ANDERE TIJDEN
ANDERE PRIJZEN
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
Het Duitsche volk achter Hitier
Adviezen voor belegging
MAIS0NJ.G. DE JAGER
Vrijdag 19 Mei 1933
31e Jaargang No. 274
Diens rede maakt een
diepen indruk
Commentaar der wereldpers
TELEFOON 304 en 697 POSTREKENING 23860
NV 30 MIDDENSTANDS- BANKy°°|
h ,r I mam AMERSFOORT EN OMSTREKEN
AMERSFOORT DIRECTIE: A. H. MARTENS
OU.QOO NAZI'S GAAN AAN
HET WERK
In het Paleis van den Koning
Zal hij zijn gematigde woorden
in daden omzetten?
Berlijn, 17 Mei. (V.D.) De Volkischc
Beobachter schrijft over do redevoering van
rijkskanselier Hitier:
De geliecle wereld weet, dat in dit uur
achter de honderden rijksdagleden de mil-
lioenen van het Duitsche volk staan. Voor
de eerste maal sinds menschenheugenis
staat de Duitsche rijksdag gesloten achter
zijn regecring. Sedert do dagen van 1911
heeft de rijksdag en heeft de wereld zulk
een beeld van eenheid van het Duitsche
volk niet meer gezien.
De Deutsche Zeitung noemt de redevoe
ring van Hitler de stem der natie. De rijks
kanselier van het Duitsche volk behoeft
niet to bedelen. De rijkskanselier heeft het
„entweder-oder" gesproken, niet voor het
Duitscho volk, maar voor de wereld. De
vrijheid te kiezen, ligt niet bij het Duitsche
volk.
Der Tag publiceert de redevoering \an
Hitier onder het opschrift. „Voor den vrede;
tegen Versailles"
Ook de Germania herinnert er aan. dat 't
lang geleden is. dat een Duitsche rijksdag
met algeraeene stemmen, zonder slemont
houding, beeft gestaan achter dc maatre
gelen of verklaringen van een Duitsche
rijksregeering. Thans is het de zaak der
andere landen de door Duitschland gebo
den hand niet te negecren.
Het Berliner Tageblatt schrijft, dat het
Hitier tijdens zijn groote buitcnlandsch-
politieke red8 in de Kroll-opera.
thans moeilijk zal zijn Duitschland verder
te belasteren.
W a r s c li a u, 17 Mei. (V.D.) De rede van
Hitier heeft hier, voorzoover in politieke
kringen kon worden geconstateerd, grooten
indruk gemaakt.
Naar van toonaangevende zijde wordt be
kend gemaakt is de indruk positief. Vooral
do verklaringen omtrent de bereidheid tot
vrede en de eerbied voor buitcnlandsche
nationale karaktertrekken zijn sympathiek
ontvangen.
Intusschcn is deze indruk gemengd met
scepticisme en wordt herhaaldelijk opge
merkt, dat het te hopen is, dat de daad op
liet woord moge volgen.
Wat 't. dreigement betreft inzake 'n even
tueel uittreden uit den Volkenbond, dit
wordt als een bijzonder belangrijke bedrei
ging gevoeld, welke, wanneer zij tot werke
lijkheid zou worden, onafzienbare gevolgen
zou hebben.
W e e n e n, 17 Mei. (V.D.) De Christelijk
sociale Reiclispost'schrijft o.a., dat do alge-
meene uitlatingen van Hitler zeer wel in
staat zijn do opwinding van de laatste da
gen te doen bedaren. Zijn voorwaarden zijn
zoo geformuleerd, dat de rijksregeering
geen verantwoordelijkheid heeft te dragen
voor een afbreken der onderhandelingen.
Het Neue Wiener Tageblatt schrijft, dat.
wat Adolf llitler van de rechtvaardigheid
der wereld geêischt heeft en tegenover do
wereld heeft afgewezen, inderdaad een al
gcmccne eisch vormt van het Duitsche volk.
