Wat is erger dan de oorlog?
ARTIFORT
FAUTEUILS
DE BRUNETTE KAY FRANCIS
alleenverkoop
Firma J. W. van ACHTERBERGH
meubileering-westsingel 10-13
De auto-ongelukken
in Amerika
HAAR GROOTSTE
EERZUCHT
ALLERLEI
10 JAAR
GARANTIE
'AMERIKAANSCHF. NOTITIES
Een belangwekkend boekje eener
groote levensverzekering
maatschappij
(Van onzen correspondent).
Tusschen Trenton en New Brunswick in
den Staat New Jersey loopt een auto heir
baan zoo recht als een liniaal, waarop in
het afgeloopen jaar 341 ongelukken plaats
hadden en volgens het gedane onderzoek
was de zoorzaak van acht procent, omdat
do man aan het stuur had zitten domme
len. Dat moge vreemd lijken, maar mijn
persoonlijke ondervinding is ook, dat op
zoo'n eindeloos rechte weg alles meewerkt
om na de erste vijf minuten een gevoel van
slaperigheid op te wekken: een dergelijke
„highway" is geheel aangelegd in het be
lang van het snelverkeer met vier of zes
rijbanen naast elkaar, geen gclijkvloersche
kruisingen of zijwegen en het is er dikwijls
verboden om langzamer dan 50 K.M. te
gaan. Zulke wegen zijn onderdeden van
de groote verkeersaders door het land tus-
schen de steden New York, Philadelphia,
Washington, Boston, Chicago e.d. en daar
langs rijdt men niet voor zijn genoegen of
om de natuur te zien. maar is het wacht
woord: opschieten! Zit men nu aan het
stuur op zoo'n weg, die eentonig op iemand
komt afvliegen, terwijl de handen niets te
doeri hebben het egoppervlak is ideaal
cement, zonder een kuiltje en nog stroef bij
nat weer de voet op het gaspedaal, de
wijzer van den speedometer bibberend tus-
schcn de 35 en 40 mijl en het eentonig ge
brom van den motor als een slaapdcuntje,
dan is het niet te verwonderen, dat chauf
feurs, die al de noodigc mijlen dien dag
gereden hebben, hun oogen niet kunnen
open houden. Een kennis van me werd mid
den in den nacht wakker, zijn wagen in
'den greppel en met de twee voorwielen
verpletterd hij was even ingedut, na
veertien uur aan het stuur te hebben ge
beten.
Deze week ontving ik een belangwekkend
boekje van de groote levensverzekerings
maatschappij, de Travellers Insurance Com
pany uit Hartford, Connecticut. Bij het
doorbladeren ben ik tot allerlei merkwaar
dige ontdekkingen gekomen, die natuurlijk
hier in Amerika geconstateerd zijn en mis
schien niet altijd in ons land zullen op
gaan, maar die in elk geval stof tot over
denking genoeg opleveren en dikwijls voor
mij een openbaring waren, omdat ik juist
het tegenovergestelde verwacht had. Waren
de Amerikanen niet zulke schitterende sta
tistici, die alles nauwkeurig aantcckenden
en in tabellen en grafische lijnen uitdruk
ten, dan zou zoo'n rapport van do Travel-
Iers Insurance nooit tot stand hebben kun
nen komen. Maar men kan er absoluut
staat op maken, dat de cijfers juist zijn en
daaruit zijn conclusies trekken. Wat is er
ger dan oorlog'/ vraagt het boekje en ver
telt dan, dat in alle oorlogen, die Amerika
gevoerd heeft: die van de Onafhankelijk
heid van 1812 met Engeland, met Mexico,
met Spanje, de Burgeroorlog en de Wereld
oorlóg eischten 300.000 dooden. Maar in vijf
tien jaar tijds vielen er 3=5.000 mensehen
onder de wielen van de auto! De Romeinen
lieten 4941 gladiatoren sneuvelen in 117
feestdagen, maar modern Amerika offert
in 365 dagen van het jaar ongeveer 35.000
menschcn op!
