i DE TAAL VAN BUNSCHOTEN EN SPAKENBURG KL.M.-VLIEGERS TREKKEN ONTSLAG IN A. H. VAN NIEUWKERK N.V. DE STREEKTAAL-FILM VERTOOND SPORTVLIEGTUIG NEERGESTORT Tegen een seinmast gevlogen Onze Postvliegers onderweg VERZEKERINGSBANK VICTORIA ONDERHANDELINGEN GEOPEND EEN SCHOOLVLIEGTUIG GEVALLEN Korte Beekstr. 6 Tel. 543 Beekenst.laan 10 COMPLETE MEUBILEERING IS MODELKAMERS HUMORHOEKJE t Het Zuiderzee=dialect voor het nageslacht bewaard 's-G r a v e n h ag e, 26 Mei. Hedenmiddag heeft in het City-theater de eerste voorstel ling plaats gevonden van de sprcektaal- film „Bunschoten-Spakenburg", vervaar digd In opdracht van het hoofdbestuur van het Algemeen Nederlandsch Verbond, ter bewaring van het te Bunschoten-Spaken burg gesproken Zuiderzee-dialect, dat, naar raen vreest, veel van zijn oorspronkelijk karakter zal verliezen als gevolg van de droogmaking van de Zuiderzee. Bij dc voorstelling waren tegenwoordig de burgemeester van Bunschoter-Spaken burg, de heer De Vries, en de predikanten uil deze gemeenten, ds. De Jong en ds. Pos, alsmede de heer P. L. de Gaay Fortman, burgemeester van Dordrecht, oud-burgc meester van Bunschoten-Spakenburg. De voorzitter van het Algemeen Neder landsch Verbond, de heer P. J. de Kanter, heeft een woord van welkom tot de belang stellenden gesproken. Hij merkte op, dat ens volk vergiftigd wordt door buitenland sche films, waarbij talen worden gespro ken, welke de meeste Hollanders niet ver staan, en waarop geen Nederlandsche toe standen worden weergegeven. Hij vroeg de belangstelling van ons volk voor films als die, welke vertoond zou worden, en die van waarde blijven voor de geschiedenis, nu dc Zuiderzeedialecten gevaar loopen te ver dwijnen. Spr. huldigde den heer A. Blok huis, inwoner van Spakenburg, die het sce nario had ontworpen en zich had onder worpen aan dc opneming, dankte prof. dr. G. G. Kloeke, leider der Nederlandsche dia lectencentrale van het Germaansch semina rium der universiteit van Hamburg, voor zijn inleiding tot de film en den heer Ochse, directeur van „Polygoon" voor het verrichte werk. Vervolgens voerde het woord prof, Kloeke, die opmerkte, dat iedere provincie haar eigen dialoct heeft en dat men zelfs in vele streken voor elke stad en ieder dorp vrij groote onderlinge afwijkingen kan constateeren. Dialectkaartjes, waarop men oen globale indceling in dialecten vindt aangegeven, hebben wel eenig illustratief nut, maar de wetenschappelijke waarde er van is gering. Zoo bestaan er twee kaarten van ons land, waarop een dïalcctindeeling is aangegeven, maar het uiterlijk van deze beide kaarten is .geheel \jerschillend: het beste bewijs, dat de objectieve gegevens hier nog grootendeels ontbreken. Immers, het is een eerste cisch van het wetenschap pelijk onderzoek, dat men een systemati sche indceling grondt op bepaalde met name genoemde en controleerbare kenmer ken. Het eerste doel van de dialectgeografie is dus een verzameling van schibboïcths of leenwoorden. In het oosten van ons land zegt men loopm, stootn, verte ln, vliegn; in Holland: loope, stoot e. v e r t e 1 e, vliege. Maar in het Gooi laat men de n nog duidelijk hooren. Het is zoo wel van taalkundig als van historisch be lang, dat dergelijke bijzonderheden kaart worden gebracht. Spr. vertoonde verschillende kaartjes in lichtbeeld, waaruit o. a. blijkt, dat de be woners van Noord-Overijssel p o 11 i e n, koppicn en stokkien zeggen. Voor potje, kopje en stokje. Dwars door Overijssel loopt echter een lijn, ten zuiden M'aarvan men p 11 i c n, k