GROOTE COLLECTIE MANTELS
Biaiteelaedscla
Overzicht
Boiteelaed
TITULESCU REIST NAAR PARIJS
DUITSCHE HANDELSPOLITIEK
Belaej
Niemiws
Weerbericht
Licht
JOH. DE HEER
Firma DUIM BURGER
ABONNEMENTSPRIJS PCf 3 maa°den voor Amersfoort 2.10, per maand t 0.75, per PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1-4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
Donderdag 30 Maart 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 233
AMERIKA'S STRIJD TEGEN
DE WERKLOOSHEID
OORLOGSHANDELING VAN
COLUMBIA
PLEIDOOIEN VOOR
EXPORT
GAAT MEN OVERSTAG?
JAPANSCHE BOMMEN OP
AMERIKAANSCHE MISSIE
6 uur 59 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/* T*ft T7^ Vfl k elke regel meer f0.25. Liefdadlghelds-advcrtentlën voorde
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. I J ]P B y P I fl IJl* helft van den prijs. Kleine Advcrtentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 jq cent> regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—, Bewijsnummer extra f 0.05
Het gebeurde met de Stahl-
helm in Brunswijk. De
tegenstellingen tusschen de
nat.-socialisten en Duitscli-
nationalen.
Merkwaardige dingen hebben zich Maan
dag in Brunswijk afgespeeld, waar op bevel
van den riationaal-socialistischen minister
van binncnlandsche zaken, Klagges, de
hulppolitie der Stahlhelm is ontwapend.
Een nader decreet van den minister be-
jjaalde, dat do Stahlhelm (dc bond van
frontsoldaten) en al de nevenorganisaties
daarvan in Brunswijk als ontbonden moes-
Icn worden beschouwd. Dc aanleiding tot
dezen stap was het feit, dat dc Brunswijk-
sche Stahlhelm des Maandags een demon
stratieven optocht hield, die een anti-na-
tionaal-sociulistisch karakter droeg, dank
zij mede de omstandigheid, dat tal van
sociaal-democraten en -communisten zich
bij de betooging aansloten. Ofschoon do
berichten over hetgeen zich afspeelde, zich
sloeds hebben gekenmerkt door onduide
lijkheden en vaagheden, kreeg "men den
indruk, dat tal van linksché politici, wier
partijen en bonden door een verbod waren
getroffen, op groote schaal hun toevlucht
hadden gezocht bij dc Stahlhelm Dit zou
dus bctcckencn, dat zij een organisatie van
fén der rcgceringspartijen (de Duilsch-na-
1 ionalen) hadden gebruikt om dc rcgce-
iipg-IIitlcr dwars le zitten. Tc Berlijn heeft
men dan ook gesproken van een contra-re-
volutionairo poging.
In dit verband mogo eraan worden her
innerd,dat, mogen de Duitsch-nationalen
en dc nationaal-soeialisten samen de te
genwoordige Duitsche regeering vormen,
er tusschen beide politieke groepen zeer
ernstige tegenstellingen bestaan. Toon er
op 5 Maart sprake van was, dat de tegen
woordige rijkskanselier Hitier het erop
aanstuurde zich alleen van de macht mees
ter to maken, waren het dc Stahlhelmtroe-
pen, die op bevel van Von Papen en Ilugcn-
berg klaar stonden, om te Berlijn in te
grijpen en Hitler de tenuitvoerlegging zij
ner voornemens te beletten. Naderhand is
een samenwerking tusschen beide partijen
lot stand gekomen en was inderdaad een
eensgezind optreden mogelijk, doch dit was
alleen ie danken aan het feit, dat beide
partijen belang hadclen bij dc vernieti-
uing van dezelfde vijanden; de communis
ten, sociaal-democraten en in zekeren zin
ook liet centrum. De bestrijding dezer
vijanden- is, doordirn de regecring kracht
dadig en onverbiddelijk optrad, met suc
ces bekroond.
Nu de tegenstanders echter onschadelijk
zijn gemaakt en hun laatste verzet feite
lijk gebroken, ligt het voor dc hand, dal
dc tegenstellingen tusschen dc regecrings-
partijen duidelijker aan den dag zullen
treden. Niet alleen loopen de economische
zienswijzen der Duitsch-nationalen en na
tionaal-soeialisten aanmerkelijk uiteen,
doch ook, wat de machtsposities der beide
groepen betreft, bestaat er een onderlinge
naijver, die niet mag worden onderschat.
