DE TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN MEDEDEELING R HAGENBEEK KLËED1NC, NAAR MAAT BIJKANTOOR TE AMERSFOORT EEN OVERZICHT SINDS 1913 RSMTSft. DE LANDBOUWPOLITIEK DER REGEERING ZIJN VROUW IN HET WATER GEDUWD Onze Postvliegers onderweg ADVERTENTIËN ABONNEMENTEN AGENTSCHAP TE SOEST Ferd. Huijcklaan 22 J. LAMBRECHTS SOESTERWEG 107 Radioprogramma Voor de zevende maal na een parlement sontbinding Ongeveer .twee maanden vroeger dan bij een normaal eindigen van de zittingsperio de van de Tweede Kamer zullen morgen „de ingezetenen des Rijks, tevens Nederlan ders of door de wet als Ncderlandsche on derdanen erkend, die den leeftijd van vijf cn twintig jaren hebben bereikt" zooals de officcclc term luidt ter stembus gaan om leden te kiezen voor de op 15 Februari j.l. op „termijn" ontbonden Tweede Kamer. Dit is de zevende maal, dat het Neder landsche volk een nieuwe Tweede Kamer moet kiezen in de plauts van een door do regcering ontbonden parlement, afgezien van de gevallen, dat de Staten Generaal rechtens ontbonden moesten worden. Zes maal te voren is voor de Tweede Kamer ont binding toegepast cn wel in 1850, 1S53, 1866, 1868, 188G cn 1S94. Uit niet minder dan 53 partijen en groe pen zullen de 4.097.G3S kiezers morgen een keuze moeten doen. Beide cijfers zijn een record. Het is belaugwckkend na te gaan hoo sinds het jaar voor den oorlog dus gedu redde een periode, dat in tal van landen ter wereld de politieke constellatie geheel ver anderd is in ons land de verhoudingen zich hebben ontwikkeld. De sterkste der par tijen in de Tweede Kamer gedurende deze periode is duidelijk te zien op de hierbij af gedrukte grafische voorstelling, vermelden de liet aantal zetels, dat elke partij sinds 1913 bij de sindsdien gehouden verkiezingen heeft gekregen. De laatste „normale" verkiezing volgens het oude stelsel, waarbij liet land was ver deeld in honderd districten en elk district ócn afgevaardigde naar de Kamer zond, had plaats in 1913. Negen partijen stelden toen candidaten cn van de 960.676 stemgerechtig den (er waren op 1 Januari 1913 in ons land 1.412.973 mannelijke personen van*25 jaar cn ouder) brachten 768.633 hun stem uit. Van de negen partijen kregen zeven afgevaardig den in de Tweede Kamer en wel: de Anti- Rcv. Partij (164.238 stemmen, waarvan 1161 op een Christen Democraat, 11 zetels); de Christ. Hist. Unie (90.441 stemmen, waarvan 5317 uitgebracht op candidaten van den Nat. Bond van Protestantsche kiezers, 10 zetels); de R. K. Staatspartij (127.058 stemmen, 25 zetels); de Vrije Liberalen (47.037 stemmen, 10 zetels); de Unie Liberalen (119.878 stem men, 21 zetels); de Vrijz. Democraten (69.761 stemmen, 7 zetels) cn de Sociaal-Democraten S.D.A.P. (144.381 stemmen, 1G zetels) De Sociaal-Democratische Partij S.D.F. waaruit later de Communsitische Partij is voortgekomen, en de Christen Socialen, kre gen geen zetels. De zetels van de Vrije Liberalen en de Unie Liberalen zijn op de grafiek bij elkaar geteld. In 1917 had de laatste verkiezing volgens het oude stelsel plaats, doch daar in ver band met de Grondwetswijziging van dat jaar het volgend jaar een nieuwe verkiezing zou plaats hebben, geschiedde een groot aan tal verkiezingen bij enkele candidaatstelling. Terwijl het aantal kiezers 1.079.478 en hel aantal