En dan maken we ons nog druk over het
vergaan van een „Titanic", een aardbeving
in San Francisco met 500 dooden of een
orkaan in Florida met 372, roept de Tra
vellers uit. Nu komen de tabellen voor den
dag! Welke actie van den man aan het
stuur veroorzaakt de meeste ongelukken?
De snelheidsgrcns overschrijden: bijna 25
pCt., niet de voorrang hebben: bijna 24 pCt
links houden: bijna 17 pCt. en zoo verder in
minder percentage. Heercn automobilisten,
houdt u\\* rechtervoet wat in bedwang! In
hoeverre komt de zielige voetganger in aan
merking voor zijn aandeel in de schuld bij
een ongeluk: voor 27 pCt. wanneer hij niet
bij een straathoek oversteekt en 16 pCt. zijn
kinderen, die op straat spelen, 11 pCt. steekt
achter een wagen over zonder eerst uit te
kijken. Maar do Amerikaansche voetganger
is meestal zelf een automobilist op tijdelijke
non-activiteit, dus deze vergelijking gaat
bij ons niet op.
Nu komt er een heel eigenaardige groep
van duizend automobilisten als een gemid
delde van het groote Amerikaansche pu
bliek; mannen en vrouwen, oud en jong,
rijken en armen, in eiken denkbaren tak
van bestaan. Dan blijkt, dat van die dui
zend automobilisten, die een ongeluk op
hun geweten hebben, 295 niet de eigenaar
waren en van degenen, die dat wel waren,
er 621 heercn en maar 84 dames waren.
Waaruit glashelder bewezen is, dat de dame
aan het stuur vrij wat handiger en voor
zichtiger is dan de hoeren der schepping,
die zoo prat gaan op hun kennis, want ver
geet niet, lezer, in Amerika rijden de da
mes minstens evenveel als de heercn! Hoe
staat het nu met die 295, die de verant
woordelijkheid hadden over een wagen,
die niet hun eigendom was en waarmee za
toch een ongeluk begingen? Hier kom ik
zeker op een echt Amerikaansch verschijn
sel, maar het is best mogelijk, dat men in
het vaderland met hotzelfdo euvel te kam
pen heeft en dan kunnen voorzichtige en
conservatieve ouders er zich met mij aan
spiegelen, dat zoonlief tusschen de 16 en 20
jaar de voornaamste boosdoener is ik heb
mijn jongens ook met kracht en geweld
van den wagen afgehouden. 51 van do 295
zijn de kroonprinsen, dje den wagen van
„den ouden heer''tot een Jaggcrnaulh ma
ken en zelfs wanneer ze tusschen do 21 en
30 jaar oud zijn, schijnen ze nog niet geheel
droog achter hun chauffcursooren te zijn,
want dan halen ze nog het hooge aantal
van 17, terwijl de jeugdige vriend van den
eigenaar in diezelfde jaren 19 ongelukken
begaat en do dito wederhelft maar 15. Ter
wijl do cijfers een vermindering aantooncn
mot het ouder worden het verstand komt
inct de jaren weet vrouwlief tusschen de
31 en 40 jaar 20 ongelukken op haar gewe
ten te krijgen, heo zit dal?
Cijfers zijn werkelijk betoovcrcnd door
hun spraakzaamheid. Dertig procent van
automobilisten, in ongelukken gewikkeld,
waren niet do eigenaar leen uw wagen
niet uit! Dertig procent daarvan waren no;
geen twintig jaar oud geef de jongens
een fiets! Waar schuilt do verantwoorde
lijkheid van eigenaars en ouders? Berich
ten over ongelukken hebben het vaak over
slippen; hobbelige wegen, regen, ijzcl,
sneeuw, grint en olio laten een wagen op
zij glijden. liet is merkwaardig, zegt de
Travellers Insurance, dat de wetten der
maximum snelheid straffeloos overtreden
kunnen worden, maar nooit de wetten der
natuurkunde. Wist u. dat u veel voordec-
ligcr benzine gebruikt met maar 30 of 40
K.M. te rijden, dan 50, 60 en 70? De Society
of Automotive Engineers, Inc. in New York
heeft dat na langdurige onderzoekingen
uitgemaakt; denk dus niet dat hard rijden
zuinigheid bctcckent!