IInIer en de zijnen licbbcn bij voortduring
zich uitgesloofd op Duitschland vooral het
nationaal-spcialistischo stempel te drukken
en vole tcekencn zijn er, die erop wijzen,
dat dc Ilitleriancn de Duitsch-nationalen
liet liefst als een qunntité négligeablc zou
den beschouwen en hun invloed volkomen
uitschakelen. De leiders der nazi's laten
zich echter voorloopig niet verleiden tot
onbezonnen handelingen, daar zij overwe
gen, dat zoowel de Stahlhelm als dc rijks-
wcer te duchten vijanden zijn, wanneer te
ccnigertijd de noodzaak zich mocht voor
doen dc tegenstellingen tusschen dc regec-
ringsgroepen gewapenderhand uit lc vech
ten. In verband nu met het gebeurde in
Brunswijk moet het niet uitgesloten wor
den geacht, dat de aanhangers der partijen,
die door de nationalistische revolutie on
der den voet zijn geïoopen, profijt hebben
willen trekken van de innerlijke verdeeld
heid der rcgceringspartijen. De nazi's heb
ben terecht ingezien, dat er een groot ge
vaar school in den toeloop van veie Duit-
woordige regecringsmethodes, hetzij in den
vorm van heimelijke vijanden der tegen-
worodige regeeringsmethodes, hetzij iri den
vorm van toegewijde, door een nalionalisti-
schen veest bezielde aanhangers. Juist deze
iaatsten zouden de. macht van de Stahl
helm, een militaire organisatie, die de
nazi's als een geduchten mededinger be
schouwen, aanmerkelijk kunnen verster-
kon. Kot is daarom alleszins verklaarbaar,
dat van den kant der nationaal socialisten
onmiddellijk krasse maatregelen zijn ge
nomen om aan de Brunswijksclie bedrei
ging, die zoo gemakkelijk naar andere
landsgedeelten bad kunnen overslaan, een
einde te maken. Aangenomen mag intus-
schen worden, dat liet Harzburgscho front
lang niet zoo solide is als wel lijkt en dat
dc kloof tusschen de reclitsche radicalen
en de conservatieve agrariërs en groot-in-
dustrieclen steeds wijder zal worden. Voor
loopig acht Hitler het echter tactischcr de
Duitsch-nalionalc ministers nog te hand
haven; er valt echter niet" aan te twijfe
len, dat hij zich van hen zal ontslaan, zuo-
dra de geschikte gelegenheid zich voordoet
cn hij zijn machtspositie voldoende gecon
solidcerd weet.
Washington, 29 Maart. (V.D.) De se
naat heeft gisteren het. voorstel van pre
sident Roosevelt, om 250 000 werkloozen
gedurende twee jaar te werk te stellen in
het boschbednjf, na een debat van drie
uur, waarbij in het voorstel geen belang
rijke wijzigingen meer werden aangebracht,
goedgekeurd. Heden zal het reeds in het
huis van afgevaardigden worden behan
deld. Thans komt bij den senaat in behan
deling liet wetsontwerp om e.n bedrag van
500 millioen dollars ter beschikking van
de verschillende staten te stellen, die dit
bedrag kunnen gebruiken 'voor werkver-
schaffingsioeleinden cn voor steunverlee-
ning aan werkloozen. Hoewel het ontwerp
niet ongunstig beoordeeld wordt, verwacht
men eenig verzet van senatoren, die be
zwaar maken tegen eiken vorm van 6teun-
verlcening.
Lima, 29 Maart. (V.D.) Van Peruaan-
echo zijde wordt medegedeeld, dat twee
Columbiaansche kanormeerbooten en een
luchteskader een aanval hebben gedaan op
de aan de Putumayo gelegen Pcruaansche
bezitting Guepi.
Tc Lima beschouwt men dezen aanval als
de eerste directe oorlogsdaad van Colum
bia, aangezien Guepi buiten liet omstreden
gebied ligt.
TWEE PERSONEN BIJ BRAND OM EET
LEVEN GEKOMEN.
R e g e n s b u r g, 28 Maart. (V.D.) In het
dorp March in benedcn-Bciercn werd dc
boerderij van den landbouwer Aigner ge
heel cloor brand vernield. Twee knechts, die
niet tijdig gewekt konden worden, raakten
door den rook bedwelmd en konden zich
niet meer in veiligheid brongen
Den volgenden morgen werden hun half
verkooldo lijken tusschen de puinhoopen
van de boerderij gevonden.
KLEINE ENTENTE ONTSTEMD
DOOR MUSSOLINI'S PLAN
Zal Frankrijk hel Italiaansche
pact afwijzen?
