FLEURIGE KORTE JASJES f 14,
DÉ EÉMLANDEU
L. J. LUYCX ZOON
I
Dinsdag 9 Mei 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 265
OMWENTELINGSPOGING IN
SPANJE ONTDEKT
GANDHI IN HONGER
STAKING
DE GRAF ZEPPELIN NAAR
ZUID-AMERIKA
DE BEROERING IN
OOSTENRIJK
8 uur 7 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
ZOMERHANDSCHOENEN
Mode 1933
Zijde en Leder
AMERSFOOMSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P®r 3 BaiQdcn voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17*/r
Binnenland franco per post per 3 maanden i 3.-, Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
DDI IC npR AnVFRTFNTlFN va° 1-4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
UCn HUTCni-llilc'1 elkeregf, mw f0.25. Liefdadighelds-advertentlto VOOf d«
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer extra f 0.05
De „zuivering" in Duitschland.
Lijst van verboden boeken.
De Duitsche studenten, die een grooten
I ijver aan den dag leggen om alles, wat een
I on-Duitschcn gee6t ademt, uit liet derde
I rijk te verwijderen, zijn dezer dagen door
I de Berlijnsche straten gereden met vracht-
I auto's, die swaliskavlaggetjes droegen, ten-
I einde tal van boeken, die op dc zwarte lijst
I staan, te verzamelen. De honderden boc-
I ken, die op deze wijze bijeen zijn gebracht,
zullen op middelecuwscho wijze a.s. Vrij
I dag op een openbaar plein worden ver-
I brand. Het eerste bezoek der studenten
I™ beeft liet Institut lur Scxualwisscnschaft,
waarvan dr. Magnus Hirschfeld de leider
J is, gegolden. Bij deze gelegenheid is den
I studenten een groote buit, in den vorm van
I boeken en bescheiden, in handen gevallen.
Inmiddels is aan zevenhonderd lees
bibliotheken een lijst gezonden van boe
ken, tegen welker handhaving dc studen
ten bezwaren hebben. Een dergclijkcn in-
I dex librorum prohibilorum beeft het Ber
lijnsche stadsbestuur aan alle stedelijke
I volksbibliotheken en aan de Berlijnsche
stadsbibliotheek doen toekomen. Dc zen-
i| ding ging vergezeld van de instructie, om
de aangeduide boeken, welker aantal en-
kele honderden bedraagt, tc verwijderen.
Op het gebied van do schoone letteren
zijn en dan noemen wij nog maar een
gedeelte dc werken van Arthur Schnitz-
1 er, Heinrich en Klaus Mann, Stefan en Ar
nold Zweig, Alfred Döblin, Albert Ehrcn-
stcin, Lion Feuchtwanger, Glaser, Emil
Ludwig, Erich Maria Remarque, Ernst
Toller, den Franschman Barbusse, den
Russisch en humorist Sosjtsjenko enz. op
dc zwarte lijst geplaatst. Van andere au
teurs als Jakob Waesermann en den Ameri-
kaanschen socialist Upton Sinclair is
slechts een deel liunncr boeken verboden.
Wat de boeken over politiek en staats
wetenschappen betreft, is bepaald, dat de
geschriften over het socialisme, die niet
uit dc pen van Marxistische schrijvers zijn
gevloeid of die uit den tijd voor het Mar
xisme dateeren, moeten worden gespaard.
Dat de hoeken van Bebel, Bernstein,
Kautëky, Licbknccht en Karl Marx op den
index staan»behoeft nauwelijks betoog,
maar voor Lasalle zijn twee uitzonderin
gen gemaakt („ASsisen-Rcdcn" eii „Ucbèr
den Zusanimenhang der gegenwartigen
Goschiclitspcriode mit der Idee des Arbci-
terstandes") en hetzelfde geldt met betrek
king tot Fricdrich Engels („Der dcutschc
Bauernkrieg" en „Die Lage der Arbeilcn-
den in England"). De verbodscategorie is
vooral op dit terrein zeer uitgebreid. Van
daar, dat de Duitschcrs in den vervolge
van den Franschcn geleerde Ilcnri Lich
tenberger niet meer „Deutschland und
Frankrcich" mogen lezen en van Thomas
Mann niet meer Van Deutschor Republik"
en „Deutsche Anspracho 1930". Verschei
dene redevoeringen en voordrachten van
Hugo Preuss en alle geschriften van den
pacifist F. W. Foerstcr zijn eveneens tot
„verboden waar" gestempeld.
