DÊ ËÊMIANDEU
Belangrijkste
Licht op
DENK ER AANs MORGEN „KEITJES-DAG"
L. J. LUYCX ZOON
jQNNEMENTSPRIJS f' 3 voor Ameu/oort 2.10. por maand 0.75. pa
PRIJS DER ADVERTENTIEN 105 v" bewi5nummr.
Woensdag 10 Mei 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. «g» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 266
ALGEM. STAKING IN
SPANJE
Vijf dooden en tal van
gewonden
STUDENTEN BOTSINGEN
TE WEENEN
MACDONALD WAARSCHUWT
TEGEN ILLUSIES
FRANSCH VLIEGTUIG
NEERGESTORT
TAAK VAN 'T DUITSCHE
THEATER
8 uur 9
min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
AMERSFOORTSOf DAGBLAD
week (mei gratis verzekering tegeo ongelukken) f 0A7l/v
h Innenlaod franco per post per 3 maanden 13... Afzonderll|ke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 5IJ
eikeregel meer f0.25. Llefdadlghelda-advertentlên voor di
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regelt
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1,Bewijsnummer extra f 0.05
De toestand in Britsch-Indië
minder gespannen. Een
verrassend besluit van Gandhi
Opnieuw vestigt dc Britsch-Indische vrij
heidsstrijder Gandhi dc aandacht op zich:
hij is wederom begonnen te asten en is
voornemens dit cènigc weken vol te hou
den. liet doel hiervan is een verhoogde be
langstelling te wekken voor het lot van do
onderdrukte klasse der paria's, de z.g. on-
aanraakbaren. Gandhi's vasten, waarmee
ditmaal vooral zijn dood kan zijn gemoeid,
is oen zwijgend beroep op degenen, die liet
t.gcnwoordigc onrechtvaardige kastesy-
steem wenschcn te handhaven,:, tót andere
gedachten te brengen. Tot dusver werden
de paria's systematisch uit de tempels dei-
Hindoes geweerd. Een tijd geleden is den
onaanraakbaren wel-is-waar dc toegang
daartoe beloofd, 'maar in de meeste plaat
sen is aan deze belofte niet' de hand ge
houden.
De Britsch-Indische rcgecring, die niet
gaarne do risico op zich wilde nemen, dat
Gandhi in gevangenschap zou sterven,
heeft hem vrij gelaten. Hij heeft than6 een
plaats gevonden in een huis ccner rijko
volgelinge.
De invrijheidsstelling van Gandhi.is voor
dezen aanleiding geweest al heeft het
vasten met het besluit zelf niets, uitstaan
de, daar dit louter en alleen geschiedt in
verband met de door Gandlii. voorgestane
lotsverbetering der paria's een decisio
te nemen, waarvan de betcckenis niet mag
worden- onderschat.
GANDHI.
Hij neen. n.r. tot aller verrassing aange
kondigd, dat dc z.g. actie der burgerlijke
ongchoprzaamhcid een maand lang zal
worden stopgezet. Deze beslissing heeft hij
vergezeld laten gaan van een beroep op
de Indische rcgecring, om alle politieke
gevangenen, die thans hun straf onder
gaan wegcn6 daden, die met de ongehoor
zaamheidsbeweging verband houden, op
vrije voeten te stellen en met dc congres
partij onderhandelingen aan to knoopen,
teneinde een politieko verzoening tot stand
te brengen.
De Londensche correspondent der Köln.
Ztg. brengt in. herinnering, dat tot nog toe
alle pogingen, om de-Indische regeering en
de door Gandhi geleide congrespartij die
op het oogenblik verboden is samen te
brengen aan dc confcreniietafcl, mislukt
zijn tengevolge van het feit, dat dc regee
ring nadrukkelijk de voorwaarde heeft ge
steld, dat er vooraf een einde diende tc
komen aan dc burgerlijke ongehoorzaam
heid.
