AMICITIA
CIRCUS KNIE
LEEREN PEAU DE SU EDE JASJES
DE EEMLANDEU
Buitenlandsch
Overzicht
Buitenland
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
Dinsdag 11 April 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 243
DE STRIJD IN HET VERRE
OOSTEN
BOYCOTT-PLAKKATEN
TE LONDEN
HET LOT DER DUITSCHE
KUNSTENAARS
DE HERZIENING DER
VREDESVERDRAGEN
7 uur 19 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
L. J. LUYCX ZOON
ZIJDEN LINNENS
NATIONAAL REVEIL IN
DENEMARKEN
J ARNHEMSCHE WEG 26
AMERSF00R15CH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maand£n vo°' Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderll|ke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-advertentlën voor dt
helft van den prijs. Kleine Advertcntlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen S I.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Herriot's reis naar de Ver-
eenigdo Staten. Frankrijk
en het vraagstuk der schul
den.
Het is nu uitgemaakt, dat Edouard Har
riot, die niet tot het kabinct-Daladier be
hoort, doch slechts voorzitter is der kamer
commissie voor huitenlandsche zaken, on
geveer midden dezer maand zich naar
Washington zal begeven, om met de Amc-
rikaansche regeering do wereldproblemen
te bespreken. In verband met de bctccke-
His dezer onderhandelingen, waarbij zich
wellicht de noodzaak kan voordoen bin
dende besluiten tc nemen, zal Herriot ver
moedelijk benoemd worden tot staatsmi
nister zonder portefeuille, zoodat hij als
dan beschikt over voldoende politieke vol
machten.
In zekeren zin mag het een wijs besluit
der regeering-Daladier worden genoemd,
dat zij haar keuze heeft laten vallen op
een persoonlijkheid als Herriot, die niet al
leen over onmiskenbare staatsmanshoe-
danigheden beschikt, maar tevens in Ame
rika zeer gezien i6, daar hij het is ge
weest, die zich.als premier indertijd hard
nekkig verzette, toen de Kamer weigerde,
den Decembertermijn van de Fransche
schuld aan Amerika te betalen. Aan den
anderen kant. verkeert Herriot, wil hij zijn
prestige in de Vcreenigde Staten bewaren,
feitelijk in de noodzaak te Washington de
verklaring af te leggen, dat Frankrijk als
nog bereid is tc betalen, wat het op 13 Dec.
6chuldig was.
Een dergelijke verklaring is echter al
leen mogelijk, wanneer de Fransche Ka
mer terugkomt op haar vroegere beslis
sing. Bestaat daarop kans? Een tijdje ge
leden had het er den schijn van, dat de
volksvertegenwoordiging voornemens was
het besluit van 15 Dec. ongedaan te ma
ken, maar juist de laatste dagen neemt
het' verzet tegen do betaling weer toe.
Vooral de rechtsche partijen komen met
allerlei bezwaren voor den dag, daar zij
de toezeggingen, diepresident Roosevelt
heeft gedaan met betrekking tot een recht
vaardige oplossing van het schuldenpro
bleem, te vaag en dus onvoldoende achten.
Inmiddels hangt het welslagen van Her
riot's zending in de Ver. Staten af van het
feit, of hij te Washington al dan niet met
leege handen verschijnt. De redevoeringen,
die Iierriot. indertijd in de Kamer heeft ge
houden ten gunste van do betaling der
schulden, zijn in Amerika in boekvorm
verspreid, zoodat het voor do hand ligt,
dat Herriot's populariteit in Amerika zeer
snel zal tanen, wanneer de Fransche Ka
mer haar standpunt niet herziet.
Herriot's spreekbuis, de Ere Nouvelle,
maakt de opmerking, dat Frankrijk te
Washington alleen onderhandelingen kan
voeren op den grondslag van het stipt na
komen der schuldverplichtingen en dat er
in de oogen der Amerikanen geen tweifel
meer mag bestaan over de waarde van dc
Fransche handteckcning, wil de delegatie
onder leiding van Herriot diplomatieke
successen behalen. Daar Herriot met dc
deskundigen Parmenticr en prof. Rist ver
moedelijk medio April voet aan boord zal
zetten en de Kamer op het punt staat met
Paaschrecès te gaan, valt dus nog maar
over een korten tijd te beschikken voor het
nemen van het evcntuccle betalingsbesluit.
