-kanso-
i t Von Papen en Rijksminister Soldte
Do Rijksdag bijeen in bet gebouw
van de Kroll-opera.
hebben eveneens plaats genomen op do af
gevaardigden banken In do zaal. In de ro-
geerlng6bankcn zitten slechts de Rijksmi
nisters Von Neurath, dr. Hugonberg on
graaf Von Schwerin Kroslgk.
Te 2 uur precies opent president Gooring
de zitting on herdenkt don vorjaardag van
den nationalon dichter Diotrich Eckardt,
van wiens lied „Deutschland orwache" hij
eon strophe voordraagt, die'door nationaal
socialisten en Duitsch-n&tionalon staando
wordt aangehoord.
Goering deelt mede, dat hij een tlental-
sociaal-democratlsch» afgevaardigden, w.o.
dr. BreitsChOid, dr. Hllferding, Sollmann
cn Toni Sender op hun verzoek een verlof
van oen week heeft toegestaan.
Alö eerste punt op de agenda 6taat het
verslag van den rapporteur der huishoude
lijke commissie, den nationaal-socialist
Stoehr, over het 60ciaal-democrati6che
voorstel tot ophofflng van het arrest van
de goarresteerde sociaal-democratische
Rijk6dagleden. Stoehr verklaart, dat het
ondoelmatig zou zijn dc hcoron to boroo-
ven van do bescherming, die zij door hun
hechtenis hebben. Het voorstel om tot de
orde over te gaan, wordt met alleen dc stem
mon der sociaal-democraten tegon, aange
nomen. Het sociaal-democratische voorstel
om de sociaal-democratische Rijksdagafge
vaardigden in vrijheid te 6tellen, wordt
verworpen mot alléén de stemmen der so-
claal-domocraton voor. terwijl centrum en
Beiersche Volkspartij zich van stemming
onthouden.
Inmiddels is in do dlplomatenlogo de
Brlteche ambassadeur verschenen.
Als president Goering den Rijkskanselier
het woord geeft om zijn verklaring bij
machtigmgswet af to leggen, nomen ook
de ministers, die tot dan toe tussclien de
afgevaardigden hebben gezeten, in de re-
goeringsbank plaats.
De regeeringsvorkloring.
Hitler heeft vervolgens de aangekondigde
regeerlngsverklaring afgelegd naar aanlel
ding van het door de natlonaal-socialisten
cn Duit6ch-nationalen ingediende initiatie!
voorstel tot het doen verdwijnen van den
nood van volk en 6taak Het eerête gedeel
te van de verklaring was in den grond der
zaak slechts 'een herhaling van het voor
nemen, om de Marxistische leer geheel te
onderdrukken. Hitier verklaart, dat de
brandstichting in het rijksdaggebouw het
begin moest betcckenen van een actie der
communisten, waarvan nóch bet Duitsche
volk, noch de overige wereld den vollen
omvang hooft begrepen. Overigens stelt hij
vast, dat de onderdrukking van het Marxis
me in Duitschland een zuiver binnenland
sche aangelegenheid is, waarbij de overige
wereld slechts in zooverre betrokken is
dat het uitbreken van het communistische
gevaar in Duitschland ook in het overige
Europa de verschrikkelijkste gevolgen zou
hebben gehad.
Ka dit eerste gedeelte van de rede, dit
met de gewone heftigheid uitgesproken
werd, volgde oen meer zakelijk programma.
Do werkloosheid moet worden bestreden
wat tovens de redding van den Duitschen
middenstand mogelijk zal maken. Ook bij
don middenstand zijn millioonon arbeiders
betrokken. Niets is meer van de rijksregeo
ring verwijderd dan een vijandige gezind
heid tegenover den uitvoer. Wij weten, d-it
Duitschland verbindingen met de overige
wereld noodlg heeft. Daar Duitschland ech
ter jaronlang gedwongen was, prestaties
voor het buitonland zonder eenige tegon
waarde te verrichten, is het vraagstuk van
de Duitsche export een aangelegenheid van
financieele politiek geworden. Zoolang een
rechtvaardige regeling van de buitenland
6Che schuld niet mogelijk wordt gemaakt,
zoo lang zal Duitschland helaas gedwon
gen zijn tot de handhaving van den dwan^
voor de doviezonpolitiek. Principieel
wensclH Duitschland opgenomen te wor
den onder de naties voor vredelievende
concurrentie op de wereldmarkt.
De Duitsche weermacht.