Een algemeen verbod is eveneens uitge
vaardigd voor alles wat van graaf Coudcn-
hovc-Kalcrgi is gedrukt. Ook de naam van
den Amcrikaanschen kinderrechter Lind-
sey met zijn bekende bock over het huwe
lijk in kameraadschap is op den index ge
plaatst. Verder moeten alle werken van
den onlangs gestorven Kculschcn lioog-
leeraar StierSomlo, een bekende figuur
in de juridische wereld, die aangeduid
wordt als „Katholiek gedoopte Jood en
separatist", verdwijnen.
Wanneer wij verder dc lijst der „uilgc-
stootenen" raadplegen, ontmoeten wij de
namen van Fülop-Millcr („Leuin und
Gandhi"), Oppenheimcr („Die soziale
Frage"), Gertrud Wokor uit Bern („Der
bommende Gift-und Brnntlkricg") en den
jurist Wehberg, die zich in Genöve heeft
gevestigd. Rusland is vertegenwoordigd
door twee namen, die tot dc politieke ac
tualiteit behooren: Stalin en Locnat6jarski
Dc Neuc Zürcher Zeitung maakt de opmer
king, dat, gezien dc accuratesse, waarmee
dc geheclc lijst is bewerkt, men er zich
over moet verbazen, dat van Rathcnau
maar één geschrift („Der neue Staat") de
toets der kritiek niet heeft kunnen door
slaan.
Ee*n verdere lijst heeft betrekking op dc
„belehrcnde" literatuur, waarbij dc algc-
mcenc instructie geldt, dat alle pacifis
tische cn défaiti6tische literatuur moet
worden opgeruimd, overeenkomstig dc be
ginselen voor de belletrislische werken
(zoo wordt zelfs Bertha Von Suttner's ro
man „Die Waffen nieder" niet meer ge
duld).
Aan dc zwarte lijst is een opgave toege
voegd van boeken, die noodzakelijk dienen
tc worden aangeschaft; hiertoe behooren,
behalve nationaal-socialistischc literatuur,
boeken over rassenkunde, het Jodenvraag
stuk, enz. Dc raad wordt gegeven Adolf
Hitler's „Mein Kampf" minstens in duplo
aan te schaffen. Verder worden in dit ver
band nog enkele andere prominente namen
uit de beweging genoemd, zooals Rosen
berg en Gottfried Fedcr.
Monarchisten verbinden zich met
syndicalistische vakvereeni*
gingen en militairen
Heden algemeene staking?
AI a d r i d, 8 Mei. (V. D.) Maandagoch
tend is de politieke politie op het spoor
gekomen van een aanslag, welke Dinsdag
zou worden uitgevoerd cn beraamd zou zijn
geweest tegen de regeering.
Volgens mededeelingen van het ministe
rie van Binncnlandscho zaken betreft het
een poging van monarchistische elementen
om, tezamen met syndicalistische vakver-
eenigingen cn militairen, de regeering-
Azana ten val te brengen cn het parlement
te ontbinden.
Als leider der beweging wordt genoemd
generaal Gomez, die sinds een jaar op non
activiteit is gesteld. Hij is gearresteerd en
verbannen naar de Canarische eilanden.
Hij is reeds op transport gesteld. De poli
tie lieeft nog een groot aantal personen
gearresteerd.
Het schijnt, dat liet door dc syndicalis
ten uitgegeven stakingsparool voor geheel
Spanje van kracht blijft, zoodat verwacht
kan worden, dat Dinsdag een algemeene
illegale staking zal aanvangen, voor zoover
het do syndicalistische arbeiders betreft.