In hoeverre heeft do conditie van den
wagen iets met een ongeluk uit te staan?
Dat mag ik kortweg vaststellen: bijna
95 pCt. zijn in uitstekenden toestand de
persoon aan het stuur treft dus den vol
len blaam. Dan vind ik een lange beschou
wing over de verschillende onderdeden
\ar. een auto, die als veilighcidsonderdcelen
worden beschouwd en waartoe remmen,
hoorns, ruitcnvcgers, het stuur, spiegeltjes,
lampen en banden gerekend worden. Van
Juli tot September, in de drukke zomer
maanden, werden in den staat Pennsylva-
ria niet minder dan 1.530.583 auto's op den
weg door de rijkspolitie aangehouden en
onderzocht: ongeveer 20 pCt, werd in goede
conditie aangetroffen. Ik geef alweer toe,
dat dit Amerikaansch is, wij zijn degelijker
en netter, maar het geeft toch te denken.
Wist u ook. dat men bij een snelheid van
40 K.M. per uur twee maal zoo lang met
zijn banden doet als bij SO? En dat de
kans voor springen 100 pCt. grootcr is bij
een gladgcslctcn band dan bij een nieuwe?
Met zijn allemaal dingen, waar men zich
bij ons niet zoo over vermoeit en die men
zeker niet in cijfers te zien krijgt, maar een
Ford in Amerika verschilt niet zooveel van
een Ford in Holland.
Waar gebeuren de meeste ongelukken?
Bij straatkruisingen 44 pCt. en daartusschcn
32 pCt., bij spoorw egovergangen maar 0 54
pCt. liet is wel van belang te weten, op
welk uur van den dag en op welken dag
van de week de meeste ongelukken plaats
hebben en ook dit kan dc Travellers Insu
rance met onomstootclijke cijfers vaststel
len Zondag is de gevaarlijkste dag, ge
volgd door Zaterdag en de veiligste is
Dinsdag, terwijl 's avonds tusschen 7 en
het gevaarlijkste uur van den dag is te
genovcr 4—5 in den nacht als het veiligste.
Ik heb dit alles nu pas voor het eerst onder
oogen gehad, maar al jaren ben ik huivc
rig geweest om op Zaterdag en Zondag
tochtjes te maken, want deze statistieken
mogen dan al dc ongelukken mcedcelcn, er
staat natuurlijk niets in van de bijna-on
gelukken, het kippenvel, de witte gezichten
de bevende handen aan het stuur, wanneer
het „ecu haar scheelde". Het is. volgens
de statistieken, aan geen twijfel onderhe
vig, of de ongelukken in den schemer of
in het donker zijn doodelijker dan overda,
hetgeen geen verklaring noodig heeft.
Ik zal u niet vermoeien met het type
wagen, bus of vrachtfagen of privé, omdat
het bij ons anders verdeeld is. Maar de
vier meest \oorkomende blunders hier zijn
ie snel rijden, niet omkijken bij achteruit
rijden, te dicht den voorman volgen en te
weinig ruimte bij passeeren overlaten. Ik
vind hier weer een ander staatje, waarbij
van de 1.06S.160 ongelukken in 1932 in
Amerika 9171 pCt. door mannen en 8.29
pCt. door vrouwen bedreven werden Zelf
ben ik altijd dc mcenlng toegedaan ge
vvccst, dat ongelukken voornamelijk bij
slecht weer of slechten wcgtocstand plaats
vonden, misschien ben ik niet de ecnige,
Niet minder dan 85.25 pCt. der ongelukken
vindt bij mooi weer plaats. 11.86 bij regcr.
en maar 1.21 bij sneeuw en mist hetgeen
weer duidelijk een aanklacht tegen het
menschdom is. En om hot nóg een beetje
duidelijker to maken: 80.95 pCt. der doode-
lijke ongelukken hadden plaats op een
prachtigen, drogen weg en maar 16.22 op
een natten, 1.44 op een besneeuwden. Men
zou wcnschcn, dat het hier altijd snceuwdel
En in Amerika, waar de auto's even dik
rondzwermen als in ons land do fietsen,
geven de bovenstaande cijfers toch wel te
denken, te meer, daar het voortdurend er
ger wordt Ongelukken met vuurwapens en
auto's nemen ieder jaar in aantal toe; in
1922 verloren 14.988 hun leven onder een
auto en 2947 door een ongelukkig schot. Tn
1930 waren de cijfers respectievelijk 32.550
en 3243 en niemand kan zeggen waar het
op zal uilloopcn in dc komende jaren.