Uit hetbovenstaande blijkt, dat aan
deze voorwaarde than6 is voldaan; hier
aan kan nog worden toegevoegd, dat
Gandhi zijn beslissing hoeft, getroffen, n^.-
dat hij tevoren dc aangelegenheid uitvoe
rig had behandefd met den plqatsvervan-
gendon voorzittor der congrospartij. Boven
dien heeft Gandhi, teneinde l^ët den En-
gelschen gemakkelijkerte maken een tc-
gemoetkopnendc houding aan te nemen,
verklaard, dat, mocht hij zijn vasten over
leven, ditar opnieuw te zullen beginnen,
waar hij: ten tijde zijner, arrestatie zeven
tien maanden geleden heeft gestaan.
Deze woorden zijn wel-is-waar uiterst
voorzichtig' gekozen, maar zij kunnen
klaarblijkelijk in dezen zin worden uitge
legd. dat Gandhi denkt aan de. hervatting
ecner politieke samenwerking, met dc En-
gelschcn. Het ligt nu aan dc Engelsche re
geering, of zij deze gelegenheid aangrijpt,
om tot een accoord tc komen met de con-
grespartij, die verreweg dc sterkste cn in
vloedrijkste partij in Indiê is. V crmoedelijk
zal de regecring-Macdonald eerst afwach
ten welken weerklank de aansporing van
Gandhi, om een einde te maken aan dc on
gehoorzaamheidsbeweging, in het land zal
vinden. Daar deze beweging dc laatste
maanden ongetwijfeld in zeer sterke maic
is afgenomen, kan cr rekening mee wor
den gehouden, dat men op Gandhis voor
stel gaairic zal ingaan. Er beslaat dan ook
stellig een zeer groote kans, ciat de poli
tieke toestand in Indie de eerstvolgende
weken een volkomen wijziging zal onder
gaan, die niet na zal laten haar invloed te
doen gelden op de hervorming der consti
tutie, waarover in dën loop van de volgende
maanden zal worden beraadslaagd door
een commissie, die daarvoor speciaal in
het leven is geroepen
Pogingen om spoorwegen le ven
nieten. Botsingen met
de politie
Madrid, 9 Mei (V.D.) Dc door de syndi
calisten als protest tegen de onderdruk
king der arbeidersbeweging afgekondigde
algemcenc staking is hedenmorgen begon
nen. De staking heeft vooral te Barcelona,
Sevilla, Valencia en Saragossa een grooten
omvang aangenomen. De dagbladen der
syndicalisten en communisten zijn voor on-
bepaaldcn tijd verboden.
Te Madrid en in tal van andere steden
is op vele plaatsen sabotage gepleegd. Dc
naar Madrid leidende hoogspanningsleiding
is door bommen beschadigd. Ook tc Bilbao
werden aanslagen op dc elcctrischc hoofd
leidingen gepleegd. Voorts constateerde de
politie dat pogingen zijn gedaan om dc
spoorwegen naar Galiciii, Asturic en Barce
lona te vernielen.
Bomaanslag op politieauto.
Vuurgevecht in de straten van
Madrid.
Volgens mcdedeelingen van het ministe
rie van Binncnlandsche Zaken werd van
ochtend in een dei' drukke straten van
Madrid een auto van de crimineele politie
door een groep syndicalisten aangevallen.
Bij dezen aanslag wa6 een vrouw betrok
ken, die in een mand verscheidene bom
men had verborgen, welke op den politie
wagen werden geworpen, waar zij ontplof
ten en de auto vernielden. Van dc zes in
zittenden werd een gedood en vijf ernstig
gc\Vond. In hot vuurgevecht dat volgde,
werd een man gedood en tal van personen
gewond. 40 personen zijn gearresteerd. Ove
rigens is het in Madrid rustig geweest
Sabotage.
Stakende syndicalisten hebben in Alican
te ecnige daden van sabotage gepleegd.
O.m. hebben zij rails opgeblazen, terwijl zij
botsingen met de politic veroorzaakten.
Daarbij werden twee arbeiders gedood en
een groot aantal personen gewond.
Ook in Bilbao hebben demonstranten po
litiebeambten beschoten.