p p i e n, s t k- k i e n, zegt, dus met Umlaut. Ten Zuiden van de Leuvenumsche beek strekt zich een Veluwsch gebied uit, waar rnen dc sch als sj uitspreekt, vermoedelijk een zuidelijk verschijnsel. Spakenburg beeft deze eigenaardigheid met liet Veluwschc ge bied gemeen. Spr. betoogde voorts o. m., dat de eigen aardige verscheidenheid van de uitspraak der a in woorden als schaap en water ten duidelijkste verwantschap van Urk met de Veluwe en verderop met het Zuiden be wijst, terwijl de taal van Schokland merk waardig genoog verwant is met die van Noordholland. Het Volendamsch heeft een gemengd Urksch-Hollandsch principe in zijn vocalisme en behoort met zijn verba- zenden rijkdom van klanken tot de merk waardigste dialecten in ons land, maar er is geen letter in of over dit dialect geschre ven. De taal van Amsterdam en omgeving is sinds de zeventiende eeuw sterk ver anderd. De oude Amsterdammers, wier taal Vondel zoo „mal" vond, werden nog bespot met liet zinnetje* slee de heck in dc peel en heel neeje (sla den haak in de paal en trek naar je toe). Heel oude Spa kenburgers hebben nog heden een soortge lijke uitspraak. In dc Amsterdamschc kluchten vindt men talrijke aanwijzingen voor de algemeenheid van deze cc-uit- spraak. Het Spakenburgsch heeft ongetwij feld zekere trekken gemeen met het. „out- Amsterdamsch" maar ook met het Ve luwsch en het Jtrcchtsch. Spr. uitte de hoop, dat door het populari- seerende werk van het Algemeen Neder landsch Verbond de belangstelling voor het wetenschappelijk dialectgeografisch onder zoek van ons land gewekt zal worden, want met dit onderzoek is het nog treurig ge steld. Nu de Zuiderzee niet meer bestaat, past een grootsclic daad van piëteit tegen over het vele, dat verloren gaat. Spr. be sloot met den wcnsch uit te spreken, dat een fonds gesticht zou worden voor de be studeering der tenondergaande volkscol- tuur van de Zuiderzee-oevers. welk fonds bij het Algemeen Nederlandsch Verbond in goede handen zou zijn. Vervolgens nam de vertooning van de itrecktoalfilrn „Bunschoten-Spakenburg" een aanvang. De film brengt ons in kennis Mét Oom Klaas, die pas van de vischvangst is teruggekeerd cn vertelt van het zware weer, dat hij heeft gehad. Hij doet voorts verhalen over het moeilijke leven der vis- schcrs, die maar weinig verdienden, maar hielden van do Zuiderzee, over hun zeden en gewoonten, hun huiselijk leven, hun bij geloof, enz. F.n hij eindigt met een paar rijmpjes van den ouden nachtwacht aan te halen. De klank van de film is zoo duidelijk mogelijk en zal het dialect van Bunschoten Spakenburg voor het nageslacht nog doen leven, wanneer bet in werkelijkheid niet meer aangetroffen zal worden. Het publiek betuigde met een hartelijk applaus zijn waardeering. Onverwacht goed afgeloopen Almelo, 26 Mei. Dc Almelosche sport vlieger F. ten Bos is hedenavond tegen half negen, toen hij in gezelschap van 3 andere sportvliegers over Almelo vloog, tegen een grooten seinmast aan do spoorlijn naar Hengelo, vlak bij het Almelosche station, gevlogen cn neergestort in een tuin van een villa Het vliegtuig werd zwaar beschadigd, doch de cabine was vrijwel intact gebleven Ecnige omwonenden snelden toe en trok ken den vlieger, die alleen in het toestel zat, en die op zijn zij lag, uit den stuur stoel. Hoewel zijn gelaat hevig bloedde ten gevolge van een wonde boven het rechter oog, had hij overigens zoo goed als geen letsel' bekomen. De 6eimast brak in vier stukken af en viel over de spoorlijn. Het duurde ruim een kwartier