FILMRUBRIEK
Het groote succes op het tooneel
werd afgewisseld door
dat op de film
Kay Francis werd op n Vrijdag den l.'Jden
in Oklahoma City geboren in dc maand Ja
nuari van bet jaar het geheim van do
jonge dame zelf. Toen zij een jaar oud was,
verhuisden haar ouders -naar Santa Barba
ra, Calif., daarna naar Los Angeles en ten
slotte naar Denver.
Toen ze vier jaar oud was nam haar moe
der baar mee naar New York City. Haar
moeder, Katharine Clinton, een welbekende
actrice, ging terug'naar het tooneel en Kay
werd naar school gezonden.
"Allereerst ging haar eerzucht uit naar het
beroep van trapeze-artiste. Dit verlangen
ging echter niet in \ervulling, omdat zij
naar, school werd gezonden. Op een kloos
terschool kreeg zij haar eerste lessen, later
bezocht ze Miss Fuller's school te Ossining
en vandaar ging ze naar de Cathedral
School in Garden City, Long Island.
Op school blonk zij in alle takken van
sport uit. Zij was een uitstekende tennis
speelster en liep dc 1U0 yards in 12 secon
den. Toen begon ze belangstelling tc tooncn
voor liet tooneel. Ze schreef zelf een stuk en
speelde daarin de mannelijke hoofdrol! Be
halve deze liefhebberijen was liet haar ecni
ge ambitie een vroolijkcn tijd te hebben.
Na de universiteit tc hebben verlaten, be
zocht ze nog een handelsinstituut, waar ze
les nam in steno en typen. Na afloop daar
van maakte ze een reis van acht maanden
naar Europa, waar ze Engeland, Frankrijk
en Holland bezocht. Zij is secretaresse ge
weest van verschillende vooraanstaande per
soonlijkhedcn waaronder Mevr. Dwight Mor-
row, Mevr. 'Minturn Pinchot en Mevr. W. K.
Vanderbilt.
Toen probeerde zij haar geluk bij het too
neel. Door een gelukkig toeval wist ze een
belangrijke rol te bemachtigen in dc „gemo
derniseerde'' bewerking van „Hamlet", dat
in New York tot een groot succes leidde.
Toen volgde een seizoen met het Stuart Wal
ker gezelschap, spelend in Cincinnati, In
dianapolis, en Dayton. Teruggekeerd in New
York verscheen zij op „Broadway in „Ve
nus", „Crime", en „Elmer the Great
Toen kwam de film aan de beurt. Zij
kwam te weten, dat er een tegenspeelster
werd gezocht voor Walter Huston in de film
„Gentlemen of the Press'. Op liet toonevl
had zij reeds met dezen acteur samenge
speeld in „Elmer the Great", doch cr was
een hinderpaal, de regisseur had namelijk
voor. deze rol liever een blondine gehad. De
filmprocvcn van Miss Francis vielen ech
ter zoo goed uit, dat hij zich tenslotte met
het idee verzoende. Haar werk schonk zoo'n
voldoening, dat zij gecontracteerd en naar
Hollywood gezonden werd.
Zij houdt zoowel van het tooneel als van
de film, doch net iets meer van de film om
haar die tc doen prefereeren. Haa^ liefste
rol op het tooneel was in „Elmer the Great"
voor de film in „One way Passage" (Hol-
landsche titel: Een maand van Liefde). „The
Marriage Playground" beschouwt ze als
haar slechtste film. Buiten haar werk om
gaat haar interesse uit naar literatuur. Vol
gens haar eigen zeggen, „Omdat ik daar wat
van afweet".