De bescherming van de grenzen des rijks
en daarmede van het leven van hot Duit
sche volk ligt bij de rijksweor die overeen
komstig dc voorwaarden, Duitschland in
het verdrag van Versailles opgelegd, thans
als hot eei6te werkelijk ontwapende leger
van do wereld is te beschouwen. Hoewel
daardoor een kleine en onvoldoende bcwa
poning is voorgeschreven, mag het Duit
sche volk met trot6che voldoening op zijn
rijksweer zien. Onder zeer moeilijke om
standigheden is dit instrument van ons na
tionale behoud ontstaan. -
In zijn geest is het de drager van dc bes
te Duitsche soldatentraditieè. Het Duitsche
volk hooft de door het vredesverdrag op
gelegde vorplichtingcn met de meest pijn
lijke nauwgezetheid vervuld. Dultschlan!
wacht thans sodert jaren op dc uilvoering
van de belofte der ovêrwintfaarsstaten, om
deze ontwapening te volgen. Het is de op
rcchto wensch van de nationale regeering.
van een uitbreiding van het Duitsche leger
en van de bewapening af te zien, voor zoo
VARKENSMARKT 11B TEL. 1018
VOOR DE MODERNE
ver eindelijk ook de overige wereld geneigd
is. haar verplichtingen voor een radicale
ontwapening te volbrengen, want Duitsch
land wil niets anders dan gelijke levens
rechten on gelijke vrijheid. Tot dezen goest
en tot dezon wil naar vrijheid zal de na
tionale regeoring het Duitsche volk opvoe
den. De eer van de natie, de eer van ons
leger, het ideaal der vrijheid, moeten bet
Duitsche volk weder heilig worden. Het
Duitsche volk wil met de overige wereld
In vrede leven.
De nationale rcgcerlng zal juist daarom
met alle middelen er voor opkomen, om
een echokling van do volken der aarde in
twee cotagoricjin to doen verdwijnen. De
nationale rogeering is bereid om ieder volk
de hand to reiken om tot een oprecht ver
gelijk te komen en achter het treurige ver
leden eindelijk definitief eon streep te zet
ten. De nood van de wereld kan slechts
verdwijnen. Indien de volkoren onder el
kaar weder vertrouwen krijgen. Daarom
beschouwt dc regeering hot al6 haar nood
zakelijke taak ten eerste onvoorwaarde
lijk gezag voor do politieke leiding In het
blnnonland te vestigen tot herstel van het
vertrouwen in do stabiliteit van de toe
standen; ten tweede den vrede te verzeke
ren door oen werkelijke grooto actie met
verren blik om het vertrouwen der vo'Uo-
ren onder elkaar 'o herstellen cn ten derue
definitief beginselen to overwinnen, d.e
storing veroorzaken in de organisatie en
de leiding van het economische leven, het
algemccno internationale loven te ontlasten
van de schadevergoedings- en dc onmoge
lijke schuld- en renreverplichtingen. Jam-
mor genoeg ls dc prlnclpleole afdoening van
het Internationale ontwapenlngsvraagstuk
nog steeds mislukt, doordien men al te
veel technische detailvraagstukken daar
bij heeft betrokken. De tegenwoordige toe
stand van onzekerheid kan niet langer du
ren. Als be\vij6 van goeden wil orkennen
wij, dat de Engeische rogeering thans 'e
Genève een poging dcct om de conferentie
eindelijk tot een spoedige beslissing te
brengen.
De rijksregccring ondersteunt de pogin-
gon voor eon algemeeno ontwapening, waar
bij hot de zokerstelling van het Duitsche
standpunt voor gclijko rcchton verlangt.
Duitschland alloon heeft sedert 14 jaren
ontwapend en wacht thans 6edert 14 maan-
don nog steeds te vergeefs op het resultaat
van do ontwapeningsconferentie.
Nog meer omvattond is het plan van don
leider der Italiaansche regeering, die aun
geheel Europa een rustige politieke ont
wikkeling wil verzekeren. Wij konnon aan
dit plan eon zeer ernstige betceknnistoe
cn zijn bereid op don grondslag daarvan
oprecht medo te werken aan do poging, om
de vier grooto mogendheden, Duitschland,
Italië, Engeland en Frankrijk tot so men
werking te bewegen. Van het resultaat
dezer poging hangt het lot van Europa af.
De verhouding tot Frankrijk.