mannelijke Nederlanders van 25 jaar en ouder 1.523.82S bedroeg, werden in totaal slechts uitgebracht 231.085 geldige stemmen. Vijftien partijen hadden candidaten gesteld, van welke slechts acht vertegenwoordigers in het Parlement kregen cn wel: de Anti-- Rev. Partij (9.33 stemmen, 11 zetels); de Chr. Hist. Unie (21.731 stemmen, 9 zetels); de R. K. Staatspartij (12.933 stemmen, 25 ze iels); de Vrije Liberalen (20.191 stemmen, 10 zetels), de Unie Liberalen (43.167 stemmen, 21 zetels); de Vrijz. Democraten (22.040 stemmen, 8 zetels); de S.D.A.P. (4*2,282 stem men, 15 zetels) cn de Onafh. Chr. Hist. (Een zetel). Op de grafiek zijn de zetels van «Ie 4 njc en de Unie Liberalen weer bij elkaar geteld en is de zetel van de Onafh. Christ. Hist, gevoegd bij do zetels van do Christ. Uisi. Unie. De wijziging van de Kieswet van 29 No vcmbcr, 1917, noodig door de Grondwetsher ziening van dat jaar, bracht het algemeen kiesrecht voor mannen, de invoering van de evenredige vertegenwoordiging en de stemplicht. Bij de eerste verkiezing volgens het stel sel der evenredige vertegenwoordiging op 3 iuli 1918 konden de kiezers een keuze doen uit niet minder dan 32 lijsten. De verwach ting, dat bij volgende verkiezingen het aan tal partijen cn groepen wel zou verminde ren is, zooals thans wel duidelijk is seble- V(»»T vrM .*p\VPr>«A Uitgebracht werden 1.344.209 geldige stem men cn in de eerste volgens het nieuwe stelsel gekozen Tweede Kamer kwamen ver tegenwoordigers van de volgende 17 par tijen: R.K. Staatspartij (402.908 stemmen, 30 zetels), S.D.A.P. (296.145 stemmen, 22 ze tels); Anti Rcv. Partij (179.523 stemmen, 13 zetels); Christ. Hist. Unie (87.9S3 stemmer. 7 zetels); Liberale Unie (83.173 stemmen, 6 zetels), Vrijz. Dem. Bond (71.582 stemmen, 5 zetels), Bond van Vrije Liberalen (51.195 stemmen, 4 zetels); Economische Bond (42.0-12 stemmen, 3 zetels); Sociaal-Democra tische Partij later Communistische Partij Wijnkoop, op grafiek doorgetrokken als één partij, in 1029 te zamen met Comm. Partij de Visser (31.043 stemmen, 2 zetels); So cialistische Partij (8.950 stemmen, 1 zetel) Christen Democratische Partij (10.653 stem men, 1 zetel); Neutrale Partij (7.180 stom men, 1 zetel)Bond van Christen Socialis ten (8.116 stemmen, 1 zetel); Middenstands- partij (12.663 stemmen, 1 zetel); Plattelan dersbond (5.562 stemmen, 1 zetel); Verbond Democratische Weermacht (6.830 stemmen, 1 zetel); en Chr. Sociale Partij (8.152 stem men, 1 zetel. De zetels van de Liberale Unie, de Vrije Liberalen, de Economische Bond cn de Mid denstandspartij zijn op de grafiek bij elkaar geteld. Het feit, dat zoovele kleine groepen een zetel in de Kamer kregen op betrekkelijk een gering aantal stemmen, gaf aanleiding lot een wijziging van de Kieswet, waarbij werd bepaald, dat een lijst ten minste van den kiesdoeler moest bereiken om bij de verdceiing van overschotzetels voor een zcicl in aanmerking te komen. Bij de wet van 9 Augustus 1919 werd het algemeen kiesrecht ook aan do vrouwen toegekend en dientengevolge steeg het aan tal uitgebrachte geldige stemmen lui de Tweede Kamerverkiezing van 5 Juli 1922 tot 2.929.509. Van de 48 partijen en groepen, die toen aan de verkiezing deelnamen, kregen er echter slechts tien voldoende stemmen om een of meer afgevaardigden verkozen