Zij verklaart, dat haar grootste eerzucht
op het oogcnblik is „een goede cchtgenootc
te zijn." Zij is gehuwd met Kenneth McKen-
na, eveneens een tooneel- cn filmacteur. Als
hij een verbintenis heeft aan het Broadway
tooneel, reist zij tusschen Hollywood cn
New York op cn neer in den tijd, dat de
film haar niet noodig heeft.
Reizen is haar ideaal en vooral het reizen
per vliegmachine, dat zij ver boven het rei
zen per trein verkiest. Een heele reeks vluch
ten over land heeft zij reeds achter den
rug.
Van interviews moet zij niets hebben, het
is vaak gebeurd, dat zij zich voor al te
nieuwsgierige schrijvers verstopte. Verder
heeft het water groote aantrekkingskracht
op haar cn is zij dol op zeilen. Zij heeft zelf
een kleine zeilboot dc „Pamct Head" en
gaat ieder week-end cr op uit als het weer
het toelaat.
Of fit tc blijven, doet zij niets bijzonders.
Voor oefeningen heeft zij weinig tijd, gezien
haar drukke werkzaamheden voor de film.
Zij verklaart alles te kunnen eten, zonder
dat dit van invloed is op haar gewicht.
De voornaamste films waarin zij optrad
zijn:
„Gentleman of the Press", „Street of
Chance", „Raffles", „For the Defence", „Vir
tuous Sin'„Passion Flower", „Vice Squad",
„Transgression", „Twenty-Four Hours", cn
„Girls about Town".
Zij heeft nu een v ast contract met Warner
Brothers Pictures Inc., voor wie zij reeds
optrad in de films „Man Wanted", „Street
of Women" („Dc weg der Vrouwen") „Jewel
Robbery". „One Way Passage" (Een maand
van Liefde") en „The Keyhole".
De domme figuranten, en de
slimme regisseur.
Een van de vervelendste dingen waar een
regisseur bij het maken van massa-scènes
voor komt te staan is liet feit dat vele figu
ranten niet kunnen nalaten om in de lens
van dc camera tc kijken. IIoc vaak men oen
scène ook repeteert en over doet, steeds zal
bij het proefdraaien blijken dat liicr of daar
een figurant ter sluiks een blik op de came
ra heeft geworpen, cn daarmee dc scène be
dorven.
Josef von Sternberg heeft deze moeilijk
heid op eenvoudige wijze opgelost. In
„Shanghai Express" komen verschillende
scènes voor waarin een groot aantal Chince-
sche figuranten meespelen. „Von" gebruikte
bij dc opnamen een camera zonder film en
een microfoon die niet aangesloten was. Dc
„extra's", in de overtuiging dat zij met deze
camera werden gefotografeerd, hadden geen
oog voor het werkelijke apparaat, dat min
der opvallend was opgesteld.
Zoo blijft het werk in de
wereld.
De deur is een meubel dat cr in de lilm
altijd treurig af komt. De timmervvei'kplaats
van de Hollywoodsche Paramount studio's
heeft in de laatste vijf jaar ongeveer acht
duizend deuren vervaardigd. De meeste wer
den na gebruik van het decor weer afgebro
ken, maar twee duizend deuren zijn op het
veld van eer gesneuveld. Zij werden inge
slagen, getrapt of gehakt.
RUIMTE IN HET LANDSCHAP
Ik houd van de ruimte: van de wijde
vergezichten over land en zee, van den
vrijen open hemel over het onbegrensde
gebied. Ik zou 'n lofzang willen zingen op
ons heerlijke ruime Friesche landschap,
het land van dc greiden en de bouwlan
den, van de meren cn dc heide, van do
vlakke velden cn do matclooze zee, van de
hooge dijken cn dc terphoogten, vanwaar
het uitzicht zoo mooi kan zijn, zoo wonder
lijk mooi.
En wat voor Friesland wel in bijzondere
mate geldt, dat geldt toch voor ons land ook
in het algemeen, het geldt ook voor het
Groningsche hooge land cn voor de heide
velden die cr nog m Drenthe bicven, het
geldt voor Zuid-Hollandsch .polderland, voor
Veluwsche bruine verten cn Zecuwscho
stroomen: overal is cr ruimte, is er telkens
weer het onbelemmerde uitzicht, de vreug
de om dc vrijheid van den blik, die zwer-
ven kan over een heerlijk vrij gebied.