Het is inderdaad de uitdrukking van den
totalen wil van de natie.
Praag, 17 Mei. (V.D.) Eenige Tsjechische
bladen hebben hun standpunt reeds be
paald inzake de redo van Hitler. Zoo
schrijft de 'Narod onder het opschrift „Hit
ler's aanval op Tsjecho-Slowakije", dat
Hitler de wereld wil ovc/tüigen van zijn
vredelievendheid, maar dat de wereld hem
cqoeiüjk zal gelooven, daar hij even hatelijk
spreekt over de vredesverdragen als vroe
ger. Ook zijn scherpe woorden tegen den
oorlog moet men met reserve opnemen,
want zij, die dén oorlog willen, roepen het
meest om vrede.
Wat Hitler over Tsjecho-Slowakije gelegd
heeft, is in de parlementaire geschiedenis
ongehoord.
Het blad van Benesj, de Prager Prcsse,
zet een uitroepteeken achter dc passage,
waarin Hitler spreekt over de tuchthuis
straffen voor de Sudeten-Duitsche nah-soc.
Men beschouwt Hitler thans
als een werkelijk staatsman.
Parijs, 18 Mei. (V.D.) De rede van rijks
kanselier Hitler heeft in Frankrijk een in
het algemeen niet ongunstigen indruk ge
maakt en do pers is het er vrijwel over
eens, dat de rijkskanselier heeft bewezen,
de capaciteiten van een werkelijken staats
man te bezitten. Wel is waar schrijven som
mige bladen, dat Hitler's rede voor een
groot deel uit holle phrasen bestaat, doch
het aanvalsplan, dat men vreesde, heeft
men er niet in gevonden.
Londen, 18 Mei. (V.D.) )De groote Lon-
densche ochtendbladen erkennen de betee-
kenis van de Duitsche regeeringsverklaring
voor de handhaving van den vrede in
Europa, en beoordeelen de vooruitzichten
voor de ontwapeningsonderhandelingen te
Genève weer iets optimistischer. In het al
gemeen willen de bladen thans echter de
practische bewijzen zien van de dingen, die
Hitler in zijn rede heeft aangekondigd cr>
dio bij het verdere verloop der ontwape-
ninggsonderhandelingen te Gcnèvc moeten
blijken. De Times schrijft, dat men voor do
eerste maal een indruk heeft gekregen van
Hitler als staatsman.
De goedkeuring der regeeringsverklaring
door alle partijen beschouwt het blad niet
als een bewijs van onderwerping aan het
Hitlcr-régime, doch als een gevolg van het
feit, dat Hitler inderdaad namens alle groe
pen in Duitschland heeft gesproken. Hitler's
eisch van gelijkgerechtigdheid is onweer
legbaar. Men kan natuurlijk niet verwach
ten, dat de andere mogendheden haar voor
sprong op Duitschland direct zullen opge
ven en ook Hitler zelf heeft dat erkend.
Het nivelleeringsproces moet zich geleide
lijk voltrekken. De Duitsche regiering
schijnt tenminste bereid te zijn op verstan
diger wijze dan tot nog toe te onderbande
len over de afschaffing van do rijksweer
met haar langen diensttijd. Summa summa
rum zal de rede van den rijkskanselier een
rustiger atmosfeer scheppen.
Russisch oordeol: „Een indruk
wekkende demonstratie."
Moskou 18 Mei. (V. D.) Dc geheelc
Russische pers bevat hedenmorgen uitvoe
rige verslagen van dc rede van rijkskanse
lier Hitler, die men in politieke kringen
als een belangrijke politieke gebeurtenis be
schouwt. Kr is uit gebleken, dat Duitsch
land in geen geval het principe der ge
lijkgerechtigdheid zal opgeven. Het een
stemmig besluit van den rijksdag is een
indrukwekkende demonstratie tegen de
vertegenwoordigers van het systeem van
Versailles.