Fransche vrees voor Polen's
isolement
De Parijschc bladen leveren weinig com
mentaar op de verdaging der ontwape
ningsconferentie. In sommige kringen heeft
men den indruk, dat Frankrijk zelf tegen
liet uitstel weinig bezwaar heeft en dat
men zich slechts terwille van de bevrien
de mogendheden van de Kleine Entente en
Polen tegen het Engelsch-Italiaanscho
voorstel in dezen geest heeft verzet.
Alleen de Echo de Paris schrijft, dat de
verdaging lot stand kwam op een oogen-
blik van verwarring. Het blad noemt bo
vendien de onderhandelingen tusschen de
vertegenwoordigers der Kleine Entente en
den Brilschcn minister van buitcnland
sche zaken sir John Simon vrij geheimzin
nig. Van belang acht het dc mededeeling,
dat de Roemeensche minister van buiten-
landscbo zaken Titulcscu Woensdag of
Donderdag u.s. te Parijs kan worden ver
wacht.
In de Daily Telegraph schrijft Pertinax
een artikel, waarin hij bijzondere betceke-
nis hecht aan het bezoek van den Rjc-
meensohen minister van buitcnlandsche za
ken Titulcscu aan Parijs en wel voorna
melijk in verband met do houding van
Frankrijk tegenover het door MussnjJni
voorgestelde pact. Titulescu zou n.l. naar de
Fransche hoofdstad komen met de op
dracht van de Kleine Entente om bespre
kingen te openen over den toestand, die
door de voorstellen van Mussolini is ont
staan. Na erop gewezen te hebben, dat de
mogendheden der Kleine Entente in dc
voorgestelde afzonderlijke besprekingen der
vier groote mogendheden over de herzie
ning der verdragen een onjuiste uitbrei
ding van art. 19 van het Volkenbondspact
i zien, waardoor de vrede in gevaar dreigt
te worden gebracht, schrijft Pertinax, dat
Nat. soc. waarschuwing
tegen autarkie
Men schrijft ons van bevoegde zijde:
Het is een verheugend verschijnsel, dat
er heden ten dage nog vooraanstaande
Duitschors zijn, die niet schromen om in
liet openbaar te pleiten voor een bevorde
ring van den Duitschen export en daarbij
tevens wijzen op de gevaren, welke inhac-
rent zijn aan een handelspolitiek, die alleen
en uitsluitend rekening houdt met de be
langen van den landbouw. Dc. ook in onze
koloniën, zoo bekende en uitermate be
kwame directeur van het „Straits Sunda
Sindikat", clr. Emil Helffcrich heeft op
krachtige cn zakelijke wijze gewezen op de
gevaren, welke aan een zuivere agrarische
economie verbonden zijn in een vergade
ring van Hamburger kooplieden. Dr. Ilclf-
ferich heeft daarbij niet nagelaten om
staatssecretaris dr. von Rohr, een der in
vloedrijkste agrariërs in de tegenwoordige
regeering, aan eenige elementaire economi
sche principes te herinneren.
De landbouw kan nooit de voornaamste
levensbasis vormen voor een dichtbevolkt
land als Duitschland; de landbouw blijft
steeds een extensief bedrijf, al wordt hij
nog zoo intensief bedreven!
Ook dr. Schacht liecft zich tegenover een
Zweedschen journalist in warme bewoor
dingen doen kennen als een voorstander
van export cn een verlevendiging van den
internationalen wereldhandel. Verder mêlflt
de Neue Zurchcr Zcitung, dat de nieuwe
nationanl-socialistischc burgemeester van
Hamburg, de heer Krogman, zich in zeer
positic\e en concrete bewoordingen heeft
doen kennen als een voorstander van een
politiek ter bevordering van den export. Hij
verklaarde n.l. in een redevoering voor een
bijeenkomst van kooplieden en rceders te
Hamburg: „ik meen ic kunnen zeggen, dat
dc leider der N.S.D.A.P. heden ten dage
het belang van een krachtige builcnland-
schen handel en een krachtige scheepvaart
ten volle erkent cn, dat hij al zijn invloed
zal aanwenden om een verdere benadce-
ling van den buitenlandschcn handel te
voorkomen cn daarentegen den buitenland
schcn handel met alle middelen zal bevor
deren!" Deze uitlatingen van Hamburg's
burgervader bevestigen het vermoeden, dat
de bemoeiingen der nazi's uit de Hansa-
stcden niet zonder resultaat zijn gebleven;
deze groep heeft n.l. krachtige pogingen
aangewend om het streven naar autarkie
zooveel mogelijk te belemmeren en de be
vordering van den export als belangrijke
taak voorop te stellen.