eer dc lijn weer vrij was, tengevolge waarvan de sneltrein naar Amsterdam, die juist in aantocht was, vertraging ondervond. De heer ten Bos was boven de woning waar zijn moeder en zijn echlgenoote wo nen, gedaald om uit de lucht een groet aan zijn familie te brengen. Bij het zwenken vloog hij toen tegen den seinmast. Het on geluk trok begrijpelijkerwijze vele nieuws gierigen. Het duurde slechts geruimen tijd of duizenden waren op de been. BRAND IN EEN TJALK. Amsterdam, 26 Mei. Op het Bulten Y 16 hedenavond brand uitgebroken in een tjalk-scheepje dat voor anker lag in de na bijheid van den Marine Vliegdienst. ITet scheepje was geladen met stroo en hoog sloegen de vlammen uit de bran Ibarc la ding toen de drijvende stoomspuit „Jason' ter assistentie kwam Schipper t-mak had met zijn vrouw intusschen reeds in een roeiboot zijn vaartuig verlaten. Een paai stralen van dc „Jason" doofden de vlam men spoedig. Nog geruimen tijd was de brandweer bezig om het smeulende stroo te verwerken. INBRAAK IN EEN ADVOCAAT- FABRIEK. Tot negen maanden veroor deeld. Anuterda m, 26 Mei. De rechtbank ver oordeelde vandaag de beide los-werklieden C. R. en P. v. E. wegens poging tot diefstal, waarbij zij waren binnengekomen door braak, tot negen maanden gevangenisstraf. Het Ü.M. had één jaar gcëischt. In den nacht van 27 op 28 Maart hadden zij ingebroken in een advocaatfabriek aan dc Emmastraat te Hilversum. Zij werden op heclerdaad betrapt, doch beweerden, dat zij dronken waren geweest. RIJKSHEFFING OP PASPOORTEN. Met ingang van 15 Juni. 's-G ravenhage, 26 Mei. Het ministerie van buitenlandsche zaken brengt hiermede ter algemecnc kennis, dat met ingang van 15 Juni 1933 van rijkswege de navolgende bedragen zullen worden geheven tei zake van de afgifte en de verlenging van bui tenlandsche paspoorten: voor de afgifte van een paspoort voor één persoon 5.en van een paspoort voor een echtpaar of voor een persoon of een echtpaar met kinderen beneden 15 jaren 7.50; voor het verlengen van een paspoort voor één persoon 5.en van een paspoort oor een echtpaar of voor een persoon of een echtpaar met kinderen beneden 15 ja ren 7.50. RELLETJES IN DE BIJENKORF. Verdachte in hoogcr beroep vrijgesproken. Amsterdam, 26 Mie. Gedurende een loonactie tegen loonsverlaging van koks in dc Bijenkorf te Rotterdam, welke actie naar Amsterdam was overgeslagen, was het op sommige oogenblikkcn in de lunchroom ta melijk rumoerig. Een man. die zou zijn aan gemaand om been to gaan, weigerde aan de sommatie van een rechercheur te vol doen. Wagens huisvredebreuk werd de man door den politierechter veroordeeld tot drie weken gevangenisstraf. In hooger beroep sprak het Hof hem vrij, het O M. had bevestiging geëi6cht. Verdedi ger wa6 mr. B. J. Stokvis. Snip 18—5 18—5 19—5 20—5 21—5 22—5 23-5 25—5 26—5 25—5 5—5 26-5 Amsterdam Leipzig Boedapest Belgrado Alheno Mersamatruh Cairo Rutbawells Bagdad Boeshir Djask Karachi Jodpoer Allahabad- Calcutta Rangoon 26-5 Rangkok 256 Singapore 24—5 Medan Batavia 24—5 Bandoeng Vertrek van het eerstvolgende post vliegtuig van Amsterdam 1 Juni. Aankoop van een landgoed van 100 H.A. als vacantieoord voor het personeel Het 50-jarig bestaan gevierd Zwolle, 26 Mei. Op Hemelvaartsdag had in de gemeente W'apcnvelde op de Gel dei'sche Veluwe dc officieelc opening plaats van liet vacantieoord „Victoria". Door het college van commissarissen der N.V. Verze keringsbank „Victoria" was voor cenigen tijd geleden het landgoed „Steenbergen" aangekocht, groot ongeveer 100 H.A. in dc