S IC F
DE 109e HOLLAND-ÏNDIE VLUCHT
PUROL
Schoonmaak®»
De Wereldberoemde
Kogel-dubbel kogel-Rollagers
Fa.G.A. BEENHARKER
Vertegenw. s k F voor Amersfoort.
SPECIALE
AANBIEDING
PERZISCHE
KLEEDJES
Firma J. W. van ACHTERBERGH
meubileering - westsingel 10-13
BOVEN DE PERZISCHE GOLF
HANDEN "V
RADIO-NIEUWS
voor alle automobielmerken
en motorrijwielen zijn
uit VOORRAAD LEVERBAAR door
St. Jorisstraat 4, Telef. 1667
Een karig avondmaal in het
vesthousete Bushir
De moeilijkheden met Perzië
Wat in Bagdad, en misschien in geheel
Irak, een uitzondering vormt op den regel
an slordigheid en onverzorgdheid, dat is
het. leger. Dat ziet er in zijn naar Britsch
model gesneden uniform, goed verzorgd en
netjes uit. En ook de cavalcriekazernc,
lak bij het vliegveld, toont des morgens
ceds een goed beeld van militaire disci
pline en welverzorgdheid, terwijl liet paar-
denmatcriaal van goed gehalte is, met veel
Arabisch bloed.
Het leger draagt duidelijk den invloed
an zijn Britsch© opleiding en bcvelvoe
ing. Zooals men weet was Irak vele jaren
Britsch mandaat en is thans onafhankelijk
geworden. Alleen de luchtvaartafdceling,
rij wel het cenige model in dit uitgestrekte
woestijngebied zonder wegen om do orde
onder de. woestijnstammen te handhaven, is
ia handen van de Royal Air Force. Een van
hun vlugge roodc auto's passeert ons in de
tra ten, waar we op onze beurt lange ka-
meelkaravanen, sommige van meer dan 30
lastdieren voorbijsnellen, naast zwaarbela
den ezels, koeien en paarden. Maar tusschcn
Lat verkeer door zien wc ook een auto-ka
ravaan aankomen van den gcrcgelden
dienst Damascus op Bagdad, een zware
roadster voorop, op welks Dicky-seat het
voorste deel van een tweewielige slaapwa
gen rust, waarin we tusschcn een romme
ling van bedgoed, de passagiers ontwaren
Daarachter volgen, tot een karavaan aan
gegroeid, verschillende ander© wagens, naar
Oostcrschen trant tot op de treeplanken en
spatborden volgepropt met allerlei koffers,
pakken cn andere bagage. Merkwaardig
die vermenging van Oost en West, beder
vend eikaars karakter en type. Dit is trou
wens het onafwendbaar gevolg van onze
machinale ontwikkeling, van onze gewel
dige verkeerscapaciteit, onze snelheid en
do overspanning van alle afstanden door
onzen geest en onze machine. Dit leidt er
loc dat wij zelfs in ons hotel in Bagdad de
krant lezen bij clectrisch licht, voortge
bracht door een Engelschc motor, geleid
door Duitsch koperdraad cn geprojecteerd
m clc Iiollandsehc peer van Philips in Eind
hoven, dat wij ons bad nemen in een En-
gelsche badkuip, met warm water verhit
'n een Belgische ketel. Was liet voor den
oorlog reeds de Duitscho Bagdadspoorlijn,
die deze gebieden trachtte te ontsluiten, de
oorlog beeft hier een intense verandering
gebracht en die ontsluiting volkomen beze
geld. Niet alleen tot heil van land en volk,
zooals trouwens nergens de oorlog heil
beeft gebracht.
In Mesopotamia liehben zich tijdens den
oorlog, al was het een ondergeschikt strijcl-
toonecl verschrikkelijke tooneelen afge
speeld. Van de te Kut al Amara gevangen
genomen 13.000 man Brilsche troepen stier
ven b.v. 11.000 aan allerlei ontberingen op
bun marsch door de woestijn naar Turkije.
nog zien wij in liet overvlogen gebied de
sporen van loopgraven en nabij het vlieg
veld zien we prikkeldraadversperringen,
die waarschijnlijk nog uit den oorlog stam
men.