te krijgen en wel: de 11.K. Staatspartij (8.1.745 slemmen, 32 zetels); de S.D.A.P. (567.769 stemmen, 20 zetels); de Anti Rev. Pni-tij (402.277 stemmen, 1G zetels): de Christ. Ilist. Unie (318.669 stemmen, 11 zetels); de Vrij heidshond (271.358 stemmen, 10 zetels); de Vrijz. Dem. Bond (134.595 stemmen, 5 zetels, de Plattelandersbond (45.816 stemmen, 2 zetels); Communistische Partij (53.661 stem men, 2 zetels); de Liberale groep, de Volks- welvaartpartij cn de lijst Braam (te zamen 2S.050 stemmen, 1 zetel); en de Staalk. Gc- ref. Partij (26.744 stemmen, 1 zetel). Bij de verkiezing op 1 Juli 1925 steeg het aantal geldige stemmen tot 3.085.862. Van de 33 partijen en groepen, die aan de erkiezing deelnamen, kregen slechts twaalf een of meer vertegenwoordigers in de Ka mer, 11.1.: de R. K. Staatspartij (88.3.333 stem men, 30 zetels), de S. D A. P. (706.6S9 stem men, 24 zetels), de Anti Rcv. Partij (377.426 stemmen, 13 zetels, de Christ. Hist. 1 nio (305.587 stemmen, 11 zetels), de Vrijheids bond (226.409 stemmen, 8 zetels), groep Staalman—Ter Hall op grafische voor stelling onder aanduiding Liberalen bij Vrij heidsbond geteld (43.155 stemmen, 1 ze tel), Vrijz. Dem. Bond (187.183 stommen, 7 zetels), Staatk. Gcref. Partij (62.513 stem men, 2 zetels), R. K. Volkspartij (36.571 stemmen, 1 zetel), Communistische Partij (36.770 stemmen, 1 zetel), Herv. Gcref. Staatspartij (30.252 stemmen, 1 zetel) cn Plattelandersbond (42.877 stemmen, 1 zetel). Voor do verkiezing van 3 Juli 1929 werden 36 lijsten ingediend. Uitgebracht werden 3.379.503 geldige stemmen. Van de twaalf partijen, die toen een of meer zetels in de Kamer veroverden, namen behalve de vele andere groepen, thans nog tien (op do grafi sche voorstelling vermeld) aan de verkie zing deel. De Middenpartij voor Stad en Land (Floris Vos) is opgenomen in de Al gemeen Democratische Unie en de heide concurreercnde communistische partijen (Wijnkoop cn do Visser) zijn sindsdien ge fusioneerd. Bij de verkiezing van 1929 kwamen ui de Twoedo Kanier: de R. K. Staatspartij 41.001.589 st„ 30 zetels), de S.D.A.P. (804.714 stommen, 24 zetels), do Anti Rev. Partij (391.832 stemmen, 12 zetels), de Christ. Hist. Unie (354.548 stemmen, 11 zetels), de Vrij heidsbond (249.105 stemmen, S zetels), de ijz. Dem. Bond (208.979 stemmen, 7 zetels), de Staatk. Gercf. Partij (76.709 stemmen, 3 zetels), de Middenpartij voor Stad en Land (39.955 stemmen, 1 zetel, Communistische Partij—de Visser (37.678 stemmen, 1 zetel). Herv. Geref. Staatspartij (35.931 stemmen, 1 zetel), Plattelandersbond (34.805 stemmen, 1 zetel) en Communistische Partij—Wijnkoop (29.S63 stemmen, 1 zetel). Vermelden wij tenslotte om een inzicht te geven van de gewijzigde omstandigheden nog liet aantal stemmen, dat de grootc par- VAAKCMSMAAKT 1»- té Ill I M I II ill I III tijen noodig hadden voor eiken zetel bij de verkiezingen in 1913 cn 1929. Aantal stemmen per zetel in: Partij 1913 1929 R. K. Staatspartij 50S2 33388 S. D. A. P. 9023 33.529 Anti Rcv. Partij 14.930 32.652 Christ. Hist. Unie 9041 32.321 Liberalen (Vrijheidsbond) 5063 31.138 Vrijz. Dem. Bond 9963 29.854 Uit deze cijfers blijkt, dat de partijen, die in 1913 het grootste aantal zetels hadden, per zetel het kleinste aantal stemmen ver kregen; thans is de toestand juist