„Het volk staat in zijn geheel
gesloten achter den leider."
Berlijn, 1 8 Mei. (V. D.) .In den Völki
schen Beobachter schrijft Alfred Rosenberg
over de rede van Hitler o. a.:
„Wanneer het buitenland de uitlatingen
van den kanselier slechts met eenige zake
lijkheid zal lezen, zal het zich een ander
beeld moeten vormen van de drijfveeren
der Duitsche volksverheffing dan tot nog
toe mogelijk is geweest.
Hitler's instemming met de methode van
den Amerikaanschen president, n.l. de ont
wapening als doel te zien, maakt het be
roep van Roosevelt in dit opzicht dubbel
zoo belangrijk en zal het scheidingsproces
versnellen tusschen de geesten, die den
vrede willen en degenen, die dc bewape
ning nastreven in dienst van de groote be-
wapeningsindustrieên in het W. en in het
O. en die daarom onrust in de gehecle
wereld willen brengen. Vele, tot nog toe
met haat vervulde, geesten zijn reeds om
geslagen. Duitschland heeft gesproken,
ernstig, vredelievend en waardig. Ook de
sociaal-democratie heeft zich bij dezen wil
aangesloten. Het Duitsche volk staat in
zijn geheel gesloten achter zijn leider.
Thans is het aan de overige wereld de
woorden en de daden van den vrede te
vinden.
Uitstekende indruk te
Washington.
Washington, 18 Mei. (V. D.) Hitler's
rede heeft te Washington een uitstekenden
indruk gemaakt.
Algemeen beschouwt men Roosevelt's
boodschap slechts als een eersten stap der
Amerikaanschc regcering, van wie men
practische voorstellen op het gebied der
ffectieve ontwapening en van een consul
tatief pact verwacht. Na Hitler's rede ver
wacht men, dat Norman Davis Vrijdag tc
Genève nieuwe Amerikaanschc voor
stellen zal meedeelen. Te New-York neemt
men een meer afwachtende houding aan
dan te Washington, wat vooral duidelijk
blijkt uit dc ochtendbladen.
De New York Herald Tribune schrijft
dat men na een diepgaand onderzoek van
Roosevelt's boodschap en Hitler's rede kan
zeggen, dat, behalve een schoono radio
rede, alles bij het oude is gebleven.
De belangstelling In binnen-
en buitenland.
Berlijn, 18 Mei. (II.N.) )De rede van
rijkskanselier Hitler is in alle Duitsche
steden dopr de bevolking aandachtig aan
gehoord. In de meeste steden waren op de
voornaamste punten luidsprekers opge
steld, zoodat iedereen in de gelegenheid
was naar de rede tc luisteren. De verschil
lende organisaties hadden voorbereidingen
getroffen, om in optocht naar do markt
pleinen enz. to trekken. Na het aanhooren
van de rede trok men in vele steden weder
in een optocht door dc hoofdstraten. Do be
richten omtrent de ontvangst in het buiten
land werden gretig verwacht. Reeds enkele
uren later werden uit de verschillende
Europeesche hoofdsteden en ook uit Ame
rika korte berichten daaromtrent ontvan
gen, waaruit bleek, dat ook in het buiten
land de belangstelling buitengewoon groot
is geweest.
ITALIË EN ROOSEVELT.
Rome, 18 Mei. (V.D.) De koning van Ita
lië heeft president Roosevelt onmid
dcllijk geantwoord op zijn boodschap en
zijn dank uitgesproken en hem zijn leven
dige sympathie doen weten. De Italiaan
sche regeering is bereid met de andere rc
geeringen samen te werken om tot spoedige
overeenstemming te komen.
HET ONDERZOEK NAAR CORRUPTIE
GEVALLEN.