Burgemeester Krogman liceft in dezelfde
redevoering op de wenschclijkheid gewe
zen, dat het bestaande apparaat ter bevor
dering van Duitschland's. huitcnlandschcn
handel „planmatig" uitgebreid worde. Ge
noemde magistraat acht het daarenboven
ook noodzakelijk dat Duitschland een om
vangrijke voorlichtings-arbcid organiseere,
welke iederen Duitscher dc groote beteeke-
nis van den export tot bewustzijn moet
brengen. Er moet dus als het ware een
propagandische export-organisatie tot stand
komen.
Het is naar verluidt niet onmogelijk, dat
de betreffende taak, de bevordering van
den buitenlandschen handel en de voorlich
ting van de bevolking omtrent dc belangen
van den export; opgedragen wordt aan een
nieuw te benoemen commissaris voor den
buitenlandschen handel. Het is te hopen,
dat het gezonde economische verstand in
Duitschland baan breekt en het behoeft uit
den aard van de zaak geen verwondering
te baren dat de eerste stemmen ten gunste
van den export uit dc vrije Ilansa-stad
Hamburg komen. De tegenwoordige Duit
sche regecring beeft bereids getoond wat zij
op het gebied der propaganda tot stand kan
brengen; een propaganda ten bate van den
export zal dus zeker niet zonder resultaat
blijven.
Het is alleen maar de vraag hoe men
daar in dit opzicht over stag kan gaan,
zonder de machxige agrariërs tegen zich
in het harnas te jagen.
de Fransche regeering reeds in de afgeloo-
pen week door Massigli te Genève te ver
staan beeft gegeven, dat zij haar even-
tuecle verplichting slechts wil beperken tot
één punt van Mussolini's program. Dit
voorstel is echter door de vertegenwoordi
gers der Kleine Entente afgewezen. Onder
deze omstandigheden mag het als twijfel
achtig worden beschouwd of Frankrijk 4ot
het door Mussolini voorgestelde pact zal
toetreden, aangezien dit nauwelijks ver-
eenigbaar is met de verplichtingen, die
voor Frankrijk uit zijn verdragen met Po
len en de Kleine Entente voortvloeien. Naar
liet schijnt, hccrscht ook in sommige diplo
matieke kringen in Engeland een stroo
ming tegen het door Mussolini voorgestel
de pact.
Naar aanleiding van het artikel in de
Times, waarin herziening der verdragen
wordt bepleit, waarschuwt do Echo dc Pa
ris tegen een tactiek, die zou uitdraaien
op isolement van Polen. Het blad meent
uit goede bron te weten, dat men op isole-
mcnL van Polen aanstuurt. To Londen
geeft men te kennen, dat men bereid is de
Kleine Entente tot verschillende grocpee-
ringen toa te laten; van Polen echter is
geen sprake.
Daladier en de samenwer
king tusschen do vier mo
gendheden.
Parijs, 28 Maart. (V.D.) Dc in nauwe re
latie met ministerpresident Daladier staan
de links-radicale Republique keert zicli te
gen de in sommige bladen tot uiting geko
men opvatting, dat de rede, die Paul Bon
cour Zondag heeft gehouden, een afwij
zing van de voorgestelde viermogendhe-
dün-overeenkomst zou zijn. liet blad ziel
in de uitlatingen van den minister van
buitcnlandsche zaken integendeel een be
roep op de goede verstandhouding ius-
schen deze mogendheden. Hel euvel waar
onder Europa op het oogenblik gebukt
gaat, vindt niet slechts zijn oorzaak in het
feit, dat door de verdragen eenige volken
óijn .ontwapend; doch ook in een bepaald
aantal verdragsbepalingen, waarvan een
deel in strijd is met de rechtvaardigheid cn
ccn ander deel in strijd met liet gezond
verstand.
Negen Chineezen 'gedood
Peking, 28 Maart (V.D.) Een Ameri-
kaanschc missie der Methodistcnkerk lc
Toat Wying, binnen het gebied van den
Chineeschen Muur, is Vrijdag j.l. door Ja-
pansche vliegtuigen, gebombardeerd, waar-
doorn egen Chmèesche mannen, vrouwen
cn kinderen, allen non-combattanten, wer
den gedood. De leider der missie, de Ameri-
kaanscbe geestelijke Kauto en zijn echtge-
nootc ontsnapten als door ccn wonder aan
den dood
Rev. Kauto deelde mede, dat op 24 Maart
des ochtends te negen tïur een Japansch
\liegtuig boven dc missie cirkelde, waarop
duidelijk zichtbaar een groote Amcrikaan-
sche vlag v.oei. liet vliegtuig liet een bom
vallen op ccn afstand van nauwelijks twin
tig voet van het woonhuis, waardoor twee
groote gaten in den grond en in een in d«»
nabijheid staanden muur werden geslagen
Ongeveer een uur later naderde een tweede
vliegtuig en liet twee bommen vallen, waar
van één het verblijf van de in de missie op
genomen Chineezen trof.