schitterende omgeving van een der mooiste Veluwe-plckjes bij Wapenvcldc. Doel van dezen aankoop was, om bij gele genheid van het 50-jarig bestaan der Mij. een vacantieoord te openen voor de 425 be ambten over het gchoele land verspreid, om deze tegen uiterst billijke tarieven een aan genaam cn gezellig vacantieoord aan te bieden. Het landgoed met inventaris werd heden als blijvende herinnering aan het gouden jubilé der maatschappij officieel in gebruik gesteld. De omringende bosschen van hot landgoed cn de daaraan grenzende hei bie den den medewerkers een schitterend plek je om na een jaar van arbeid er te rusten op het landgoed „Victoria". De feestviering van het gouden jubilé van .Victoria" werd ingezet met een lunch in Grand Hotel Wicntjes te Zwolle. Met een keur van bloemen waren dc tafels versierd. Onder dc aanwezigen werden opgemerkt dc hccren J. ter Laag, president-commissaris cn oud-directeur, Ph. Scheltes, Directeur A. von Brucken-Fock, 6ecrtearis van het college van commissarissen, J. ter Haar, commisaris, lid der Eerste Kamer der Sta- ten-Generaal cn wethouder te Amsterdam, Mr. R. Kielstra, commissaris, M. J. Schol ten, adj. directeur, A. J. Vcrsvelt, adj. direc teur, allen te Amsterdam. Voorts waren aanwezig Dr. van der Mculen, geneeskun dig adviseur en H. Werner, alsmede een 10-tal genoodigden, voornamelijk beambten van „Victoria", die een diensttijd van jaar bij de maatschappij hebben vervuld. De leiding der feestviering berustte bij don Directeur Scheltes, die opende met een kort historisch overzicht van „Victoria", dc ver zekeringsmaatschappij die voor 50 jaar klein begon met de oprichting van het „Nieuwe Algemeen Ziekenfonds" voor Am sterdam en Nieuwer-Amslel. Momenteel werken ruim 400 beambten aan „Victoria" ora deze Maatschappij tot nog grooteren bloei te brengen. Na de lunch begaf het gezelschap zich naar het vacantieoord, waar dc gasten wer den verwelkomd door den Directeur. Be halve een groote villa bestaat dit vacantie oord uit twee kleinere bijgebouwen voor herberging der gasten. Er is plaats voor 30 logé'6. De heer Steffcns bood het vacantieoord een stijlvolle „ter Laag cn Scheltes-bank'' aan. BEPERKING RUNDVEESTAPEL. Naar wij vernemen is een commissie van voorbereiding gevormd inzake te treffen maatregelen in verband met dc beperking van den rundveestapel. In dc commissie zullen zitting nemen ccnige leden van dc Crisis-Zuivel-Ccntralc en van de Crisis Var kens-Centrale. Als voorzitter zal optreden de heer R. Tromp van Holst. LOONSVERLAGING BIJ SPINNERIJEN TE ENSCHEDE. Bespreking mot werkgevers. Enschede, 26 Mei. Hedenochtend heeft oen conferentie plaats gehad tusschcn een vijftal werkgevers en den secretaris der Enschedesche Fabrikanten Vereeniging aan den eenen kant en de drie samenwerken de textielarbeidersorganisaties aan den anderen kant. De besprekingen lienen over de aangekondigde 10 pet loonsverlaging in een vijftal spinnerijen. Men is echter zonder resultaat uiteengegaan. De werkge vers hebben hun standpunt gehandhaafd. (Tel.) De directie zal hun grieven en vers tangens ernstig cn welwillend onder de oogen zien Amsterdam, 26 Mei. De piloten van de K.L.M. hebben besloten bun op 5 Mei j.l. ingediende ontslagaanvragen terug te ne men, op grond van een ontvangen mededee- ling van dc directie der K.L.M., dat hun grieven en verlangens ernstig en welwil lend onder dc oogen zullen worden gezien. Het bestuur der Vereeniging van Ver keersvliegers heeft aan den Raad van Ée- stuur der K.L.M. een uitvoerig schrijven