Berlijn, 17 Mei (H.N.) Minister Hugen-
berg heeft dc rijkscommissarissen, die met
het onderzoek van corruptiegevallen belast
zijn, laten weten, dat zij aan onbevoegde
geen inlichtingen meer mogen verstrekken
aangezien het herhaaldelijk is voorgeko
men, dat ten onrechte ingegrepen is cn bc
richten in de pers verschenen zijn, die niet
op waarheid berusten.
Zij, die het langst lid der N.S.D.A.I'.
zijn, komen hef eerst.
aanmerking
Berlijn. 18 Mei. (V.D.) Het bestuur der
nationaal-socialistischc fractie van den
Pruisischen Landdag richt tot alle leden
der fractie een oproep, waarin wordt, ver
klaard: Wij zullen, zooals steeds zelf het
beste voorbeeld geven, om ook de noodige
uiting te geven aan onze innerlijke strijd-
verbondenheid.
In dezen zin hebben wij ons tot taak ge
steld van vandaag af tot 15 Juli 1933 allo
werkloozc partijgenooten. vooreerst de leden
van 1 tot 100.000 aan het werk to laten
gaan. Iedere afgevaardigde wordt verplicht
zijn kracht en energie aan te wenden, om
oor deze werkloozc partijgenooten direct
geschikt werk to verkrijgen.
Te dien einde worden tegelijkertijd alle
wcrklooze partijgenooten met lidmaat
schapskaarten van 1 tot nummer 100.000
opgeroepen, zich schriftelijk aan te meidon
bij hun bevoegde instanties in Pruisen mot
opgaaf van beroep en werkgelegenheid.
AMERIKA EN DE OORLOGSSCHULDEN.
Washington, 18 Mei. (V.D.) De lei
ders van het congres verklaren, dat presi
dent Roosevelt geen bijzondere volmachten
voor de onderhandelingen over de oorlogs
schulden aan het congres zal vragen, maar
voornemens is alle voorstellen der staten,
tot verlaging van de oorlogschuldbetalin-
gen naar den Senaat te zenden. Hij zal in
ieder geval de mecning van den Senaat
vragen en geen overeenkomsten aangaan
zonder voorafgaande goedkeuring van den
Senaat. Met het oog op dc bekende hou
ding van den Senaat wordt het weer moge
lijk geacht dat deze alle herzieningsvoor-
stellen zal afwijzen. Roosevelt is voorne
mens alle revisie-voorstellen in een bijzon
dere boodschap aan den Senaat door te
zenden.
Vanaf heden notecren wij o. s. prijzen:
Gebakjes 7 cent.
Slagroomgebakjes 8, 12Vi» 15 ct.
Amandel- en Boterkoekjes 20 ct. per ons.
De van ouds bekende Botersprits 24 ct. p. ons
Ameref. Janhagel 16 cent per ons
Ondanks deze verlaging, garandeeren wij
aitslaitend zuivere Roomboter en Amandelen
te verwerken.
Aanbvelend,
(H. W. TH. v. <L PAVERT)
Langestraat 56. Tel. 115.
Beginnen ie niets, volhouden is veel
meer.
Een liefdesgeschiedenis uit het oude Madrid
door
F. MARION CRAWFORD.
Naar het Engelsch door W. H. C. B
24
Maar de vrees nam gestadig toe en zc-ifs
de kamerheeren en de lakeien verbaasden
zich, want het was nog nooit gebeurd dat de
koning aan het souper eindelijk het stiizwij-
gon niet had verbroken, zoodat een ieder
vreesde dal er spoedig iets akeligs zou ge
beuren en er gevaar voor iedereen dreigde
De koningin werd zenuwachtig en eindigde
met eten. Haar blik dwaalde van Philips
naar Don Jan, en meer dan eens scheen zij
op het punt iets te zeggen, maar tel
kens bedacht zij zich en bleef zwijgen. Haar
hand beefde en haar neusvleugels gingen
du cn dan op en neer. want zij voelde dat
het gevaar, dat in de lucht hing, steeds na
der kwam, maar waar vandaan kon zij
niet zeggen.