De Parijschc correspondent van dc Ncue
Zurcher Zeitung vindt, dat de vertegen
woordiger van Frankrijk zich fe Washing
ton voor een netelige taak ziet geplaatst
fn herinnert eraan, dal het voorbeeld van
Briand, die Frankrijk tijdens de eerste vloot-
coriferentie te Washington heeft vertegen
woordigd en wiens rol naderhand in zijn
oigen land zoo fel is gekritiseerd, omdat
hij o.a. Italië de pariteit der groote slag
schepen had toegestaan, voor Herriot nu
niet bepaald bemoedigend is. Aan den an
deren kant hebben de feiten echter reeds
aangetoond, dat d.eze moeilijkheden een
man als Herriot, die steeds moedig en
hardnekkig een laak aanvat, die hij wil
volbrengen, niet zullen doen terugdeinzen.
Onloochenbaar is het, dat de Fransche
Kamer hem zijn laak in zeer belangrijke
mate zal kunnen verlichten.
AMERIKA'S HANDELSPOLITIEK.
Washington, 8 April. (V.D.) De minis
ter van huitenlandsche zaken IIull heeft
naar aanleiding van de a.s. onderhandelin
gen te Washington verklaard, dat dc rogee-
ri'ig der Verccmgdc Staten het plan heeft
de 13 jaar lang gevolgde politiek van eco
nomische isolatie op te geven. Men hoopt,
dal, daardoor do. andere landen zullen wor-
don aangospooru tot verlaging der douane
tarieven. Huil verwacht van dezen maat
rcSel een verhooging van den wereldlian-
delornzet van 50 tot 60 milliard dollar.
Tokio, 9 April. (VD). In tegenstelling
met reeds gepubliceerde berichten bevindt
Tsjinwangtau zich nog steeds in Chineesclie
handen. Het tclegraafagentschap Sjimbocn
Rengo deelt mede, dit de Chinceschc troe
pen de Mandsjoetroepen hebben gedwongen
Hajano ten N.W. van Tsinwangtau tc eva-
cuccren na langdurige gevechten.
Volgens een medodeeling van een telc-
graafagentschap is de staat van beleg afge
kondigd in Kalgan in de provincie Tsjehar
in Binnen Mongolië. In de streek ten Noor
den van Kalgan bevinden zich detachemen
ten cavallerie van generaal Tsjaosjensjoe
uit de provincie Sjansi.
Peking, 9 April, (VD). Het nieuwe Ja-
panschc offensief tegen Tsjinwangtau heeft
in Peking een ernstige paniek (en gevolge
gehad. De chineesche regeering heeft een
aantal staatsbedrijven uit Peking naar an
dere Chineesche steden verplaatst. Vrijdag
zijn groote hoeveelheden zilver en goud uit
Chineesche banken onder militaire bewa
king naar Hankau overgebracht.
ERNSTIGE MIJNONGELUKKEN
Verscheidene slachtoffers in
Zuid^Afrika en Bulgarije
Johannesburg, 8 April (V.D.) Bij een
ernstige brand in de Laaglecgte-goudmijn
zijn vijf Euröpeesche opzichters door gas
om het leven gekomen. Het vuur ontstond
in een 1200 M. diepe schacht. De opzichters
daalden zonder gasmaskers af om de oor
zaak van de brand op te sporen. Zij raakten
onmiddellijk door de gassen bedwelmd en
werden dood opgehaald. Vier andere Eurö
peesche employe's, waaronder dc hoofdop
zichter, zijn met ernstige vergiftigingsver
schijnselen in een ziekenhuis opgenomen.
Ook verscheiden inlandsche mijnwerkers
toonen teek enen van gasvergiftiging.
Sofia, S April. In den mijn bij Twardit-
za in het district SIiwen had in den afgc-
loopcn nacht een gasexplosie plaats, waar
door verschillende mijngangen zijn inge
stort. Voor zoover tot lieden bekend is, zijn
acht arbeiders gedood.
Dc opruimingswerkzaamheden zijn met
kracht ter hand genomen, daar men vreest,
dat nog meer mijnwerkers zijn bedolven.
DE RAMP VAN DE AKRON.
Het onderzoek begonnen.
Lakehurst, 10 April. (V.D.) Heden
begon het onderzoek naar de opheldering
van de oorzaken die leidden tot het ver
gaan van dc Akron.
Als eerste getuige werd gehoord de offi
cier der Akron, Willey. Deze verklaarde
dat do nauwkeurige positie van het lucht
schip op het oogenblik van de ramp niet
bekend is; getuige zou een andere koers
hebben genomen dan do commandant.