Dc Amcrikaansche consul-generaal te
Tientsin, Lock hart, heeft een uitvoerig rap
port van het gebeurde opgemaakt en naar
het staatsdepartement te Washington ge
zonden, waar men bij dc Japansche auicri
teiten de noodigc stappen zal doen.
Washington, 28 Maart. (V.D.) In ver
band met dc berichten omtrent een bombar
deeren door de Japanners van een Ameri
kaansclie missie in Noord-China is dc Ame
rikaanscho ambassadeur in China gemach
ligd alle noodigc stappen te doen.
DE AARDBEVING IN CALIFORNIA.
Japansche giften.
Het Japansche Roode Kruis heeft driedui
zend yen gestort in het fonds tot hulpver-
lecning aan de slachtoffers van de aard
beving in California. In ditzelfde fonds heb
ben de steden Tokio en Yokohama respec
tievelijk 5000 en 2000 yen gestort.
BINNENLAND.
Jhr. F. Beclaerts van Blokland, Minister
van Buitcnlandsche Zaken, benoemd tot
vice-president van den Raad van State.
(Tweede Blad, pag. 1).
Tc Amsterdam zijn 9 personen door uit
stroomend chloorgas bedwelmd.
(Tweede Blad, pag. 1\
Aanzienlijke daling van vermogens en in
komsten.
(Tweede Blad, pag. 2).
KUNST.
Overleden do violist Alcx. Schmüller.
(Derdo Blad, pag. 2)."^
SPORT.
Ilct Xcderlandschc elftal samengesteld.
Piet van Reencn centervoor.
(Derde Blad, pag.
STADSNIEUWS.
liet nieuwe schakel-verdeelstation der
P.U.E.M. aan liet Smallcpad officieel ge
opend. (Eersto Blad, pag. 3).
Jaarvergadering van Vreemdelingen'er-
keer. (Eerste Blad, pag. 3).
Herdenking van het 10-jarig bestaan der
Ncd. Chr. Reis-Vereeniging.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ncd. Met. In
stituut te dc Bilt.
Hoogste barometerstand: 7GG.2 te Roche
fort.
.aagste barometerstand710.1 te Jan
Mayen.
Verwachting: Meest matige, Z.W.
tot W. wind, half tot zwaar bewolkt, waar
schijnlijk eenige regen, kouder.
Dc baromctcrdalingcn in het gebied van
hoogen luchtdruk gaan in den nacht weer
tot stijgingen over. Thans strekt de lucht
druk in het gebied van den Golf van Bis
caye tol de Oostkust van Groenland. Het
deprtssiegebied in het Noorden verplaatst
zicli naar Noord-Scandinavié. Do secun
daire over do Noordzee verplaatste zich
naai* de Oostzee.
De luchtdruk veranderingen gaven aanlei
ding tot een algemcene ruiming van den
wind in het W. en invoer van koelere cn
vochtiger luchtmassa's. Over dc Noordzee
werkt dc afkoeling, die zich hier to lande
reeds doet gevoelen, geleidelijk dieper in
het vaste land, waarmede de droogc en zon
nige perioden allerwcgc een einde neemt.
In IJSland waaien koude polaire winden,
die daar sterke afkoeling en opnieuw vorst
brengen. De omslag gaat gepaard met zeer
weinig neerslag. In dc volgende dagen raoot
dus rekening worden gehouden met koeler
wer, wllicht met lichte buin.
LAHGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
U profiteert toch van onze spaar
kaarten? Dat geeft u S bespa
ring bij den aankoop vaa
KOUSEN en TRICOTAGE.
Varkensmarkt S Tel. 1309
Inruilen van instrumenten
tegen zeer hooge prijzen.
HEROPENING VAN AMERIKAANSCHE
BANKEN.
Washington, 29 Maart (V.D.). Het de
partement van dc schatkist heeft gisteren
wederom hij verordening de heropening
van eenige honderden baken onder bepaal
de voorwaarden toegestaan. De betrokken
banken mogen slechts in beperkte mate
deposito's uitbetalen.
DAMES-MODE ZAzlK
ARNHEMSCHE WEG 26