Motorpech.
Zonder hartzeer laten we den volgenden
ochtend voor dag cn dauw Bagdad achter
ons op onzen weg naar het vliegveld. Maar
bij het aanslaan der motoren blijkt dat een
ervan niet goed functionnecrl. liet gas
wordt niet in dc cylinders verbrand, maar
ontploft, met zware slagen in de uitlaat,
bougies worden verwisseld, hetgeen een
uurtje tijd vraagt cn als dat niet helpt,
wordt de carburator uit elkaar gehaald,
waarbij blijkt, dat de vlotter lek is gevvor
tier/, door het scheuren van een naad en zijn
werk niet goed doet. We krijgen dus een
Paar uur tijd om naar de stad terug Ie kee
'en, fluks wordt een taxi ter beschikking
gesteld, maar we verkiezen een prettige
wandeling in den heerlijk frisschen mor
gen. Over enkele maanden zal men dat wel
u't zijn hare laten, want dan wijst dc thor
mornetcr tot 50 gr. C. cn hooger.
hi de stad drinken wc Turksche koffie,
die ook al niet meevalt en we zijn blij als
wc om goed 10 uur een telefoontje krijgen,
dat de zaak gezond is. Om 10.15 zitten we
een paar honderd meter hoog met een
mooi gezicht op de Tigris, op de bewerkte
volden en dorpen onder ons. Toch is het
°vcrgroote deel van het landschap grauw
en onbewoond.
Nu drijven we weer als in een zeilboot
door de blanke luchten, we klimmen on
gemerkt over een witte wolkenlaag heen in
glanzenden zonneschijn, varen over d© sa
menvloeiing van Tigris en Euphraat, dc
Shat-al-Arab en over dc uitgestrekte moe
rassen, die dc delta van dezen waterloop
vormt. Het is een eindeloos cn onafzienbaar
stuk van rivieren dio we tot in de fijnste
vertakkingen kunnen volgen, zooals de
aders liet menschelijk lichaam doorstroo
men, blauwe cn donkergrijze waterstroo-
men op een geclgrijzcn achtergrond, soms
overgaand in uitgestrekte moerassen, waar
in geen mensch kan leven. Toch zien we
een hoogst enkelen keer een kleine verza
meling van stroohutten. waarin blijkbaar
toch mcnschelijke wezens het uithouden,
te midden van een water-woestenij.
Op een hoogte van 2600 M. hij een heer
lijke temperatuur van 68 gr. F. krijgen we
dc Perzische Golf in zicht bij Ras Tanub.
We zien aan bakboord de Hindian rivier
in de zee uitmonden en koersen dan recht
op Bushir© aan, waar we tegen 4 uur des
n.m. landen, begroet door den Engclschen
piloot van een Imperial Airways 3 moto-
rige Fokker van het F VII type, die ook
den vorigen dag in Bagdad was, met een
Hollandsch „Hoe gaat het u?"
Hij blijkt een der Engclsclie piloten te
zijn, die in den aanvang, 10 jaar geleden,
voor de K.L.M. heeft gevlogen, toen w e nog
geen voldoend aantal volkomen opgeleide
Iiollandsehc piloten bezaten. Nu is dat an
ders.
Het verwondert ons hier in Perzic een
Britsche machine te zien, waar het bekend
is, dat clo Imperial Airways, wegens do
moeilijkheden met dc Perzische Regcering,
haar met moeite cn ten koste van groote
kapitalen cn jaren van arbeid opgebouwde
organisatie, naar den overkant van de Per
zische Golf, naar Arabic overbracht. Ook
do K.L.M. heeft hare moeilijkheden, maar
tot nu toe heeft zij dc vergunning om over
Perziê te a liegen behouden, zij het dan ook.
dat die vergunning elke week opnieuw
moet worden verkregen, met liet gevolg,
dat een machine al eens op een telegrafi
sche, vergunning uit Teheran heeft moeten
wachten.
Hoe lang dat nog duren zal weet nie
mand. Wc komen op deze. politieke, aan
gelegenheid nog wel eens terug.