Verder was, ongeveer 2 uur na het ver
trek van Lakehurst door een verkeerd be
grepen bevel de koers met 50 gr. in plaats
van met 15 gr. gewijzigd.
TEGEN ERKENNING DER SOVJET-UNIE.
De Kamer van Koophandel tc New-York
heeft geprotesteerd legen de erkenning van
do sovjet-unie door de Ver. Staten. Zij ver
klaart zich hoogstens voor een hervatting
der handelsbetrekkingen onder bepaalde
voorwaarden.
STRIJD MET BANDIETEN
IN RUSLAND.
Berlijn, 10 April. (IT.N.) Uit Leningrad
wordt gemeld, dat een bandietenbende den
laalsten tijd verschillende- overvallen op
staatsbedrijven uitgevoerd en staatsgelden
geroofd heeft. Het is de politie gelukt de
schuilplaats van do bende le ontdekken,
die omsingeld werd. De bandieten boden
hevig verzet en bestookten dc agenten van
de Gepeoc met handgranaten en repeteer-
revolvers. Een agent der Gepeoe werd ge
dood, een andere gewond. De agenten be
antwoordden het vuur, zoodat vier der
bandieten gedood werden, terwijl acht an
dere gearresteerd konden worden.
JAPANSCH-NEDERLANDSCH
ARBITRAGEVERDRAG.
Tokio, 10 April. (V. D.) Volgens
medodeeling, ontvangen door den minister
van huitenlandsche zaken, worden er bij do
onderhandelingen in zake een arbitragever
drag tusschcn Japan en Nederland, gunstige
vorderingen gemaakt, hoewel ccnige tijd
gemoeid kan gaan met do onderteekening.
WOENSDAG 19 APRIL
N.V. AMSTERDAMSCHE
TOONEELVEREENIG1NG
7J
VOORSTELLING GEORGANISEERD DOOR HET
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
Zie voor bijzonderheden de advertentie in het
Amersfoortsch Dagblad van a.s. Woensdag.
Vrije meeningsuiting dient
gewaarborgd
Londen, 10 April. (V. D.) De Lon-
densche Joden hebben in de kwestie der
boycotplakkaten, waarin wordt opgewekt
Duitschland en Duitsche producten te boy
cotten een overwinning bevochten. Overal
ziet men weer de roode plakkaten met dc
woorden: „Boycot Duitsche waren!"
De bladen melden op in het oog loopende
wijze, dat de Joden de overwinning be
halen.
In het Lagerhuis heeft de minister van
binnenlandsche zaken, sir John Gilmour,
Maandagmiddag een verklaring afgelegd.
Hij zeide, dat de Joden plakkaten mogen
uithangen, indien zij zulks wenschen, doch,
aldus Gilmour, het Huis zal het met mij
eens zijn, dat het niet gewenscht is, thans
anti-Duitsche gevoelens te uiten. ITct is
zeer zeker dc bedoeling der regeering in
deze aangelegenheid in het land dc vrije
meeningsuiting te waarborgen.
In antwoord op een desbetreffende vraag
deelde Sir John Simon in het Lagerhuis
mede, dat de Britsche consul tc Berlijn door
de politic er van op dc hoogte was gesteld,
dat Fraser er van beschuldigd werd „hoog
verraad te hebben voorbereid" en derhalve
naar de Moabit-gevangenis was overge
bracht in afwachting van het onderzoek.
Catchpool was in vrijheid gesteld.
Ten aanzien van de positie der Joden in
Opper-Silczie verklaarde Simon, dat de
Volkenbond had bepaald, dat de procedure
volgens art. 11 niet zou worden toegepast
voor gevallen, waarin het betrof de bij ver
drag vastgestelde bescherming van minder
heden, doch slechts in ernstige gevallen,
welke een bedreiging voor den vrede tus
schcn dc naties zou vormen.
Een woord van Goebbelsnaar aam
leiding van een brief van
Furtwangler
B e r 1 ij n, 10 April. (V. D.) General-
musikdirektor Furtwaengler heeft op 6
April tot rijksminister Goebbels een schrij
ven gericht, waarin hij wijst op zijn jaren
lange werkzaamheid in het Duitsche open
bare leven, zijn verbondenheid met de
Duitsche muziek en liet herstel der natio
nale waardigheid met vreugde begroet,
juist omdat de kunst de beslissende schei
dingslijn trekt tusschcn goed en kwaad.
Wanneer de strijd tegen het Jodendom zich
ook richt tegen de werkelijke kunstenaars,
is dat niet het belang van het kunstleven.