In hoeverre militairen bij dc samenzwe
ring betrokken zijn, kon nog niet worden
vastgesteld. Slechts wordt medegedeeld, dat
dc zevende brigade, welke te Valladolid in
garnizoen ligt, bij deze zaak betrokken is.
FRONT VAN DUITSCHE VROUWEN
ONDER HITLER..
Berlijn, 8 Mei. (V. D.) Dc Zcitungs-
dienst verneemt, dat dc Vrijdag aangevan
gen onderhandelingen tusschen dr. Robert
Ley cn de vertegenwoordigsters der voor
naamste vrouwenorganisaties Maandag
avond zijn beëindigd. Dc leidster van den
bond Kocnigin Luisc Frcifrau v. Hadeln.
heeft dc volgende verklaring afgelegd
Als verantwoordelijke leidster van den
Bond Kocnigin Luise verklaar ik, dat ik
mij en dezen bond onvoorwaardelijk stel
onder de N. S. D. A. P. cn Adolf Hitler.
w. g. Charlotte Frcifrau von ITadcln
geb. v. Natzmcr".
VOLMACHTEN VOOR
DR. v. WINTERFELDT.
B e r 1 ij n, 8 Mei. (V. D.) Toen dr. Ilugen-
berg tot de Rijksrcgeering toegetreden is,
beeft hij den voorzitter van de Duitscli Na
tiohale Landdagfractie dr. v. YVinterfeldt
belast met dc waarneming van do partij
leiding. Dr. Ilugenbcrg beeft dr. v. Winter
fcklt thans alle volmachten voor de leiding
van liet Duitsch Nationale Front overge
dragen.
DE WERKLOOSHEID IN ENGELAND.
L o n d c n 8 M e i. (V. D.) Op 24 April be
droeg het aantal wcrkloozen: 2.169.128 man
ncn, 08.858 jongens. -405.700 vrouwen en
53.948 meisjes. In liet geheel 78.500 perso
nen minder dan in de maand Maart.
TURKSCH WERKVERSCHAFFINGS
PROGRAM.
Stamboel, 8 Mei. (II. N.) Dc Tnrkschc
rcgecring heeft een werkverschaffingspro
gramma ontworpen, in welks kosten voor
zien zal worden door de uitgifte van een
binnenlandschc leening. Het ligt in de be
doeling nieuwe spoorwegen aan te leggen,
welke zullen bijdragen tot de ontwikkeling
van het land en voorts ook het wegennet te
verbeteren. Ook zullen de havens zoo mo
dern mogelijk geoutilleerd worden. Men wil
dit jaar met den aanleg van drie spoor
wegen beginnen. De aanleg van twee lijnen
zal waarschijnlijk aan buitenlandsche on
dernemers worden opgedragen.
ENGELSCHE BEZWAREN TEGEN DEN
TARIEVEN-WAPENSTILSTAND.
Londen. 8 Mei. (V. D.) De diploma
licke medewerker van de Daily Telegraph
richt zicli tegen de pogingen van Norman
Davis om van dc Engclschc regccring in
principe dc toezegging voor een douane
wapenstilstand 1c krijgen. Het blad schrijft,
dat het ondenkbaar is, dat Engeland dc
momenteel aan den gang zijnde onderhan
delingen over handelsverdragen met ver
schillende buitenlandsche staten opgeeft of
bij deze onderhandelingen afziet van het
middel der douanetarieven om bepaalde
concessies tc verkrijgen. Ook moet de En
gclschc regccring rekening houden met in
flatiebewegingen in enkele landen cn dum-
pingsmethoden in den internationalen han
del. Bovendien behoeven op dit gebied geen
overhaaste besluiten te worden genomen,
aangezien over deze kwestie bij het begin
der economische wereldconferentie wordt
beslist. Tenslotte is een regeling der oor
logsschulden veel urgenter dan een rege
ling der douanetarieven.