De Britsche machine blijkt op weg tc zijn
naar Isfahan in het binnenland van Perzic,
met een paar Amerikanen, vermoedelijk
boormeesters voor een der petroleumbedrij
ven. Hij heeft, zooals wc schreven, vanmor
gen al geprobeerd over dc bergen te komen,
maar dichte buien maakten het hem abso
luut onmogelijk.
Wij wisten toen nog niet wat dit botee-
kende, maar zooals rncn in den aanvang
he©ft, kunnen lezen, is het ons sedert, ten
minste ongeveer, bekend.
Een ailer-innemendst douanebeambte
laat ons onze koffers openen, blijkbaar
overeenkomstig zijn instructie, want hij
slaat er geen enkelen blik in en veront
schuldigt zich mot te zoggen, dat het een
formaliteit is.
Dat is heler dan dc ambtenaar in Cairo,
die zorgvuldig alles onderzocht, ook van
ons transito-passagiers cn die van een
onzer invoerrecht eischte, omdat hij too
vallig een paar nieuwe witte pakken in zijn
koffertje had. Het spreekt vanzelf dat hij
toen dat speciale koffertje maar in de ma
chine achterliet, na er liet bonoodigdo uit
gehaald te hebben. Of ook heter dan de
Griekselie douane-ambtenaren, die zorg
vuldig noteerden hoeveel vreemd geld wc
binnenbrachten en ons meedeelden, dat
het verboden was, meer geld te exportee-
rcn. doch die den volgenden morgen op het
apjpöl ontbraken om controle uit te oefenen.
Zoodat hun eerste maatregel ook geheel
nutteloos en een oponthoud zonder redclij
ken grond was. Maar die Perzische kom
mies was geheel in orde cn hoogst voorko
mend, hetgeen we van clc houding van zijn
Regeering tegenover de luchtvaart niet be
paald kunnen zeggen.
In Bushire.
Een uur later komt nog een derde ma
chine binnenstrijken. Het is weer een Fok
ker, een oudje van de K.L.M. door haar ver
kocht aan de Fransclie Air-Orient, clie er
thans sen traject mee vliegt op de verbin
ding van Saigon. Het is niet onaardig voor
Holland, dat de drie machines op dit onbc*
teeknnendc vliegveld ergens verloren in Per-
zie, alle Fokkers zijn cn dat het Holland
scho toestel het nieuwste en beste is, het
cenige ook, dat het onderneemt om, naar
de opvatting van de K.L.M., als een schip,
de gehcelc route te bevaren, hoe lang dio
ook moge zijn.
1-Iet is dus des avonds oen ongekende
drukte in Bushire. Want alle machines heb
ben een bemanning van vier koppen en bo
vendien een paar passagiers. We logeeren
alle in het resthouse, dicht bij liet vlieg
veld, een andere gelegenheid zou men trou
wens in Bushire moeilijk vinden. Want het
plaatsje bestaat uit maar enkele, hoogst
eenvoudige huizen, vervaardigd van leem
cn losse steenen.
Ook ons resthouse is niet veel bijzonders
Het is feitelijk een vierkant gebouw, met
daarnaast een paar kleine losse pavilioens,
door liet platte dak tot één geheel verbon
den. Dan is er een binnenplaats cn een
muur die het geheel omgeeft. Het heeft het
type van clo oude caravanserai, met een
binnenplaats voor de kamcelcn, de paarden
cn de tenten, beschermd door een muur te
gen zwervende roovers. Men behoeft hier
trouwens niet zoo ver het binnenland in tc
gaan of rncn sluit op dergelijke stammen.
Een noodlanding in Perzic, buiten het ge
bied der groote sleden, sluit ernstige geva
ren in zich.
Als teeken der veranderde tijden ontmoe
ten nu, in deze caravanserai in plaats van
de karavanen, elkaar dc opvarenden van
drie vliegtuigen van verschillende na
tionaliteit. En in plaats van over do dui-
zencl-cn-een-nachten of over de Decamero-
nc, spreken wc over moderne vraagstuk
ken cn over den invloed van de Sovjet in
Perzië cn clc gevolgen daarvan op de Per
zische Regeering.