Te midden van den opkomenden storm
zag de dwerg alleen nog maar de Spin in
haar web en tegelijkertijd het angstige ka
pelletje en den mooien zilverkleurigen vlin
der, die niet wist wat gevaar was, alles ver
licht door het spookachtige schijnsel, dat
voortgebracht werd door zijn eigen angst
Ilij drukte zich in zijn hoek zoo ver moge
lijk naar achteren, totdat zijn kromme rug
den steenen muur achter het behangsel
voelde, cn hij zou van angst hebben kunnen
schreeuwen als niet een nog grootere angst
hem met stomheid geslagen had. Hij voelde
dat de koning iets tot hem zou zeggen en
dat hij niet in staat was te antwoorden. Een
ontzettende gedachte maakte zich van hem
meester; hij verbeeldde zich dat de koning
hem den brief in Don Jan's handschoen had
zien stoppen, dat hij er nu om zou vragen
om hem tc lezen cn dat zou het einde van
alles betcekcncn. Hij schokte alsof hij werd
gefolterd cn begreep nu hoe men zich moest
gevoelen als men op dc pijnbank vastgebon
den lag cn hoorde dat de beul op bevel van
den rechter het rad eenigszins ging aan
draaien. Eens had hij een man zien folteren
en herinnerde zich nu zijn gelaatsuitdruk
king. O, hij wist zeker, dat de koning den
brief had gezien, cn dat stond gelijk met
pijnbank cn dood; en ook was de koning
boos omdat het hof Don Jan had toege
juicht. liet was verraad, dat wist hij
maar ook dat hij een wissen dood tc
gemoet ging als hij weigerde Dona
Anna te gehoorzamen. Aan alle kan
ten dreigde vernietiging en hij kon er niet
aan ontsnappen. Don Jan zou waarschijn
lijk den nog ongelezen brief zonder er bij
tc denken, ongeopend aan den koning
geven, als deze er om vroeg, want hij was
te eenvoudig van aard ora zich te verbeel
den, dat iemand hem kon beschuldigen van
een verraderlijke gedachte en te jongens
achtig oprecht om te denken dat zijn broe
der jaloersch op hem zou zijn maar
boven alles was hij te bescheiden om te
onderstellen dat er duizenden waren, die
hun leven zouden hebben willen wagen om
hem op den troon van Spanje to plaatsen.
Alleen wanneer hij zou denken dat het een
liefdesbrief van de ecne of andere malle
vrouw was, bestond de kans dat hij hem
ongelezen zou verscheuren. Maar de ramp
zalige nar begreep, dat zoowel het ecne als
het andere voor hem ongenade cn dood be
duidde, en dat deed hem van top tot teen
van doodsangst rillen.
De lichten bewogen zich voor zijn oogen
op en neer, de lucht werd zwaarder, de ko
ninklijke spin werd reusachtig groot cn zijn
bewcginglooze oogen gloeiden van een
boosaardigheid, die op het punt stond zich
tegen hem te kecren hij voelde het al.
Hij wist dat de Spin hem in zijn hoek zag
staan cn hem nu heel langzaam naar zich
toe zou halen en dat hij binnen' enkele
oogenblikkcn bewusteloos in elkaar zou
zakken sterven door angst zou hem nu
wolkom zijn, maar daarop durfde hij niet
hopen. Met beide handen greep hij zich aan
het losse wandbckleedsel vast. Ja, de koning
verdraaide zijn hoofd hij wist het zeker
en voelde dat zijn korte haar recht overeind
ging staan; spookachtige geluiden gilden in
zijn ooren. De vreeselijke oogen waren nu
naar hem gericht, maar hij kon goen vin
verroeren. Als hij tegen den rnuur ware ge
nageld, had hij niet hulpeloozer kunnen
zijn.
Onverschillig keek Philips naar hem
het was geen verbeelding, want de koning
keek voortdurend naar den dwerg. Na lan
gen tijd bewoog zijn uitstekende onderlip
zich twee of drie maal, alvorens hij sprak.