Daarom moet openlijk worden uitgespro
ken, dat mannen zooals Walter, Klemperer,
Bernhardt c. d. ook in de toekomst in
Duitschland met hun kunst aan het woord
moeten kunnen komen.
Rijksminister Goebbels herinnerde in een
uitvoerig schriftelijk antwoord aan een door
Hitler drie jaren geleden in het openbaar
gesproken woord: Wanneer de Duitsche
kunstenaars zouden weten, wat wij eens
voor hen zullen doen, zouden zij ons niet
bestrijden, maar met ons medestrijden.
Goebbels zet voorts breedvoerig uiteen,
dat ook dc politiek een kunst, misschien dc
hoogste en meest omvattende ls, welke be
staat. Ik kan daarom als Duitsch politicus
niet zoo maar door een scheidingslijn er
kennen, wat U wenscht in zake goede en
slechte kunst. De kunst moet niet alleen
goed zijn, maar slechts een kunst welke
uit het volle „volksdom" put, kan ten slotte
goed zijn en het volk, voor hetwelk zij ge
schapen is, iets beteekenen. Kunst in den
absoluten zin, zooals dc liberale democratie
kent, mag niet bestaan. Te klagen over het
feit, dat hier cn daar mannen als Walter,
Klemperer, Reinliardt e. d. concerten heb
ben moeten afzeggen, komt mij op het
oogenblik van te minder belang voor, daar
werkelijke Duitsche kunstenaars in de af-
geloopcn veertien jaren in tal van geval
len geheel tot zwijgen waren veroordeeld.
Ik ben in ieder geval van meening, dat
iedere werkelijke kunstenaar bij ons het
veld vrij zal worden gegeven voor ongehin
derde werkzaamheid. Hij moet dan evenwel,
zooals U zelf zegt, een opbouwend, schep
pend mensch zijn. Kunstenaars die werko-
lijk iets presteoren en wier buiten de kunst
liggende werkzaamheden niet indruischen
tegen de elementaire normen van staat,
politiek en maatschappij, zullen, zooals
steeds in het verleden, ook in de toekomst
bij ons op steun kunnen rekenen.
In een hoofdartikel over liet viermogend-
hedcn-pact spreekt de Times de hoop uit,
dat de regeeringen der vier betrokken groo
te mogendheden reeds in den loop van dezo
week tot overeenstemming komen, aange
zien het pact voor elk van hen hetzelfde
beteekent. Misschien is het niet eens nood
zakelijk een geschreven overeenkomst te
hebben. Misschien zal men inzien, dat de
methode van openlijke besprekingen tus-
schen dc vier permanente leden van den
Volkcnbondsraad de normale weg is om
elke groote politieke kwestie in Europa te
behandelen en op te lossen. Dc eerste moei
lijkheid is thans de herziening der verdra
gen. Deze kwestie moet zoodanig worden
behandeld, dat de betrokken mogendheden
duidelijk welen, welke aanspraken op her
ziening gerechtvaardigd zijn en welke niet.
De halsstarrigheid van bepaalde staten te
gen elke behandeling van de herzienings
kwestie heeft reeds tot gevaarlijke propa
ganda en onjuiste verwachtingen geleid. De
tegenwoordige Duitsche regeering heeft zich
reeds accoord verklaard met een overgangs
periode om tot gelijkheid van bewapening
te komen, waardoor bij de ontwapenings
onderhandelingen een betere atmosfeer is
ontstaan. Een dergelijke methode dient ook
te worden toegepast bij dG behandeling der
revisiekwestie.
SNELHEIDSRECORD VOOR VLIEG-
TUIGEN VERBETERD.
Rome, 10 April. (V. D.) De onderoffi
cier bij de Italiaanschc luchtmacht. xAgello,
heeft Maandag op het Garda Meer bij De-
senzano liet absolute snelheidsrecord voor
vliegtuigen gebroken, liet record werd door
Agello met een snelvliegend marinetoestel
van het type Macchi Casraldi Fiat 2 met
Fiatmotoren van 2500 P.K. gevestigd op
692,529 K.M. per uur. De gemiddelde uur
snelheid bij proefnemingen door de Aero
Club heeft bedragen 682,403 K.M.
Het oude wereldrecord staat op naam
van den Engelschman Stain forth met een
gemiddelde uursnclhcid van 635 K.M.
MISLUKTE START VAN EEN RAKET.