omge keerd. Dc sterkste partijen blijken per zetel meer stemmen te hebben dan bij het oude districtenstelsel. Aan dit door de grootc partiicn als een onbillijkheid gevoelde bezwaar tegen het bestaande stelsel wordt getracht tegemoet te komen door de wijziging van dc Kieswet, welke de Tweede Kamer korten tijd geleden heeft aangenomen, doch welke daar de Eerste Kamer de wijziging nog niet heeft goedgekeurd, bij de verkiezing op morgen nog niet van kracht is. (Nadruk verboden). Mededeelingen van dr. H. J. Lovink in een openbare vergadering Voor den Statenkieskring Aaltcn van de Chrietelijk-Historische Unie is te Doctin- chem het lid van dc Tweede Kamer, dr. H. J. Lovink, als spreker opgetreden. Hij be handelde hoofdzakelijk dc landbouwpoli tiek der regecring in verband met de crisis. Spr. deelde mee, dat de getroffen rnaatre gelen inderdaad succes hebben gehad, maar gaf als zijn opinie te kennen, dat nog lang niet alle moeilijkheden overwonnen zijn. Een wijziging van do crisis-zuivelwet zal niet kunnen uitblijven cn de om6tandighe den zullen uitwijzen of de oplossing moet worden gevonden in beperking van den veestapel of in vermindering van de mar garineproductie, om zoo to komen tot groo- ter boterverbruik. Spr. deelde mee, dat er op bet oogenblik weer onderhandelingen met Duitschland gaande zijn, waarvan hij ecnig succes hoopte. Mocht er niets worden bereikt, dan wordt de toestand nog ongun stiger cn zullen verdere maatregelen moe ten volgen, bijvoorbeeld het plaatsen van allen graaninvoor onder regeeringseontrólc. Dc spreker gaf als zijn persoonlijk oordeel te kennen, dat bij verbetering van den toe stand in Duitschland en toeneming van de koopkracht in dat land de afneming van onze producten vanzelf weer zal 6tijgen daar van den Rijnlondschen boer nooit een Ncderlandsche landbouwer is tc maken cn onze producten in kwaliteit bovenaan staan. Daarom zal Nederland zijn export moeten handhaven waar dit nu nog moge lijk is cn mag het aan den anderen kant zijn grenzen niet sluiten. Naar aanleiding van gestelde vragen deelde dc heer Lovink mee, dat van direc- ten steun aan den landbouw wel geen 6prake zal kunnen zijn, ofschoon bij de re gecring in studie is wat kan worden ge daan ter vermindering van de hypotheek- lasten op het boerenbedrijf. Een bekentenis die „in godsdienst waanzinzou zijn afgelegd Amsterdam, 23 April. Op 10 Februari van dit jaar veroordeelde de rechtbank een 42-jarigen magazijnbediende, wonende te Groningen, wegens mishandeling van zijn vrouw, den dood tengevolge hebbende tot een gevangenisstraf van anderhalf jaar. De man zou op 13 April 1926, ruim zeven jaar geleden dus, zijn vrouw, na een woor denwisseling in de Ringvaart hebben ge duwd. De man was zijn vrouw nagespron gen, doch het was hem niet gelukt haar te redden. Do politie stelde toentertijd een onderzoek in, de man verklaarde, dat zijn vrouw zelfmoord had gepleegd, hij had nog moeite gedaan om haur te redden, doch daar hij teveel van streek was, was hem dit niet gelukt. Dc justitie vond toen geen aanleiding om over te gaan tot een straf vervolging. Jaren later kwam de magazijnbediende in aanraking met een aanhangster van dc Baptistensecte. Na vele gesprekken besloot de man, zijn geweten te ontlasten. Hij ging naar de politic cn verklaarde, dat