Eigenlijk had de nar,zoodra de koning
hem aankeek, naar hem toe moeten komen
om te vragen wat hij wenschte. Maar in-
plaats dit te doen, begon hij, wat hij er ook
tegen deed, te klappertanden. De koningin
cn Don Jan volgden 's konings blik cn
koken met verbazing naar den dwerg, wiens
zielsangst duidelijk zichtbaar was.
„Hij ziet er uit alsof hij koorts heeft",
merkte de koning op, alsof het een ziek
dier gold.
Eindelijk had hij wat gezegd en een hoor
bare zucht van ontspanning ging door de
kamer.
„Arme man!" riep de koningin uit. „Ik
ben bang dat hij heel ziek is."
„Het ziet er meer uit begon Don
Jan, maar hield zich in, want hij was op het
punt te zeggen dat de toestand van den
dwerg meer het gevolg was van lichame
lijke angst dan van ziekte, want hij had
meermalen mannen gezien, die bang voor
den dood waren maar hij herinnerde
zich den brief in zijn handschoen en vreesde
dat zijn woorden Philips' achterdocht zou
den gaande maken.
„Wat wilde uwe doorluchtige hoogheid
zeggen?" informeerdo de koning koel, den
nadruk leggende op den titel, dien hij zelf
hem had verleend.
„Zooals uwe majesteit zei, zal 't wel
koorts zijn", antwoordde Don Jan.
Maar het ging reeds over, want van na
tuur was Adonis geen lafaard, en het korle
gesprek van de vorstelijke personen had de
toovermacht, waaronder hij verkeerde, ge
broken, had althans aan kracht verloren.
Toen hij deze kamer binnen kwam, was hij
volmaakt zeker dat niemand anders dan
de prinses hem den brief in Don Jan's
handschoen had zien stoppen. Dit rustige
geloof begon terug te koeren, zijn kaak
spieren kreeg hij weer in bedwang, bij
hield het wandbckleedsel wat minder ste
vig vast en deed zelfs een pasje in de rich
ting van de tafel.
„Kijk, hij wordt al beter," zei de koning
blijkbaar verrast. „Wat scheelt je, nar? Als
jc me dat niet kunt zeggen, wordt je naar
bed gezonden en de geneeshceren zullen in
het belang van hun kennis net zoolang
proeven op je verachtelijk lichaam nemen,
tot zij weten wat jc mankeerde."
„Zij zouden per slot van rekening meer
in mijn belang dan in dat der wetenschap
handelen," antwoordde Adonis op een toon,
die nog onvast was als gevolg van den
doorgestancn angst, „want zo zouden mo iu
minder dan geen tijd naar het paradijs zen
den cn niets vernemen van hetgeen zij
wilden weten."
„Dat is wel waarschijnlijk," merkte Don
Jan op, want hij had in de geneeskunde in
het algemeen weinig vertrouwen, en in dit
geval hcelemaal niet.
„Als uwe mejasteit het mil niet kwalijk
neemt," vervolgde Adonis met wat ir^r
moed, „zie ik daar op tafel muskus-meloe*
nen staan."
„Wel, wat zou dat?" vroeg de koning
„Het zien van meloenen op uwer maje
steit» tafel, doet me bijna sterven," ant
woordde dc dwerg.
„Houdt je er zooveel van dat je er iRofc
tegen kunt ze te zien? Goca, Je zult er een
dozijn krijgen en ik zal zorgen dat je ze
allemaal achter elkaar opeet. Dat zal je
van je afschuwelijke gulzigheid genezen."
„Aangenomen dat uwe majesteit er geen
een eet, zal ik van dc overige net zoolang
eten tot ik wegens overmatig gebruik van
meloenen er dood bij neerval, evenals uwer
majesteits overgrootvader, zaliger gedach
tenis, keizer Maximiliaan.
(Wordt vervolgd.)[