Cuxhafen, 9 April (V.D.) Hedenmiddag
zou op de Duhncrwatt de start van do zoo
genaamde bestuurbare raket van den con
structeur Zucker plaats vinden, waarvoor
autoriteiten en pers waren uitgenoodigd,
terwijl een menigte van eenige duizenden
nieuwsgierigen door dc politio op een af
stand moe6t worden gehouden. Do raket
zou in de richting Ncuwerk geschoten wor
den, daar met behulp van een valscherm
een postzak neerlaten cn dan naar dc start
plaats tcrugkeeren. Met een geweldig gesis
en geknal en een staart van vuur cn rook
schoot de torpedovormige raket in een stel
le bocht omhoog, sloeg toen echter twee
maal over den kop en kwam op een af
stand van ongeveer 35 meter weer op den
grond terecht. De raket werd ernstig be
schadigd. Constructeur Zucker wijt dc mis
lukking aan een to kleine hoeveelheid
springstof. Het staat nog niet vast, of het
experiment herhaald zal worden.
LITAUSCHE OFFICIEREN IN
POLEN GELAND.
Naar de Poolschc bladen melden, zijn
twee officieren uit Litauen met een vlieg
tuig op Poolsch gebied geland. Zij verklaar
den uit Litauen te zijn gevlucht, omdat zij
deelgenomen hadden aan een samenzwe
ring tegen de regeering.
BINNENLAND.
Instelling van een clectriciteitsraaa.
(Twecdo Blad pag. 2).
Een geval van cocainezwendcl te Rotter-!
dam. Tien arrestaties.
(Tweede Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Wanneer mag men niet zwemmen?
(Eerste Blad, pag. 3)'.-
SPORT.
Een Amersfoortsche Voetbalcentrale?
(Eerste Blad, pag. 2)
Dc Zesdaagschc tc Parijs geëindigd.
(Eerste Blad, pag. 2),
Medegedeeld door het Kon. Nederl. Met.
Instituut le de Bilt.
Hoogste barometerstand 768.5 te Münclien.
Laagste barometerstand 740.S tc Ingö.
Verwachting: Zwakke tot matigo Z. tot
Z.W. wind, toenemende bevolking, waar
schijnlijk eenige regen, weinig verandering
in temperatuur.
Zoowel de hooge drukking als de depres
sie op de Noorschc kust bewegen zich O.
of N.O. waarts. Bij IJsland bleef de depress
sie stationnair, de uitlooper ten W. van
Ierland kwam naderbij, zoodat geleidelijk
weer andere depressie invloed komt.
Vorst wordt alleen van IJsland gemeld,
waar een krachtige N.O.-wind sneeuw
brengt. In N.-Scandinaviö stormt het uit
Z.W. In Noorwogcn waait het krachtig uit
Zuid, daarentegen is hét windstil en over
dag zacht weer in een groot deel van Frank
rijk en Duitschland cn regenachtig op de
Britsche eilanden. De meeste regen is in
Scandinavië en Duitschland gevallen. De
eerste dagen is nog zacht weer te \n achten,
doch daarna vtflgt waarschijnlijk afkoeling;
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Uni en Fantasie
geweldig assortiment,
vanaf 65 cent p. meter.
Kopenhagen, 10 April. (V. D.) Eenige
Kopenhaagsche bladen weten te berichten,
dat Vrijdagavond in een besloten bijeen
komst, waaraan zou zijn deelgenomen door
150 personen, vertegenwoordigend 15.000
aanhangers, een Deenschc fascistenorgani-
satic is gesticht. Het program der nieuwe
organisatie keert zich tegen den partij- en
klassestrijd cn wil daarvoor in de plaats
stellen de volksgemeenschap cn een doelbe
wuste nationale leiding. De organisatie stelt
zich op het standpunt van het particulier be
zit. Tot voorzitter werd de margarincfabri-
kant Andersen gekozen.
Tegenover de pers verklaarde Anderson,
dat de beweging in engeren izn noch fascis
tisch noch nationaal-socialistisch, doch zui
ver Deensch was. Men wilde niemand imi-
tecrcn, doch zijn eigen weg gaan.
STRAFFE MAATREGELEN TEGEN HET
STOREN VAN RADIO-ONTVANGST.
Berlijn, 10 April (V.D.) Naar aanleiding
van klachten, dat dc ontvangst van poli
tieke radio-üitze.ndingen dikwijls met opzet
door buren wordt gestoord, wordt medege
deeld, dat. dc politic insamenwerking met
de rijkspost met behulp van een speciaal
toestel voortaan dc schuldigen zal opsporen
en dat deze gestraft zullen worden met een
maand gevangenisstraf.