Wie in liet wijde land geboren en geto
gen is, die houdt het vaak tusschen de
bosschcn cn de bergen niet lang uit. Die
zoekt daar gaarne voor ccn korten tijd ver-
poozing en variatie, die ziet wel dc groot-
sche en soms aangrijpende schoonheid vau
het bosch- en berglandschap, maar diens
hart gaat toch dan pas weer voluit open
als de wijde wolkenluchten zich onbelem
merd welven voor zijn bewonderend oog
over onze lage landen aan dc zee.
liet wijde land heeft zijn grootschheid,
die steeds wéér bewonderend en getroffen
stil doet staan. Een wandeling langs den
Frieschen dijk, vroeger al hoog, nu na do
afsluiting van het meer Flevo nog een stuk'
hooger geworden, om tegen stijgende wa
terstanden toch veilige bescherming te ge
ven, is een doorloopend genot juist om de
verruimende vreugde van den wijden hori
zon vooral. Al het menschelijke wordti
klein onder den lioogen hemel met de uit
gestrekte zee aan den ecnen kant en het
wonderwijdo land aan de andere zijde.
Hoe klein is die vlucht van witte vogels
tegen het hemelveld van smetteloos blauw,
hoe klein zijn die witgekalkt 1 uisjes aan.
den voet van den hoogen dijk, hoe nietig lig
gen de zorgvuldig bewerkte akkers van de
nijvere bouwers onder de hemelen. Eeit
menscli zwoegt met z'n ploeg door het
bouwland: een grootsche verschijning van
dichtbij als met zwaren stap het voortge-
leidc paard het ijzer door de aarde trckt<
indrukwekkend beeld van menschelijke ar
beid, zooals schilders liet wel hebben weer
gegeven, do altijd bereide aarde bewerkt
door den mensch, die met zijn werktuig
cn met het aan hem onderworpen dier de
beheerschcr van deze aarde 6chijnt. Nu
zinkt hij bij do grootschheid van deze lij
nen cn verhoudingon in het niet en gaat
als een klein donker silhouet door het land
schap: nietig mensch je, werkend, zwoe
gend, strevend onder de majesteit van de
hemelen Gods
Er zit een vreugde in, er zit ook iets iiï
van een overweldigd worden door wat groot
en machtig is, als een klein menschenkinrl
zoo te midden van de grootschheid van del
schepping zijn kleine wegen gaat.
Een zeil vaart over de wateren; zoo pas
toen het schip aan dc smalle kade lag eiï
door dc brug voer was liet een groot en
forsch ding, moeizaam voorlgcboomcl door
den moeizaam zich buigenden schipper, nu
glijdt het als een witte vogel voort over de
wijde waterbaan, rank cn licht schijnbaar
nietig-klein ook:
Onder den hoogen blauwen licmel
Gaat over diepten zonder peil*
Langs onbekende, verre wegen
Het zonbeschenen, witte zeil..<a
Tc midden van Gods groote werken,
Dc hooge lucht, de wijde zee,
Trekt als des vogels vlugge vlerken
Het witte zeil het scheepje mee..ai
Het is goed, zoo af on toe in de ruimte tö
staan en weg uit de kleinheid van men-
schen cn dingen, in het wijde land, op den
hoogen dijk tusschen velden en zee een
teug tc drinken uit de bronnen van een
grootsche, wijde, wondere scheppingswe
reld! A.L. B.
Voor z'n p 1 e i z i e r.
Een heer, die over straat ging, hoorde
reeds van verre uit een huis een jammer
lijk geschreeuw. Hij snelde er heen en zag
door de geopende deur, dat een man een
knaap een duchtig pak slaag toediende. Hij
bleef staan en vroeg den man:
- Is dat uw kind?
- Neen, antwoordde de man, het is een
kind van m'n broer, dat 'hier een paar da
gen voor zijn pleizier is. v