Perzië's moeilijkheden.
Men weet, dat ecnigen tijcl geleden de
Duitsche luchtvaart ernstige pogingen
heeft gedaan om vasten voet in Perzië te
krijgen. Nu nog, ofschoon die tijd al lang
voorbij is, zien we hier in het resthouse,
de reclameplaten van de Duitsche Junkers,
die clc aansluitende lijnen van Perziê, op
Rusland, Egypte, Turkije en die in het
binnenland van Perziê exploiteerde. Zij
licbbcn zelfs een tijdlang zonder cenige
vergoeding deze lijnen bevlogen en moeten
daaraan groote bcdrageii hebben ten koste
(gelegd, natuurlijk alles in do hoop, dat dc
Perzische Regeering dit op een of andere
manier, door den aankoop van Junkcrma-
chines, clc aanstelling van Duitsche in
structeurs cn door handelsbetrekkingen in
hel algemeen, zou honorccrcn.
Dit is niet geschied cn naar alle waar
schijnlijkheid, om niet van zekerheid 1©
spreken, zit de Sovjet daar achter, met alle
slinksche bedoelingen, waarmee de Sovjet
zich in nabuurlanden on in do koloniën
roert. De Perzische Regeering of liever de
Sjah zou zich gaarne onafhankelijk ma
ken, maar hij beschikt niet. over dc midde
len daartoe. Om die middelen tc krijgen,
zou hij over vliegmachines moeten beschik
ken. Want de cenige methode om in het
woeste binnenland, zonder verkeerswegen,
belastingen te heffen is onder den indruk
vanbommenvverpe-nde vliegmachines. In
Syrië, in Irak. in tal van Staten in het
Nabije Oosten is clc vliegmachine het cenige
middel om dc zwervende en oorlogszuchtige
nomadenstammen te bedwingen en onder
den duim tc houden.
Ecnigen tijcl geleden heeft dc Perzische
Regcering o.a. ook aan de Ncdèrlandsche
Regeering gevraagd om een oproep te mo
gen doen voor verschillende leiders vooi
de luchtvaart, medici cn ingenieurs om in
Perzischen Staatsdienst te treden. Hei
schijnt dat onze vertegenwoordiger in
Perziê hierbij zeer goed werk heeft ver
richt. Het is ons uit. goede bron bekend,
dat er o.a. over de luchtvaartleiding zeer
ernstige onderhandelingen met een Neder
lander zijn geopend, waarvan ten slotte,
om welke reden dan ook, niets gekomen is
En ook herinneren wc ons in een ingezon
den stuk in een der bladen gelezen te heb
ben, dat het Departement van Buitenland
schè Zaken een schrijven voor Perzië over
een dergelijk onderwerp drie maanden on
der zich heeft, gehouden, zoodat van dio
aangelegenheid niets terecht kwam. W©
mecnen zelfs dat dienaangaande een brief
met verontschuldigingen aan de Perzischo
Regeering is aangeboden.
Het belang van deze aangelegenheid is,
dat Perzi© zich op die wijze vrij zou kun
nen maken van den druk der Sovjet en dat
de Iiollandsehc mannen in Perzic leiding
zouden geven. liet. is daarom een onder
werp, dut onze Regcering in het. oog moge
houden, ook al zal men natuurlijk behoor
lijkc waarborgen moeten eischen, dat clc
positie der betreffende landgcnoolen af
doende verzekerd zij. Zonder dat. is het
geen pretje en waarschijnlijk ook geen
voordeel in Perzic werkzaam te zijn.
Den volgenden avond vertelde ons clc
vertegenwoordiging der telcgraafmaalschap
pijen in Jask, hoe de Perzische Regcering
zich ook bij do telegrafie heeft geïnteres
seerd. die oorspronkelijk in handen was
van de particuliere Britsche maatschappij.
Hij had jarenlang in Perzië gewerkt en
was goed op de hoogte van dc belang wek
kende toestanden in dat land.