ge richt, waarin gemotiveerd wordt, waarom destijds in 6trijd met dc considerans de ont slagen werden aangevraagd. Daaraan is het vólgende ontleend: Wij zijn het in het algemeen eon6 met de overweging voorafgaande aan het Regle ment Vliegtuigbestuurdei*6, dat de aard van hot bedrijf der K.L.M. medebrengt, dat dit ongestoord en regelmatig voortgang moet hebben cn dat derhalve een collectief neer leggen door de vlicgtuigbestuurders van hun opgedragen arbeid niet kan worden geduld. Tegenover dit alles dient dan echter vast te staan, dat de werknemers, in casu de le den der vereeniging, een rechtspositie heb ben. waaraan niet willekeurig kan worden getornd. De leden der Vereeniging nu kunnen zich niet meer in goed vertrouwen overge ven aan de leiding van de Directie, daar zij de overtuiging hebben, dat deze cr naar streeft, om hun positie systematisch te verzwakken. Zij verlangen dus zekerheid, die hun gegeven moet worden, juist om dat de aard \an het bedrijf dit vereischt Het Reglement, waaronder de vliegtuig bestuurders thans hun arbeid verrichten, is vastgesteld in 1931 na de moeilijkheden, die toentertijd tus.schen Directie en vliegtuig bestuurders waren gerezen cn had ten doel om dezen laatsten die zekerheid te ver schaffen. Dit Reglement werd aangeaan voor den tijd van vijf jaren. Nu is ligt begrijpelijk, dat de Directie met het oog op niet te voorziene omstandighe den in een zeer modern bedrijf als het on derhavige, de mogelijkheid heeft willon openhouden, om gedurende die vijf jaren een inmiddels noodzakelijk geworden wij ziging in het Reglement aan te brengen. Mits van deze vrijheid geen verkeerd ge bruik gemaakt wordt, kan men dit op zich zelf juist achten. Indien zich een dergelijke onvoorziene omstandigheid, die tusschentijdsche wijzi ging noodzakelijk maakt, echter niet voor doet, dan zijn wij van oordcel, dat dc on- dcrtcekenaars Directie en Piloten zich hebben te gedragen volgens de bestaande dienstvoorwaarden, ook al zou artikel 26 van het R.V., zooals het is geredigeerd, aan de Directie vrijheid laten te allen tijde en op elk punt te wijzigen, immers dit artikel, aldus toegepast, miskent te eenen male de bedoeling, welke bij het teekenen der ar beidsovereenkomst op basis van dat Regle ment bij dc leden onzer vereeniging heeft voorgezeten, namelijk 6tabiliseering en ze kerheid te verkrijgen gedurende vijf jaren. Het komt ons voor, dat een dergelijke toe passing niet verecnigbaar is met de goede trouw, welke bij de ten uitvoerlegging van alle overeenkomsten moet worden in acht genomen. De zekerheid, die dit Reglement aan dc leden bedoelt te geven, is immers anders van nul en geencr waarde. De herhaalde zonder noodzaak door de Directie aangebrachte wijzigingen onder mijnen den waarborg, die den leden onzer Vereeniging gegeven moest zijn cn waarop zij recht hebben. Het Reglement, dat is opgesteld om hen te beschermen is eon wapen geworden, dat zich tegen hen keert. Wanneer dan te.^élotte de Directie der K.L.M., die eenerzijds een overeenkomst als het R.V. met de Vereeniging afsluit cn zich op dat Reglement beroept als zij zulks dienstig oordeelt, anderzijds, zooals u onge twijfeld ook bekend zal zijn, die Vereeni ging onder geen voorwaarde als zoodanig wenscht te „erkennen", valt er in bet licht van het vorenstaande niet in te zien, waarom de vliegtuigbestuurders eenzijdig gebonden zouden zijn. De twee inzittenden licht gewond Eel de, 26 Mei. Op bet vliegveld Eelde is vanmiddag om vier uur een vrij ernstig vliegongeluk