Bij incidenten in Jotiva zijn drie perso
nen gedood en verscheidene gewond,
NOG DEZE MAAND AANZIENLIJKE
RENTEVERLAGING?
Berlijn, 9 Mei. (V. D.) De N.S.K. ver
neemt, dat vandaag onder voorzitterschap
van den rijkscommissaris voor het bedrijfs
leven. Dr. li. c. Wagener, een bespreking
heeft plaats gehad met vertegenwoordigers
van banken en credietinstellingen betref
fende een verlaging van de rente. Men is
reeds tot overeenstemming gekomen betref
fende de te nemen maatregelen. Het be
drijfsleven zal er op kunnen rekenen, al
dus N.S.K., dat nog deze rnaand eentaan-
zicnlijke renteverlaging zal worden inge
voerd. Dc definitieve beslissing zal pas val
len na den terugkeer van den president
der Rijksbank uit Amerika.
NationaaUSocialisten tegen Joden
en Socialisten
We enen, 9 Mei. (V. D.) In het anato
mische instituut der universiteit hebben
vandaag vechtpartijen plaats gehad tus-
schen nationaal-socialistische en Joodsche,
zoomede socialistische studenten. Dc socia
listische en Joodsche studenten werden in
een zaal bijeengedreven. Zij probeerden
van hier uit met .ladders van juist pas-
sccrcnde brandweerauto's, welke hulp
boden, op straat tc komen. Twaalf perso
nen, zijn gearresteerd, o. ,w. twee Joodsche
studenten. Twintig personen hebben zich
moeten laten verbinden. Tot hen behooren
ook Amerikanen, Hongaren en Polen.
Debatten in het Lagerhuis over
internationale kwesties
Londen, 9 Mei. (V. D.) Dinsdag is in
het Lagerhuis gedebatteerd over interna
tionale kwesties.
Macdonald betoogde, dat hij geen \crkla
ring kon aflcggeiij daar hierdoor de voor
uitzichten voor de internationale onder
handelingen niet zouden worden verbeterd,
Macdonald herhaalde vervolgens, dat zijn
besprekingen met Roosevelt slechts een ge
dachtenwisscling zijn geweest. Ik hoop, al
dus de Britsche premier, dat niemand in
dit Huis zich illusies zal maken betreffen
de dc moeilijke dagen, welke ons te wach
ten staan.
In dc kwestie der schulden heeft Mac
donald Roosevelt op dc hoogte gesteld, zoo
dat dc samenwerking tusschen dc beide re
geeringen in Genève zoo volkomen moge
lijk zal kunnen zijn, zonder daarbij te lei
den tot een verbinding of een vastomlijnd
verdrag. 1 lij verheugde zich cr voorts over,
dat dc Amerikaansche rcgcering bereid is
ingeval de Ontwapeningsconferentie tot
een bevredigend einde zal komen, cr toe
bij tc dragen de veiligheid in Europa tc
verhoogen.
Macdonald besprak vervolgens de kwes
tie der schulden en verklaarde, dat vol
ledige overeenstemming bestaat over het
feit, dat de economische wereldconferentie
geen succes zal kunnen hebben, zoolang dc
schuldenmocilijkhcden niet zullen zijn op
gelost. Do onderhandelingen moeten gelijk
tijdig worden gevoerd en het na te streven
doel is een permanente regeling der oorlogs
schulden.
In zake het douanebestand verklaarde do
premier, dat hij er zoo juist van op dc
hoogte is gesteld, dat een verdere gedachte
wisseling met de Amerikaansche regeering
heeft plaats gevonden. De overeenkomst
voor een direct douanebestand behelst, dat
Engeland dc thans loopende onderbande
lingen niet zal voortzetten.
Madrid, 9 Mei (V.D In dc buurt \an
Barcelona is een Fransch verkeersvliegtuig,
dat dienst deed op de lijn Casablanca
Toulouse omlaaggestort. Allo zes inzitten
den zijn-in dc vlammen-om het leven gc-
kofüon.