Daar hoorden we ook een en ander van
de moeilijkheden der Imperial Airways cn
van het conflict met de Anglo Persian Oil
Co. Niet onaardig ook was tc lioorcn, welke
cxTiorbitante invoerrechten de Perzischo
Regeering op vrijwel allo buitcnlandscho
artikelen legt, hoe goed men dio ook in het
land zou kunnen gebruiken. Op het vlieg
veld stond een 8-tal eenvoudige Europee-
sclic stormlampen, die daar pas waren aan
gekomen, om bij de opstijging in het don
ker het vliegveld af te bakenen. Dc K.L.M.
of de Shell had voor elk dier lampen, ter
waarde van enkele guldens, een paar pond
sterling aan invoerrecht, moeten betalen-
Voor de weinige, in Perzic vertoevende
Europeanen is het dan ook hoogst moeilijk
zoo niet onmogelijk om Europeesche be-
noodigdheden in te voeren. Geen vvondei
dat zij verheugd zijn als de bemanningen
van onze vliegtuigen hun af cn toe een en
ander kunnen afstaan, in ruil waarvoor zij
dc allergrootste gastvrijheid betoonen.
Dat dit ook voor onze bemanning van
waarde is bleek al in Bushire, waar de
avondmaaltijd in dit resthouse zelfs voor
niet verwende Westerlingen, te nauwernood
voldoende was. Met graagte smulden we
dan ook van de door onze bemanning mee
gebrachte blikjes Hollandsche kost, al was
bet een ongewone hutspot van boerenkool
met worst, bruine boonen met spek, boon
tjes met varkenskarbonade cn capucijners
na, op één schotel als een reusachtige hors
d'oeuvre te zien presenteeren. Het officicclo
diner konden we daarna gerust laten voor
bijgaan, terwijl zelfs het brood, blijkbaar
door een reusachtigen zandstorm, dien dag
ongenietbaar was geworden. Of het andere
dagen zooveel beter was, waagden we te
betwijfelen.
Maar dat nam niet vveg, dat we 'dien
nacht heerlijk sliepen, al moesten we ook
een veldbed voor lief nemen en met z'n
drieën in één vertrek slapen, terwijl onze
bemanning met z'n vieren in één vertrek
naast het onze was opgeborgen.
Naar Jask.
De Fransclien gingen er, met hun zwak
kere machine het eerst vandoor, maar om
5 uur staan ook wij reeds op het vliegveld
onder een prachtige sterrenbezaaide mor
gen hemel. En liet oog van den dag is
nog niet boven de kim als onze mecanicien
ons reeds, als compensatie voor het in
Bushire achtergelaten ontbijt, heerlijke
Hollandsche beschuiten met de volvette
'schijven van een blanke Edammer aan
biedt.
Onder van de machine straalt een sterke
cieclrischo lamp cn de cockpit wordt ver
licht door een blauw licht, terwijl alle in
strumenten op het dash-board, van licht
gevende fosforverf voorzi enzijn, zoodat dit
alleen even goed als bij daglicht te contro-
leercn is.
Wc volgen de kustlijn, achterhalen na
ecnigen tijd de Fransche machine, die we
om acht uur al ver achter ons gelaten heb
ben, maar overigens is het een vrij een
tonige vlucht. Wc zien de kustplaats Ling-
gch heel in de verte liggen en steken dan
de Perzische Golf over om aan do over
zijde van dc Straat van Honnuz boven Ara
bisch grondgebied te vliegen over Kaap
Kurnzar van liet schiereiland Aloman. Het
heeft den vorm van Celebes en Ilalmahcira,
als een groote spin van rotsgebergten bo
ven de zee opgeheven. Ontzettend woest en
verlaten is dc aanblik vair dit land, dat al
leen beslaat uit scherpe bergkammen cn
steile afgronden. Het geheel doet denken
aan een reusachtige krater cn het zou ons
niet verwonderen als het inderdaad door
een vulkanische verheffing van den bodem
is ontstaan.
Volgens dc kaart moet er toch nog een
kampong op verscholen liggen.
Maar we v liegen alweer boven het blau
we water van de Perzische Golf om na on
geveer een uur lijds opnieuw dc kustlijn te
zien opdagen en spoedig daarna het aero-
droom van Jask, een hoogst bescheiden sta
tionnetje aan do kust gelegen.