Wat do overige mogendheden betreft, wil
len wij eerlijk moeite doen om tot een ver
gelijk te komen, ook daar, waar dc weder-
zljdscbe betrekkingen op het oogenblik nog
niet geheel geregeld zijn. De grondslag voor
deze pogingen kan nooit zijn het onder
scheid maken tusschen overwinnaars en
overwonnonon. Een dergelijk vergelijk is
ook mot Frankrijk mogelijk, indien de re-
georingen de vraagstukken, waarbij zij be
trokken zijn, van weerszijden zoo grootmoe
dig mogelijk in behandeling nemen. Wat
Sovjet Rusland betreft, is de rljksregecring
bereid vriendschappelijke wegen te begaan,
die voor beide partijen nut kunnen bren
gen. De strijd togen hot communisme in
Duitschland ls een binnenlandsche aangele
genheid. waarin wij inmonging van buiten
af nooit zullen dulden. De rijksrcgeerlng
zal steeds nadrukkelijk opkomen voor de
rechten der nationale minderheden, die in
de verdragen zijn vastgelegd.
Hitler begroette het plan voor een eco
nomische wereldconferentie en vorklanrde.
dat de Duitsche rogeering er mede accoord
gaat, dat deze conferentie ten spoedigste
wordt bijeongeroepen. De Duitsche regee
ring is bereid mede te werken om eindelijk
tot positieve resultaten te geraken. Tot de
belangrijkste vraagstukken behoort ook de
regeling van de schulden op korten en
langen termijn en de aanpassing van don
rentevoet op een niveau, dat ook elders in
de wereld geldt. Slechis door samenwer
king, op vertrouwen gegrond, kan eon wer
kelijke opheffing van den algemeenon nood
toestand ontstaan. Tien jaren van oprech
ten vrede zullen voor do welvaart van alle
nAties nuttiger zijn dan het zich dertig jaar
lang vastklemmon van de naties aan de
begrippen van overwinnaars en overwonne-
non.
De machtigingswet
Ten einde de regeering in staat te stel
len, haar taak in een nauwkeurig begrens
de tijdruimte te vervullen, heeft zij in don
rijksdag door de beide regceringspartijon de
voimachtcnwet laten indienen. Een deel
van de voorgenomen maatregelen maakt een
meerderheid van twee derde noodig, welke
vereischt wordt voor maatregelen die het
karakter van de grondwet wijzigen. Het
zou In strijd zijn met don zin van de natio
nale verheffing cn het voorgenomen doel
zou niet bereikt worden, indien de regee
ring voor iederen maatregel afzonderlijk dc
goedkeuring van den rijksdag zou moeten
verzoeken.
(Zie vervolg op pag. 2).
wordt spoedig ver
holpen door Vicks
VapoRub in heet
water te smelten en
in te ademen. Doe
ook een weinig
in dc neusgaten.
boom cn zagen, dat onze jongens hard
aan hot werk waron om den boom om te
hakken. Ze waren vol enthousiasme, ter
wijl Do Witt trachtte nieuwe hulpkrachten
le werven. Hij kwam met twintig helpers
terug. In dien tijd kon ik do gorilla's bc-
studeoren. Do arme dieren zagen er hang
en zielig uit cn bestudeerden aandachtig
onze bewegingen. Zo klommen zoo hoog
in don boom als ze kondon, hielden zich
stevig aan de takken vast, en wachtten ver
volgens op de dingen die komen zouden.
Spoedig was het lunchtijd. Do jongens
maakten een wijden cirkel om den boom
vrij, en wij rustten ons ten strijde uit voor
een goweclit, man tegen man, hier tus
schen menschon en gorilla's. Ik zette de
filmcamera op voor Osa, opdat ze die ge-
durendo het gevangennemen van de die
ren zou kunnen gebruiken. Do Witt en ik
trokken zooveel mogelijk jassen over al
kaar aan en bovendien nog dikko hand
schoenen. De jongens haalden dokens cn
dekkleeden uit do auto's. We vormden eon
cirkel om do plaats heen. waar de boom
top zou moeten vallon. Toen gaf ik een
teeken, en het hakken begon. De boom
zwaaide, kraakteen viel met een zwa-
ren slag naar omlaag. De gorilla's rolden
met uitgestrekte armen over elkaar hcon
en voor ze wisten wat er gebeurde, waren
wij bij hen.
Boekari maakte zich verdienstelijk, door
geheel alleen één der dieren te vangen. Hij
had hot wilde, zich steeds verzettende dier
al in een dekkleed gerold, voordui de go
rilla begreep wat cr eigenlijk met hem was
voorgevallen. Eon twaalftal boys wikkelde
het andore dier in een aantal dekens. Bei-
do waren zoo vlug gevangen, dat ik slechts
orders had to geven en Dick on Lew film
don 't schouwspol mot hun Eymo-caraeru's.