Par ij s. 10 Mei (V.D.). Omtrent het neer
storten van het Franschc verkeersvliegtuig
op de lijn CasablancaToulouse wordt na
der gemeld, dat hot vliegtuig vermoedelijk
in botsing is gekomen met het dak van een
huis van het op 1700 M. hoogte gelegen
bergdorpje Villagran. Door de botsing
explodeerde een benzinetank. Ooggetuigen
zagen, dat een vleugel van de machine
afbrak en bijna tegelijkertijd stortte het
brandende vliegtuig omlaag. liet was reeds
geheel door vlammen omhuld, toen men
den inzittenden te liulp schoot. De zes om
het leven gekomen inzittenden waren de
piloot, dc marconist, dc agent van.de Aéro
Postale, een Fransch echtpaar en een em
plöye van een scheepvaartmaatschappij te
Parijs
VIJF PERSONEN VERBRAND.
Glatz, 9 Mei (V.D.)In de boerderij van
den landarbeider Lautcrbach tc Ullnrsdorf,
district Glatz, is gisteravond een brand uil
gebroken, waarbij het woonhuis, dc stallen
en dc schuren een prooi der vlammen wer
den. De vier kleine kinderen van den eige
naar, alsmede zijn vader, zijn in dc vlam
men omgekomen. Lauterbach en zijn vrouw
werden zwaar gewond. Dc oorzaak van den
brand is nog niet vastgesteld.
MAATREGELEN TEGEN DE
SUDETEN-DUITSCHERS.
Praag, 7 Mei. (V.D.) De regccringsvoor-
6tellcn tegen elementen, dio vijandig staan
tegenover den staat, bevatten scherpe uit
zonderings-maatregelen legen de Sudeten
Duitsclie nationaal-socialisten, bepalingen
inzake controle van dc pers, ontslag van
staatsambtenaren, uitstel der gemeente
raadsverkiezingen. erder is bij liet parlc
ment ingediend een voorstel tot ontbinding
van de Sedctcn-üuitsche nat.-soc. arbeiders
partij en dc Duitschc nationale partij.
GANDHI VOELT ZICH ONWEL.
Londen, 9 Mei (V.D.) Gemeld wordt, dat
Gandlii Dinsdagavond, na den eersten vi
tendag, teekenen van onpasselijkheid ver
toonde. Geneeskundige hulp is ontboden
Hij heeft den nacht doorgebracht op het
terras van een majestueus marmeren pa
lcis van een aanhangster in de buurt van
Poena. Dinsdagochtend om vier uur is hij
opgestaan. Hij gebruikte toen slechts een
glas zoutwater.
De overige politieke gevangenen zullen
niet in vrijheid worden gesteld.
BELGIE VOOR TARIEVENVREDE.
Washington, 8 Mei (V.D.). Volgens
een mededeeling van den Belgischen am
bassadeur steunt België onvoorwaardelijk
het voorstel van Roosevelt inzake tarieven-
vrede
„De kunst moet het verband
herstellen met het volk"
Berlijn, 8 Mei (VD). Do rijksminister
voor volksvoorlichting en propaganda, dr.
Gocbbcls. heeft Maandagavond in hotel
Kaiserhof voor een vergadering van talrij
ke Duitscho schouwburgleidcrs, kunste
naars en kunstenaressen uit het geheelc
rijk een redevoering gehouden over „Dc
taak van het Duitscho theater".
Spr. ging uit van de stelling, dal liet,
evenmin als in de politiek, in dc kunst mo
gelijk was inzicht tc krijgen in problemen
zonder opheldering over de daarbij bclioo-
'cnde begrippen. Wat door liet volk niet
begrepen wordt, kan liet volk nooit verove
ren. Een ware revolutie beperkt .zich niet
lot de gebieden der politiek, doch verovert
allo gebieden van, het openbare leven. De
kunst heeft in de laatste 14 jaar niet meer
het volk gevoeld. Zij leefde naast den tijd.