Een half uur nadat wij voet aan land
hebben gezet, komt. ook de Fransche ma
chine opzetten. Wij zijn echter druk aan
het benzine innemen, zoodat zij wachten
moet tot wij gereed zijn. Om 12.30 uur star
ten wij, met de bedoeling de zes uur vlie
gen naar Karachi vol te maken. Dat dit
niet lukte vertelde ik al in liet begin van
dezen brief*), waaruit u tevens kon lezen,
dat we daar eerst den volgden dag arri
veerden, waardoor dc aankomst in Indië
een dag vertraagd werd.
U weet nu ook, dat u niet al te hard
moet mopperen als dc luchtmail, hetzij in
Indië, hetzij in Nederland eens één dag
later aankomt dan onder gunstige omstan
digheden wel liet geval is. U weet nu wat
er dan misschien tusschcn kan zitten
Schrijver dezes weet het tenminste nu voor
de rest van zijn leven! Hij zal die ervaring
niet vergeten!
J. J. VAN DER LAAN.
Zie ons blad van Vrijdag.
G. B. SHAW WORDT OPGETUIGD. '1
Shaw, die een reis om de wereld maakt,
werd bij zijn aankomst op Honoloeloe op
dc hierboven afgebeelde wijze „opgetuigd"*
ruw, rood of bescha
digd, worden weervlug
gaaf en zochf met
Doos 30 en 60 ct. Bij Apolh. en Drogisten.'
DE IERSCHE ZENDER.
Instemming cn ergernis*
Het optreden van het station Athlone, dei
zender van den Ierschen Vrijstaat, die se-
dert eenigc weken met een energie van 60
kW op golflengte 413 M. werkt, wordt niet
door iedereen in Engeland met vreugde be*
groet. Tegenover dc blijdschap van de Ent
gclsche luisteraars een Engelschen zenden
te kunnen hooren, waarvan het programma
volgens hen meer afwisseling biedt dan dat
der BBC, staat de ergernis van de Engelscba
Omroepmaatschappij zelf over liet feit, dat
de Iersche zender reclame-uitzendingen
verbreidt, die voor dc B.B.C. verboden zijn*
Daarentegen hcerscht er wegens de moge*
lijkheid der reclame-uitzendingen weer in
stemming bij clc zakenmenschen, vooral nu
door den zender Radio-Paris na de overna-.
me door den Franschen-Slaat waarschijn*
lijk geen Engelsche reclame-programma's
meer zullen worden verbreid. De reclame
programma's van den Ierschen zender wor*
den gecontroleerd door de Iersche poste*
rijen, die den zender exploitecren. Volgens
de bestaande voorschriften kunnen de ren
clame-uitzendingen slechts tweemaal daags,
des middags gedurende een uur, en des
avonds gedurende een half uur, plaats vin*
den. Des Zaterdags wordt in den namiddag
nog een extra uur voor de reclame gereser*
vcerd.
Dc eigenlijke reclame-aankondigingen aan
het begin en aan het eind van een uitzen
ding voor rekening van een bepaalde firma
mogen hoogstens 100 woorden lang zijn. Do
reclame-uitzendingen worden van te voren
door do posterijen onderzocht cn, naar wij
vernemen, wordt, in geval bepaald artikel
in Ierland vervaardigd wordt, de aankon*
diging van een concurrentie-ariikel uit bet
buitenland niet toegelaten.
RADIO-LUXEMBURG.
De procfuitzondingen van den grooted
Luxemburgschen zender vinden thans iede*
ren avond plaats van 19.20 uur lot 23.20 uur
Amsterdamschen tijd. Volgens onze waar*
nemingen komt de zender hier met grooto
geluidsterkte door cn i6 de modulatio goed.
Wij vernemen verder, dat de uitzendingen
op Maandag cn Donderdag voor Duitscli-
land zijn bestemd. Op Dinsdag en Zaterdag
voor België en Frankrijk, des Woensdags
wordt een Luxcmburgsch programma gege
ven, des Vrijdags is Nederland aan de bcurfc
en des Zondag6 opent Engeland de rij.