Dit moest stellig eon prachtige opname
zijn geworden, hoewel zij in werkelijkheid
slechts oen minuut had geduurd. Do hul-
pelooze gorilla's werden aan handon en
voelen gebonden en toen eerst namen we
do dekens en klocdon weg. Osa vroog mij,
of dc Belgische autoriteiten ons geen moei:
lijkhodon zouden veroorzaken, daar we
twee dieren hadden gevangen in plaats van
één. We bespraken het nog, toen Boekari
naderde en met een breeden grijns op zijn
gezicht zeide: Bwana, een van dc gorilla's
is een mannetje, het andere een wijfje. U
kunt daar mettertijd een gchoele familie
van kweekon cn daar kan niemand iets op
tegen hebben!" Dit veranderde dc zaak, en
ik wist zeker, dat do rogeering ons zou
toestaan het tweetal te behouden, daar men
tot nu toe nooit een gorillapaar had ge
vonden en deze vangst voor het weten
schappelijke onderzoek van groot belang
zou kunnen zijn. Nadat de dieren gebonden
waren, deden zo geon pogingon meer om te
ontsnappen. Ze waren eerder angstig en
zc keken ons smeokend aan. Twee pracht
exemplaren waron het, in con schitterende
conditio, de grootste die mon tot nu toe
heeft kunnen vangon. Zo wogen meer dan
honderd pond. Onze jongens kwamen er
zonder ook maar een schrammetje af. Wij
hadden prachtig werk geleverd, de dieren
werden tusschen takken gehangen en zoo
naar de vrachtauto's gebracht In het kamp
maakten we een flinke kooi voor hen, in
een auto. De jonge gorilla's namen hert ge
val nogal filosophisch op. We gaven bun
to drinken, verder wat aardappels en an
der voedsel en het smaakte hun best We
moesten maar steeds naar de dieren kij
ken en begrepen nauwelijks dat bet ons
werkelijk gelukt was ze te vangon. Indien
het ons zou gelukken de gorilla's levend
naar Amerika te brengen, wisten we, dat
we hoogst belangrijk materiaal verzameld
hodden voor vergelijkende zoölogische stu
dies. Dien avond was bet feest in het kamp.
De jongens kregen een flinke fooi en we
tractcerden op thee, suiker en sigarettan.
De stemming was vroolijk, behalve voor
onze arme Tumbu, die wei trachtte mee
feest te vieren, doch veel te zwak was. Ze
kroop in Osa's armen en bleef daar rus
tig liggen. We wisten nog steeds niet wat
het arme dier scheelde en vonden geen eo»
kei medicijn, waarop het reageerde.
(Slot volg$
door
MARTIN JOHNSON.
VI.
Ileder oogenblik stoof er een iu onze rich
ting, om dan weer zijn wandeling te vorvol-
igpii. Dit -spelletje ging ongoveer tien minu-
|n door. Wij gingen den tunnel binnen on
jje vier bewakers verwijderden zich. Alles
las rustig, en na enkelo oogenblikkon za-
Rpi wij eon open plek, vanwaar een" nieuwe
||ang door het bamboe zich uitstrekte. Een
[geluid naast mij deod mij de kleine camera
treed houden. Plotseling zagen wc een
roote gorilla even stilstaan, on daarna in
Jen tunnel verdwijnen. We boorden dè dié-
In aan alle kanten en begrepen, dat het
gevaarlijk was om hier verder tó gaan. Een
ander gezelschap gorilla's, dat op onzen te
rugkeer door ons opgeschrikt werd, konden
B* niet filmen.
I Wij gingen rustig naar bed on nauwelijks
Varen we in den eersten 6laap, of we wer-
Boii opgeschrikt door Do Witt, die om een
Beweer schreeuwde. Wo vonden hem, om-
jngd door een negen tal leeuwen. Zelfs do
leg naar zijn tent was door loouwen ver-
Jcrd. ik kwam to voorschijn met lantaarns
6n geweer, terwijl Osa mij volgde. .De Witt
l f'as onvoorzichtig geweest, had even in
Bel donker geloopen en zag toen plotseling
I glinsterende roofdieroogen om zich heen.
Het geheide kamp werd wakker. We Jaag-
etj de leeuwen mét schoten on steenon uit
Ikar en stookten daarna een groot vuur, om
roofdieren op een afstand te houden.