hij zijn vrouw op dien bewustcn avond in bet wa ter had geduwd. De verhouding tusschen hom en do vrouw was niet zeer gunstig, hij woonde te Zwolle, terwijl zij onderdak bij haar ouders te Amsterdam had gevon den. Op 13 April '26 had hij haar afgehaald om nog een6 met haar te spreken. Na een woordenwisseling had hij zich driftig ge maakt cn haar in het water geduwd. Voor do rechtbank was de man minder positief in zijn bekentenis; hij had do vrouw slechte van zich afgeduwd, het was een donkere avond en hij had niet geweten, dat de vaart zich vlak naast den weg be vond. Vandaag stond de man in hooger beroep voor het Hof terecht. Hij had een brief aan den President geschreven, waarin hij ver klaarde volkomen onschuldig te zijn. Op de vragen van Mr. Jolles verklaarde hij niets misdaan te hebben, zijn z.g.n. „beken tenis" zou hij in godsdienstwaanzin hebben afgelegd Pres.: „Ik hecht nogal veel aan de spon tane bekentenis, tegenover de politie afge legd". Na het getuigenverhoor was het woord aan den procureur-generaal Mr. A. baron van Harinxma thoc Slooten, die de mis handeling met doodelijk gevolg bewezen achtte. Spr. requirccrde bevestiging van het vonnis der rechtbank (anderhalf jaar) De verdediger mr. I. Maarsen pleitte vrij spraak. Arrest 9 Mei. 20—4 20—4 21—4 23—4 24—4 25—4 Amsterdam Parijs Marseille Romo Atheno Mersamatruh Cairo RutbaweJls Bagdad Boeshlr Dj ask Karachi Jodpoer Allahabad Calcutta Rangoon Bangkok I\oh-Lak Modan Batavia Bandoeng Snip 25—4 24—4 23—4 22—4 21—4 21—4 Vertrek van vliegtuig van het eerstvolgende post- Amsterdam 27 April. BIER NAAR DE VEREENIGDE STATEN. Heineken's Bierbrouwerij Mij. was er het eerste bij. Amsterdam, 23 April. Als gevolg van de opheffing van het drankverbod m de Vereenigde Staten is reeds door Heine- ken's Bierbrouwerij-Maatschappij N.V. al hier bier naar den overkant van den groD- tcn vijver verscheept. Wij vernemen in dit verband dat de Araerikaansche pers melding heeft ge maakt van het feit dat Heinoken's Bier brouwerij de eerste brouwerij ter wereld was, welke na de drooglegging bier in do Vereenigde Staten importeerde. Deze eerste zending is verscheept met het mailschip Statendam" van de Holland—Amerika-Lijn en arriveerde te Hoboken. Een loding En- gelsche ale en bier kwam denzelfden dag met de „-Majestic" aan. ONGELUK DAT GOED AFLIEP. Amsterdam, 23 April. Een ongeluk, dat buitengewoon goed is afgcloopen, is hedenmorgen om 9 uur gebeurd. Een vrachtauto van dc firma Ottcn uit Wees pcrcarspel zou in Slctcrdijk den spoorweg oversteken, waarvan de boomen openston den. Nauwelijks was dc auto op do rails of deze werd gegrepen door ccn electrische trein uit de richting Haarlem. De motor van de auto sloeg aan splinters, maar de cabine bleef onbeschadigd, zoodat do chauffeur geen letsel kroeg. Het bleek, dat het signaal op onveilig stond en dat dus de bestuurder van de alectrische trein door dit onveilig signaal was gereden. Het spoorwegverkeer ondervond tot ongeveer half 10 cenige stagnatie. NIEUWE BURGEMEESTER VAN ILPENDAM. De nieuwbenoemde burgemeester van II- pendam, de heer W. A. van Oorschot, is op 23 November 1880 te Malang geboren. Dc heer van Oorschot was officier in het O.I. leger en daarna chef van exploitatie der Staatsspoorwegen in Indiè. Thans is de heer van Oorschot woonach tig to Bennekom (gem. Ede) en is daar houder van een landbouwbedrijf en een hoenderpark. Do heer v. Oorschot is Chr.