isoleerde zich steeds meer en kon het diepe
psychische beleven niet vullen. Het zou
naïef zijn te gcloovcn, dat de kunst in een
tijd, wanneer de revolutie liet volk en het
openbare leven verovert en haar stempel
drukt op cultuur, economisch leven, poli
tiek en zelfs op liet particuliere leven, al
leen een Doornroosjeslaap zou kunnen sla
pen en dit zou kunnen motivecrcn rnet te
zeggen, dat dc kunst boven de partijen en
internationaal is. Do kunstenaars behoe
ven niet te vreezen, dat de regeering zich
te veel met hen zal bemoeien. Ook de
staatsman is een kunstenaar, daar hij
vorm, organisatie, gestalte,.tempo en rhyth-
me geeft aan de ruwe massa en deze in
dienst stelt van een artistiek-liistorischc
gedachte. Do kunst moet het verband her
stellen met bet volk, met het centrum van
het openbare werken, denken en handelen,
liet volk zelf heeft zich een nieuwen toe
stand gevormd, welken de tegenwoordige
kunstenaarsgcncvatio langen tijd niet heeft
willen erkennen. Het volk heeft daarvoor
de vrecselijkste wraak genomen, die
men den kunstenaar ook maar kart aan
doen, het heeft geen belangstelling meer
gekoesterd voor de kunst. In machtspoli
tiek opzicht is November 191S. overwon
nen.
Do geestelijk-politieke overwinning is
wordende. Het gevuar moet worden over
wonnen, dat tusschen liet wanbegrip van
den scheppenden kunstenaar en hot voor-
waartsdringendo tempo der machtspolitie
ke en geestelijk-politieke ontwikkeling con
luchtledige ruimte ontstaat. De schouwbur
gen behoeven geen subsidies van den staat
meer, wanneer zij liet verband kunnen her
vinden met het volk. Niemand mag echter
gelooven, dat gezindheid alleen liet doet.
Het bewijs, dat inenschen den weg zoeken
naar menschcn, is het best op 1 Mei gele
verd, toen wereldberoemde Duitsclie stars
tezamen met do arbeiders naar het Tein-
pelhofer Fcld trokken. Do Duitsclie kunst
der eerstvolgende decennia zal heldhaftig,
zakelijk, nationaal, met groot pathos, zijn,
Zij zal verplichtend cp bindend jegens de
gemeenschap staan, of zij zal niets zijn
De tendenz moet zich nauw verbinden met
de kunst. De groote klop van den tijd mag
niet voor de deuren der schouwburgen blij
ven, maar moet naar binnen slaan tot in
de laatsto kunstenaarsziel. Do kunstenaar
moet met lijf en ziel in den strijd opgaan.
„Het Duitsche volk zelf zal de
Joden langzamerhand uitscha
kelen"
In dit verband sprak Goebbels ook nog
over do Joodsche kwestio en verklaarde;
Ik geloof, dat men de Joden heelemaal niet
wettelijk behoeft uit te schakelen. Het
Duitschc volk zal hen langzamerhand zelf
uitschakelen en dit aan ons volkswezen
vreemdo mcnsckcntype verdringen. De vrije
concurrentie zal van zelf tot liet gewcnsch
tc doel leiden. Wanneer er over wordt ge
klaagd. dat do Jood wordt verdrongen uit
de openbare artistieke werkzaamheid, vind
ik deze klacht ongepast, nu 1-4 jaar achter
ons liggen, waarin hetzelfde lot den üuit-
sclier was beschoren. Een kunst zal tc groo-
ler internationalo waarde hebben, naarma
te zij dieper aan het volkswezen ontspringt.