Loutering van zichzelf en van
zijn aanhangers
Bombay, 8 Mei (V.D.) De vrijlating van
Gandhi heeft in geheel Indië groot opzien
gebaard. Zij geschiedde onvoorwaardelijk.
Men wil in ieder geval vermijden, dat
Gandhi in een gevangenis sterft Ingeval hij
de voedselstaking niet zou kunnen door
staan. Tegelijkertijd wordt van regeerlngs-
zijde verklaard, dat de vrijlating geen wij
ziging der regeeringspolitiëk tegenover de
Indische ongehoorzaamheidsbeweging be-
teekent.
Toen Gandhi Maandagmiddag zijn voed
selstaking voor de zaak der parias begon,
hadden duizenden Indiërs zich voor de
poorten der gevangenis verzameld. De ma-
hatma legde een verklaring af, waarin hij
de voedselstaking onvermijdelijk noemde,
liet doel der voedselstaking is de loute
ring van zichzelf en van zijn aanhangers.
Gandhi verklaarde allen to moeten teleur
stellen, die meenen dat do voedselstaking
hem zou dooden. Na deze verklaring legde
Gandhi do handen op de schouders van
zijn vrienden en nam afscheid.
Tegelijkertijd met Ganllii is Margarcte
Spiegel in Madras een 6>*mpathievoedsel-
6taking begonnen.
De secretaris-generaal van het Indische
congres, Daulautram, is Maandag gearres
teerd. Het schijnt, dat hij do congresorga
nisaties heeft aangespoord de ongehoor
zaamheidscampagne weder aan te vangen,
wanneer Gandhi dc voedselstaking begint.
Londen, 8 Mei. (II.N.) Uit Poona wordt
gehield, dat Gandhi vanmiddag zonder
eenige voorwaarde in vrijheid is gesteld.
De regccring, die klaarblijkelijk bevreesd
was voor een mogelijk overlijden van
Gandhi tijdens zijn nieuwe vasten, heeft
zich laten leiden door de overweging, dat
het vasten ditmaal geen politieken, doch
een godsdienstigen achtergrond heeft.
Zooals men weet, is de Graf Zeppelin
Zaterdag te 20.42 onder bevel van dr. Ecke
lier uit Friedrichshafcn naar Pernambuco
gestart. Elf passagiers maken dc reis mee.
De luchtschepenwerf te Friedrichsliafen
heeft draadloos bericht ontvangen van
boord van de Graf Zeppelin, dat het lucht
schip zich Zondagmiddag tegen 1 uur
boven Kaap Palos bevond.
Kaap Palos ligt aan de Spaansche Mid-
dellandsche Zee-kust ten Oosten van Car
tagena.
KARDINAAL CERRETTI ERNSTIG ZIEK.
Rome, 8 Mei (V.D.) Van de zijde van
het Vaticaan wordt medegedeeld, dat kar
dinaal Cerretti ernstig ziek is, doordat bij
een influenza-aanval een complicatie met
longontsteking is gekomen.
Zijn toestand hopeloos,
Nader meldt men:
De kardinaal Cerretti behandelende ge-
ncesheeren achten zijn toestand hopeloos.
Bona venture Cerretti werd op 17 Juni 1872
in Orvicto geboren.
MAX LIEBERMANN TREEDT UIT DE
PRUISISCHE ACADEMIE.
Berlijn, 8 Mei (V.D) Dc 85-jarige schil
der, professor Max Liebermann, heeft naar
het Berliner Tageblatt meldt, verklaard uit
de Pruisische Academie van Kunsten te
treden. Prof. Liebermann motiveert zijn
stap met liet feit, dat zijn opvattingen van
kunst cn natie niet in overeenstemmin;
zijn met de thans heerschcndc.