gebeurd, dat, wat de inzitten den betreft, gelukkig goed is afgeloopen. Omstreeks genoemd tijdstip verscheen boven het vliegveld een vliegtuig van de K.L.M., een Koolhoventoestel, gemerkt F.K. 43, dat te twee uur van Schiphol was opge stegen. Doordat de machine bij het landen een verkeerde zwenking maakte, gleed het toestel af, tengevolge waarvan het op een naast het vliegterrein gelegen bouwland met den kop in den grond terecht kwam. Het vliegtuig is nagenoeg geheel vernield. De inzittenden, de leerling-vliegers Steens- ma cn Eilders, beiden van de Kweekschool voor dc Zeevaart te Amsterdam, kwamen er gelukkig slechts met lichte verwondin gen af. Steensma, die het neusbeen had ge broken, moest zich onder geneeskundige behandeling laten stellen en is naar het Academisch Ziekenhuis te Groningen ver- voord. Eilders kon ter plaatse worden ver bonden. De heer Aler, chef van den vliegtechni- 6chen dienst der K.L.M., is in verband met het ongeluk naar Eelde vertrokken. DE ROOFOVERVAL TE ZENDEREN. Het gerechtshof Ie Arnhem heeft uit spraak gedaan in de zaak tegen G. R., machinevormer, geboren te lieerde, thans zonder vaste woonplaats en gedetineerd. Verdachte was door do rechtbank te Al melo veroordeeld tot clric jaar gevange nisstraf terzake van inbraak in dc woning van mcj. A. P. te Zenderen, gemeente Borne. Hij had zich toegang tot do woning ver schaft met de bedoeling van diefstal cn bij die gelegenheid heeft hij, toen hij door de vrouw verrast werd, deze met een mes gestoken en daarna de vlucht genomen. De vrouw is dientengevolge overleden. Do officier van j&stilie was tegen dit vonnis der rechtbank in hooger beroep ge komen. Het gerechtshof heeft thans het vonnis vornietigd en verdachte opnieuw veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf en ter beschikking stelling van de rezee- ring Wij maken en plaatsen gedurende deze maand alten bij ons gekochte loopers gratis. Wij geven bij aankoop van een karpet vanaf 200 x 300 2 deurmatjes cadeau. VERLAGING DER LUCHTPASSAGE- TARIEVEN IN HET BINNENLAND. In navolging van de tariefverlagingen, welke in het internationale verkeer heb ben plaats gevonden en mede in verband met dc algemeene prijsverlagingen, heeft de K. L. M besloten tot herzien'ng van de passage-tarieven op de luchtlijn Twenthe— Amsterdam v.v. over te gaan Met ingang van 1 Juni zullen deze tarieven aanmerke lijk worden verlaagd. De enkele reis wordt vastgesteld op 7.50 en een retour op 12.75 per persoon. Ticnvluchtenboekjes kosten voortaan 60. Het bagage-tarief is op overeenkomstige wijze verlaagd. Het plan bestaat om de passagetirieven op dc luchtlijn Groningen—Amsterdam v.v. eveneens te verminderen en het enkele rcis- tarlef te stellen op 10, het retour op 17 per persoon en de ticnvluchtenboekjes op 80. Als gevolg van het bovenstaande zullen ook de doorgaande tarieven naar en van Rotterdam en Zeeland een gunstige wijzi ging ondergaan. Allo veranderingen zullen worden inge voerd behoudens goedkeuring van den Mi nister van Waterstaat. DE NED. DELEGATIE NAAR DE ECONOMISCHE CONFERENTIE. Het is niet onwaarschijnlijk, dat de mi nister-president Dr. Colijn zal optreden als leider der Nederlandsche delegatie naar dei economische conferentie te Londen. t Man (tot z'n zenuwachtige vrouw): „Wer kelijk Alice, het is verschrikkelijk met je. Je vraagt me om je ergens heen mee te nemen waar je niet de kans loopt door auto's overreden te worden en nu ben je nog niet tevreden." (Happy Mae^»

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 6