Aan het slot van zijn redevoering richt
te de minister tot de tooneellcidcrs en kun
stenaars do waarschuwing do aangeboden
hand te aanvaarden. Wij zijn, aldus ver
klaarde hij, mcnselicn, die do kunst niet
beschouwen vanuit de verstikkende lucht
van de ambtelijke bureaucratie, maar die
liun gclieele leven lang in een nauw con
tact hebben gestaan met dc kunst, die in
do kunst den grootsten en laatstcn zegen
des levens zien en die van meening zijn,
dat do kunst een ladder is, waarlangs de
mcnsch tot het paradijs opstijgt. Ik geloof,
dat eens in Duitschland oen „schouwburg
der honderduizend" zal bestaan, dat een
maal artistieke scheppingen uit dit volk
te voorschijn zullen komen, die zoo over
weldigend zijn, dat zij liet gcheelo volk
boeien, zoodat liet volk niet alleen naar
den strijd dor ronwagens. maar ook naar
den strijd der zangen den pelgrimstocht
aanvaardt. Wij kunnen geen schooner
oogenblik beleven als de versmelting der
kunst in do gedachte der volksheerschap
pij.
BUITENLAND.
Algcmeene staking in Spanje.
(Eerste blad, pag. 1).
Studentenbotsingen te Wcenon.
(Eerste blad, pag. 1).
Franscli verkeersvliegtuig neergestort.
Zes dooden.
(Eerste blad, pag. 1).
Ilct netelige vraagstuk der ontwapening.
(Eerste blad, pag. 2).
Goebbels over de taak Aan 't Duitscho
theater. (Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Dc vcrvalschingszaak te Dirksland.
(Tweede Blad, pag. 2).
Justitieel onderzoek te Amsterdam naar
buitcnlandschc aanvallenop den gulden.
(Tweede Blad, pag. 2).
Het jaarverslag van de A.Y.R.O
(Tweede Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Het Sporlfondsenwerk. Een bezoek aan
het nieuwe bad tc Arnhem.
(Eerste Blad. pag. 3).
Medegedeeld door het K. N. M. I. te de
Bilt.
Hoogste barometerstand770.G te Jan
Maycn.
Laagste barometerstand: 752.S te Blaa-
vandshuk.
Verwachting: Meest matige. W. tol
N.W. wind, zwaar bewolkt met- tijdelijke
opklaringen, waarschijnlijk nog regen- of
hagelbuien, weinig verandering in tempe
ratuur.
Dc rug van hoogo drukking heeft, zich
veel verder Noordwaarts achter de Britsche
pilanden uitgebreid dan werd verwacht en
vereenigde zich met. de W. hooge drukking,
terwijl een nieuwe depressie zich hoofl-
zakelijk N-w aarts vevp]ftqtstc.
Hierdoor ligt thans een afzonderlijke de
pressie op do Noordzee, die het buiige weer
hier te lande doet aanhouden. Ook in
Noord- en Midden-Frankrijk en in West-
Duitschland valt \ecl regen. Minder op dc
Britsche eilanden, waar in weerwil van den
N. wind do temperatuur niet daalde, ter
wijl die in Zuid-Scandinavie zelfs steeg.
Ofschoon dus de N. winden nog guur weer
zullen blijven veroorzaken, zal waarschijn
lijk dc buiïghcid afnemen.
RIJDT VEILIG!
Maak een bocht naar rechts m»!
kleinen straal, een bocht naar
links met grooten straal; blijft
steeds op de rechter weghelft.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Groote sorteering Zwarte
en Witte Zijden Stoffen
voor Bruidscostuums.
DR. SCHACHT IN AMERIKA.
New York, 8 Mei (H.N.). Dr. Schacht,
de president van dc rijksbank, had volgens
een bericht uit Washington vandaag een
langdurige bespreking met staatssecretaris
Huil. Het onderhoud duurde ongeveer VA
uur. Ook dr. Luther was daarbij togenwoor
dig, evenzoo dc onderstaatssecretaris van
het Amerikaansche ministerie van land
bouw en verschillende Amerikaansche cn
Duitsche deskundigen.
Washington; 9 Mei. (V. D.) Gistermid
dag hebben rijksbankpresident dr. Schacht
cn de Duitschc ambassadeur te Washing
ton, oud-rijksbankpresident dr. Luthcr, een
nieuwe bespreking met president Roosevelt
gehad. Omtrent den inhoud hiervan zijn
geen mcdedeelingen gedaan. Er werd
slechts verklaard, dat over de kwestie der
politieke schulden en over de ontwapening
niet is gesproken.