-Historisch. en worden ook aingenomen door ont on ont Donderdag 27 April. Hilversum: 8.00 Tijdsein A.V.R.O.-klok. 8.0110.00 (8.13 Prccisie-lijdsoin). Gramo- foonmuzick. 10.00 Tijdsein A.V.R.O. klok. 10.01—10.15 Morgenwijding. 10.15—10.30 Gramofoonmuziek. 10.3011.00 Soli6tenconcert Edith Walden zang. Chris Veelo, piano. 11.00—11.30 Cursus knippen van kindcr- kleeding door mevr. Ida dc Leeuw v. Rees. 19e les. 11.30—12.00 Voortzetting Solistenconcert. 12.00 Tijdsein A.V.R.O. klok. 12 0112.30 Gramofoonmuziek. 12.302.00 Orgelconcert door Pierre Pal- la op het Standaard-orgel in het Ivurhaus te Scheveningen. Solisten: Arnold Stanows- ky, zang en Boris Lcnsky, viool. 2.002.30 Causerie door J. K. Budde ovcz Waterplanten. 2.30—2.43 Rustpoos voor de N. S. F. vooi het verzorgen van den zender. 2.45—3.00 Gramofoonmuziek. 3.003.45 (3.15 Precisie-tijdsein). Naaicur sus door Mevr. Ida de Leeuw van 25o les. 3.454.00 Gramofoonmuziek. 4.004.30 Mevr. Antoinette v. Dijk spreekt voor zieken en ouden van dagen. 4.30—5.00 Pianorecital door Elsa Woltcrs. 5.005.30 Verhalen voor grootcre kinde ren. 5.306.30 Het Omroeporkest o.l.v. Nico Treep. 6.307.00 Sporlpraatjc door II. Hollander. 7.007.25 (7.15 Precisie-tijdsein). Omroep orkest 7.25—7.30 Overschakeling van den zender 7.308.00 Engelsche los voor gevorderden door Fred Fry, 25e les. 8.00 Tijdsein A.V.R.O.-klok. 8.018.15 Nieuwsberichten van Vaz Dias 8.058.13 Opwekking voor de Collecte, welke vanwege het Nationaal Crisis-comité, Zaterdag 29 April a.s te Amsterdam wordt gehouden, door Burgemeester Dr. W. de Vlugt. 8.15—9.30 Operette-concert door het Om roep-orkest o.l.v. Nico Treep, m.m.v. Betty van den Bosch—Schmidt, sopraan, en Wal ter Ludwig, tenor. 9.3010.30 Aansluiting met het Concert gebouw te Amsterdam. Het Concertgebouw orkest o.l.v. Dr. Willem Mengelberg. Solist Prof. Carl Flesch, viool. Brahms-feest. Con cert voor viool en orkest in D gr. t. op. 77. Solist Carl Flesch. 10.3011.00 Kovacs I.ajos en zijn orkest (Refreinzang Bob Scholte). 11.0011.00 Nieuwsberichten Vaz Dias. 11.10—12.00 (11.15 Precisic-tijdsein3. K*- va es Laj06 en zijn orkest. 12.00 Tijdsein A.V.R.O.-klok. Sluiting. Huizen: K. R. O. P. J. de 8.009.15 Gramofoonnlaten. N. C. R. V. 10.00 G ra raofoon'p falen*. - 10.15 Morgendienst o.l.v. Ds. Bruin. 10.45 Gramofoonplaten. K. R. O. *s.. 11.3012.00 God6d. halfuur. 12.13 Orkestconcert cn gramofoonmuziek. N. C. R. V. 2.00 Handwerk cursus. 3.00—3.30 Vrouwenhalfuur.- 4.00 Bijbellezing door Ds. A. Altcna, m.'m. v. mcj. C. de Jager zang,- or\ C. v. Drieén- huizen, orgel. 5.00 Orgelspel. 5.55 Cursus handenarbeid v. d. jeugd. G.15 Causerie door J. Lens. 6.45 Knipcursus. x 7.00 Journ. Weekoverzicht door C. A. Crayé. 7.45 Ds. D. van Krevelen: Een stootige os. 8.00 Oranje-Oratorium „Met God en Oran je". Tekst van J. v. d Stap, muziek van H. W. de Wolff; Chr. Zangver. en Kinder koor, mevr. A van WickevoortCromme- Iin, sopraan; D. Weiman, bas-declamator; Rotterd. Philh. Genootschap, Henri Welboo- ren, orgel. Leiding: H. W. de Wolff. In da pauze causerie. Ca. 10.45 Vaz Dias. Hierna tot 11.30 gra- mofoonplaten.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 7