Betoogingen tegen het
uniformverbod
Innsbruck, 6 Mei. (V. D.) De Katho
lieke studenten te Innsbruck hadden bij do
landsregeering van Tirol aangedrongen op
ontbinding van liet Duitsche studenten
corps. In verband daarmede organiseerden
dc laatsten Vrijdagavond voor het raadhuis
een demonstratie als protest tegen dezen
cisch. Er verzamelde zich een groote men-
schenmenigte. De politic trachtte ruim
baan te maken door te chargeeren met sabel
en gummistok, waarna een militaire afdoe
ling in volle uitrusting verscheen, die de
menigte verstrooide. De toestand te Inns
bruck blijft echter zorgwekkend.
Innsbruck, 6 Mei. (IT. N.) Studenten en
duizenden nationaal-socialisten hebben
voor het regeeringsgobouw te Innsbruck
geprotesteerd tegen het verbod tot het dra
gen van dc uniformen. Men trachtte het
gebouw tc bestormen, zoodat de brandweer
ontboden werd om de menigte af tc koelen.
Ook voor het stadhuis kwam het tot bot
singen met do politie cn de gendarmerie,
waarbij enkele personen gewond werden.
In het ccheel hadden 35 arrestaties plaats.
Weenen, 6 Mei. (V. D.) Op dc vergade
ring van heden van den christelijk-socialcn
partijdag te Salzburg heeft de minister van
oorlog, Vaugoin, verslag uitgebracht over de
ontwikkeling van dc partij in de laatste
twee jaar. De minister kondigde aan, dat in
de maand Juli een algemeene actie door de
cliristclijk-socialen zal worden begonnen. In
groote trekken heeft de partij haar doel
bereikt, want de macht der soc.-dcm. is
verzwakt, terwijl aan het opdringen van
het nat.-socialisme paal en perk is gesteld
Bondskanselier Dollfuss hield zich in zijn
rede hoofdzakelijk bezig met dc toekom
stige richtlijnen voor de Oostcnrijksche
politiek. In liet kader der komende grond
wetswijziging moet een corporatie worden
geschapen, die in alle economische kwes
ties dc primaire wetgevende macht heeft,
Gemeenteraadsverkiezingen zullen in hot
eerste half jaar niet plaats vinden, maai
de bondskanselier wil uit de tegenwoordige
situatie tc-ch geen permanenten toestand
maken
De opheffing van de studen
tenorganisatie te Innsbruck.
Berlijn, 7 Mei. (V.D.). De Duitsche stu
dentencorporatie publiceert een scherpe
verklaring tegen de ontbinding van dc
studentenvereeniging van Innsbruck cn
deelt mede, dat zij ter ondersteuning en
bevordering van den strijd aan dc grens
een „Grcnzlandstiftung" heeft opgericht.
Weenen, 7 Mei. (V.D.). In den loop
van vandaag hebben de nat.-soc. in de
hoofdstraten gedemonstreerd tegen het uni
form verbod door in kleine groepen, ge
kleed in zwarte broek, wit hemd met zwar
te das cn voor een deel voorzien van een
hoogen hoed, waarop het TIakcnkrcuz be
vestigd was, in de straten op en neer ie
loopen. Dc politie greep spoedig in en Joeg
de heeren uiteen; 107 personen werden ln
arrest gesteld.
Scherpe redevoering van
Starhemberg: fello kri-
ti-ak op het nationaal-so
cialisme.
Weenen, 7 Mei. (V.D.). Tijdens een lei
dersbijeenkomst van do Wcenscho Ooöten
rijkêcho Iieimwehr heeft de bondsleidcr
Starhemberg een redevoering uilgespro
ken. Ilct gaat er thans om, aldus vorst
Starhemberg, de krachten in tc spannen
om het historische begrip Oostenrijk te bej
houden. Wij, Oostenrijkers, zullen niet dul
den, dat men ons als minderwaardige
Duitschcrs uit dc hoogte aankijkt cn ver
denkt van nationale onbetrouwbaarheid
liet program van den Ileimatschutz luidt
Een zelfstandig, onafhankelijk, fascistisch
Oostenrijk.