Op ongeveer twintig mijl afstand van
»ns kamp vroegen we aan eon paar in-
k'orlingon, of ze gorilla's gezien hadden.
Het antwoord klonk bevestigend. Wo stop
ten uit de auto en hoorden ook werkelijk
de dieren ongeveer op honderd voet boven
ons. We begonnen den heuvel te beklim
men, het bamboe was niet zoo dik en
zwaar als wc dat gewend waren, wijde,
ruime wegen loidden in elke richting. Plot
seling bedacht ik, dat dit gebergte wellicht
het hoofdkwartier der gorilla's was. Vijf
minuten later zagen wo do diöron, maar
zij zagen ons net zoo gauw als wij hen. Wc
raakten hun spóör kwijl, maar bleven
dicht bij den wég. Plotseling hoorde ik de
goluidên van een andere kolonie en kroop
langzaam voorwaarts met mijn automati
sche camera. Ik hoordo duidelijk stemmen
en als mijn qoren mij niet bedrogen dan
had ik hier iets bizonders ontdekt! Een
kolonie gorilla's, die Engelsch praatten cn
bovendien onvevvalscht Amorikaansch
slang! Tot mijn grooto verbazing zag ik
Dick en Lew, twee onzer vrienden en mot-
gezellon, die ons door het bosch naderden.
Ze waren hersteld van hun kóortsoanval,
hadden onzen wagen in de verte zien
staan en waren er op af gegaan. Geon van
beiden had ook maar oen enkelen gorilla
gezien. Ik vroeg hen, om bij Osa en dc Wilt
te blijvon en begon toon verder don heu
vel op te klauteren. Spoedig schenen de
gorilla's mijn tegenwoordigheid te bemer-
kon en gingon schreeuwen. Ik wierp allen
angst en vrees van mij en ging vorder in
hun richting. Ik zag twee Jongo dieren
aan den voet van een boom en ging met
de handcamera aan het werk. Do apen wa
ren zoo verbaasd over dit vreemde gedoe,
dat ze, inplaats van weg to loopen in een
hoogen boom klommen. Ze zaten al in de
takken, toen het andere dool van het go-
zolschap verschóon. Dit was een nieuwe si
tuatie voor ons
De apen boven ons hoofd waren niot
in staat om dc vlucht te nemon. Ik wilde
nu mijn eigen manier gaan toepassen om
gorilla's te vangen, hl de nabijheid ston
den twóe zwaar bégroeido boomert. Ik was
bevreesd, dat de dieren daarin zouden
klimmen en had dnarorn onzen boys bevo
len om alle ranken om dié boomen heon
weg te hakken. Ik ging in de richting,
waarin de ander® gorilla's waren govlo-
gen, en eorlijk gezegd had ik niets geon
hoop. Een vergrijsde menschaap scheen
zich bezorgd te maken over het jonge twee
tal in den boom cn hij vloog op mij af.
Ook deze aanval was niot zoo kwaad ge
meend. Ik bekeek het dier aandachtig cn
zag, dat dc Alumbongo-gorilla's even. groot
on zwaar waron als die van Mlkeno. Ik
liep verder met mijn Eymo-camera, ver
gezeld van Lew en Dick, die ovencons ge
wapend waron. De oude gorilla kwam,
ging weer terug en stapte toen op en neer
met zijn stijve, zware beenen. Tot viji keer
too kwam hij gillend cn krijschend op mij
af, terwijl ik bezig was hem to filmen.
Toen gaf hij zijn pogingen om do jonge
dioren ie bcschermcm op on ronde moppe
rend en brommond weg. We bleven hem
echter op het 6poor, tot we hem in gezel
schap van con zevental andero dieren za
gen. Hij bewaakte de achterhoede en viel
ons aan, toen wo do kolonie naderden-
Nooit heb ik een gorilla zoo woedend ge
zien als deze, en ik vreesde werkelijk voor
onze veilighoid. De „grijsaard" krijschto
van wocdo en haat. Hij brak bamboetakjes
af onder een doordringend gegil. Plotseling
bereikten wij een donga en zagen de goril
la's op een stuk hout over de smalle beek
trekken. Lew telde de dieren, maar ik con
centreerde mijn gedachten óp dien groote
gorilla. Do schermutseling met hem werd
hoe langer hoe grappiger. Zijn aanvallen
bleken slechis bluf te wezen en hot gelukte
mij om goede opnamen van hem te maken.
Wo keerden terug tot onzen vollen gorilla-