Voortgaande deed Starhemberg een
scherpen aanval op liet nationaal-socialis
me. De nationaal-socialisten hebben aan
Oostenrijk een nationaal verraad begaan,
Wat. de nat.rfiöc. zich in werkelijkheid
voorstellen, is niet de Anschluss, maar de
Glcichschaltung, wat ongeveer hierop neer
komt, dat in Oostenrijk een rcgeeringschef
in functie is, die zich stadhouder voelt van
Berlijn.
Ten slotte verklaarde spreker, dat hij de
bondsleiding niet uit handen zou geven.
Niemand is als hij in staat de Tlcimwclir
bijeen tc houden tegen de natlonaal-socia
listen. Hij heeft zijn vermogen niet opge
offerd om den Ileimatschutz liet lot van
dc Stahlhelm te doen deelcn.
POLITIEKE ARRESTATIE TE PRAAG.
Praag. 6 Mei (V.D.). Vanmorgen vroeg
is hier dc voorzitter van het Sudeten-Duit
sche studentencorps gearresteerd, nadat
een huiszoeking bij hem was verricht.
BUITENLAND.
Omwentelingspoging in Spanje ontdekt* -
(Eerste Blad, pag. 1).
Do beroering in Oostenrijk.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Bij Roermond is een autobus legen een
woonwagen gebotst. Verschillende gewon
den.
(Tweede Blad, pag. 2.)
Nieuwe regelen inzake politieke radio-uit
zendingen.
(Tweede Blad, pag:
De directie der K.L.M. beantwoordt den
brief der piloten.
(Tweede Blad, pag. 1).
UIT DEN OMTREK.
Vorgadering der Rijvviclpadvereeniging
Utrecht met Omstreken".
(Eerste Blad, pag. 2.)'
Medegedeeld door liet K. N. M. I. te De
Bilt.
Hoogste barometerstand 770.4 tc La Co-
run a.
Laagste barometerstand 749.2 to Stor-
noway.
Verwachting: Matige tot krachtige, latr
afnemende W. tot Z. Wind, gedeeltelijk be
wolkt, aanvankelijk weinig of geen regen
en iets koeler, later zelfde temperatuur.
STORM WAARSCHUWINGSDIENST.
Geseind van De Bilt heden morgen aan
alle posten om 7.46 uur: Woest op uw hoede.
Van de depressie in liet W. drong slechts
een klein deel naar de Noordzee door en
veroorzaakte krachtige wind met regen in
verband met een flinke rug van hooge
drukking over dc Britschc eilanden, waar
achter Avecr vrij snel een nieuwe depressie
nadert. Door het afnemen van do hooge
drukking in Scandinavië is daar nu de
vorst verdwenen, maar in Noord-Duitsch-
land verdween ook de hooge temperatuur.
Alleen in Zuid-Frankrijk is het nog vrij
warm, de lucht is bijna overal betrokken
of zwaar bewolkt. Om het Kanaal en in
Ierland waait bet stormachtig uit W.N.W.
Om dc Oostzee valt overal regen. Voor
onze omgeving is tijdelijk opklarend weer te
verwachten met iets koeleren nacht, maar
stijging van temperatuur in de volgende
dagen, terwijl, wanneer dc rug van hooge
drukking met dezelfde snelheid blijft voort-
trkken, binnen twee dagen weer regen is te
wachten.
RIJDT VEILIG!
Rijden op de linkerweghelft is
verboden in bochten binnen bei
bouwde kommen; in onoverzichs
telijke bochten daarbuiten en bij
het inhalen van tramrijtuigen
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
De nieuwste
ZWEEFVLIEGER VERONGELUKT.
Hal Urn (Wostfalcn), V Mei. (V.D.)
Hedenmiddag tegen half vier is Studicnrat
Albrccht Maicr met een door hem zelf ge-
bopwd zweeftoestel Maier II neergestort,
nadat hij ongeveer 45 minuten in de lucht
was geweest De zweefvlieger was op slag
dood.
ARNHEMSCHE WEG 26
L.OMLÜl.lJl J.'